1. Kakɔna kakawatɛ olui ɔmɔtshi wa woke w’anto wa lo ntambe ka ntondo dia vɔ nsala?

OLUI ɔmɔtshi wa woke w’anto wakakengama l’apami la wamato wakaye oma lo wedja efula ndo wakatɛkɛtaka ɛtɛkɛta efula, wakasangana. Dui dimɔtshi dia diambo diakasalema lushi lakɔ. Olui ɔmɔtshi w’ase Juda wakatatɛ ntɛkɛta l’ɛtɛkɛta wa lootɔ w’angɛndangɛnda! Dui sɔ diakambiya olui w’anto ɔsɔ efula, koko kɛnɛ kakawatɛ ase Juda asɔ ndo kɛnɛ kakatɛ ɔpɔstɔlɔ Petero anto tshɛ kakaleke mbawambiya. L’atei w’awui wakawate mbele ndo losango l’ɔnɛ vɔ wakakoke nshimbamɛ naka vɔ monga la mbetawɔ le Yeso Kristo. Olui w’anto ɔsɔ wakanandema efula lo mboka losango lɔsɔ. Anto asɔ wakanandema efula mɛtɛ, ko wakambola ɔnɛ: “Ko ahombaso nsala na?” Ko Petero akaakadimola ate: “Onto l’onto abatizame.”​—Ets. 2:37, 38.

2. Kakɔna kayotɔsɛdingola lo sawo nɛ? (Enda osato wele lo lohoso.)

² Naa dui dia laande diakasalema oma laasɔ? Anto oko 3 000 wakabatizama lushi lakɔ, wakayala ambeki wa Kristo. Ɔsɔ aki etatelo k’olimu wa woke wa mbetɛ anto ambeki wakadjangɛ Yeso ambeki ande dia nsala. Olimu ɔsɔ wambohama lo ntambe ka 21 kɛnɛ. Lo nshi yaso nyɛ, hatoyokoka nkimanyiya onto ɔmɔtshi dia batizama l’ɔkɔngɔ wa wenya engana eto. Koka mbɔsa ngɔndɔ efula kana ɔnɔnyi kana ndekana dia ombeki wa Bible ndjokotsha oyango ɔsɔ. Mbetɛ anto ambeki ekɔ olimu oko wadieyayɛ naka wɛ ekɔ lo mbeka l’onto ɔmɔtshi Bible nshi nyɛ. Lo sawo nɛ, tayɔsɛdingola kɛnɛ kakokayɛ nsala dia nkimanyiya ombeki ayɛ wa Bible dia batizama.

3. Oko wadiɛnya Mateo 28:19, 20, kakɔna kahomba ombeki nsala dia nde mpama polo lo batisimu?

³ Ntondo ka nde batizama, ombeki wa Bible pombaka nkamba la kɛnɛ ketsha Bible. (Adia Mateo 28:19, 20.) Etena kakamba ombeki la kɛnɛ kekande, nde mongaka oko “onto la kɛsɔ” lɔtɛkɛtami lo wɛɛla wa Yeso lakatshime etale dia mbika luudu lande laadiko dia dive. (Mat. 7:24, 25; Luka 6:47, 48) Ngande wakokaso nkimanyiya ombeki dia nde nkamba la kɛnɛ kekande? Nyɛsɔ tɔsɛdingole awui asato.

4. Ngande wakokaso nkimanyiya ombeki dia nde mbidja welo dia batizama? (Enda ndo kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “ Kimanyiya ombeki ayɛ dia nde ndjadjɛ eyango ndo mbakotsha.”)

⁴ Kimanyiya ombeki ayɛ dia ndjadjɛ eyango. Lande na kahombayɛ nsala dui sɔ? Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ kɛnɛ: Naka wɛ ayanga minda lɔkɛndɔ l’otale, kete ondo wɛ ayotemalaka l’ahole amɔtshi w’amɛna lo mboka. Lo nsala ngasɔ, wɛ hatoleka mɛna dia lɛnɛ atayatshu ekɔ etale. Woho akɔ waamɛ mbele, naka ombeki wa Bible ndjadjɛ eyango wakokande nkotsha l’etena kɛnɛ, kete ondo nde ayɛna dia nde kokaka nkotsha oyango wa batizama. Kamba la etenyi kele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ “Oyango” lo dibuku Ngɛnangɛnaka la lɔsɛnɔ pondjo pondjo! dia nkimanyiya ombeki ayɛ dia nde mpama. L’ekomelo ka wekelo tshɛ, kɛtshanya la nde woho wele ndjadjɛ oyango ayowokimanyiya dia nkamba la kɛnɛ komande la mbeka. Naka wɛ ekɔ la oyango okina lo yimba yayɛ lo dikambo di’ombeki ayɛ, kete fundawɔ lo dihole diofundami ɔnɛ “Oyango okina.” Mbala la mbala, kambaka la etenyi ka wekelo kɛsɔ dia vusola kaamɛ l’ombeki ayɛ eyango wakokande nkotsha l’etena kɛnɛ ndo eyango wayondokotsha lo nshi yayaye.

5. Oko wofundamidiɔ lo Makɔ 10:17-22, kakɔna kakatɛ Yeso pami kɛmɔtshi k’ɔngɔnyi dia nsala, ndo lande na?

⁵ Kimanyiya ombeki ayɛ dia nsala etshikitanu lo lɔsɛnɔ. (Adia Makɔ 10:17-22.) Yeso akeyaka ɔnɛ ayonga wolo dia pami k’ɔngɔnyi nsondja  diangɔ diande tshɛ. (Makɔ 10:23) Koko, Yeso akatɛ pami kɛsɔ dia nde nsala otshikitanu wa woke ɔsɔ lo lɔsɛnɔ lande. Lande na? Nɛ dia Yeso akawokaka ngandji. Lo tena dimɔtshi, sho koka mengenga dia nkeketsha ombeki wa Bible dia nkamba la kɛnɛ kekande l’ɔtɛ wafɔnyaso ɔnɛ nde hokoka monga suke dia nsala otshikitanu ɔmɔtshi wahombama. Koka mbɔsa etena di’anto nkolola lonto l’edjedja ndo ndɔta lonto l’oyoyo. (Kɔl. 3:9, 10) Koko naka wɛ nkɛtshanya l’ombeki ayɛ dui sɔ esadi eto ndo l’ɛtɛkɛta wokɛma hwe, kete nde koka ntatɛ nsala etshikitanu esadi eto. Lo nkɛtshanya la nde, wɛ ayɛnya dia wɛ ndjakiyanyaka lo dikambo diande.​—Os. 141:5; Tok. 27:17.

6. Lande na kahombaso kambaka la ambola walɔmba onto dia mbisha kanyi yande?

⁶ Dimbola dialɔmba onto dia mbisha kanyi mbahombaso mboka ombeki dia mbeya kanyi yande lo dikambo dimɔtshi. Kamba la dimbola dia ngasɔ dia nshikikɛ kɛnɛ kashihodia ombeki ayɛ ndo kɛnɛ ketawɔnde. Naka wɛ salaka ngasɔ mbala la mbala, kete wɛ ayɛna dia ekɔ wɔdu nkɛtshanya la nde kaanga awui wakoka monga wolo le nde dia mbetawɔ. Dibuku Ngɛnangɛnaka la lɔsɛnɔ pondjo pondjo! diekɔ la ambola efula walɔmba onto dia mbisha kanyi yande. Ɛnyɛlɔ, wekelo wa 04 wekɔ la dimbola diata ɔnɛ: “Afɔnyayɛ, ngande wayaoka Jehowa etena kakambayɛ la lokombo lande?” Wekelo wa 09 wekɔ la dimbola diata ɔnɛ: “Naa awui amɔtshi walangayɛ nɔmba?” L’etatelo, ombeki ayɛ koka monga l’ohomba wa yema y’etena dia nde nkana yimba dia nkadimola ambola wɔlɔmba dia mbisha kanyi yande. Wɛ koka mbokimanyiya lo mbolowanya dia nde kanaka yimba lo avɛsa ndo lo esato wele laawɔ.

7. Ngande wakokaso nkamba dimɛna la bɛnyɛlɔ di’awui wakakomɛ anto?

⁷ Kam’ashihodia ombeki ayɛ kɛnɛ kahombande nsala, kamba la bɛnyɛlɔ di’awui wakakomɛ anto dia mbokeketsha dia nde nsala dui sɔ. Ɛnyɛlɔ, naka ombeki ayɛ haleke mbɔtɔ nsanganya, kete wɛ koka mbɛnya vidɛo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ Jehowa akakokɛ, lo etenyi kele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ “Sala eyangelo” lo wekelo wa 14. Lo wekelo efula wa lo dibuku Ngɛnangɛnaka la lɔsɛnɔ pondjo pondjo!, wɛ ayotana bɛnyɛlɔ dia ngasɔ oyadi l’etenyi kele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ “Nyomotshimola” kana l’etenyi kele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ “Sala eyangelo.” * Onga la yewo diaha mbɛdika ombeki ayɛ l’onto okina lo mbuta ɔnɛ: “Naka nde akasale ngasɔ, kete wɛ lawɔ kokaka nsala.” Tshika ombeki ayɛ ndamɛ asale dui sɔ. Koko, sɔtɔla awui amɔtshi w’ohomba wakakimanyiya onto lɔtɛkɛtami lo vidɛo dia nkamba la wetshelo wa lo Bible. Ondo wɛ koka nshila divɛsa dimɔtshi di’ohomba kana dui dimɔtshi diakasalema. Etena tshɛ kɛnayɛ ɔlɔlɔ, tɔtɔmiya woho wakakimanyiya Jehowa onto akɔ.

8. Ngande wakokaso nkimanyiya ombeki aso dia nde nanga Jehowa?

⁸ Kimanyiya ombeki ayɛ dia nde nanga Jehowa. Lo ngande? Yanga waaso wa nkotola yambalo yande lo waonga wa Jehowa. Kimanyiya ombeki ayɛ dia nde mbɔsa dia Jehowa ekɔ Nzambi k’ɔngɛnɔngɛnɔ kasukɛ wanɛ wolanga. (1 Tim. 1:11; Hɛb. 11:6) Ɛnya ombeki ayɛ dia nde ayokondja wahɔ naka nde nkitanyiya awui wekande ndo lembetshiyande ɔnɛ wahɔ ɛsɔ mɛnyaka dia Jehowa mbookaka ngandji. (Isa. 48:17, 18) Ombeki ayɛ ayoleka tshutshuyama dia nsala etshikitanu tshɛ wahombama naka ngandji kokande Jehowa mfula.​—1 Jni. 5:3.

9. Lo yoho yɔtɔnɛ la Makɔ 10:29, 30, kakɔna kakoka nkimanyiya onto dia ndjahondja awui amɔtshi dia nde batizama?

⁹ Dia mpama polo lo batisimu, ombeki wa Bible pombaka ndjahondja awui amɔtshi. L’ɛnyɛlɔ ka pami k’ɔngɔnyi kakatatɛkɛtshi la diko, ambeki  wa Bible amɔtshi koka nɔmbama dia ndjahondja lomombo la l’emunyi. Naka olimu awɔ hawɔtɔnɛ l’atɔndɔ wa lo Bible, kete vɔ pombaka nsala etshikitanu. Ambeki efula koka ntshika angɛnyi awɔ wahalange Jehowa. Akina ase nkumbo yawɔ wahalange Ɛmɛnyi wa Jehowa koka mbasɛka. Yeso akeyaka ɔnɛ koka monga wolo di’anto amɔtshi ndjahondja awui wa ngasɔ. Koko nde akalake ɔnɛ wanɛ wooyela hawotɛmba ɛkɔndjɔ. Vɔ wayokondja ɛtshɔkɔ efula lo nkumbo ka lo nyuma kokana ngandji. (Adia Makɔ 10:29, 30.) Ngande wakokayɛ nkimanyiya ombeki ayɛ wa Bible dia nde nkondja wahɔ oma lo woshasha wa dimɛna ɔsɔ?

10. Wetshelo akɔna wakondjayɛ oma lo kɛnɛ kakate Manuel?

¹⁰ Onga ɔngɛnyi w’ombeki ayɛ. Ekɔ ohomba efula dia wɛ mɛnya dia wɛ ndjakiyanyaka lo dikambo diande. Lande na? Tende kɛnɛ kakate Manuel, ladjasɛ la Mexique. Lo mbohɔ etena kakandekaka Bible, nde mbutaka ate: “Ntondo ka wekelo tshɛ, ombetsha ami akamimbolaka ɔnɛ ngande demba. Nde akambidjaka lo demba ndo aketawɔka dia dimi nsawola la nde dui tshɛ. Lakokaka dia nde ndjakiyanyaka mɛtɛ lo dikambo diami.”

11. Ngande wakoka ambeki aso wa Bible nkondja wahɔ lo mbetshaka wenya kaamɛ la so?

¹¹ Etshaka wenya kaamɛ l’ambeki ayɛ oko waketshaka Yeso wenya kaamɛ l’ambeki ande. (Jni. 3:22) Naka kokaka, elɛka ambeki ayɛ wa Bible watahame la ngelo dia ndjɔnɔ kaamɛ lawɔ yema y’eloko kana dia ndjɔlɛ lawɔ yangɔ ya ndɛ kana dia ndjenda kaamɛ la wɔ emisiɔ wa JW Televiziɔ wasalema ngɔndɔ la ngɔndɔ. Ombeki ayɛ koka ngɛnangɛna djekoleko naka wɛ mbelɛka etena kasala angɛnyi ande ndo ase nkumbo kande fɛtɛ ya l’andja ɔnɛ ndo etena kakokande ndjaoka opoko. Kazibwe, ladjasɛ lo Ouganda mbutaka ate: “Dimi fɔnyaka dia lakeke akambo efula lo dikambo dia Jehowa lo mbetshaka wenya kaamɛ l’ombetsha ami etena kakamekaka Bible. Lakɛnyi dia Jehowa ndjakiyanyaka efula lo dikambo di’ekambi ande ndo vɔ wekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula. Kɛsɔ mɛtɛ mbakamalangaka lo lɔsɛnɔ lami.”

12. Lande na kahombaso tshɔka l’apandjudi wotshikitanyi otsha le ombeki wa Bible?

 ¹² Lɔmba apandjudi wotshikitanyi dia kotshindɛ otsha le ombeki ayɛ wa Bible. Lo tena dimɔtshi, sho koka mfɔnya ɔnɛ ekɔ wɔdu dia shoamɛ ntshɔ kana tshɔka l’opandjudi akɔ waamɛ. Kaanga mbele ekɔ wɔdu nsala dui sɔ, ondo ombeki aso wa Bible ayoleka nkondja wahɔ naka sho tshɔka l’apandjudi wotshikitanyi mbala la mbala. Dmitrii, ladjasɛ la Moldavie mbutaka ate: “Opandjudi tshɛ wakayaka etena kakamekaka Bible akalembetshiyaka akambo lo yoho ya laande. Dui sɔ diakakimanyiya dia mɛna akambo lo yoho yotshikitanyi. Ndo nto, dimi kondeka mboka sɔnyi etena kakamatshu lo losanganya mbala ka ntondo, nɛ dia lamboshilaka mɛnana l’anangɛso l’akadiyɛso efula.”

13. Lande na kahombaso nkimanyiya ombeki aso dia nde mbɔtɔka nsanganya?

¹³ Kimanyiya ombeki ayɛ dia nde mbɔtɔka nsanganya ya l’etshumanelo. Lande na? Nɛ dia Jehowa mbidjangɛka atɛmɔdi ande dia sanganaka kaamɛ. Ɔsɔ ekɔ etenyi kɛmɔtshi k’ɔtɛmwɛlɔ aso. (Hɛb. 10:24, 25) Laadiko dia laasɔ, anangɛso l’akadiyɛso wekɔ nkumbo kaso ka lo nyuma. Etena kasanganaso kaamɛ la wɔ, ekɔ oko tambotshumana lo luudu lɔmɔtshi dia ndɛ yangɔ ya dimɛna. Etena kakimanyiyayɛ ombeki ayɛ wa Bible dia mbɔtɔka nsanganya, wɛ ekɔ lo mbokimanyiya dia ntakola nna dimɔtshi dioleki ohomba dia nde batizama. Koko, nde koka monga l’okakatanu dia ntakola nna sɔ. Ngande wakoka dibuku Ngɛnangɛnaka la lɔsɛnɔ pondjo pondjo! nkimanyiya ombeki ayɛ dia mbekola wekamu tshɛ wakoka mpomana la nde?

14. Ngande wakokaso nkimanyiya ombeki aso dia nde mbɔtɔka nsanganya?

¹⁴ Kamba la wekelo wa 10 wa lo dibuku Ngɛnangɛnaka la lɔsɛnɔ pondjo pondjo! dia nkimanyiya ombeki ayɛ. Apandjudi wambohokɔ akambo wakawalɔmbɛ dia mpemba wekelo ɔsɔ ntondo ka dibuku nɛ ntomba wakakondja etombelo w’amɛna efula lo nkimanyiya ambeki awɔ wa Bible dia mbɔtɔka nsanganya yaso. Lo mɛtɛ, tokongake dia paka nyambokoma lo wekelo wa 10 ko wɛ ndjɔlɔmba ombeki ayɛ wa Bible dia nde mbɔtɔka lo nsanganya yaso. Lɔmbande aha la ntshimbatshimba dia nde mbɔtɔka nsanganya ndo tetemala nsala dui sɔ mbala la mbala. Ambeki wa Bible wotshikitanyi pomanaka la wekamu wotshikitanyi. Diakɔ diele, dja yimba lo ehomba w’ombeki ayɛ ndo enda kana wɛ kokaka mbosha ekimanyielo ka shikaa. Tɔkɔmɔke naka etena kɛmɔtshi kambeta la ntondo ka nde ndjɔtɔ nsanganya. Onga la solo dia lotutsha, koko tetemala mbɔlɔmba dia nde mbɔtɔka nsanganya.

15. Wɔma akɔna wakoka ombeki ayɛ mboka?

¹⁵ Onde wɛ mbohɔka dia wɛ akokaka yema ya wɔma dia monga Ɔmɛnyi wa Jehowa? Ondo wɛ akafɔnyaka ɔnɛ wɛ hakokaki pondjo nsambisha lo sɛkɛ. Kana ondo wɛ akokaka wɔma ɔnɛ ase nkumbo kayɛ kana angɛnyi ayɛ koka kɔlɔsha. Naka ngasɔ, kete oka ombeki ayɛ wa Bible kɛtshi. Yeso akate ɔnɛ anto amɔtshi koka mboka wɔma wa ngasɔ. Koko, nde akakeketsha ambeki ande diaha mbetawɔ dia wɔma mbashimba dia kambɛ Jehowa. (Mat. 10:16, 17, 27, 28) Ngande wakakimanyiya Yeso ambeki ande dia minya wɔma waki la wɔ? Ndo ngande wakokayɛ mbokoya ɛnyɛlɔ kande?

16. Ngande wakokaso ndowanya ombeki aso dia mbitɛ anto akina akambo wekande?

¹⁶ Talowanyaka ombeki ayɛ yema yema dia nde mbitɛka anto akina akambo wekande. Ondo ambeki wa Yeso wakoke wɔma etena kakandaatome dia tosambisha. Koko Yeso akaakimanyiya lo mbatɛ lɛnɛ akawahombe nsambisha ndo kɛnɛ kakawahombe nsambisha. (Mat. 10:5-7) Ngande wakokayɛ mbokoya Yeso? Kimanyiya ombeki ayɛ dia nde mbeya lɛnɛ akokande nsambisha. Ɛnyɛlɔ, mbolande kana nde mbeyaka onto ɔmɔtshi lakoka nkondja wahɔ naka nde mbeka dikambo dimɔtshi shikaa dia lo Bible. Oma laasɔ, kimanyiyande  dia nɔngɔsɔla kɛnɛ kakokande tota lo mbɛnya yoho ya wɔdu yakokande mbuta dikambo diakɔ. Naka kokaka, wɛ koka mbohola kaamɛ la nde awui wele l’etenyi kele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ “Anto amɔtshi mbutaka ɔnɛ” ndo l’etenyi kele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ “Onto ɔmɔtshi mbeyaka kombola ɔnɛ,” kele lo dibuku Ngɛnangɛnaka la lɔsɛnɔ pondjo pondjo! Etena kasalayɛ dui sɔ, leka mbidja yimba dia ndowanya ombeki ayɛ dia nde nkamba la Bible dia mbisha ekadimwelo wa wɔdu ndo wele l’ɔkɔmi.

17. Ngande wakokaso nkamba la Mateo 10:19, 20, 29-31 dia nkimanyiya ombeki aso dia nde ndjaɛkɛ le Jehowa?

¹⁷ Kimanyiya ombeki ayɛ dia nde ndjaɛkɛ le Jehowa. Yeso akashikikɛ ambeki ande ɔnɛ Jehowa ayowakimanyiya nɛ dia Nde mbaokaka ngandji. (Adia Mateo 10:19, 20, 29-31.) Ohola ombeki ayɛ ɔnɛ Jehowa ayowokimanyiya ndo nde. Wɛ koka mbokimanyiya dia nde ndjaɛkɛ le Jehowa lo nɔmbaka kaamɛ la nde lo dikambo di’eyango ande. Franciszek, ladjasɛ la Pologne mbutaka ate: “Mbala efula, ombetsha ami wa Bible akashilaka eyango ami l’alɔmbɛlɔ ande. Etena kakamɛnaka woho wakakadimolaka Jehowa alɔmbɛlɔ w’ombetsha ami, lakatatɛka nɔmba aha la ntshimbatshimba. Lakɛnyi dia Jehowa akakimanyiya etena kakimi l’ohomba wa mbɔsa vakashi l’olimu ami w’oyoyo dia mbɔtɔ nsanganya ya l’etshumanelo ndo losanganya la woke.”

18. Ngande wayaoka Jehowa lo dikambo di’olimu wa wetshelo wakamba Akristo?

¹⁸ Jehowa ndjakiyanyaka efula lo dikambo di’ambeki aso wa Bible. Nde ngɛnangɛnaka olimu wa wolo wakamba embetsha w’Akristo dia nkimanyiya anto dia ndjasukanya la nde ndo nde mbaokaka ngandji l’ɔtɛ wa dui sɔ. (Isa. 52:7) Naka l’etena kɛnɛ wɛ bu l’ombeki wa Bible weka la yɛ, kete wɛ kokaka nkimanyiya ambeki wa Bible dia mpama polo lo batisimu lo tshindɛka apandjudi akina dia teka l’ambeki awɔ.