1. Oko wadiɛnya 3 Joani 3, 4, kakɔna katosha ɔngɛnɔngɛnɔ?

ONDE wɛ koka nkanyiya ɔngɛnɔngɛnɔ waki l’ɔpɔstɔlɔ Joani etena kakandoke dia wanɛ wakandakimanyiya dia mbeya akambo wa mɛtɛ wakatetemalaka kambɛ Jehowa la kɔlamelo? Vɔ wakahomana l’ekakatanu efula, ndo Joani akasale la wolo dia nkeketsha mbetawɔ k’Akristo wa kɔlamelo asɔ wakandɔsaka oko anande wa lo nyuma. Sho lawɔ ngɛnangɛnaka etena kayakimɔ anaso, oyadi wa lo demba kana wa lo nyuma le Jehowa ndo katetemalawɔ mbokambɛ.​—Adia 3 Joani 3, 4.

2. Mikanda wakafunde Joani waki l’oyango akɔna?

² Lo 98 T.D., ondo Joani akadjasɛka l’Ɛfɛsɔ kana suke l’Ɛfɛsɔ. Ondo nde akatshu lɛkɔ l’ɔkɔngɔ wa vɔ mbotondja oma lo lokanu lo disɛnga dia Patɛmɔsɛ. Oya l’etena kɛsɔ, nyuma k’ekila ka Jehowa kakootshutshuya dia mfunda mikanda esato. Oyango waki la mikanda ɛsɔ aki wa nkeketsha Akristo wa kɔlamelo dia ntetemala monga la mbetawɔ le Yeso ndo ntetemala nkɛndakɛnda lo akambo wa mɛtɛ.

3. Ambola akɔna wayangaso nkadimola?

³ Joani mbaki ɔpɔstɔlɔ w’ekomelo waki la lɔsɛnɔ, ndo nde akayakiyanyaka lo kɛnɛ kendana la shɛngiya ya kɔlɔ yaki l’embetsha wa kashi lo tshumanelo. * (1 Jni. 2:18, 19, 26) Waa apɔsta asɔ wakataka dia wakeyaka Nzambi, koko vɔ kokitanyiyaka wadjango wa Jehowa. Nyɛsɔ tɔsɛdingole dako diakasha Joani diakasambiyama. Etena katatadisɛdingola, tayokondja ekadimwelo lo  ambola asato anɛ: Kakɔna kalembetshiya nkɛndakɛnda lo akambo wa mɛtɛ? Awui akɔna wakoka todjɛ wekamu dia nkɛndakɛnda lo akambo wa mɛtɛ? Ndo ngande wakokaso kimanyiyana lam’asaso dia ntshikala l’akambo wa mɛtɛ?

4. Lo ndjela 1 Joani 2:3-6 ndo 2 Joani 4, 6, kakɔna kahombaso nsala dia nkɛndakɛnda lo akambo wa mɛtɛ?

⁴ Dia nkɛndakɛnda lo akambo wa mɛtɛ, sho pombaka mbeya akambo wa mɛtɛ watanema l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi, Bible. Ndo nto, sho pombaka “ntetemala nkitanyiya ɛlɛmbɛ [wa Jehowa.]” (Adia 1 Joani 2:3-6; 2 Joani 4, 6.) Yeso akatotshikɛ ɛnyɛlɔ ka kokele k’onto lakakitanyiyaka Jehowa. Diakɔ diele, yoho mɔtshi ya dimɛna ya nkitanyiya Jehowa ele lo ndjela Yeso lo wanya ande dimɛna dimɛna.​—Jni. 8:29; 1 Pe. 2:21.

5. Awui akɔna wahombaso monga l’eshikikelo?

⁵ Dia ntetemala nkɛndakɛnda lo akambo wa mɛtɛ, sho pombaka monga l’eshikikelo ɔnɛ Jehowa ekɔ Nzambi k’akambo wa mɛtɛ ndo ɔnɛ kɛnɛ tshɛ katotɛnde l’Ɔtɛkɛta ande, Bible kekɔ mɛtɛ. Ndo sho pombaka monga l’eshikikelo dia Yeso ekɔ Mɛsiya wakalakema. Ɛlɔ kɛnɛ, anto efula mbidjaka taamu dia Yeso kokitama esɔ dia monga Nkumekanga ka Diolelo dia Nzambi. Joani akatɔhɛmɔla ɔnɛ “akesanyi efula” wayoyala wakoka minganyiya wanɛ waki kondjalɔngɔsɔla dia mamɛɛ akambo wa mɛtɛ wendana la Jehowa ndo Yeso. (2 Jni. 7-11) Joani akafunde ɔnɛ: “Akɔna ele kanga kashi naka aha ɔnɛ lahetawɔ dia Yeso ekɔ Kristo?” (1 Jni. 2:22) Yoho yaamɛ yakokaso mbewɔ diaha kesama ele lo mbekaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Paka sho mbosadi ngasɔ mbayoteya Jehowa la Yeso. (Jni. 17:3) Ndo paka sho mbosadi ngasɔ mbayotoshikikɛ dia tekɔ l’akambo wa mɛtɛ.

6. Naa wekamu ɔmɔtshi wahomana l’ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka w’Akristo?

⁶ Akristo tshɛ pombaka ndjalama diaha minganyiyama la filozofi y’ana w’anto. (1 Jni. 2:26) Lo yoho ya laande, ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka w’Akristo pombaka ndjalama diaha mindama lo djonga shɔ. Kadiyɛso Alexia, * kele l’ɛnɔnyi 25 kadjasɛ la France, mbutaka ate: “Lam’akimi dikɛnda, tokanyi t’ase andja ɔnɛ takatshindjaka wɔɔngɔ efula, ɛnyɛlɔ wetshelo w’ohilwelo ndo filozofi y’ana w’anto. Lo tena  dimɔtshi, wetshelo ɛsɔ wakangɛnyangɛnyaka. Koko lakɛnyi dia haakoke mpokamɛ kɛnɛ kakawambetshaka la kalasa ko minya yimba lo wetshelo wa Jehowa.” Alexia akeke dibuku La vie : comment est-elle apparue ? Évolution ou création ? L’ɔkɔngɔ wa mingu ngana tsho, taamu tande takashile. Alexia mbutaka ate: “Dimi komonga la taamu nto dia Bible kekɔ l’akambo wa mɛtɛ. Ndo lakashihodia dia nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ l’atɔndɔ wa lɔkɔ ayombisha ɔngɛnɔngɛnɔ ndo wɔladi.”

7. Sho pombaka nshika tanga la ntondo ka shɛngiya yakɔna, ndo lande na?

⁷ Akristo tshɛ, oyadi akɛnda kana epalanga, pombaka nshika tanga la ntondo ka shɛngiya ya monga la lɔsɛnɔ la dungi pende. Joani akɛnya dia hatokoke l’etena kakɔ kaamɛ takɛndakɛnda lo akambo wa mɛtɛ ko tasɛna lɔsɛnɔ la mindo. (1 Jni. 1:6) Naka sho nangaka mbetawɔma le Nzambi, kete sho pombaka mbohɔka tena tshɛ dia Jehowa mɛnaka oseka dui tshɛ diasalaso. Oyadi anto hawɛnyi kɛnɛ kasalaso lo woshɛshɛ, Jehowa mɛnaka oseka dui tshɛ diasalaso.​—Hɛb. 4:13.

8. Kakɔna kahombaso ntona?

⁸ Sho pombaka ntona kanyi yele l’andja ɔnɛ lo dikambo dia pɛkato. Ɔpɔstɔlɔ Joani akafunde ate: “Naka sho mbuta shate: ‘Sho keema la pɛkato,’ kete tekɔ lo ndjakesa ndo mɛtɛ keema l’etema aso.” (1 Jni. 1:8) Lo nshi ya Joani, waa apɔsta wakataka ɔnɛ onto koka nsala pɛkato la lolango lande ko ntetemala monga la diɔtɔnganelo la Nzambi. Ɛlɔ kɛnɛ, tekɔ lo nsɛna l’atei w’anto wele la kanyi yakɔ yaamɛ. Anto efula mbutaka dia wekɔ la mbetawɔ le Nzambi, koko hawetawɔ kanyi ya Jehowa lo dikambo dia pɛkato, djekoleko awui wendana la dieyanelo. Kɛnɛ kɔsa Jehowa ɔnɛ pɛkato vɔ kielɛka ɔnɛ awui walanga onto kana yoho yande ya lɔsɛnɔ.

9. Wahɔ akɔna wakondja ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka lo nkukutɛ dietawɔ diawɔ diohikami lo Bible?

⁹ Lo yoho ya laande, Akristo w’ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka koka sɛngiyama dia ndjela tokanyi t’asekawɔ wa la kalasa kana wa l’olimu lo kɛnɛ  kendana la lɔkɛwɔ la mindo. Kɛsɔ mbakakomɛ Aleksandar. Nde mbutaka ate: “Esekaseka ɛmɔtshi wa la kalasa wakatshutshuyaka dia dimi mbeyana la wɔ. Vɔ wakataka ɔnɛ lam’ele dimi komonga la oseka ɔmɔtshi, lakasalaka dieyanelo dia lam’asa pami la pami.” Naka wɛ ambohomana l’ehemba wa ngasɔ, eya dia naka wɛ nkukutɛ dietawɔ diayɛ diohikami lo Bible, kete wɛ ekɔ lo nkokɛ kɛnɛmɔ kayashayɛ, yoonge yayɛ, tokanyi tayɛ ndo diɔtɔnganelo diele lam’asayɛ la Jehowa. Ndo mbala tshɛ kayoyoshikaka tanga la ntondo k’ohemba, ayongaka dui dia wɔdu le yɛ dia nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. Ohɔ nto dia, kanyi ya kɔlɔ shɔ ya l’andja ɔnɛ yendana l’awui wa dieyanelo ndja oma le Satana. Diakɔ diele, etena tshɛ katonayɛ nkanyiya oko ase andja ɔnɛ, wɛ ‘nɛndjaka kanga kɔlɔ.’​—1 Jni. 2:14.

10. Ngande watokimanyiya 1 Joani 1:9 dia kambɛ Jehowa la nkum’otema ka pudipudi?

¹⁰ Sho mbeyaka dia Jehowa ekɔ la lotshungɔ la nshikikɛ ɔnɛ dikambo kapanda diekɔ pɛkato. Ndo sho salaka la wolo diaha nsala pɛkato. Koko etena kasalaso pɛkato, sho mbisholaka pɛkato kakɔ le Jehowa lo dɔmbɛlɔ. (Adia 1 Joani 1:9.) Ndo naka tambosala pɛkato ka woke, kete sho nyangaka ekimanyielo ka dikumanyi, wanɛ wakasɔnɛ Jehowa dia tolamaka. (Jak. 5:14-16) Koko, hatohombe ndjaɛndja onongo l’ɔtɛ wa pɛkato yakatasale lo nshi yakete. Lande na? Nɛ dia Shɛso ka ngandji akakimɔ Ɔnande oko oshinga w’etshungwelo dikambo dia pɛkato yaso. Etena kata Jehowa dia nde ayodimanyiya atshi wa pɛkato wayatshumoya, nde kotshaka kɛnɛ katande. Diakɔ diele, ndooko kakoka toshimba dia kambɛ Jehowa la nkum’otema ka pudipudi.​—1 Jni. 2:1, 2, 12; 3:19, 20.

11. Ngande wakokaso nkokɛ timba taso oma lo wetshelo wakoka ndanya mbetawɔ kaso?

¹¹ Sho pombaka ntona wetshelo wa waa apɔsta. Oma k’etatelo k’etshumanelo k’Akristo, Diabolo ekɔ lo nkamba l’akesanyi dia monɛ taamu lo timba t’ekambi wa Nzambi wa  kɔlamelo. Etombelo wele la dui sɔ ele, sho pombaka mbeya woho wa nshihodia otshikitanu wele lam’asa awui wa mɛtɛ la wa kashi. * Atunyi aso koka nkamba la Ɛtɛrnɛtɛ kana réseaux sociaux dia mpemba ndanya wɛkamu aso le Jehowa kana ngandji kokaso anangɛso. Tetawɔke kashi shɔ nɛ dia yɔ ndja oma le Satana!​—1 Jni. 4:1, 6; Ɛny. 12:9.

12. Lande na kahombaso nkeketsha mbetawɔ kele laso l’akambo wa mɛtɛ wamboteka?

¹² Dia nshika tanga lo ɔlɔshamelo wa Satana, sho pombaka nkeketsha wɛkamu aso le Yeso ndo l’ɔkɛndɛ wele la nde lo sangwelo dia Nzambi. Sho pombaka nto ndjaɛkɛ lo ehomɔ kaamɛ kakamba la Jehowa ɛlɔ kɛnɛ. (Mat. 24:45-47) Sho keketshaka wɛkamu aso lo mbekaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi mbala la mbala. Lo nsala ngasɔ mbetawɔ kaso kayoyala oko osongo wele edio awɔ tshɔka etale lo nkɛtɛ. Pɔɔlɔ akate dui dia ngasɔ etena kakandafundɛ etshumanelo ka la Kɔlɔsayi. Nde akate ate: “Oko wakanyetawɔ Kristo Yeso Nkumadiɔndjɔ, nyotetemale nkɛndakɛnda kaamɛ la nde, nyoke edio ndo nyohikame le nde ndo nyoshikimale lo mbetawɔ.” (Kɔl. 2:6, 7) Ndooko dui ɔtɔi diakoka Satana kana wanɛ wasɛngiyama oma le nde nsala diakoka nkonya Okristo wakeketsha mbetawɔ kande diaha nkɛndakɛnda lo akambo wa mɛtɛ.​—2 Jni. 8, 9.

13. Kakɔna kahombaso nongamɛ, ndo lande na?

¹³ Sho pombaka nongamɛ di’ase andja ɔnɛ wayotohetsha. (1 Jni. 3:13) Joani toholaka ɔnɛ “andja w’otondo wekɔ lo nɔmbɔma oma le kanga kɔlɔ.” (1 Jni. 5:19) Oko wayasukana dikongɛ nɛ otsha l’ekomelo kadiɔ, nkɛlɛ ka Satana kekɔ lo taleke mfula. (Ɛny. 12:12) Nde kambaka aha tsho la ɔlɔshamelo wa lo mayɛlɛ, koko ndo la awui wa mindo wa dieyanelo kana kashi ya waa apɔsta. Nde kambaka nto l’ɔlɔshamelo wɛnama hwe. Satana mbeyaka di’etena kambootshikalɛ kaya mondo dia nde nsala la wolo dia memɛ olimu aso w’esambishelo kana mbɔdia mbetawɔ kaso. Diakɔ diele, hatambe dia mɛna woho wadjɛwɔ olimu aso elelo ɛmɔtshi kana wooshimbawɔ lo wedja efula. Kaanga mbediɔ ngasɔ, anangɛso l’akadiyɛso wa lo wedja ɛsɔ wekɔ lo mbikikɛ. Vɔ wekɔ lo mɛnya di’oyadi kakɔna kakoka tosalɛ kanga kɔlɔ ɔsɔ, sho koka mbidja otshumba!

14. Naa yoho mɔtshi yakokaso nkimanyiya anangɛso l’akadiyɛso dia ntshikala l’akambo wa mɛtɛ?

¹⁴ Dia nkimanyiya anangɛso l’akadiyɛso dia ntshikala lo akambo wa mɛtɛ, sho pombaka mbaoka kɛtshi. (1 Jni. 3:10, 11, 16-18) Sho pombaka mbokana ngandji aha tsho etena kele akambo tshɛ dimɛna, koko ndo etena katomba ekakatanu. Ɛnyɛlɔ, onde wɛ mbeyaka onto ɔmɔtshi lambovusha onto ɔmɔtshi lokande ngandji ndo lele l’ohomba w’esambelo kana ekimanyielo ka shikaa? Kana onde wɛ akoke di’asekayɛ ambetawudi amɔtshi wakashisha diangɔ diawɔ l’ɔtɛ wa mpokoso k’oma lo diangɔ diakatongama ndo wekɔ l’ohomba w’ekimanyielo dia nyomoka Mbalasa yawɔ ya Diolelo kana mvudu yawɔ? Sho mɛnyaka ngandji ndo kɛtshi k’efula kokaso anangɛso l’akadiyɛso aha tsho oma lo kɛnɛ kataso, koko ndo lo kɛnɛ kasalaso.

15. Oko wotamidiɔ lo 1 Joani 4:7, 8, kakɔna kahombaso nsala?

¹⁵ Sho mbokoyaka Shɛso ka ngandji lele l’olongo etena kokanaso ngandji lam’asaso. (Adia 1 Joani 4:7, 8.) Yoho mɔtshi y’ohomba yɛnyaso ngandji ele lo dimanyiyana lam’asaso. Ɛnyɛlɔ, onto ɔmɔtshi koka tonyangiya ko oma laasɔ nde tɔlɔmba edimanyielo. Sho mɛnyaka ngandji lo mbodimanyiya ndo lo mbohɛ kɔlɔ  kakandatosale. (Kɔl. 3:13) Ɔnangɛso lelɛwɔ Aldo akahomana l’ohemba ɔsɔ etena kakandoke ɔnangɛso ɔmɔtshi lalɛmiyama atɛkɛta awui wa kɔlɔ lo dikambo dia dioho diande. Aldo mbutaka ate: “Lakalɔmbaka Jehowa l’etete dia nde kimanyiyami diaha dimi monga la tokanyi ta kɔlɔ otsha le ɔnangɛso ɔsɔ.” Koko ekɔ dui dikina diakasale Aldo. Nde akalɔmbɛ ɔnangɛso ɔsɔ dia vɔ nsambisha kaamɛ. Etena kakawatasambishaka, Aldo akawotɛ woho wakonyangiya ɛtɛkɛta wakandate. Aldo mbutaka ate: “Etena kakoke ɔnangɛso ɔsɔ woho wakanyangiya ɛtɛkɛta wakandate, nde akalɔmbɛ edimanyielo. Oma lo wondjo ande wa dui, lakoke woho wakandanyange efula l’ɔtɛ wa kɛnɛ kakandate. Takakandola dui sɔ oko angɛnyi ndo takadiohɛ.”

16-17. Kakɔna kahombaso ndjashikikɛ dia nsala?

¹⁶ Ɔpɔstɔlɔ Joani akokaka anango wa lo nyuma ngandji k’efula ndo nde akalangaka dia vɔ monga la mbetawɔ ka nge, ngandji ndo okiyanu waki la nde akɛnama hwe oma l’alako wakandawasha lo mikanda esato wakandafunde. Ekɔ mɛtɛ dui di’ekeketshelo dia mbeya di’apami la wamato wele oko nde wakasɔnama dia monga akitami dia tolɛ kaamɛ la Kristo!​—1 Jni. 2:27.

¹⁷ Ɔnkɔnɛ, nyɛsɔ tokitanyiya alako wambotɔsɛdingola. Toyashikikɛ dia nkɛndakɛnda l’akambo wa mɛtɛ, tokitanyiya Jehowa lo akambo tshɛ wa lo lɔsɛnɔ laso. Ekaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndo yaɛkɛka lɔkɔ. Onga la mbetawɔ ka wolo le Yeso. Tona filozofi y’ana w’anto ndo wetshelo wa waa apɔsta. Shika tanga la ntondo ka shɛngiya ya nsɛna lɔsɛnɔ la dungi pende ndo toyashake dia nsala pɛkato. Sɛna lo yoho yɔtɔnɛ l’atɔndɔ wa Jehowa wendana la lɔkɛwɔ. Ndo nyɛsɔ tokimanyiya anangɛso dia ntshikala nge lo dimanyiyaka wanɛ watosalɛ kɔlɔ ndo kimanyiyaka wanɛ wele lo dihombo. Lo nsala ngasɔ, oyadi ekakatanu akɔna wahomana la so, tayotetemala nkɛndakɛnda lo akambo wa mɛtɛ.