Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

SAWO DIA WEKELO 51

Onde wɛ mbeyaka Jehowa dimɛna?

Onde wɛ mbeyaka Jehowa dimɛna?

“Wanɛ weya lokombo layɛ wayoyaɛkɛ le yɛ; Jehowa le, wɛ hasɛkaki pondjo wanɛ wakoyanga.”​—OS. 9:10.

OSAMBO 56 Akambo wa mɛtɛ wayale waso

AWUI WAYƆTƐKƐTAMA *

1-2. Oko wadiɛnya ɛnyɛlɔ ka Angelito, kakɔna kahomba onto tshɛ l’atei aso nsala?

ONDE wɛ ekɔ lo mbodiama oma le ambutshi wele Ɛmɛnyi wa Jehowa? Naka ngasɔ, kete eya dia wɛ hakoke mpɛna diɔtɔnganelo diasayɛ la Jehowa oma le wɔ. Oyadi ambutshi aso wekɔ lo kambɛ Nzambi kana bu, onto tshɛ l’atei aso pombaka monga la diɔtɔnganelo diande hita la Jehowa.

2 Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ k’ɔnangɛso lelɛwɔ Angelito. Nde akodiama lo nkumbo k’Ɛmɛnyi wa Jehowa. Koko, etena kakinde dikɛnda, nde kondjaokaka suke la Nzambi. Nde mbutaka ate: “Lakakambɛka Jehowa paka l’ɔtɛ wakamalangaka nsala kɛnɛ kakasalaka nkumbo kami.” Koko, Angelito akayotshungola etena ka mbadiaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndo kanaka yimba la wɔ ndo nde akayotatɛ ndeka nɔmba Jehowa mbala efula. Naa etombelo wakonge? Angelito mbutaka ate: “Lakeke dia yoho yaamɛ ya ndjasukanya la Jehowa, Papa ka ngandji, ele mbeeya dimɛ.” Ɛnyɛlɔ ka Angelito monyiyaka ambola w’ohomba anɛ: Otshikitanu akɔna wele lam’asa mbeya awui amɔtshi wendana la Jehowa la mbeeya dimɛna? Ndo ngande wakokaso mbeya Jehowa dimɛna?

3. Otshikitanu akɔna wele lam’asa mbeya Jehowa la mbeeya dimɛna?

3 Sho koka mfɔnya ɔnɛ onto ɔmɔtshi mbeyaka Jehowa naka nde mbeyaka lokombo la Nzambi kana nde mbeyaka awui amɔtshi watande kana wasalande. Koko mbeya Jehowa dimɛna mendanaka l’awui efula. Sho pombaka mbɔsa etena ka mbeka awui wendana la Jehowa ndo waonga ande wa diambo. Paka oma laasɔ mbakokaso ntatɛ nshihodia kɛnɛ kootshutshuya dia mbuta ndo nsala awui amɔtshi. Dui sɔ diayotokimanyiya dia nshihodia dia kana nde mbetawɔka tokanyi, tɛdikɔ ndo etsha aso. Etena kashihodiaso kɛnɛ kalanga Jehowa dia sho nsala, sho pombaka nsala akambo lo yoho yɔtɔnɛ la kɛnɛ kamboteka.

4. Ngande wele nsɛdingola bɛnyɛlɔ dia lo Bible ayotokimanyiya?

4 Anto amɔtshi koka tɔnyɔla l’ɔtɛ walangaso kambɛ Jehowa, ndo vɔ koka tɔlɔsha efula etena katatɛso nsangana kaamɛ l’ekambi ande. Koko, naka sho ndjaɛkɛ le Jehowa, kete nde hotokalɛ pondjo. Diɔtɔnganelo diasaso la Nzambi diayohikama wolo ndo diayotshikala edja lo lɔsɛnɔ laso. Onde sho koka mɛtɛ mbeya Jehowa dimɛna ngasɔ? Eelo, sho kokaka! Bɛnyɛlɔ diakatotshikɛ apami waki komonga kokele, ɛnyɛlɔ Mɔsɛ ndo nkumekanga Davidɛ, shikikɛka dia dui sɔ koka salema. Etena katatasɛdingola kɛnɛ kakawasale, tayokadimola ambola ahende anɛ: Ngande wakawayeya Jehowa? Ndo wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma lo bɛnyɛlɔ diawɔ?

MƆSƐ AKƐNYI “ƆNƐ LAHƐNAMA”

5. Kakɔna kakasɔnɛ Mɔsɛ dia nsala?

5 Mɔsɛ akasale akambo lo yoho yɔtɔnɛ la kɛnɛ kakandeke. Etena kakinde l’ɛnɔnyi suke la 40, Mɔsɛ akasɔnɛ dia monga kaamɛ l’ekambi wa Nzambi w’ase Hɛbɛru lo dihole dia mbeyama oko “ɔna aki ɔna Farawɔ la womoto.” (Hɛb. 11:24) Mɔsɛ akatone monga lo dihole dia lokumu. Lo nsukɛ ase Hɛbɛru waki mfumbe l’Edjibito, nde akayadje lo waale wa Farawɔ laki nkumekanga ka wolo kakɔsamaka oko jambizambi mbooka nkɛlɛ. Dui sɔ mɛnyaka dia Mɔsɛ aki la mbetawɔ ka wolo! Mɔsɛ akayaɛkɛ le Jehowa. Wɛkamu ɔsɔ waki ɔkɔkɔ wakakimanyiya Mɔsɛ dia monga la diɔtɔnganelo dia pondjo la Jehowa.​—Tok. 3:5.

6. Wetshelo akɔna wakondjaso oma l’ɛnyɛlɔ ka Mɔsɛ?

6 Wetshelo akɔna wakondjaso? L’ɛnyɛlɔ ka Mɔsɛ, sho tshɛ tekɔ la yɛdikɔ mɔtshi ya mbɔsa: Onde tayɔsɔna dia kambɛ Nzambi ndo monga kaamɛ l’ekambi ande? Ondo ayonga ohomba sho ndjahondja awui amɔtshi dia kambɛ Nzambi, ndo sho koka ndɔshama oma le wanɛ waheye Jehowa. Koko, naka sho ndjaɛkɛ le Shɛso lele l’olongo, kete tayonga l’eshikikelo dia nde ayotosukɛ!

7-8. Kakɔna kakatetemala Mɔsɛ mbeka?

7 Mɔsɛ akatetemala mbeka awui wendana la waonga wa Jehowa ndo nde akasale lolango Lande. Ɛnyɛlɔ, etena kakalɔmbama Mɔsɛ dia nɔmbɔla wodja w’Isariyɛlɛ oma lo lɔhɔmbɔ, nde komonga l’eshikikelo ndo nde akatɛ Jehowa mbala efula dia nde komonga l’akoka. Nzambi akokadimola lo mbooka kɛtshi k’efula, lo mbisha Mɔsɛ ekimanyielo. (Eto. 4:10-16) Diakɔ diele Mɔsɛ akayonga l’akoka wa mbewoya Farawɔ losango la kilombo ka wolo efula. Oma laasɔ, Mɔsɛ akɛnyi Jehowa akamba la wolo ande etena kakandashimbɛ ase Isariyɛlɛ ndo kakandalanya Farawɔ nde la asɔlayi ande lo Ndjale ka Beela.​—Eto. 14:26-31; Os. 136:15.

8 L’ɔkɔngɔ wa Mɔsɛ nɔmbɔla ase Isariyɛlɛ oma l’Edjibito, vɔ wakangunangunaka mbala la mbala. Kaanga mbakidiɔ ngasɔ, Mɔsɛ akɛnyi woho wele Jehowa la solo dia lotutsha di’efula lo woho wakandasalɛka ekambi ande wakandatondja oma lo lɔhɔmbɔ akambo. (Os. 78:40-43) Mɔsɛ akɛnyi nto dia Jehowa akakɛnɛmɔla okitshakitsha w’efula etena kakandatshikitanya kanyi Yande l’ɔkɔngɔ wa Mɔsɛ mbɔlɔmba dia nsala dui sɔ.​—Eto. 32:9-14.

9. Lo ndjela Hɛbɛru 11:27, kakɔna kɛnya dia Mɔsɛ aki la diɔtɔnganelo dia ma ma la Jehowa?

9 L’ɔkɔngɔ wa vɔ ntomba oma l’Edjibito, diɔtɔnganelo diaki lam’asa Mɔsɛ la Jehowa diakaleke nkeketala woho wele aki oko nde akɛnaka She lele l’olongo. (Adia Hɛbɛru 11:27.) Dia mɛnya woho wakiwɔ la diɔtɔnganelo dia ma ma, Bible mbutaka ɔnɛ: “Jehowa akasawolaka la Mɔsɛ elungi l’elungi oko onto kasawola la osekande onto.”​—Eto. 33:11.

10. Dia mbeya Jehowa dimɛna, ahombaso nsala?

10 Wetshelo akɔna wakondjaso? Dia mbeya Jehowa dimɛna, hatohombe mbeka tsho awui wendana la waonga ande, koko sho pombaka nsala nto lolango lande. Ɛlɔ kɛnɛ lolango la Jehowa ele dia “weho w’anto tshɛ shimbamɛ ndo nkondja ewo k’oshika k’akambo wa mɛtɛ.” (1 Tim. 2:3, 4) Yoho mɔtshi yasalaso lolango la Nzambi ele lo mbetsha anto akina akambo wendana la Jehowa.

11. Etena ketshaso anto akambo wendana la Jehowa, lo ngande wayotolekaka mbeeya dimɛna?

11 Mbala efula etena ketshaso anto akina akambo wendana la Jehowa mbayotolekaka mbeeya dimɛna. Ɛnyɛlɔ, sho mɛnaka hwe djembetelo yɛnya dia Jehowa mbokanaka kɛtshi etena katɔlɔmbɔlande otsha le wanɛ wele la etema w’ɛlɔlɔ. (Jni. 6:44; Ets. 13:48) Sho mɛnaka wolo wele l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi etena kɛnaso anto weka la so watshika mbekelo yawɔ ya kɔlɔ ndo watatɛ ndɔta lonto l’oyoyo. (Kɔl. 3:9, 10) Ndo sho mɛnaka djembetelo yɛnya dia Nzambi ekɔ la solo dia lotutsha etena kashande anto efula wa l’ɛtshi kaso ka nkɛtɛ waaso wa mbeka akambo wendana la nde dia ndjoshimbamɛ.​—Rɔmɔ 10:13-15.

12. Oko wadiɛnya Etombelo 33:13, kakɔna kakalɔmbɛ Mɔsɛ, ndo lande na?

12 Mɔsɛ kɔmbɔsaka diɔtɔnganelo diaki lam’asande la Jehowa oko dui di’anyanya. Kaanga l’ɔkɔngɔ wa nde nsala akambo wa diambo lo lokombo la Nzambi, la dilɛmiɛlɔ tshɛ Mɔsɛ akalɔmbɛ Jehowa dia mbokimanyiya dia ndeka mbeeya dimɛna. (Adia Etombelo 33:13.) Mɔsɛ aki l’ɛnɔnyi 80 l’ɛmɔtshi etena kakandalɔmbɛ dui sɔ, koko nde akeyaka dia nde aki l’akambo efula wakandahombe mbeka lo dikambo dia She loludi la ngandji lele l’olongo.

13. Naa yoho mɔtshi yakokaso mɛnya dia sho mbɔsaka diɔtɔnganelo diasaso la Nzambi la nɛmɔ?

13 Wetshelo akɔna wakondjaso? Oyadi edja kakɔna kambotokambɛ Jehowa, hatohombe pondjo mbɔsa diɔtɔnganelo diasaso la nde oko dui di’anyanya. Yoho yoleki dimɛna yakokaso mɛnya dia sho mbɔsaka diɔtɔnganelo diasaso la Nzambi la nɛmɔ ele lo sawolaka la nde lo dɔmbɛlɔ.

14. Lande na kele dɔmbɛlɔ diekɔ ohomba efula dia mbeka akambo wendana la Nzambi?

14 Naka wɛ nangaka monga la diɔtɔnganelo dia ma ma l’onto ɔmɔtshi, kete wɛ pombaka sawolaka la nde mbala la mbala. Diakɔ diele, yasukanya la Nzambi lo dɔmbɛlɔ mbala la mbala, tokake pondjo wɔma dia mbɔkɛnɛmɔlɛ tokanyi tayɛ t’oma k’ɛse otema. (Ɛf. 6:18) Krista ladjasɛ la Turquie mbutaka ate: “Ngandji kokami Jehowa ndo wɛkamu ami le nde fulaka etena tshɛ kawɔkɛnɛmɔlɛmi tokanyi tami lo dɔmbɛlɔ ndo kɛnami woho wakimanyiyande. Mɛna woho wakadimola Jehowa alɔmbɛlɔ ami kimanyiyakami dia mbɔsa Jehowa oko Papa ndo Ɔngɛnyi ami.”

PAMI KAKANGƐNYANGƐNYAKA OTEMA WA JEHOWA

15. Kakɔna kakate Jehowa lo dikambo dia nkumekanga Davidɛ?

15 Nkumekanga Davidɛ akotɔ lo wodja wakayakimɔ le Jehowa Nzambi. Koko Davidɛ akasale akambo efula lo dihole dia ndjela tsho mbekelo y’ɔtɛmwɛlɔ wa nkumbo kande. Nde akonge la diɔtɔnganelo diande ndaamɛ la Nzambi, ndo Jehowa akawoke ngandji k’efula. Jehowa akate ɔnɛ Davidɛ ekɔ “pami kangɛnyangɛnya otema [Ande].” (Ets. 13:22) Ngande wakayonga Davidɛ la diɔtɔnganelo dia ma ma la Jehowa ngasɔ?

16. Kakɔna kakeke Davidɛ lo dikambo dia Jehowa lo menda etongelo?

16 Davidɛ akeke akambo wendana la Jehowa oma l’etongelo. Etena kaki Davidɛ dikɛnda, nde aketsha wenya efula l’andja dia nkokɛ ɛkɔkɔ wa she. Ondo oma laasɔ mbakandatatɛ nkana yimba lo diangɔ diakatonge Jehowa. Ɛnyɛlɔ, etena kakendaka Davidɛ l’otsho, nde kɔmɛna tsho nunu la nunu dia tɔɔtɔ koko ndo diangɔ dikina, nde akashihodia waonga wa Ɔnɛ lakaditonge. Davidɛ akatshutshuyama dia mfunda ɔnɛ: “Olongo wekɔ lo nsanya lotombo la Nzambi; loowa mbewoyaka olimu w’anya ande.” (Os. 19:1, 2) Etena kakakanyiyaka Davidɛ lo woho wakatongama anto, nde akɛnyi dia Jehowa ekɔ la lomba l’efula. (Os. 139:14) Etena kakalangaka Davidɛ nshihodia elimu wa Jehowa, nde akashihodia dia nde aki tshitshɛ efula.​—Os. 139:6.

17. Wetshelo akɔna wakokaso nkondja naka sho nkana yimba la etongelo?

17 Wetshelo akɔna wakondjaso? Yasha lo etongelo. Sala akambo efula oleki mongaka tsho lo andja ɔnɛ wakatonge Jehowa; sala dia vɔ kambiya! Lo lɔsɛnɔ layɛ la lushi la lushi, kanaka yimba lo kɛnɛ kaketsha etongelo kokodingi, esongo, nyama ndo anto lo dikambo dia Jehowa. Oma laasɔ lushi tshɛ lahotɔ wɛ ayokondjaka wetshelo efula lo dikambo dia Shɔ koludi la ngandji. (Rɔmɔ 1:20) Ndo lushi tshɛ wɛ ayɛnaka dia ngandji kawokayɛ ayotalekaka mfula tsho.

18. Oko wɛnya Osambo 18, kakɔna kakeye Davidɛ?

18 Davidɛ akeyaka dia Jehowa akokimanyiyaka. Ɛnyɛlɔ, etena kakakokɛka Davidɛ ɛkɔkɔ wa she oma le ntambwɛ ndo oma le laondo, nde akeye dia Jehowa mbakokimanyiya dia nɛndja nyama ya ngala shɔ. Etena kakandalɛndja Ngɔliyatɛ ɔndɔshi w’ata laki dikongote, Davidɛ akɛnyi hwe ɔnɛ Jehowa mbakɔlɔmbɔlaka. (1 Sa. 17:37) Ndo etena kakandahandɔ oma le nkumekanga Saolo lakawokaka kandjema, Davidɛ akeye dia Jehowa mbakoshimbɛ. (Os. 18, efundelo wa la diko) Otondongaka Davidɛ aki kanga otako, tshike nde otokoka ndjafuna ɔnɛ ndamɛ mbakasale awui asɔ. Koko Davidɛ aki l’okitshakitsha, diakɔ diakandakoke nshihodia ɔnɛ Jehowa mbakokimanyiya lo lɔsɛnɔ lande.​—Os. 138:6.

19. Wetshelo akɔna wakondjaso oma l’ɛnyɛlɔ ka Davidɛ?

19 Wetshelo akɔna wakondjaso? Sho pombaka nsala akambo efula lo dihole dia nɔmbaka Jehowa tsho dia nkondja ekimanyielo. Sho pombaka nsala nto la wolo dia mbeyaka etena ndo woho watokimanyiyande. Naka sho mbeya l’okitshakitsha tshɛ elelo aso, kete tayɛna hwe dia Jehowa mbatokimanyiya dia nsala kɛnɛ keso bu l’akoka wa nsala. Ndo etena tshɛ kɛnaso woho watokimanyiya Jehowa, diɔtɔnganelo diasaso la nde diayoleka nkeketala. Isaac, ɔnangɛso lele la Fidji lambokambɛ Jehowa l’edja k’ɛnɔnyi efula akɛnyi mɛtɛ ka dui sɔ. Nde mbutaka ate: “Etena kakaloyami washo l’ɔkɔngɔ lo lɔsɛnɔ lami, dimi koka mɛna woho wambokimanyiya Jehowa oma ko etena kakamatatɛ mbeka Bible polo ndo ɛlɔ kɛnɛ. Diakɔ diele, Jehowa ekɔ onto la mɛtɛ mɛtɛ le mi.”

20. Wetshelo akɔna wakondjaso oma lo diɔtɔnganelo diaki lam’asa Davidɛ la Nzambi?

20 Davidɛ akokoyaka waonga wa Jehowa. Jehowa akatotonge la dikoka dia mbokoya waonga ande. (Eta. 1:26) Lo yɛdikɔ yatataleke mbeka awui wendana la waonga wa Jehowa, mbayototalekaka monga l’akoka wa mbookoya. Davidɛ akayeya She lele l’olongo dimɛna, diakɔ diakandakoke mbookoya etena kakandasalɛka anto akina akambo. Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ ɔtɔi keto. Davidɛ akasalɛ Jehowa pɛkato etena kakandasale loseka la Batɛ-Shɛba ndo kakandayosala dia omɛnde mvɔ. (2 Sa. 11:1-4, 15) Koko Jehowa akoke Davidɛ kɛtshi, nɛ dia pami kɛsɔ akokaka anto akina kɛtshi. Lam’ele Davidɛ aki la diɔtɔnganelo dia dimɛna dia ngasɔ la Jehowa, nde akayoyala ɔtɔi ɔmɔtshi l’atei wa nkumi ya dikanga ya l’Isariyɛlɛ yakaleke nangema ndo Jehowa akakambe la nde oko ɛnyɛlɔ le nkumi ya dikanga kina ya l’Isariyɛlɛ.​—1 Ku. 15:11; 2 Ku. 14:1-3.

21. Lo ndjela Ɛfɛsɔ 4:24 ndo 5:1, naa etombelo wonga naka sho ‘mbokoyaka Nzambi’?

21 Wetshelo akɔna wakondjaso? Sho pombaka ‘mbokoyaka Nzambi.’ Nsala ngasɔ tokondjɛka aha tsho wahɔ, koko tokimanyiyaka nto dia ndeka mbeeya. Naka sho mbokoyaka waonga wa Nzambi, kete tekɔ lo mɛnya dia tekɔ anande.​—Adia Ɛfɛsɔ 4:24; 5:1.

YANGA DIA NDEKA MBEYA JEHOWA DIMƐNA

22-23. Naa etombelo wayonga naka sho nkamba l’awui wekaso wendana la Jehowa?

22 Oko wambotodiɛna, Jehowa ndjaeyanyaka le so lo tshimbo y’etongelo ndo y’Ɔtɛkɛta ande, Bible. Dibuku dia laande sɔ ndolanɛ la bɛnyɛlɔ di’ekambi wa Nzambi wa kɔlamelo wakokaso mbokoya, ɛnyɛlɔ Mɔsɛ la Davidɛ. Jehowa salaka kɛnɛ kahombande nsala. Sho pombaka nsala kɛnɛ kahombaso nsala ndo mbeka akambo efula wakokaso mbeka lo dikambo diande.

23 Hatotshikaki pondjo dia mbeka akambo wendana la Jehowa. (Ond. 3:11) Aha mbeya akambo efula lo dikambo diande mboleki ohomba, koko kɛnɛ kasalaso l’awui weyaso. Naka sho nkamba la kɛnɛ kekaso ndo mbokoya Shɛso ka ngandji, kete nde ayotetemala ndjasukanya la so. (Jak. 4:8) Lo tshimbo y’Ɔtɛkɛta ande, nde toshikikɛka ɔnɛ nde hakalɛki pondjo wanɛ wayanga dia ndeka mbeeya dimɛna.

OSAMBO 80 “Nyɔlɛtɛ ko nyayɛna dia Jehowa ekɔ ɔlɔlɔ”

^ od. 5 Anto efula mbetawɔka ɔnɛ Nzambi ekɔ, koko vɔ hawoweye mɛtɛ. Mbeya Jehowa kɛdikɛdi na ndo wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma le Mɔsɛ, ndo nkumekanga Davidɛ lo kɛnɛ kendana la woho wa monga la diɔtɔnganelo dia dimɛna la Nde? Sawo nɛ diayokadimola ambola asɔ.