1. Anto wa kɔlamelo koka monga la diɔtɔnganelo dia ngande la Jehowa?

 LO NKUMBO k’atɛmɔdi wa Jehowa mbele ndo Yeso lele “enondo wa diangɔ tshɛ diakatongama,” ndo nyemba nyemba y’andjelo. (Kɔl. 1:15; Os. 103:20) Lam’aki Yeso lanɛ la nkɛtɛ, nde akɛnya di’anto wa kɔlamelo kokaka mbɔsa Jehowa oko Shɛwɔ. Lam’akandatɛkɛtaka l’ambeki ande, Yeso akelɛ Jehowa ɔnɛ: “Papa kami ndo Papa kanyu.” (Jni. 20:17) Ndo etena kayakimɔso shoamɛ le Jehowa ndo kabatizamaso, sho komaka anto wa lo nkumbo koludi la ngandji k’anangɛso l’akadiyɛso.​—Makɔ 10:29, 30.

2. Kakɔna kayotɔsɛdingola lo sawo nɛ?

² Anto amɔtshi wekɔ l’okakatanu dia mbɔsa Jehowa oko Shɛwɔ ka ngandji. Mbeyaka monga ko anto akina haweye woho wa kɛnɛmɔlɛ anangɛwɔ l’akadiyɛwɔ ngandji kawaokawɔ. Lo sawo nɛ, tayɔsɛdingola woho watokimanyiya Yeso dia mbɔsa Jehowa oko Shɛso ka ngandji, ɔnɛ lakokaso ndjasukanya la nde. Tayoshihodia nto toho takokaso mbookoya lo woho wasalɛso anangɛso l’akadiyɛso akambo.

3. Ngande watosukanya dɔmbɛlɔ di’ɛnyɛlɔ la Jehowa?

³ Jehowa ekɔ Shɛso ka ngandji. Yeso nangaka dia sho mbɔsa Jehowa oko wawɔsande, mbuta ate oko ombutshi wele la wangasanu ndo la ngandji, wadja anto lo demba, koko aha oko onto lele bu ɔlɔlɔ latotɛ paka kɛnɛ kahombaso nsala. Dui sɔ mɛnamaka hwe oma lo kɛnɛ kaketsha Yeso ambeki ande dia nɔmba. Nde akamɛ dɔmbɛlɔ di’ɛnyɛlɔ lo mbuta ate: “Shɛso.” (Mat. 6:9) Yeso akakoke totɛ dia sho mbelɛ Jehowa ɔnɛ: “Kanga-Wolo-Tshɛ,” “Otungi,” kana “Nkumekanga ka pondjo,” nkombo ya lɔtɛtɛmɔla shɔ tshɛ yekɔ amɛna ndo yɔ ntomba oma l’Afundelo. (Eta. 49:25; Isa. 40:28; 1 Tim. 1:17) Koko Yeso akatotɛ dia sho mbelɛ Jehowa ɔnɛ “Shɛso.”

4. Ngande weyaso dia Jehowa nangaka dia sho ndjasukanya la nde?

 ⁴ Onde wɛ ekɔ l’okakatanu dia mbɔsa Jehowa oko Shɔ ka ngandji? Amɔtshi l’atei aso wekɔ l’okakatanu ɔsɔ. Naka ombutshi aso kotokaka ngandji, kete ayonga wolo le so dia sho mbetawɔ dia ekɔ ombutshi ɔmɔtshi watoka ngandji. Ekɔ mɛtɛ dui di’ekeketshelo dia mbeya dia Jehowa mbeyaka tshɛ lo tshɛ woho wayaokaso! Nde nangaka ndjasukanya la so. Diakɔ diatokeketsha Ɔtɛkɛta ande ɔnɛ: “Nyoyasukanya la Nzambi, ko nde ayoyasukanya la nyu.” (Jak. 4:8) Jehowa tokaka ngandji ndo nde totɛka ɔnɛ nde ayonga Ombutshi woleki dimɛna le so.

5. Lo ndjela Luka 10:22, ngande wakoka Yeso tokimanyiya dia ndeka ndjasukanya la Jehowa?

⁵ Yeso kokaka tokimanyiya dia sho ndeka ndjasukanya la Jehowa. Yeso mbeyaka Jehowa dimɛna efula ndo kɛnɛmɔlaka waonga ande lo yoho ya kokele, diakɔ diakandate ɔnɛ: “Onto tshɛ lambɔmɛna, ambɛna ndo Papa.” (Jni. 14:9) L’ɛnyɛlɔ k’enondo aso la pami, Yeso tetshaka woho wa nɛmiya ndo wa nkitanyiya Shɛso, woho wa mbewɔ dia mboonyangiya, ndo woho wa mbetawɔma le nde. Koko, lɔsɛnɔ la Yeso lanɛ la nkɛtɛ tosholɛka lo yoho ya laande woho wele Jehowa ɔlɔlɔ ndo ngandji. (Adia Luka 10:22.) Nyɛsɔ tɔsɛdingole bɛnyɛlɔ dimɔtshi.

6. Sha bɛnyɛlɔ diɛnya woho wakahokamɛka Jehowa Yeso.

⁶ Jehowa pokamɛka anande. Tɔsɛdingole woho wakahokamɛ Jehowa Ɔnande l’enondo. Lo mɛtɛ, Jehowa akahokamɛ alɔmbɛlɔ efula w’Ɔnande etena kakinde lanɛ la nkɛtɛ. (Luka 5:16) Nde akoke Yeso alɔmba lo kɛnɛ kendana la tɛdikɔ ta weke takandahombe mbɔsa, ɛnyɛlɔ nsɔna apɔstɔlɔ ande 12. (Luka 6:12, 13) Jehowa akoke nto Yeso alɔmba etena kakinde l’ɔkɛyi. Yema tshitshɛ la ntondo ka nde fungama, Yeso akalɔmbɛ She l’etete tshɛ lo dikambo di’ohemba wa wolo waki suke la mbokomɛ. Jehowa komboka tsho dɔmbɛlɔ diaki Yeso, koko nde akatome ndo ondjelo ɔmɔtshi dia ndjokeketsha Ɔnande la ngandji.​—Luka 22:41-44.

7. Ngande wahombaso ndjaoka lo mbeya dia Jehowa pokamɛka alɔmbɛlɔ aso?

⁷ Ɛlɔ kɛnɛ, Jehowa ekɔ lo ntetemala mpokamɛ alɔmbɛlɔ w’ekambi ande, ndo nde kadimolaka alɔmbɛlɔ awɔ l’etena kahombama ndo lo  yoho yoleki dimɛna. (Os. 116:1, 2) Tende woho wakɛnyi kadiyɛso kɛmɔtshi ka la Inde mɛtɛ ka dikambo sɔ. Nde aki l’ekiyanu efula, ndo nde akalɔmbɛ Jehowa l’etete tshɛ lo dikambo sɔ. Nde akafunde ate: “Emisiɔ wa JW Televiziɔ^® wa Ngɔndɔ ka tanu 2019 wakendanaka la woho wa ndɔshana l’ekiyanu waki mɛtɛ kɛnɛ kakimi l’ohomba. Emisiɔ ɔsɔ waki okadimwelo l’alɔmbɛlɔ ami.”

8. Lo toho takɔna takɛnya Jehowa dia nde mbokaka Yeso ngandji?

⁸ Jehowa tolangaka ndo ndjakiyanyaka lo dikambo diaso, oko wakandalange Yeso ndo wakandayakiyanyaka dikambo diande lo nshi yakandakambaka olimu ande wa wolo lanɛ la nkɛtɛ. (Jni. 5:20) Nde akakotsha ehomba tshɛ waki Yeso wa lo nyuma, wa lo yimba, ndo wa lo demba. Ndo Jehowa akatɛ Ɔnande dia nde mbookaka ngandji ndo mbɔngɛnangɛnaka. (Mat. 3:16, 17) Lam’ele nde akayaɛkɛka tena tshɛ le She ka ngandji lele l’olongo, Yeso kondjaoka opoko kaanga lushi ɔtɔi.​—Jni. 8:16.

9. Djembetelo yakɔna yele laso yɛnya dia Jehowa tokaka ngandji?

⁹ L’ɛnyɛlɔ ka Yeso, sho tshɛ mɛnaka toho t’efula tatoka Jehowa ngandji. Tokanyiya yema: Jehowa akatokotola oya le nde ndo akatosha nkumbo ka lo nyuma koludi la ngandji ndo kele kaamɛ katokimanyiya dia sho monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo katokeketsha etena keso l’ɔkɔmwɛlɔ. (Jni. 6:44) Jehowa toshaka nto mbo ya ndɛ ya lo nyuma yatokimanyiya dia ntetemala monga la mbetawɔ ka wolo. Ndo nde tokotshɛka nto ehomba aso wa lo demba wa lushi la lushi. (Mat. 6:31, 32) Naka sho nkana yimba lo ngandji katoka Jehowa, kete ngandji kawokaso kayofula.

10. Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma lo yoho yasalɛ Jehowa anangɛso l’akadiyɛso akambo?

¹⁰ Jehowa mbokaka anangɛso l’akadiyɛso ngandji. Koko aha mbala tshɛ mbongadiɔ dui dia wɔdu dia sho mboka ase nkumbo kaso ka lo nyuma ngandji. Laadiko dia laasɔ, tekɔ la mbekelo yotshikitanyi ndo takodiama l’ahole wotshikitanyi. Ndo sho tshɛ salaka munga yakoka nyangiya anto akina. Koko, sho koka mbisha lonya dia ngandji monga lo nkumbo kaso ka lo nyuma. Lo yoho yakɔna? Lo mbokoya Shɛso lo mboka anangɛso l’akadiyɛso ngandji. (Ɛf. 5:1, 2; 1 Jni. 4:19) Nyɛsɔ tende wetshelo wakokaso nkondja oma l’ɛnyɛlɔ ka Jehowa.

11. Ngande wakakɛnɛmɔla Yeso “kɛtshi k’efula” ka Jehowa?

¹¹ Jehowa ekɔ la “kɛtshi k’efula.” (Luka 1:78) Onto lele la kɛtshi ekɔ onto layakiyanya etena kɛnande anto wasowa ndo nde nyangaka toho ta mbaakimanyiya ndo mbakeketsha. Oma lo yoho yakandasalɛ anto akambo, Yeso akɛnya dia nde ndjakiyanyaka lo dikambo diawɔ l’ɛnyɛlɔ ka Jehowa. (Jni. 5:19) Etena kakandɛnyi olui w’anto lo diaaso dimɔtshi, Yeso “akawaoke kɛtshi, nɛ dia vɔ wakahɛnyahɛnyamaka ndo komonga la okimanyedi oko ɛkɔkɔ waha la olami.” (Luka 9:36) Yeso kokomɛ tsho lo mbaoka ngandji, koko nde akasale dui dimɔtshi dia mbaakimanyiya. Nde akakɔnɔla ase hemɔ ndo akakeketsha wanɛ waki la ‘paa ndo waki la wetsho.’​—Mat. 11:28-30; 14:14.

12. Sha ɛnyɛlɔ kɛnya woho wakokaso mɛnya kɛtshi kokaso anto akina.

¹² La ntondo ka sho mɛnya dia sho mbokaka anangɛso l’akadiyɛso kɛtshi, sho pombaka nshihodia ekakatanu wele la wɔ. Ɛnyɛlɔ, kadiyɛso kɛmɔtshi mbeyaka monga l’okakatanu wa wolo wendana la yoonge. Ndooko lushi lakandayakiyanya dikambo di’okakatanu ɔsɔ, koko nde ayɔngɛnangɛna efula naka onto ɔmɔtshi mbosha ekimanyielo ka shikaa. Ngande wakotshande ehomba wa lo demba wa nkumbo kande? Onde nde ayɔngɛnangɛna di’onto ɔmɔtshi ndjookimanyiya la mbokatɛ diangɔ dia ndɛ kana mbosolɛ luudu? Ɔnangɛso ɔmɔtshi mbeyaka  nshisha olimu ande. Naka sho mbosha yema ya dikuta, aha la mbotɛ ɔnɛ diɔ ndja oma le so, shi dui sɔ diayowokimanyiya polo lam’ayondotana olimu okina?

13-14. Ngande wakokaso monga la lokaho l’ɛnyɛlɔ ka Jehowa?

¹³ Jehowa ekɔ la lokaho. (Mat. 5:45) Hatohombe kongɛɛ dia paka anangɛso wambotɔlɔmba ekimanyielo ko sho ndjowaoka kɛtshi. L’ɛnyɛlɔ ka Jehowa, sho mbɔsaka yɛdikɔ ya mbaakimanyiya la ntondo ka vɔ tɔlɔmba ekimanyielo. Nde tohotoyɛka wonya lushi la lushi aha la sho mbɔlɔmba dia nde tosalɛ dui sɔ. Ndo onto tshɛ kondjaka wahɔ oma lo wonya, koko aha tsho wanɛ wele la lowando le nde. Onde wɛ hetawɔ dia lo tokotshɛ ehomba aso, Jehowa mɛnyaka ngandji katokande? Sho mɛtɛ mbokaka Jehowa ngandji l’ɔtɛ w’ɔlɔlɔ ndo wa lokaho lande l’efula!

¹⁴ Lo mbokoya ɛnyɛlɔ ka Shɛwɔ lele l’olongo, anangɛso l’akadiyɛso efula mbɔsaka yɛdikɔ ya mɛnya anto akina lokaho lawɔ. Ɛnyɛlɔ, lo 2013, lɔpɛpɛ mvula ngembe lakawelɛ typhon géant Haiyan lakalanya wodja wa Philippines lo yɛdikɔ ya kɔlɔ efula. Anangɛso l’akadiyɛso efula wakashisha mvudu yawɔ ndo diangɔ diawɔ. Koko nkumbo kawɔ ka lo nyuma ka l’andja w’otondo kakaasukɛ. Anangɛso l’akadiyɛso efula wakakimɔ falanga kana wakaye dia ndjosha lonya l’olimu wa woke wa wokelo. Etombelo waki la dui sɔ ele vɔ wakalɔngɔsɔla kana wakanyomoka mvudu suke la 750 l’ɛse k’ɔnɔnyi ɔtɔi! Lo nshi ya hemɔ kakakokanɛ ka COVID-19, Ɛmɛnyi wa Jehowa wakakambe la wolo efula dia nsukɛ anangɛwɔ l’akadiyɛwɔ. Etena kongaso suke dia nsukɛ nkumbo kaso ka lo nyuma, sho mbaɛnyaka dia sho mbaokaka ngandji.

15-16. Lo ndjela Luka 6:36, naa yoho y’ohomba yakokaso mbokoya Shɛso lele l’olongo?

¹⁵ Jehowa ekɔ la kɛtshi ndo nde dimanyiyanaka. (Adia Luka 6:36.) Lushi tshɛ, sho mɛnaka kɛtshi katoka Shɛso lele l’olongo. (Os. 103:10-14) Ambeki wa Yeso komonga kokele, koko nde akawaokaka kɛtshi ndo akadimanyiyaka. Nde aki nto suke dia nambola lɔsɛnɔ lande dikambo di’edimanyielo ka pɛkato yaso. (1 Jni. 2:1, 2) Onde wɛ hayaoke suke la Jehowa ndo la Yeso l’ɔtɛ watokawɔ kɛtshi ndo watodimanyiyawɔ?

 ¹⁶ Sho keketshaka dimama diaso dia ngandji lo nkumbo kaso ka lo nyuma etena ‘kadimanyiyanaso l’otema ɔtɔi.’ (Ɛf. 4:32) Lo mɛtɛ, dimanyiya anto akina kokaka monga okakatanu lo tena dimɔtshi, diakɔ diele, sho pombaka mbidja welo dia nsala dui sɔ. Kadiyɛso kɛmɔtshi akɛnyi dia sawo dia lo Tshoto y’Etangelo diaki l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Todimanyiyane lam’asaso l’otema ɔtɔi,” * diakokimanyiya dia nsala dikambo sɔ. Nde akafunde ate: “Wekelo wa sawo nɛ wakakimanyiya dia mɛna akambo la sso di’ɔlɔlɔ ndo lo yoho yotshikitanyi. Diɔ diakalembetshiya ɔnɛ mbetawɔ dia dimanyiya anto akina halembetshiya dia wɛ mbetawɔka dionga diawɔ dia kɔlɔ kana minyaka yimba l’etombelo wa kɔlɔ wele la dionga diawɔ. Koko dimanyiya kɛdikɛdi ntshika nama tokumbɛkumbɛ l’ɔtɛ w’awui wa kɔlɔ asɔ ndo ntetemala nama wɔladi ayɛ wa l’etei k’otema. Etena kadimanyiyaso anangɛso l’akadiyɛso l’otema ɔtɔi, sho mɛnyaka dia sho mbaokaka ngandji ndo mbokoyaka Jehowa Shɛso.

17. Lo ndjela Mateo 5:16, ngande wakokaso mbisha Shɛso lele l’olongo kɛnɛmɔ?

¹⁷ Ekɔ diɛsɛ dia woke dia monga lo nkumbo ka l’andja w’otondo k’anangɛso l’akadiyɛso kokana ngandji. Sho nangaka di’anto efula ndja ndjɔtɛmɔla Nzambi kaso kaamɛ la so. La kanyi shɔ lo yimba, hatohombe pondjo nsala kaanga dui ɔtɔi diayonga l’etombelo wa kɔlɔ le ekambi wa Jehowa kana le Shɛso lele l’olongo. Sho salaka la wolo dia nsɛna lo yoho yayokotola anto oya lo lokumu l’ɔlɔlɔ.​—Adia Mateo 5:16.

18. Kakɔna kakoka tokimanyiya dia nsambisha aha la mboka wɔma?

¹⁸ Lo tena dimɔtshi, anto amɔtshi mbeyaka tɔnyɔla kana tɔhɛnyahɛmnya l’ɔtɛ wakitanyiyaso Shɛso lele l’olongo. Kakɔna kakokaso nsala naka sho mbokaka wɔma dia nsambisha anto akina awui wendana la dietawɔ diaso? Sho koka monga l’eshikikelo dia Jehowa nde l’Ɔnande wayotokimanyiya. Yeso akashikikɛ ambeki ande ɔnɛ hawohombe ndjakiyanya lo woho wayowɔtɛkɛta kana lo kɛnɛ kayowota. Lande na?  Yeso akalembetshiya ate: “Wayonyotɛ kɛnɛ kayonyɔtɛkɛta ko wonya akɔ; dikambo aha nyuamɛ mbayɔtɛkɛta, koko nyuma ka Shɛnyu mbayɔtɛkɛta lo tshimbo yanyu.”​—Mat. 10:19, 20.

19. Sha ɛnyɛlɔ kɛmɔtshi k’onto ɔmɔtshi lakasambisha la dihonga

¹⁹ Tende ɛnyɛlɔ kaki Robert. Ambeta etena kɛmɔtshi, lam’akinde ombeki wa Bible w’oyoyo waki la ewo ka Bible ka yema tshitshɛ, nde akatanema la ntondo ka tominadi t’asɔlayi ta l’Afrique du Sud. La dihonga tshɛ, nde akalembetshiya ase tominadi dia nde akalangaka nama lomangemange lande l’ɔtɛ wa ngandji kakandokaka anango w’Akristo. Nde akangɛnangɛnaka dihole diaki lande lo nkumbo kaso ka lo nyuma. Shushi mɔtshi akawombola la shashimoya ate: “Waa na wele ananyɔ?” Robert konongamɛka dia wayowoka dimbola sɔ, koko mbala kakɔ ɔtɔi, divɛsa diakasɛdingɔma lushi lɔsɔ diakoyɛ lo yimba. Aki divɛsa dia Mateo 12:50 diata ɔnɛ: “Onto tshɛ lasala lolango la Papa lele l’olongo mbele ɔnalengo, kadiyɛmi ndo mama.” Kaanga mbaki Robert ombeki w’oyoyo wa Bible, nyuma ka Jehowa kakokimanyiya dia nkadimola lo dimbola sɔ ndo lo ambola akina efula wakinde konongamɛ. Ndooko onyake, Jehowa aki l’ofunu lo dikambo dia Robert. Jehowa ekɔ nto l’ofunu lo dikambo diaso etena kayaɛkɛso le nde dia nsambisha la dihonga tshɛ la ntondo k’ekakatanu wa wolo.

20. Kakɔna kahombaso ndjashikikɛ dia nsala? (Jni. 17:11, 15)

²⁰ Nyɛsɔ totetemala mbɔsa diɛsɛ diele laso dia monga lo nkumbo ka lo nyuma la nɛmɔ. Tekɔ la diɛsɛ dia monga la Shɛso koleki tshɛ dimɛna ndo l’anangɛso l’akadiyɛso efula watoka ngandji. Sho pombaka mongaka nshi tshɛ la lowando lo dikambo sɔ. Satana l’anto ande woludi la lohetsho salaka la wolo dia tokonya dia sho monga la taamu lo ngandji katoka Shɛso lele l’olongo ndo dia ndanya kaamɛ kele lam’asaso. Koko, Yeso akatɛkɛta lo wahɔ aso lo nɔmba She dia tolama dia kaamɛ tetemala monga lo nkumbo kaso. (Adia Joani 17:11, 15.) Jehowa ekɔ lo nkadimola lo dɔmbɛlɔ sɔ. L’ɛnyɛlɔ ka Yeso, hatohombe pondjo mbidja taamu lo ngandji ndo l’osukɔ wa Shɛso lele l’olongo. Nyɛsɔ toyashikikɛ dia ntetemala ndeka ndjasukanya la nkumbo kaso ka lo nyuma.