1. Dimbola diakɔna diakokaso ndjaoka?

ONDE wɛ ndjakiyanyaka lo ntena dimɔtshi lo kɛnɛ kendana l’awui wayosalema lo nshi yayaye, ɛnyɛlɔ oko olanyelo w’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi, ɔlɔshamelo w’oma le Ngɔngɔ ka la Mangɔngɔ, ndo ta di’Aramangɛdɔna? Onde wɛ amboyambolaka ɔnɛ: ‘Onde layotshikala la kɔlamelo etena kayosalema awui wa wɔma asɔ?’ Naka wɛ mongaka la tokanyi tɔsɔ, kete ɔkɛtshanyelo ɔnɛ wendana l’ɛtɛkɛta wa Yeso wa lo divɛsa diɔsami sawo, wayotokimanyiya efula. Yeso akatɛ ambeki ande ate: “Etema anyu watokananake. Nyonge la mbetawɔ.” (Jni. 14:1) Mbetawɔ ka wolo kayotokimanyiya dia ntokomɛ nshi yayaye la dihonga tshɛ.

2. Ngande wakokaso nkeketsha mbetawɔ kaso, ndo kakɔna kayotɔsɛdingola lo sawo nɛ?

² Sho koka nkeketsha mbetawɔ kaso dia mbikikɛ ehemba wa lo nshi yayaye lo nsɛdingola woho walɔshanaso l’ehemba wendana la mbetawɔ nshi nyɛ. Naka sho nkana yimba lo kɛnɛ kasalaso etena kahomanaso l’ehemba nshi nyɛ, kete tayeya ahole wahombaso nkeketsha mbetawɔ kaso. Mbala tshɛ katondoyaso ohemba ɔmɔtshi, mbetawɔ kaso ndekaka monga wolo. Dui sɔ diayotokimanyiya dia mbikikɛ ehemba wa lo nshi yayaye. Lo sawo nɛ, tayɔsɛdingola akambo anɛi wakahomana l’ambeki wa Yeso wakɛnya dia vɔ waki l’ohomba wa mbetawɔ k’efula. Oma laasɔ, tayɔsɛdingola woho wakokaso ntokomɛ akambo akɔ waamɛ ɛlɔ kɛnɛ ndo woho wakoka akambo akɔ tɔlɔngɔsɔla lo kɛnɛ katokongɛ lo nshi yayaye.

3. Oko wofundamidiɔ lo Mateo 6:30, 33, kakɔna kakate Yeso hwe lo dikambo dia mbetawɔ?

³ Owandji wa nkumbo kombolaka nshi tshɛ dia tanɛ wadɛnde l’anande mbo ya ndɛ yakoka, ahɔndɔ ndo dihole dia ndala. Aha tena tshɛ mbele wɔdu nsala dui sɔ lo nshi y’ekomelo ya paa nyɛ.  Lo tena dimɔtshi, asekaso ambetawudi wakashisha elimu awɔ, ndo kaanga mbakawadje welo w’efula, vɔ kokondja olimu okina. Akina wakatone elimu wahahombe Akristo nkamba. L’akambo asɔ tshɛ, ekɔ ohomba sho monga la mbetawɔ ɔnɛ lo toho tɔmɔtshi, Jehowa ayosala dia sho kotshɛ nkumbo kaso kɛnɛ kewɔ l’ohomba. Yeso akɛnya ambeki ande dui sɔ hwe lo Dako diande dia lo dikona. (Adia Mateo 6:30, 33.) Naka sho monga l’eshikikelo tshɛ ɔnɛ Jehowa hatokalɛki pondjo, kete tayodja yimba yaso tshɛ lo kambɛ Jehowa. Naka sho mɛna woho watokotshɛ Jehowa ehomba aso wa l’emunyi, kete nde ayoleka nkoma onto la mɛtɛ le so ndo mbetawɔ kaso kayokeketshama.

4-5. Kakɔna kakakimanyiya nkumbo kɛmɔtshi dia ndɔshana l’ekiyanyu waki lawɔ wendana l’ehomba wa l’emunyi?

⁴ Tende woho wakɛnyi nkumbo kɛmɔtshi ka la Vénézuela ekimanyielo ka Jehowa etena kakawalɔshanaka l’ekiyanu wendana l’ehomba awɔ wa l’emunyi. L’etena kɛmɔtshi, nkumbo kaki Castro wakakondjaka yema ya dikuta dia ndjasɛnya lo nkamba ekambɔ. Oma laasɔ, dengalenga diaki l’ekoma diakɔshi ɛtshi kawɔ ka nkɛtɛ ndo wakatshanyema oma l’ɛtshi kakɔ ka nkɛtɛ. Miguel, lele papa ka nkumbo mbutaka ate: “Nshi nyɛ tokamba lo yɛtshi y’ekambɔ ya tshitshɛ yakatosha onto dia sho tokokamba, ko ndjootshikɛtɔ. Lakatatɛka lushi tshɛ lo nɔmba Jehowa dia tosha kɛnɛ kele laso ohomba lushi longo.” Lɔsɛnɔ lekɔ wolo le nkumbo kɛsɔ, koko l’ɔtɛ wewɔ la mbetawɔ k’efula lo dikoka diele la Shɛwɔ ka ngandji dia mbakotshɛ ehomba awɔ wa lushi la lushi, nkumbo kaki Castro mbɔtɔka lo nsanganya ya l’etshumanelo mbala la mbala ndo vɔ sambishaka mbala la mbala. Vɔ mbetshaka wahɔ wa Diolelo lo dihole dia ntondo lo lɔsɛnɔ lawɔ ndo Jehowa mbashaka kɛnɛ kewɔ l’ohomba.

⁵ L’edja tshɛ kakiwɔ l’ekakatanu ɛsɔ, Miguel la wadɛnde, Yurai wakake washo lo woho wakaakotshɛka Jehowa ehomba awɔ. Lo tena dimɔtshi, Jehowa akakambe l’asekawɔ ambetawudi dia mbasha ekimanyielo ka l’emunyi kana dia nkimanyiya Miguel dia ntana olimu ɔmɔtshi. Lo tena dikina, Jehowa akakambe la Bɛtɛlɛ dia nkotsha ehomba awɔ ɛmɔtshi. Jehowa kombakalɛ ndooko lushi. Etombelo waki la dui sɔ ele, mbetawɔ kawɔ kakaleke nkeketala. L’ɔkɔngɔ wa nde nkɔndɔla ɛnyɛlɔ kɛmɔtshi shikaa ka woho wakaakimanyiya Jehowa, ɔnawɔ la womoto l’enondo, Yoselin mbutaka ate: “Aki dui di’ekeketshelo dia mɛna woho wakatokimanyiya Jehowa. Nde ekɔ ɔngɛnyi ami ndo lekɔ l’eshikikelo dia nde ayokimanyiyaka nshi tshɛ.” Nde kotshaka ate: “Ehemba wambokomɛ nkumbo kaso wambotɔlɔngɔsɔla lo kɛnɛ kendana l’ehemba wa wolo watokongɛ lo nshi yayaye.”

6. Ngande wakokayɛ nkeketsha mbetawɔ kayɛ etena kalɔshanayɛ l’ekakatanu wendana l’ekondjelo?

⁶ Onde wɛ ekɔ lo ndɔshana l’ekakatanu wendana l’ekondjelo? Naka eelo, kete ɔsɔ ekɔ okakatanu wa wolo le yɛ. Koko, oyadi ekakatanu wa wolo wa ngande wele la yɛ, wɛ koka nkamba la diaaso sɔ dia nkeketsha mbetawɔ kayɛ. Lɔmba Jehowa ndo adia ɛtɛkɛta wa Yeso wa lo Mateo 6:25-34 ndo nkana la wɔ yimba. Sɛdingola bɛnyɛlɔ dia nshi nyɛ diɛnya dia Jehowa  kotshaka ehomba wa wanɛ wayasha tshɛ l’elimu wa teokrasi. (1 Kɔr. 15:58) Naka wɛ nsala ngasɔ, kete dui sɔ diayokeketsha eshikikelo kayɛ k’ɔnɛ oko wakimanyiya Shɛso lele l’olongo anto akina wele l’ekakatanu akɔ waamɛ, nde ayokokimanyiya ndo wɛ. Nde mbeyaka kɛnɛ keyɛ l’ohomba, ndo nde mbeyaka woho wa kokotshɛtɔ. Naka wɛ mɛna woho wakokimanyiya Jehowa lo lɔsɛnɔ layɛ, kete mbetawɔ kayɛ kayonga wolo efula ndo wɛ ayonga l’akoka wa ndjokikɛ ehemba woleki wolo watokongɛ lo nshi yayaye.​—Hab. 3:17, 18.

7. Lo ndjela Mateo 8:23-26, ngande wakadje “lɔpɛpɛ la wolo” mbetawɔ k’ambeki l’ohemba?

⁷ Etena kakatatshɔka Yeso nde l’ambeki ande lo waato, lɔpɛpɛ la wolo lakapɛpɛ la shashimoya, Yeso akakambe la diaaso sɔ dia mbakimanyiya dia vɔ mɛna ohomba wa monga la mbetawɔ ka wolo. (Adia Mateo 8:23-26.) Etena kakaleke lɔpɛpɛ monga wolo lo ndjale ndo kakatatɛ ashi mbɔtɔ lo waato, Yeso aki lo djɔ. Etena kakawemula ambeki ande waki la wɔma ndo kakawɔlɔmbɛ dia mbashimbɛ, Nkumadiɔndjɔ akawambola la wɔlamu tshɛ ate: “Lande na kokanyu wɔma nganɛ, nyu akanga wa mbetawɔ ka tshitshɛ?” Ambeki waki la wɔma asɔ wakahombe nshihodia dia Jehowa aki l’akoka tshɛ wa nshimbɛ Yeso ndo wanɛ waki kaamɛ la nde oma lo waale. Onde wɛ ambɛna wetshelo wakokaso nkondja? Mbetawɔ ka wolo koka tokimanyiya oyadi la ntondo ka “lɔpɛpɛ la wolo” la mɛtɛ mɛtɛ kana la didjidji.

8-9. Ngande wakahembama mbetawɔ kaki Anel, ndo kakɔna kakokimanyiya?

⁸ Tende woho wakakeketala mbetawɔ kaki Anel, kadiyɛso kɛmɔtshi k’onyemba kadjasɛ la Porto Rico l’ɔkɔngɔ wa nde mbikikɛ ohemba ɔmɔtshi wa wolo. Ohemba wakahomana la nde aki “lɔpɛpɛ la wolo” la mɛtɛ mɛtɛ. Ohemba ɔsɔ wakatatɛ lo 2017 etena kakalanya lɔpɛpɛ la wolo lelɛwɔ Maria luudu laki Anel. Etombelo waki la dui sɔ ele nde akashisha olimu ande. Anel mbutaka ate: “Lo nshi ya paa shɔ laki l’ekiyanu, koko lakeke dia ndjaɛkɛ le Jehowa lo dɔmbɛlɔ ndo diaha mbetawɔ di’ekiyanu ami tɛwɔlami.”

⁹ Anel shilaka dui dikina diakokimanyiya dia ndɔshana l’ohemba ande, dui diakɔ ko okitanyiya. Nde mbutaka ate: “Ndjela ɛlɔmbwɛlɔ k’okongamelo akakimanyiya dia ntshikala ki. Lakɛnyi lonya la Jehowa oma l’ekeketshelo ka lo nyuma ndo ka l’emunyi kakamalongola oma le nkumbo k’onto l’ɔnango.” Nde kotshaka ate: “Jehowa akambisha oleki ndo kɛnɛ kakamɔlɔmbɛ, ndo mbetawɔ kami kakakeketala efula.”

10. Akokayɛ nsala naka wɛ ambohomana la “lɔpɛpɛ la wolo”?

¹⁰ Onde wɛ ambohomanaka la “lɔpɛpɛ la wolo” lo lɔsɛnɔ layɛ? Mbala mɔtshi ko wɛ ekɔ lo nsowa l’ɔtɛ wa mpokoso kɛmɔtshi k’oma lo diangɔ diakatongama. Kana mbeyaka monga ko lɔpɛpɛ lɔmɔtshi la didjidji, ɛnyɛlɔ oko ekakatanu wa wolo wendana la yoonge wakɔkɔmɔla efula ndo wɛ hayeya kɛnɛ ka nsala. Lo tena dimɔtshi, wɛ mbeyaka monga l’ekiyanu, koko tetawɔke di’ekiyanu ayɛ koshimba dia ndjaɛkɛ le Jehowa. Yasukanya la nde lo dɔmbɛlɔ dia  l’otema ɔtɔi. Nkeketsha mbetawɔ kayɛ lo kanaka yimba lo tena diakakokimanyiya Jehowa lo nshi yakete. (Os. 77:11, 12) Wɛ koka monga l’eshikikelo dia nde hakokalɛki pondjo, oyadi l’etena kɛnɛ kana l’etena kakɔna tshɛ.

11. Lande na kahombaso ndjashikikɛ dia nkitanyiya wanɛ walɔmbɔla?

¹¹ Dui diakɔna nto diakoka kokimanyiya dia mbikikɛ ehemba? Oko wakadiɛnya Anel, ekɔ mbetawɔ. Eka dia ndjaɛkɛ le wanɛ wele Jehowa nde la Yeso ndjaɛkɛka le wɔ. Lo tena dimɔtshi, wanɛ wakasɔnama dia tɔlɔmbɔla mbeyaka tosha ɛlɔmbwɛlɔ kahatashihodia dimɛna. Koko, Jehowa tshɔkɔlaka wanɛ wele l’okitanyiya. Sho mbeyaka oma l’Ɔtɛkɛta ande ndo oma lo bɛnyɛlɔ di’ekambi wa Nzambi wele la kɔlamelo ɔnɛ okitanyiya shimbɛka nsɛnɔ. (Eto. 14:1-4; 2 Ɛk. 20:17) Kanaka yimba la bɛnyɛlɔ dia ngasɔ. Sala ngasɔ ayokeketsha eshikikelo kayɛ ka nkamba kaamɛ la tɛdikɔ tɔsa okongamelo nshi nyɛ ndo tayondɔsa lo nshi yayaye. (Hɛb. 13:17) Laasɔ, wɛ hatonga ndooko l’ɔkɔkɔ wa mboka mfɔnu ka woke kayanga ndja keem’edja wɔma.​—Tok. 3:25.

12. Ngande wɛnya Luka 18:1-8 diɔtɔnganelo diele lam’asa mbetawɔ la mbikikɛ awui wa wɛngiya?

¹² Yeso akeyaka di’awui wa wɛngiya wayodja mbetawɔ k’ambeki ande l’ohemba. Dia mbaakimanyiya dia mbikikɛ awui wa wɛngiya, nde akasha wɛɛla wofundami lo dibuku dia Luka. Yeso akakɔndɔla ɔkɔndɔ wa wadi aki odo ɔmɔtshi lakatetemala nɔmba shushi mɔtshi ya kɔlɔ dia nde nsambola dikambo diande la losembwe. Nde aki l’eshikikelo dia etete kande kayonga l’etombelo w’amɛna. L’ekomelo, shushi yakɔ akayosambolɛka dikambo diande. Naa wetshelo wakondjaso? Jehowa ekɔ la losembwe. Diakɔ diakate Yeso ate: “Ko onde mɛtɛ Nzambi hoosala dia dikambo dia ɛsɔnami ande woolelɛ otsho la yanyi sambɔma la losembwe tshɛ?” (Adia Luka 18:1-8.) Oma laasɔ, Yeso akakotsha ate: “Ko lam’ayokoma Ɔna onto, onde mɛtɛ nde ayotana mbetawɔ kɛsɔ la nkɛtɛ?” Etena katosalɛwɔ awui la wɛngiya tshɛ, sho pombaka mɛnya oma lo solo diaso dia lotutsha ndo oma l’etete kaso dia tekɔ la mbetawɔ ka wolo kele oko kaki wadi aki odo. Naka sho monga la mbetawɔ ka ngasɔ, kete sho koka monga l’eshikikelo ɔnɛ oyadi kakianɛ kana lo nshi yayaye, Jehowa ayotokimanyiya. Sho pombaka nto monga la mbetawɔ lo wolo wele la dɔmbɛlɔ. Lo tena dimɔtshi, alɔmbɛlɔ aso koka monga la etombelo wakiso konongamɛka.

13. Ngande wakakimanyiya dɔmbɛlɔ nkumbo kɛmɔtshi kakawasalɛ akambo aha la losembwe?

¹³ Tɔsɛdingole kɛnɛ kakakomɛ kadiyɛso kɛmɔtshi kelɛwɔ Vero, kadjasɛ lo République démocratique du Congo. Vero, l’omɛnde lele bu ombetawudi ndo ɔnawɔ la womoto l’ɛnɔnyi 15 wakalawɔ oma lo ngelo kawɔ etena kakɔtɔ olui ɔmɔtshi w’asɔlayi la ta lo ngelo kɛsɔ. Lam’akatalawɔka nkumbo kɛsɔ, vɔ wakakome lo bariɛrɛ kɛmɔtshi ko asɔlayi wakawande ndo wakawawanɛ dia mbadiaka. Etena kakatatɛ Vero  ndela, ɔnande la womoto akatatɛ mbɔlɛmbɔhaya lo nɔmba la dui dia wolo lo kalolɛ mbala la mbala lokombo la Jehowa lo dɔmbɛlɔ diande. Etena kakandashidiya nɔmba, kɔmanda k’asɔlayi asɔ akawombola ate: “Wɛ osekaseka, akaketsha dia nɔmba?” Nde akakadimola ate: “Mama mbakambetsha, lo nkamba l’ɛnyɛlɔ kele lo Mateo 6:9-13.” Kɔmanda kɛsɔ akawotɛ ate: “Osekaseka, tshɔka wɛ l’ambutshi ayɛ la ki ndo Jehowa Nzambi kanyu anyokoke!”

14. Kakɔna kakoka mbidja mbetawɔ kaso l’ohemba, ndo kakɔna kayotokimanyiya dia mbikikɛ?

¹⁴ Bɛnyɛlɔ dia ngasɔ tetshaka diaha mbohɛ kaanga yema ohomba w’efula wele la dɔmbɛlɔ. Ko ayoyosala naka alɔmbɛlɔ ayɛ hawokadimɔmi mbala kakɔ ɔtɔi kana lo yoho ya diambo? L’ɛnyɛlɔ ka wadi aki odo la lo wɛɛla waki Yeso, tetemala nɔmba l’eshikikelo ɔnɛ Nzambi kaso hakokalɛki ndo ɔnɛ nde ayokadimola dɔmbɛlɔ diayɛ l’etena kahombama ndo lo yoho mɔtshi. Tetemala nsɛngasɛnga Jehowa nyuma kande k’ekila. (Flpɛ. 4:13) Ohɔ dia heta edja, Jehowa ayokɔtshɔkɔla efula woho wele wɛ ayohɛ asui tshɛ wa lo nshi yakete. Naka wɛ mbikikɛ ehemba la kɔlamelo tshɛ l’ekimanyielo ka Jehowa, kete wɛ ayonga nge dia ndjotokomɛ ehemba wa lo nshi yayaye.​—1 Pe. 1:6, 7.

15. Oko wofundamidiɔ lo Mateo 17:19, 20, ekakatanu akɔna wakahomana l’ambeki wa Yeso?

¹⁵ Yeso aketsha ambeki ande dia monga la mbetawɔ kayowakimanyiya dia mbekola wekamu wayohomana la wɔ. (Adia Mateo 17:19, 20.) Lo diaaso dimɔtshi, vɔ komonga l’akoka wa ntondja ɔdiɛngɛ ɔmɔtshi, kaanga mbakawatondoya dia nsala dui sɔ lo waaso akina. Lende aki okakatanu? Yeso akalembetshiya dia vɔ waki l’ohomba wa mbetawɔ k’efula. Nde akawatɛ dia naka vɔ monga la mbetawɔ k’efula, kete vɔ wayonga l’akoka wa mbekola wekamu wele oko akona! Ɛlɔ kɛnɛ, sho lawɔ pomanaka l’ekakatanu wɛnama oko hatokoke mbatondoya.

16. Ngande wele mbetawɔ kaki Geydi kakokimanyiya dia mbikikɛ mpokoso ndo ɔkɛyi w’efula waki la nde?

¹⁶ Tende ɛnyɛlɔ kaki Geydi, kadiyɛso kɛmɔtshi kadjasɛ la Guatemala. Anto amɔtshi wakadiake Edi w’omɛnde, etena kakawayakalolaka oya la ngelo oma lo losanganya lɔmɔtshi la l’etshumanelo. Ngande wele mbetawɔ kaki Geydi kakokimanyiya dia ndɔshana l’ɔkɛyi w’efula waki la nde? Nde mbutaka ate: “Dɔmbɛlɔ kimanyiyakami dia nkitsha wotsho ami le Jehowa ndo dui sɔ mbishakami wɔladi. Dimi mɛnaka woho wayakiyanya Jehowa lo dikambo diami lo tshimbo ya nkumbo kami ndo y’angɛnyi ami wa l’etshumanelo. Ndjasha tshɛ l’olimu wa Jehowa kitshakitshaka paa kami ndo kimanyiyakami diaha dimi ndeka ndjakiyanya dikambo dia loyi. Lambeka oma lo kɛnɛ kakakomɛ, di’oyadi ohemba akɔna wayokoka mpomana lami lo nshi yayaye, layonga l’akoka wa ndɔshana la wɔ l’ekimanyielo ka Jehowa, ka Yeso ndo ka okongamelo ande.”

17. Akokaso nsala etena keso la ntondo k’okakatanu wele oko dikona?

¹⁷ Onde wɛ ambovusha lakiyɛ ɔmɔtshi la ngandji? Naka eelo, kete ɔsa etena ka nkeketsha  mbetawɔ kayɛ lo elongamelo ka eolwelo lo mbadiaka ɛkɔndɔ wa lo Bible wa wanɛ wakolwama oma lo nyɔi. Onde wɛ ekɔ l’ɔkɛyi l’ɔtɛ wambotshanyema ose nkumbo kayɛ ɔmɔtshi oma l’etshumanelo? Naka eelo, kete nsala wekelo w’onto ndamɛ dia monga l’eshikikelo ɔnɛ yoho yasha Nzambi ohokwelo mongaka nshi tshɛ yoho yoleki dimɛna. Oyadi okakatanu akɔna wele layɛ, ɔsawɔ oko diaaso dia nkeketsha mbetawɔ kayɛ. Tɛ Jehowa woho wayaokayɛ mɛtɛ. Toyakakitolake l’anto akina, koko ntshikala ma ma l’ananyɔ ndo l’akadiyɛyɛ. (Tok. 18:1) Yasha l’elimu wayokokimanyiya dia mbikikɛ, oyadi wɛ pombaka nsala dui sɔ l’asɔyi lo washo. (Os. 126:5, 6) Tetemala ntshɔ lo nsanganya, tetemala nsambisha ndo mbadia Bible. Ndo tetemala kanyiya awui wa diambo walaka Jehowa dia nkotsha lo nshi yayaye. Naka wɛ mɛna woho wakokimanyiya Jehowa, kete mbetawɔ kayɛ kayotalekaka nkeketala.

18. Naka wɛ ambɛna dia mbetawɔ kayɛ kekɔ wɔdu, akokayɛ nsala?

¹⁸ Naka ehemba wa lo nshi yakete kana wa nshi nyɛ mɛnyaka dia mbetawɔ kayɛ kekɔ wɔdu, kete tɔkɔmɔke. Ɔsa dui sɔ oko diaaso dia nkeketsha mbetawɔ kayɛ. Lɔmba oko wakalɔmbɛ apɔstɔlɔ wa Yeso ɔnɛ: “Otosha mbetawɔ k’efula.” (Luka 17:5) Ndo nto, kanyiya bɛnyɛlɔ diambotɔsɛdingola lo sawo nɛ. L’ɛnyɛlɔ ka Miguel nde la Yurai, ohɔka tena tshɛ diakakokimanyiya Jehowa. L’ɛnyɛlɔ k’ɔnaki Vero la womoto ndo kaki Anel, lɔmbaka Jehowa l’etete, djekoleko etena kadiɛnɛyɛ l’ekakatanu. Ndo l’ɛnyɛlɔ kaki Geydi, eya dia Jehowa koka nkosha ekimanyielo keyɛ l’ohomba lo tshimbo ya nkumbo kana y’angɛnyi. Naka wɛ mbetawɔ dia Jehowa kokimanyiya dia mbikikɛ ehemba wa nshi nyɛ, kete wɛ ayonga l’eshikikelo k’efula ɔnɛ nde ayokokimanyiya dia ndjokikɛ ohemba tshɛ wayoyohomana la yɛ lo nshi yayaye.

19. Eshikikelo kakɔna kaki la Yeso, ndo eshikikelo kakɔna kakokayɛ monga la tɔ?

¹⁹ Yeso akakimanyiya ambeki ande dia mɛna ahole wakiwɔ l’ohomba wa mbetawɔ k’efula, koko nde kombidja taamu kaanga yema ɔnɛ naka Jehowa mbakimanyiya, kete wayoshika tanga la ntondo k’ehemba wayoyohomana la wɔ lo nshi yayaye. (Jni. 14:1; 16:33) Nde aki l’eshikikelo dia mbetawɔ ka wolo kayokimanyiya olui a woke w’anto dia ndjohandɔ lo mfɔnu ka woke. (Ɛny. 7:9, 14) Onde wɛ ayonga l’atei awɔ? L’ekimanyielo k’ɔlɔlɔ waheyama mbɛdika waki Jehowa, wɛ ayonga l’atei awɔ, naka wɛ nkamba la diaaso tshɛ diakondjayɛ l’etena kɛnɛ dia monga ndo nkeketsha mbetawɔ kayɛ!​—Hɛb. 10:39.