Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

SAWO DIA WEKELO 50

Jehowa ambɔsa yɛdikɔ ya kotshungola

Jehowa ambɔsa yɛdikɔ ya kotshungola

“Kanyewoya etshungwelo le anto tshɛ wa lo wodja.”​—LƐW. 25:10.

OSAMBO 22 Diolelo diekɔ lo mbolɛ​—Diɔ diaye!

AWUI WAYƆTƐKƐTAMA *

1-2. a) Jibile kɛdikɛdi na? (Enda kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “ Kakɔna kakalembetshiyaka Jibile?”) b) Oko wotamidiɔ lo Luka 4:16-18, lo dikambo diakɔna diakatɛkɛta Yeso?

LO WEDJA ɛmɔtshi, fɛtɛ ya laande kongɛmaka lo ɔnɔnyi wa 50 w’ɛlɔmbwɛlɔ ka nkumekanga. Mbala efula ɔnɔnyi wa 50 ɔsɔ mbelamɛka ɔnɛ ɔnɔnyi wa jibile w’ɔnɔmbɔdi. Fɛtɛ yasalawɔ lo jibile koka mbɔsa lushi l’otondo, lomingu, kana edja efula, koko yɔ komɛka, ndo ɔngɛnɔngɛnɔ wonga l’anto mbohamɛka esadi eto.

2 Tayɔsɛdingola jibile yoleki dimɛna, yɔ ndeka kaanga fɛtɛ k’ɔnɔnyi w’otondo kakasalemaka lo Isariyɛlɛ w’edjedja lo ɔnɔnyi wa 50 tshɛ. Jibile y’edjedja shɔ yakatshungolaka anto wakayisalaka. Lande na kele dui sɔ mendanaka la so ɛlɔ kɛnɛ? Ekɔ nɛ dia ɔnɔnyi wa Jibile y’ase Isariyɛlɛ toholaka yɛdikɔ ya dimɛna efula yendana la etshungwelo ka pondjo katosha Jehowa oyadi nshi nyɛ, mbuta ate etshungwelo kakatɛkɛta Yeso lo dikambo diatɔ.​—Adia Luka 4:16-18.

Jibile y’ase Isariyɛlɛ yakashaka ɔngɛnɔngɛnɔ, ɛnyɛlɔ wanɛ waki mfumbe wakakalolaka lo nkumbo yawɔ ndo l’ɛtshi kawɔ ka nkɛtɛ (Enda odingɔ 3) *

3. Oko wadiɛnya Akambo w’ase Lɛwi 25:8-12, ngande wakakondjaka ase Isariyɛlɛ wahɔ oma lo Jibile?

3 Sho koka ndeka nshihodia kɛnɛ kakalange Yeso mbuta etena kakandatɛkɛta lo dikambo dia lotshungɔ lo nsɛdingola ntondo Jibile yakakongɛ Nzambi dikambo di’ekambi ande wa lo nshi y’edjedja. Jehowa akatɛ ase Isariyɛlɛ ate: “Kanyokidia ɔnɔnyi wa 50 ndo kanyewoya etshungwelo le anto tshɛ wa lo wodja. Ɔsɔ ayonga Ɔnɔnyi w’ɔngɛnɔngɛnɔ le nyu ndo onto tshɛ l’atei anyu ayokalola l’ɛtshi kande ka nkɛtɛ ndo onto tshɛ l’atei anyu ayokalola lo nkumbo kande.” (Adia Akambo w’ase Lɛwi 25:8-12.) Lo sawo dietshi, takasɛdingola woho wakakondjaka ase Isariyɛlɛ wahɔ oma lo Sabato kakasalemaka lomingu la lomingu. Ko ngande wakakondjaka ase Isariyɛlɛ wahɔ oma lo Jibile? Tɔshi di’ose Isariyɛlɛ ɔmɔtshi akakama abasa efula ndo l’ɔtɛ wa dikambo sɔ, nde akatshutshuyama dia nsondja ɛtshi kande ka nkɛtɛ dia mfuta abasa akɔ. Lo ɔnɔnyi wa Jibile, wakahombaka mbokaloya ɛtshi ka nkɛtɛ kɛsɔ. Ɔnkɔnɛ, onto akɔ akakokaka ‘nkalola l’ɛtshi kande ka nkɛtɛ,’ ndo l’ɔkɔngɔ diko anande wakahombaka ndjokita ɛtshi kakɔ ka nkɛtɛ. Lo wedi okina, onto laki lo tena dia paa akakokaka nsondja ɔnande ɔmɔtshi kana ndjasondja ndamɛ lo lɔhɔmbɔ l’oyango wa mfuta abasa. Lo ɔnɔnyi wa Jibile, mfumbe akahombaka ‘nkalola lo nkumbo kande.’ Ɔnkɔnɛ, ndooko onto lakahombaka monga mfumbe pondjo pondjo aha la elongamelo ka ntshungɔ! Yɛdikɔ shɔ mɛnyaka dia Jehowa akayakiyanyaka mɛtɛ dikambo di’ekambi ande!

4-5. Lande na kahombaso nsɛdingola awui wendana la Jibile y’edjedja ɛlɔ kɛnɛ?

4 Naa wahɔ okina wakakondjaka anto oma lo Jibile? Jehowa akalembetshiya ate: “Ndooko onto l’atei anyu layonga ose wola, nɛ dia lo mɛtɛ Jehowa ayonyɔtshɔkɔla lo wodja wayanga nyosha Jehowa Nzambi kanyu oko etenyi k’okitɔ.” (Eoh. 15:4) Dui sɔ ntshikitana efula la kɛnɛ kasalema l’andja wa nshi nyɛ wele mbala efula akanga w’ɛngɔnyi talekaka ngɔna tsho ndo akanga wa wolo talekaka monga wola!

5 Oko weso Akristo, sho bu l’ɛse k’Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ. Dui sɔ nembetshiyaka dia hatoyele yɛdikɔ y’edjedja yendana la Jibile yakendanaka la ntshungola mfumbe, dimanyiya abasa, ndo nkaloya ɛtshi ka nkɛtɛ k’okitɔ. (Rɔmɔ 7:4; 10:4; Ɛf. 2:15) Koko, tekɔ la ɛkɔkɔ w’eshika wa nsɛdingola awui wendana la Jibile. Lande na? Nɛ dia sho kokaka ntshungɔ kana nkondja etshungwelo katohola yɛdikɔ yakɔshi Jehowa lo dikambo di’ase Isariyɛlɛ.

YESO AKEWOYA ETSHUNGWELO

6. Oma lo na ahomba anto ntshungɔ?

6 Onto tshɛ la l’atei aso ekɔ l’ohomba wa ntshungɔ nɛ dia tekɔ mfumbe lo yoho mɔtshi, mbuta ate mfumbe ya pɛkato. Oko weso atshi wa pɛkato, tekɔ lo ntshunda esombe, tekɔ lo ntata hemɔ ndo tekɔ lo mvɔ. Anto efula mɛnaka mɛtɛ ka dui sɔ etena kayaendawɔ lo talatala kana katshɔwɔ le dɔkɔtɛlɛ dia tosakemɛ. Sho kɔmɔka nto l’ɔtɛ wasalaso pɛkato. Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ aketawɔ dia nde aki ‘mfumbe k’ɔlɛmbɛ wa pɛkato waki lo demba diande.’ Nde akakotsha ate: “Ose paa ko onto emi! Onto akɔna ayontshungola oma lo demba nɛ diayonkonya lo nyɔi?”​—Rɔmɔ 7:23, 24.

7. Kakɔna kakate Isaya lo dikambo dia lotshungɔ?

7 Diɛsɛ ko, Nzambi akalɔngɔsɔla yoho mɔtshi dia sho ntshungɔ oma lo pɛkato. Oma lo tshimbo ya Yeso mbakondjaso etshungwelo kɛsɔ. Lo ntambe k’enanɛi ntondo ka nshi yaso nyɛ, omvutshi Isaya akate dikambo dia lotshungɔ la woke la lo nshi yayaye. Lotshungɔ la woke lɔsɔ layosala awui efula ndeka etale lotshungɔ lakasalemaka lo ɔnɔnyi wa Jibile y’ase Isariyɛlɛ. Nde akafunde ate: “Nyuma ka Nkum’olongo Nkumadiɔndjɔ Jehowa kekɔ le mi, nɛ dia Jehowa akankite esɔ dia mbewoya lokumu l’ɔlɔlɔ le akanga wa memakana. Nde akantome dia mɔmba mpota ya wanɛ wele la etema wambatɛ, dia mbewoya lotshungɔ le mfumbe.” (Isa. 61:1) Prɔfɛsiya kɛsɔ mendanaka la waa na?

8. Waa na wendana la prɔfɛsiya k’Isaya kendana la etshungwelo?

8 Prɔfɛsiya k’ohomba kɛsɔ kendana la lotshungɔ kakatatɛ kotshama l’ɔkɔngɔ wa Yeso ntatɛ olimu ande. Etena kakandatshu lo shinangɔnga l’osomba ande wa lootɔ wa Nazarɛtɛ, Yeso akadiɛ ase Juda wakatshumana lɛkɔ ɛtɛkɛta waki Isaya ɛsɔ. Yeso akate di’ɛtɛkɛta ɛnɛ wakendanaka la nde: “Nyuma ka Jehowa kekɔ le mi, nɛ dia nde akankite esɔ dia mbewoya ase wola lokumu l’ɔlɔlɔ. Nde akantome dia mbewoya ase lokanu etshungwelo ndo akanga wa totshungu ɔsɛnɛlɔ, dia ntshungola wanɛ wasoyama, dia nsambisha dikambo dia ɔnɔnyi waketawɔma le Jehowa.” (Luka 4:16-19) Ngande wakakotsha Yeso prɔfɛsiya kɛsɔ?

ANTO WA NTONDO WAKATSHUNGƆ

Yeso ewoya etshungwelo lo shinangɔnga ka la Nazarɛtɛ (Enda odingɔ 8-9)

9. Anto efula wa lo nshi ya Yeso wakalongamɛka etshungwelo ka woho akɔna?

9 Lotshungɔ, kana etshungwelo kakatɛkɛta Isaya ndo kakadia Yeso lo dikambo diatɔ kakatatɛ kotshama lo ntambe ka ntondo. Yeso akashikikɛ dui sɔ etena kakandewoya ate: “Ɛtɛkɛta wa l’afundelo womanyu la mpokamɛ wambokotshama ɛlɔ.” (Luka 4:21) Ondo anto efula wakoke kɛnɛ kakadia Yeso wakalongamɛka etshikitanu ɛmɔtshi wendana l’awui wa pɔlitikɛ, ɛnyɛlɔ dia vɔ ntshungɔ oma le ase Rɔmɔ. Ondo vɔ waki la tokanyi taamɛ taki l’apami ahende wakate ɔnɛ: “Sho takalongamɛka dia nde mbakahombe ntshungola Isariyɛlɛ.” (Luka 24:13, 21) Koko wɛ mbeyaka dia Yeso kokeketsha ambeki ande dia ntɔmbɔkɔ l’ɔtɛ wakaasoyaka ase Rɔmɔ. Koko, nde akaakeketsha dia mbisha “Kayisa diangɔ dia Kayisa.” (Mat. 22:21) Ko ngande wakatshungola Yeso anto l’etena kɛsɔ?

10. Yeso akakimanyiya anto dia vɔ ntshungɔ oma lo na?

10 Ɔna Nzambi akaye dia ndjokimanyiya anto dia vɔ nkondja lotshungɔ, kana etshungwelo lo toho tohende. Ntondotondo, Yeso akakimanyiya anto dia ntshungɔ oma lo wetshelo wa kɔlɔ w’ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ. Ase Juda efula wa lo nshi yakɔ waki mfumbe ya mbekelo y’ashidi ndo ya waetawɔ wa kashi. (Mat. 5:31-37; 15:1-11) Wanɛ wakataka dia wakakimanyiyaka anto dia kambɛ Nzambi vɔamɛ kokambɛka Nzambi lo yoho ya dimɛna, vɔ waki oko totshungu. Lo ntona Mɛsiya ndo wetshelo wakandetshaka, vɔ wakatshikala lo wodjima ndo lo pɛkato. (Jni. 9:1, 14-16, 35-41) Diɛsɛ la wetshelo ndo la ɛnyɛlɔ kande ka dimɛna, Yeso akɛnya akanga w’okitshakitsha woho wakokawɔ ntshungɔ oma lo wetshelo wa kashi.​—Makɔ 1:22; 2:23–3:5.

11. Naa yoho ya hende yakasha Yeso etshungwelo?

11 Yoho ya hende ele, Yeso akasale di’anto ntshungɔ oma lo lɔhɔmbɔ la pɛkato lakatahowɔ. Diɛsɛ l’olambo wa Yeso, Nzambi koka dimanyiya pɛkato y’anto wɛnya mbetawɔ ndo wetawɔ oshinga w’etshungwelo wakandakimɔ. (Hɛb. 10:12-18) Yeso akate ate: “Naka Ɔna nyotshungola, kete mɛtɛ nyayotshungɔ.” (Jni. 8:36) Etshungwelo kɛsɔ kaki mɛtɛ woke ndeka kɛnɛ tshɛ kakakoke anto nkondja lo ɔnɔnyi wa Jibile y’ase Isariyɛlɛ! Ɛnyɛlɔ, onto lakatshungɔka lo ɔnɔnyi wa Jibile akakokaka ndjonga mfumbe nto, ndo ndjovɔ l’ɔkɔngɔ.

12. Waa na wakakondja wahɔ ntondo oma lo etshungwelo kakewoya Yeso?

12 Lo lushi la Pɛntɛkɔsta ka lo 33 T.D., Jehowa akatshulwɛ apɔstɔlɔ ndo apami la wamato akina wa kɔlamelo nyuma k’ekila. Nde akawaote oko anande wa yanyi l’oyango wa ndjolwama dia tolɛ kaamɛ la Yeso l’olongo. (Rɔmɔ 8:2, 15-17) Vɔ mbaki anto wa ntondo wa nkondja wahɔ oma lo etshungwelo kakewoya Yeso lo shinangɔnga ka la Nazarɛtɛ. Apami la wamato asɔ komonga nto mfumbe ya wetshelo wa kashi ndo ya mbekelo y’ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ w’ase Juda yahatombi oma lo Bible. Ndo nto, Nzambi akawaɔshi oko anto wambotshungɔ oma lo pɛkato kakonya lo nyɔi. Jibile ya didjidji yakatatɛ etena kakalongola ambeki wa Kristo nyuma l’ɔnɔnyi 33 T.D. yayokomɛ l’ekomelo k’Ɛlɔmbwɛlɔ k’ɛnɔnyi kinunu ka Yeso. Naa awui w’amɛna wayosalema lam’asa nshi yaso nyɛ la ekomelo k’Ɛlɔmbwɛlɔ k’ɛnɔnyi kinunu ka Yeso?

MILIYƆ Y’ANTO WAYOTSHUNGƆ

13-14. Laadiko di’Akristo w’akitami, waa na nto wakoka nkondja etshungwelo kakewoya Yeso?

13 Lo nshi yaso nyɛ, miliyɔ y’anto w’etema ɛlɔlɔ w’oma lo wedja tshɛ wekɔ l’atei wa “ɛkɔkɔ ekina.” (Jni. 10:16) Vɔ kɔsɔnama oma le Nzambi dia tolɛ la Yeso l’olongo. Koko, vɔ wekɔ l’elongamelo kohikami lo Bible ka nsɛna pondjo pondjo la nkɛtɛ. Onde elongamelo kɛsɔ mbele la yɛ?

14 Kaanga nshi nyɛ wɛ ekɔ lo nkondja wahɔ ɛmɔtshi wakondja wanɛ wayotolɛ lo Diolelo dia Nzambi dia l’olongo. Diɛsɛ la mbetawɔ kayɛ lo olambo wa Yeso, wɛ koka nɔmba edimanyielo ka pɛkato yayɛ. Dui sɔ diayokokimanyiya dia mbetawɔma le Nzambi ndo monga la nkum’otema ka pudipudi la ntondo ka nde. (Ɛf. 1:7; Ɛny. 7:14, 15) Ohokanyiya nto ɛtshɔkɔ wakondjayɛ l’ɔtɛ wakayatshungɔ oma lo wetshelo wa kashi wakayetawɔka l’etena k’otale. Yeso akate ate: “Nyayeya akambo wa mɛtɛ, ko akambo wa mɛtɛ wayonyotshungola.” (Jni. 8:32) Tekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula lo woho wakatatshungɔ lo yoho shɔ!

15. Lotshungɔ ndo ɛtshɔkɔ akɔna wakokaso nongamɛ lo nshi yayaye?

15 Wɛ koka nongamɛ etshungwelo ka lo nshi yayaye koleki woke. Kem’edja nto, Yeso ayolanya ɛtɛmwɛlɔ wa kashi ndo mandji ya kɔlɔ. Nzambi ayokokɛ “olui a woke w’anto” wokambɛ, ndo oma laasɔ nde ayetawɔ dia vɔ nkondja ɛtshɔkɔ lo paradiso ka la nkɛtɛ. (Ɛny. 7:9, 14) Anto efula wayolɔ ndo wayokondja diaaso dia ntshungɔ oma l’etombelo wa pɛkato k’Adama.​—Ets. 24:15.

16. Naa etshungwelo ka woke kayokondja anto lo nshi yayaye?

16 L’Ɛlɔmbwɛlɔ k’ɛnɔnyi kinunu, Yeso la nkumi ya dikanga yayolɛ kaamɛ la nde wayokimanyiya anto dia monga la yoonge ya kokele lo demba ndo lo nyuma. Etena kɛsɔ k’ɔlɔngɔswɛlɔ w’akambo ndo k’etshungwelo kayoyala oko Jibile y’ase Isariyɛlɛ. Etombelo wayonga ele, anto tshɛ wa la nkɛtɛ wakambɛ Jehowa la kɔlamelo wayoyala kokele ndo wayotshungɔ oma lo pɛkato.

L’andja w’oyoyo, tayokambaka olimu wa dimɛna ndo watɔngɛnyangɛnya (Enda odingɔ 17)

17. Isaya 65:21-23 akate awui akɔna lo dikambo di’ekambi wa Nzambi? (Enda osato wele lo lohoso.)

17 Prɔfɛsiya kɛmɔtshi kalembetshiya woho wayonga lɔsɛnɔ la nkɛtɛ kekɔ lo Isaya 65:21-23. (Adia.) Hatotoyala akanga wa nɛndɛ wahasale ndooko dui. Koko, Bible mɛnyaka di’ekambi wa Nzambi wa l’etena kɛsɔ wayosalaka elimu w’amɛna ndo wangɛnyangɛnya. L’ekomelo k’Ɛlɔmbwɛlɔ k’ɛnɔnyi kinunu, sho koka monga l’eshikikelo dia “ditongami diɔ lawɔ diayotshungɔ oma lo lɔhɔmbɔ l’ɛhɔndɛlɔ ndo diayonga la lotshungɔ la lotombo la ana wa Nzambi.”​—Rɔmɔ 8:21.

18. Lande na kakokaso monga l’eshikikelo dia nshi yayaye y’amɛna yekɔ lo tokongɛɛ?

18 Oko wakalɔngɔsɔla Jehowa di’ase Isariyɛlɛ kambaka olimu ndo momuyaka la wɛdimo, mbayodionga ndo le ekambi ande lo Ɛlɔmbwɛlɔ k’ɛnɔnyi kinunu ka Kristo. Ɔsɔ ayonga mɛtɛ etena k’elimu wa lo nyuma. Ntɛmɔla Nzambi ekɔ ohomba dia monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ ɛlɔ kɛnɛ, ndo ngasɔ mbayodionga l’andja w’oyoyo. Eelo, tekɔ l’ɔkɔkɔ w’oshika wa ngɛnangɛna la elimu w’amɛna wa lo demba ndo wa lo nyuma walongamɛso etena kayɔngɛnangɛnaka akanga wa mbetawɔ lo Ɛlɔmbwɛlɔ k’ɛnɔnyi kinunu ka Kristo.

OSAMBO 142 Tokukute elongamelo kaso

^ od. 5 Jehowa akɔshi yɛdikɔ ya laande ya lotshungɔ, kana etshungwelo mbewoyama lo Isariyɛlɛ w’edjedja. Ɔsɔ aki Jibile. Akristo bu l’ɛse k’Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ, koko Jibile yekɔ la kitshimudi le so. Lo sawo nɛ, tayɛna woho watohola Jibile ya lo nshi y’edjedja yɛdikɔ yakɔshi Jehowa lo dikambo diaso ndo woho wakokaso nkondja wahɔ oma lɔkɔ.

^ od. 61 ELEMBETSHIELO W’OSATO: Lo Jibile, apami waki mfumbe wakatshungɔ ndo wakakoke nkalola lo nkumbo yawɔ ndo l’ɛtshi kawɔ ka nkɛtɛ.