Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

SAWO DIA WEKELO 36

Aramangɛdɔna ekɔ lokumu l’ɔlɔlɔ!

Aramangɛdɔna ekɔ lokumu l’ɔlɔlɔ!

“Wakaasanganya lo . . . Aramangɛdɔna.”​—ƐNY. 16:16.

OSAMBO 150 Yanga Nzambi dia nde kotshungola

AWUI WAYƆTƐKƐTAMA *

1-2. a) Lande na kele Aramangɛdɔna ekɔ lokumu l’ɔlɔlɔ le anto? b) Ambola akɔna wayotɔsɛdingola lo sawo nɛ?

ANTO amɔtshi mbutaka ɔnɛ, “Aramangɛdɔna” ekɔ ta dialɔwɔ la bɔmbɛ kana mpokoso kalanya ahole wadjasɛ anto. Koko, kɛnɛ kata Bible lo dikambo dia Aramangɛdɔna mendanaka la lokumu l’ɔlɔlɔ, kiɔkɔ y’ɔngɛnɔngɛnɔ! (Ɛny. 1:3) Ta dia Aramangɛdɔna hadiotolanya anto, koko diayowashimbɛ! Lo ngande?

2 Bible mɛnyaka dia ta dia Aramangɛdɔna diayoshimbɛ anto lo nkomiya ɛlɔmbwɛlɔ ka anto. Ta sɔ diayoshimbɛ anto lo ndanya anto wa kɔlɔ ndo nshimbɛ anto w’ɛlɔlɔ. Ndo diɔ diayoshimbɛ anto lo nkokɛ nkɛtɛ oma l’elanyelo. (Ɛny. 11:18) Dia tokimanyiya dia ndeka nshihodia awui asɔ, nyɛsɔ tɔsɛdingole ambola anɛi anɛ: Aramangɛdɔna kɛdikɛdi na? Akambo akɔna wayosalema ntondo ka Aramangɛdɔna? Akokaso nsala dia monga l’atei w’anto wayoshimbamɛ lo Aramangɛdɔna? Ngande wakokaso ntshikala la kɔlamelo oko wayasukana Aramangɛdɔna?

ARAMANGƐDƆNA KƐDIKƐDI NA?

3. a) Tshɛkɛta “Aramangɛdɔna” alembetshiyayɔ? b) Lo ndjela Ɛnyɛlɔ 16:14, 16, lande na kakokaso mbuta ɔnɛ Aramangɛdɔna bu dihole dia mɛtɛ mɛtɛ?

3 Adia Ɛnyɛlɔ 16:14, 16. Tshɛkɛta “Aramangɛdɔna” tanemaka mbala ɔtɔi l’Afundelo, ndo yɔ ndja oma lo tshɛkɛta ya lo Hɛbɛru yalembetshiya “Dikona dia Mengido.” (Ɛny. 16:16; nɔtɛ) Mengido aki osomba ɔmɔtshi wa l’Isariyɛlɛ w’edjedja. (Jas. 17:11) Koko Aramangɛdɔna bu dihole dimɔtshi dia mɛtɛ mɛtɛ diele la nkɛtɛ. Lo mbuta mɛtɛ, ɔsɔ mendanaka la dikambo diayokonya “nkumi ya dikanga ya lo nkɛtɛ k’otondo” dia nsangana dia ndɔshana la Jehowa. (Ɛny. 16:14) Koko lo sawo nɛ, tayokamba nto la tshɛkɛta “Aramangɛdɔna” dia ntɛkɛta dikambo dia ta diayɔlɔma yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa nkumi ya dikanga ya la nkɛtɛ nsangana. Ngande weyaso dia Aramangɛdɔna mendanaka la dihole dimɔtshi dia didjidji? Dui dia ntondo, ndooko dikona dia mɛtɛ mɛtɛ dielɛwɔ Mengido. Dui dia hende, ɛtshi ka nkɛtɛ kodingi Mengido kekɔ tshitshɛ efula dia “nkumi ya dikanga ya lo nkɛtɛ k’otondo” la asɔlayi awɔ ndo dihomɔ diawɔ dia ta koka. Dui dia sato, oko wayotodiɛna lo sawo nɛ, ta dia Aramangɛdɔna diayotatɛ etena kayɔlɔsha “nkumi ya dikanga” ya l’andja ɔnɛ ekambi wa Nzambi wodjashi lo nkɛtɛ k’otondo.

4. Lande na kakɔtɔnganyiya Nzambi ta dia lushi lande l’ekomelo la Mengido?

4 Lande na kakɔtɔnganyiya Jehowa ta dia woke dia lushi l’ekomelo la Mengido? Mengido la Okidi wa Jezɛrɛlɛ waki suke la wɔ mbaki ahole wakalɔmaka ata efula. Lo waaso amɔtshi, Jehowa akekɛka lonya mbala kakɔ ɔtɔi lo ata asɔ. Ɛnyɛlɔ, “l’omamu w’ashi wa Mengido,” Nzambi akakimanyiya shushi ya l’Isariyɛlɛ Baraka dia nɛndja asɔlayi amɔtshi w’ase Kanana wakalɔmbɔmaka oma le Sisɛra. Baraka nde la omvutshi Dɛbɔra wakasha Jehowa losaka l’ɔtɛ wakawalɛndja lo yoho ya dihindo. Vɔ wakembe ɔnɛ: “Tɔɔtɔ takalɔsha oma l’olongo . . . Sisɛra . . . Ɔkɛdi wa Kishɔna wakaakɛdia.”​—Emb. 5:19-21.

5. Lo yoho yakɔna y’ohomba yayotshikitana ta dia Aramangɛdɔna la ta diakalɔsha Baraka?

5 Baraka la Dɛbɔra wakakomiya osambo awɔ l’ɛtɛkɛta ɛnɛ: “Ɔnkɔnɛ, Jehowa le, atunyi ayɛ tshɛ walanyeme, koko wanɛ wakolanga wayale oko wonya lam’ahotɔwɔ la lotombo lawɔ.” (Emb. 5:31) Woho akɔ waamɛ mbele, lo Aramangɛdɔna atunyi wa Nzambi wayolanyema, koko anto woka Nzambi ngandji wayoshimbamɛ. Koko otshikitanu wa woke wayoyala lam’asa ata ahende asɔ. Lo Aramangɛdɔna, ekambi wa Nzambi hawotɔlɔ ta. Vɔ hawotoyala kaanga la dihomɔ dia ta! “Wolo a[wɔ] wayonga lo ntshikala ki ndo lo mɛnya wɛkamu” awɔ le Jehowa ndo le alembe ande wa l’olongo.​—Isa. 30:15; Ɛny. 19:11-15.

6. Ngande wakoka Nzambi nɛndja atunyi ande lo Aramangɛdɔna?

6 Ngande wayɔlɛndja Nzambi atunyi ande lo Aramangɛdɔna? Nde koka nkamba la toho efula. Ɛnyɛlɔ, nde koka nkamba la adidimu wa nkɛtɛ, la mvula ka mbɔkɔ ndo la ndjadi. (Jɔbɔ 38:22, 23; Ɛzk. 38:19-22) Nde koka ntshutshuya atunyi ande dia vɔ ndɔshana lam’asawɔ. (2 Ɛk. 20:17, 22, 23) Ndo nde koka nkamba l’andjelo ande dia ndjaka anto wa kɔlɔ. (Isa. 37:36) Oyadi yoho yakɔna yayokamba la Nzambi, nde mbayɔlɛndja tshɛ lo tshɛ. Atunyi ande tshɛ wayolanyema. Ndo anto w’ɛlɔlɔ tshɛ wayoshimbamɛ.​—Tok. 3:25, 26.

AKAMBO AKƆNA WAYOSALEMA NTONDO KA ARAMANGƐDƆNA?

7-8. a) Lo ndjela 1 Tɛsalɔnika 5:1-6, naa diewoyelo dia laande diayosha ewandji wa l’andja ɔnɛ? b) Lande na kele diewoyelo sɔ diayoyala kashi ka waale efula?

7 Diewoyelo dia “wɔladi ndo lotui tshitshi” diayoshama ntondo ka “lushi la Jehowa.” (Adia 1 Tɛsalɔnika 5:1-6.) Lo 1 Tɛsalɔnika 5:2, “lushi la Jehowa” mendanaka la “mfɔnu ka woke.” (Ɛny. 7:14) Ngande wayoteya ɔnɛ mfɔnu kɛsɔ kayanga ntatɛ? Bible totɛka ɔnɛ diewoyelo dimɔtshi dia laande diayoshama. Dui sɔ diayonga djembetelo yayɛnya dia mfɔnu ka woke kayanga ntatɛ.

8 Ɔsɔ ayonga diewoyelo di’ɔnɛ: “Wɔladi ndo lotui tshitshi” lambonga. Lande na kayota ewandji wa l’andja ɔnɛ ngasɔ? Onde ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ wayonga kaamɛ la wɔ? Ondo. Oyadi kɛnɛ tshɛ kayosalema, diewoyelo sɔ diayoyala tsho kashi kekina k’oma le ɛdiɛngɛ. Koko kashi kɛsɔ kayoyala waale lo yoho ya laande nɛ dia tɔ kayosha anto elongamelo ka kashi ka ekokelo ntondo ka mfɔnu koleki woke l’ɔkɔndɔ w’anto ntatɛ. Lo mɛtɛ, “elanyelo kayoya la shashimoya le wɔ oko watoyaka lɔɔnɔ le womoto lele la diemi.” Kakɔna kayokomɛ ekambi wa Jehowa wa kɔlamelo? Vɔ koka kashimɔ dia mɛna woho wayotatɛ lushi la Jehowa la shashimoya, koko vɔ wayonga la yambalo.

9. Ngande wayolanya Nzambi andja wa Satana?

9 Jehowa holanya andja w’otondo wa Satana mbala kakɔ ɔtɔi oko wakandasale lo nshi ya Nɔa. Koko, nde ayowolanya lo tenyi pende dia weke. Ntondotondo, nde ayolanya Babilɔna ka Woke kele tshunda di’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi wa l’andja w’otondo. Oma laasɔ, lo Aramangɛdɔna nde ayolanya anto wakatshikala lo andja wa Satana, mbidja ndo tshunda diawɔ dia pɔlitikɛ, asɔlayi ndo tshunda di’amundji w’okanda. Nyɛsɔ tɔsɛdingole dimɛna dimɛna akambo ahende wa weke asɔ.

10. Lo ndjela Ɛnyɛlɔ 17:1, 6 ndo 18:24, lande na kayolanya Jehowa Babilɔna ka Woke?

10 “Kilombo ka womoto la numba ka lokolokolo.” (Adia Ɛnyɛlɔ 17:1, 6; 18:24.) Babilɔna ka Woke kambosha lokombo la Nzambi sɔnyi efula. Tɔ kekɔ lo mbetsha awui wa kashi wendana la Nzambi. Tɔ kekɔ lo minda kinumba ka lo nyuma lo mbidja toseke la ewandji wa la nkɛtɛ. Tɔ kambaka la wolo ndo la shɛngiya yatɔ dia nsoya anto awɔ. Ndo tɔ kambɔkɛdia akila efula, mbidja ndo w’ekambi wa Nzambi. (Ɛny. 19:2) Ngande wayolanya Jehowa Babilɔna ka Woke?

11. Ele “nyama ka ngala ka beela,” ndo ngande wayokamba Nzambi la tɔ dia ndɔsha Babilɔna ka Woke?

11 Jehowa ayolanya “numba ka lokolokolo” kɛsɔ lo tshimbo ya “nseke 10” ya “nyama ka ngala ka beela.” Nyama ka ngala ka didjidji kɛsɔ kekɔ didjidji dia États-Unis. Seke dikumi yekɔ didjidji dia mandji ya pɔlitikɛ yasukɛ tshunda sɔ. L’etena kakashikikɛ Nzambi, mandji ya pɔlitikɛ shɔ yayɔlɔsha Babilɔna ka Woke ka didjidji. Vɔ “wayowohandjola vwa ndo wayowotshika otakataka” lo mbɔsa ɛngɔnyi atɔ ndo lo ntondja kɔlɔ katɔ sɛkɛ. (Ɛny. 17:3, 16) Elanyelo ka la shashimoya kɛsɔ, kayosalema oko lushi ɔtɔi, kayonyangiya wanɛ wasukɛ Babilɔna. Ayonga ngasɔ nɛ dia tɔ kakasɛmaka ɔnɛ: “Dimi mbidjasɛ oko nkumekanga ka womoto ndo dimi keema wadi aki odo ndo dimi handelaki pondjo.”​—Ɛny. 18:7, 8.

12. Kakɔna kahatetawɔ Jehowa dia wedja nsala, ndo lande na?

12 Nzambi hatetawɔ dia wedja ndanya ekambi ande. Ekambi ande wekɔ lo mɛmba lokombo lande ndo vɔ wakakitanyiya didjango diande dia ntomba oma lo Babilɔna ka Woke. (Ets. 15:16, 17; Ɛny. 18:4) Ndo nto, vɔ wekɔ lo nkamba olimu efula dia nkimanyiya anto akina dia ntomba oma lɔkɔ. Diakɔ diele ekambi wa Jehowa “[hawot]olongola asui atɔ.” Koko, mbetawɔ kawɔ kayɔtɔ l’ohemba.

Oyadi dihole tshɛ diewɔ la nkɛtɛ, ekambi wa Nzambi wayoyaɛkɛ le nde etena kayowotatɛ mbalɔsha (Enda odingɔ 13) *

13. a) Elɛwɔ Ngɔngɔ? b) Lo ndjela Ɛzɛkiyɛlɛ 38:2, 8, 9, kakɔna kayokonya Ngɔngɔ dia ndɔsha ekambi wa Nzambi?

13 Ta dia Ngɔngɔ. (Adia Ɛzɛkiyɛlɛ 38:2, 8, 9.) L’ɔkɔngɔ w’atshunda w’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi tshɛ ndanyema, ekambi wa Nzambi wayotshikala oko osongo wambohandɔ l’ɔkɔngɔ wa lɔpɛpɛ la wolo. Lo mɛtɛ, Satana ayomala. Nde ayɛnya kɛlɛ kɛsɔ lo nkamba la prɔpagandɛ k’oma le ɛdiɛngɛ, mbuta ate ‘ditelo dia mindo diayɔsama oko oma le Nzambi’ dia ntshutshuya osanga wa wedja dia ndɔsha ekambi wa Jehowa. (Ɛny. 16:13, 14) Osanga wa wedja ɔsɔ mbelamɛka “Ngɔngɔ ka lo wodja wa Mangɔngɔ.” Etena kayɔlɔsha wedja ekambi wa Jehowa, ta dia Aramangɛdɔna diayotatɛ.​—Ɛny. 16:16.

14. Kakɔna kayoshihodia Ngɔngɔ?

14 Ngɔngɔ ayoyaɛkɛ lo “lonya l’emunyi,” mbuta ate le asɔlayi ande wa wolo. (2 Ɛk. 32:8) Sho tayoyaɛkɛ le Jehowa Nzambi kaso, dui diayɛnama oko dui di’enginya le wedja. Lande na? Nɛ dia tozambizambi ta Babilɔna ka Woke kaki la wolo efula kokishimbɛ oma le “nyama ka ngala” la “nseke 10” yatɔ! (Ɛny. 17:16) Diakɔ diele Ngɔngɔ ayolongamɛ dia mbidja otshumba esadi eto. “Oko watokombaka wange nkɛtɛ,” nde ayɔlɔsha ekambi wa Jehowa. (Ɛzk. 38:16) Koko Ngɔngɔ ayɛna esadi eto dia nde ambondama lo djonga. Oko Farawɔ lo Ndjale ka Beela, Ngɔngɔ ayoshihodia dia nde ekɔ lo ndɔshana la Jehowa.​—Eto. 14:1-4; Ɛzk. 38:3, 4, 18, 21-23.

15. Lo toho takɔna tayodja Kristo otshumba tshɛ lo tshɛ?

15 Kristo nde l’alembe ande wa l’olongo wayokokɛ ekambi wa Nzambi ndo wayolanya asɔlayi wa Ngɔngɔ. (Ɛny. 19:11, 14, 15) Ko kayotota dikambo dia Satana lele otunyi wa Jehowa woleki lakasalaka prɔpagandɛ ya kashi yakayokonya wedja lo Aramangɛdɔna? Yeso ayowokasha nde l’ɛdiɛngɛ ande lo difuku diaha l’ekomelo, nde ayowadiha la nsapi lɛkɔ l’edja ka ɛnɔnyi kinunu.​—Ɛny. 20:1-3.

NGANDE WAKOKAYƐ SHIMBAMƐ L’ARAMANGƐDƆNA?

16. a) Ngande wɛnyaso dia sho ‘mbeyaka Nzambi’? b) Lo Aramangɛdɔna, kakɔna kayokomɛ anto weya Jehowa?

16 Oyadi aya ɛnɔnyi efula wamboteya akambo wa mɛtɛ kana bu, dia shimbamɛ lo Aramangɛdɔna, sho pombaka mɛnya dia sho ‘mbeyaka Nzambi’ ndo ɔnɛ sho “[kitanyiyaka] lokumu l’ɔlɔlɔ lendana la Nkumɛso Yeso.” (2 Tɛs. 1:7-9) Sho mɛnyaka dia sho ‘mbeyaka Nzambi’ naka sho mbeyaka kɛnɛ kalangande, kɛnɛ kahandalange ndo atɔndɔ ande. Sho mɛnyaka nto dia sho mbeeyaka naka sho mbolangaka, mbokitanyiyaka ndo mbomamemaka la tshondo yaso. (1 Jni. 2:3-5; 5:3) Naka sho mɛnya dia sho mbeyaka Nzambi, kete tayonga la diɛsɛ dia ‘mbeyama le nde,’ ndo dui sɔ diayotokimanyiya dia ndjoshimbamɛ l’Aramangɛdɔna! (1 Kɔr. 8:3) Lo ngande? Nɛ dia ‘mbeyama le nde’ koka nembetshiya mbetawɔma le Nzambi.

17. “[Nkitanyiya] lokumu l’ɔlɔlɔ lendana la Nkumɛso Yeso” kɛdikɛdi na?

17 “Lokumu l’ɔlɔlɔ lendana la Nkumɛso Yeso” mendanaka l’akambo wa mɛtɛ tshɛ waketsha Yeso wele l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Sho kitanyiyaka lokumu l’ɔlɔlɔ etena kakambaso la lɔ lo nsɛnɔ yaso. Okitanyiya ɔsɔ mendanaka la mbetsha wahɔ wa Diolelo lo dihole dia ntondo, nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ l’atɔndɔ wa Nzambi wosembwe ndo nsambisha awui wendana la Diolelo dia Nzambi. (Mat. 6:33; 24:14) Dui sɔ mendanaka nto la nsukɛ anango Kristo w’akitami etena kakotshawɔ ɛkɛndɛ awɔ wa weke.​—Mat. 25:31-40.

18. Lo yoho yakɔna yayokaloya anango Kristo w’akitami ɔlɔlɔ wakawaasalɛka?

18 Keema edja ekambi wa Nzambi w’akitami wayokaloya ɔlɔlɔ wakaasalɛka “ɛkɔkɔ ekina.” (Jni. 10:16) Lo ngande? Ntondo ka ta dia Aramangɛdɔna ntatɛ, anto 144 000 tshɛ wayolɔ dia ntshɔ l’olongo oko ditongami dia lo nyuma diahavu. Oma laasɔ, vɔ wayoyala l’atei w’alembe wa l’olongo wayolanya Ngɔngɔ ndo wayoshimbɛ “olui a woke w’anto” wele ekambi wa Jehowa. (Ɛny. 2:26, 27; 7:9, 10) Ande diɛsɛ diayonga l’olui a woke w’anto l’ɔtɛ wakawasukɛka ekambi wa Jehowa w’akitami etena kakiwɔ la nkɛtɛ lee!

NGANDE WAKOKASO NTSHIKALA LA KƆLAMELO OKO WAYASUKANA EKOMELO?

19-20. Kaanga mbeso l’ehemba, ngande wakokaso ntshikala la kɔlamelo oko wayasukana Aramangɛdɔna?

19 Lo nshi y’ekomelo ya paa nyɛ, ekambi wa Jehowa efula wekɔ lo diɛnɛ l’ehemba. Kaanga mbediɔ ngasɔ, sho koka mbikikɛ l’ɔngɛnɔngɛnɔ. (Jak. 1:2-4) Dui dimɔtshi diakoka tokimanyiya ele, ntetemala nsala alɔmbɛlɔ w’oma k’ɛse otema. (Luka 21:36) Sho pombaka nto mbekaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi lushi la lushi ndo kanaka yimba l’awui akɔ ndo la prɔfɛsiya ya diambo yendana la nshi yaso nyɛ. (Os. 77:12) Naka sho salaka awui asɔ ndo ndjashaka tshɛ l’esambishelo, kete mbetawɔ ndo elongamelo kaso kayokeketala!

20 Ohokanyiya ɔngɛnɔngɛnɔ wayoyala la yɛ etena kayolanyema Babilɔna ka Woke ndo kayeta Aramangɛdɔna! Ndo nto, ohokanyiya ɔngɛnɔngɛnɔ wayoyala la yɛ etena kayoyindjama lokombo la Nzambi ndo lowandji lande tshɛ lo tshɛ! (Ɛzk. 38:23) Eelo, Aramangɛdɔna ekɔ lokumu l’ɔlɔlɔ le wanɛ weya Nzambi, wakitanyiya Ɔnande ndo wayokikɛ polo l’ekomelo.​—Mat. 24:13.

OSAMBO 143 Totetemale nkamba, nsungukala ndo nkongɛɛ

^ od. 5 Ekambi wa Jehowa wambokonga Aramangɛdɔna edja efula. Lo sawo nɛ, tayeya elɛwɔ Aramangɛdɔna, akambo akɔna wayosalema ntondo ka Aramangɛdɔna ndo woho wakokaso ntshikala la kɔlamelo oko wayasukana ekomelo.

^ od. 71 ELEMBETSHIELO W’OSATO: Akambo wa diambo wayosalema l’ahole weso. Sho 1) tayoyashaka l’esambishelo l’edja tshɛ kakoka dui sɔ salema, 2) tayɔlɛmiyaka ekongelo kaso ka wekelo, ndo 3) tayotetemalaka ndjaɛkɛ le Nzambi dia tokokɛ.

^ od. 85 ELEMBETSHIELO W’OSATO: Apulushi woyanga mbɔtɔ la wolo lo luudu la nkumbo kɛmɔtshi ka Akristo kele l’eshikikelo dia Yeso la andjelo ande wekɔ lo mbeya kɛnɛ keta.