1. Kakɔna kakashisha Adama la Eva, ndo naa etombelo wakonge?

OKO le yɛ, onto akɔna ahomba mbidja atɔndɔ wendana la kɛnɛ kele ɔlɔlɔ la kɛnɛ kele kɔlɔ? Etena kakale Adama la Eva olowa w’oma lo osongo wa ewo ka kɛnɛ kele ɔlɔlɔ la kɛnɛ kele kɔlɔ, vɔ wakɛnya hwe ɔnɛ: Vɔ kondjaɛkɛ le Jehowa ndo lo atɔndɔ ande. Vɔ wakasɔnɛ dia ndjadjɛ atɔndɔ awɔ hita wa kɛnɛ kele ɔlɔlɔ la kɛnɛ kele kɔlɔ. (Eta. 3:22) Koko tokanyiya kɛnɛ kakawashisha. Vɔ wakashisha diɔtɔnganelo diaki lam’asawɔ la Jehowa. Vɔ wakashisha nto diaaso dia nsɛna pondjo pondjo ndo wakasambiyɛ anawɔ pɛkato la nyɔi. (Rɔmɔ 5:12) Ɛsɔnwɛlɔ wakasale Adama la Eva wakakonya lo shɔkɔ.

2-3. a) Kakɔna kakasale ɔlɛnga w’ose Etiyɔpiya etena kakosambisha Filipɛ? b) Ɛtshɔkɔ akɔna wakondjaso naka sho batizama, ndo ambola akɔna wayotɔsɛdingola?

² Tende otshikitanu wele lam’asa woho wakasale Adama la Eva akambo la woho wakasale ɔlɛnga w’ose Etiyɔpiya etena kakosambisha Filipɛ. Ɔlɛnga akɔ akangɛnangɛna efula kɛnɛ kakasale Jehowa la Yeso lo dikambo diande ko nde akabatizama aha la ntshimbatshimba. (Ets. 8:34-38) L’ɛnyɛlɔ ka ɔlɛnga akɔ, etena kayakimɔso le Nzambi ndo kabatizamaso, sho mɛnyaka dui dimɔtshi hwe. Sho mɛnyaka ɔnɛ tekɔ la lowando lo kɛnɛ kakasale Jehowa la Yeso lo dikambo diaso. Sho mɛnyaka nto ɔnɛ sho ndjaɛkɛka le Jehowa ndo mbeyaka ɔnɛ nde oto mbahomba mbidja atɔndɔ wendana la kɛnɛ kele ɔlɔlɔ la kɛnɛ kele kɔlɔ.

³ Tokanyiya ɛtshɔkɔ wakondjaso naka sho kambɛ Jehowa! Ɔtshɔkɔ ɔmɔtshi ele, tekɔ l’elongamelo k’ɔnɛ Jehowa ayotosha diangɔ tshɛ diakashisha Adama la Eva, mbidja ndo diaaso dia sɛnaka pondjo pondjo. Lam’ele tekɔ  la mbetawɔ le Yeso Kristo, Jehowa todimanyiyaka munga yaso ndo toshaka nkum’otema ka pudipudi. (Mat. 20:28; Ets. 10:43) Laadiko dia laasɔ, taya ase nkumbo ka Jehowa kokengami la ekambi ande wetawɔnde wakongɛɛ nshi yayaye y’amɛna. (Jni. 10:14-16; Rɔmɔ 8:20, 21) Koko kaanga mbeso l’ɛtshɔkɔ ɛsɔ tshɛ, anto amɔtshi wambeya Jehowa mengengaka dia ndjela ɛnyɛlɔ ka ɔlɛnga w’ose Etiyɔpiya. Kakɔna ondo kawashimba dia batizama? Ndo ngande wakokawɔ ntondoya ekakatanu ɛsɔ?

4-5. Ekakatanu akɔna waki l’ɔlɔngɔlɔngɔ welɛwɔ Avery ndo osekaseka welɛwɔ Hannah?

⁴ Ndjaoka dia bu l’akoka. Ambutshi waki Avery wekɔ Ɛmɛnyi wa Jehowa. She ekɔ la lokumu la dimɛna l’ombushi wakokɛ ana ndo ekumanyi ka manamana. Koko, Avery mengengaka dia batizama. Lande na? Nde mbutaka ate: “Dimi kɔfɔnyaka ɔnɛ layokoka monga la lokumu la dimɛna oko papa.” Avery kɔfɔnyaka nto ɔnɛ nde ayonga l’akoka wa mɛmba ɛkɛndɛ wakawakoke ndjowosha. “Lakayakiyanyaka ɔnɛ wayɔsɔna dia nɔmba la ntondo k’anto, dia mbisha asawo kana nɔmbɔla olui ɔmɔtshi w’esambishelo.”

⁵ Hannah, laki l’ɛnɔnyi 18, akayaokaka dia nde bu l’akoka. Nde akodiama oma le ambutshi wakambɛ Jehowa. Koko, nde akayambola dia kana nde koka nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la atɔndɔ wa Jehowa. Lande na? Hannah akayonga la kanyi ya kɔlɔ efula lo dikambo diande. Lo tena dimɔtshi, kanyi shɔ yakaleke mfula woho wele nde akayahomuyaka ndaamɛ l’okonda ndo dui sɔ diakaleke mbahatanya wotsho laadiko dia tshuka. Nde mbutaka ate: “Dimi kombutɛ ndooko onto kɛnɛ kakamasale, kaanga ambutshi ami ndo lakafɔnyaka ɔnɛ Jehowa hetawɔki pondjo dia dimi monga okambi ande l’ɔtɛ wa kɛnɛ kakamayasalɛka.”

6. Kakɔna kakashimbaka Vanessa dia batizama?

⁶ Tɔsɛngiya t’oma le angɛnyi. Vanessa, lele l’ɛnɔnyi 22 mbutaka ate: “Laki l’ɔngɛnyi wa dimɛna efula wakameye l’edja kɛnɔnyi oko dikumi.” Koko, ɔngɛnyi wa Vanessa ɔsɔ kombosukɛka dia nde nkotsha oyango ande wa batizama. Dui sɔ diakanyangiya Vanessa, ndo nde mbutaka ate: “Lakokaka wolo nyanga angɛnyi ndo lakayakiyanyaka ɔnɛ naka dimi mpembola lɔngɛnyi laso, kete hamongaki l’ɔngɛnyi okina wa ma ma nto.”

7. Osekaseka welɛwɔ Makayla akokaka wɔma wa na, ndo lande na?

⁷ Wɔma wa nsala pɛkato. Makayla aki l’ɛnɔnyi etanu etena kakatshanyema ɔnango. Etena kakandayolaka, nde akɛnaka etombelo waki la etsha w’ɔnango le  ambutshi ande. Makayla mbutaka ate: “Lakokaka wɔma ɔnɛ naka dimi batizama, kete layoyosala pɛkato, layoyotshanyema ndo layoyoleka nyangiya ambutshi ami.”

8. Wɔma akɔna wakokaka ɔlɔngɔlɔngɔ welɛwɔ Miles?

⁸ Wɔma w’ɔlɔshamelo. She Miles la wadɛnde wekɔ lo kambɛ Jehowa, koko nyango bu Ɔmɛnyi wa Jehowa. Miles mbutaka ate: “Lakadjasɛ la mama ɛnɔnyi 18 ndo lakokaka wɔma mbotɛ ɔnɛ lekɔ lo nanga batizama. Lakɛnyi kɛnɛ kakandasale etena kakayala papa Ɔmɛnyi wa Jehowa. Lakokaka wɔma ɔnɛ nde koka ndɔshami.”

9. Kakɔna ondo kayosalema naka wɛ mbeka woho wele Jehowa la ngandji ndo la solo dia lotutsha?

⁹ Adama la Eva kɔsɔna dia kambɛ Jehowa nɛ dia vɔ kombokaka ngandji k’efula. Koko, Jehowa aketawɔ dia vɔ nsɛna edja, dia vɔ mbota ana ndo mbodia anawɔ l’atɔndɔ awɔ wakawayadjɛ. Etombelo wakonge la yɛdikɔ yakɔshi Adama la Eva yaha Jehowa mbalɔmbɔla wakɛnya hwe dia vɔ komonga la lomba. Ɔnawɔ l’enondo akadiake kosɛnde kaki komonga l’onongo ndo l’ɔkɔngɔ diko awui wa ngala ndo lokaki lakafulanɛ lo nkumbo k’anto. (Eta. 4:8; 6:11-13) Koko, Jehowa aki la yoho mɔtshi ya shimbɛ ana w’Adama la Eva tshɛ walanga mbokambɛ. (Jni. 6:38-40, 57, 58) Naka wɛ mbeka akambo efula wendana la woho wele Jehowa la solo dia lotutsha ndo la ngandji, kete ondo ngandji kawokayɛ kayofula. Wɛ ayotona ndjela mboka kakayele Adama la Eva ndo wɛ ayoyakimɔ wɛmɛ le Jehowa.

10. Lande na kele nkana yimba la Osambo 19:7 koka kokimanyiya dia kambɛ Jehowa?

¹⁰ Tetemala mbeka akambo wendana la Jehowa. Lo yɛdikɔ yayoyotalekaka mbeka akambo wendana la Jehowa, mbayoyotalekaka monga l’eshikikelo ɔnɛ wɛ koka ntondoya dia mbokambɛ. Avery, lakatatɛkɛtshi oma l’etatelo mbutaka ate: “Lakayonga l’eshikikelo lo mbadia ndo nkana yimba lo daka diele lo Osambo 19:7.” (Adia.) Etena kakɛnyi Avery woho wakakotsha Jehowa daka sɔ, ngandji kakandokaka Nzambi kakaleke mfula.  Ngandji hatokimanyiya tsho dia monga l’eshikikelo koko tɔ tokimanyiyaka nto dia ndeka mbidja yimba le Jehowa ndo lo kɛnɛ kalangande. Hannah, lakatatɛkɛtshi oma l’etatelo mbutaka ate: “Diɛsɛ la wadielo ami wa Bible ndo wekelo w’onto ndamɛ, lakayoshihodia ɔnɛ etena kayasalɛmi kɔlɔ lekɔ lo salɛ ndo Jehowa kɔlɔ.” (1 Pe. 5:7) Hannah akayonga ‘otshi w’Ɔtɛkɛta wa Nzambi.’ (Jak. 1:22) Naa etombelo wakonge? Nde mbutaka ate: “Etena kakamɛnyi ɛlɔlɔ wakamakondja lo nkitanyiya Jehowa, lakawoke ngandji k’efula. Kakianɛ, lamboshikikɛ dia Jehowa ayɔnɔmbɔlaka tena tshɛ diemi l’ohomba w’ekimanyielo kande.” Hannah akayahemɛ nsaki kande ka ndjasalɛ kɔlɔ. Nde akayoyakimɔ le Jehowa ndo akabatizama.

11. Kakɔna kakasale Vanessa dia monga l’angɛnyi w’eshika, ndo wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma lo dui sɔ?

¹¹ Sɔna angɛnyi ayɛ la lomba. Vanessa, lakatatɛkɛtshi oma l’etatelo, akayoshihodia ɔnɛ ɔngɛnyi ande mbakawodjɛka wekamu dia kambɛ Jehowa. Diakɔ diele nde akahembola lɔngɛnyi lawɔ. Koko Vanessa kokomɛ laasɔ. Nde akasale la wolo dia nyanga angɛnyi akina l’etshumanelo. Nde mbutaka ɔnɛ ɛnyɛlɔ ka Nɔa la nkumbo kande mbakokimanyiya. Nde mbutaka ate: “Vɔ wakadingama l’anto waki konangaka Jehowa, koko vɔ wakonge la lɔngɛnyi la dimɛna lam’asawɔ.” L’ɔkɔngɔ wa nde batizama, Vanessa akonge ombatshi mboka. Nde mbutaka nshi nyɛ ate: “Olimu ɔsɔ akakimanyiya dia monga l’angɛnyi w’eshika aha l’etshumanelo kaso keto, koko ndo lo tshumanelo dikina.” Wɛ lawɔ koka monga l’angɛnyi w’eshika naka wɛ ndjasha efula l’olimu wakatosha Jehowa wa nsala.​—Mat. 24:14.

12. Wɔma akɔna waki Adama la Eva komonga la wɔ, ndo etombelo akɔna wakonge?

¹² Onga la wɔma wele la wɛdimo. Weho ɛmɔtshi wa wɛɔma wekɔ amɛna le so. Ɛnyɛlɔ, sho pombaka mboka wɔma diaha nyangiya Jehowa. (Os. 111:10) Otondonga Adama la Eva waki la wɔma wa ngasɔ, tshike totowɔtɔmbɔkwɛ Jehowa. Koko vɔ wakatɔmbɔkɔ. L’ɔkɔngɔ wa vɔ ntɔmbɔkɔ, washo awɔ wakadihɔ lo woho ɔnɛ wele vɔ wakashihodia tshɛ lo tshɛ ɔnɛ waki  atshi wa pɛkato. Vɔ wakasambiyɛ anawɔ tsho pɛkato la nyɔi. Lam’ele vɔ wakɛnyi, kana wakashihodia eongelo kawɔ, vɔ wakoke nsɔnyi l’ɔtɛ wakiwɔ etakataka ndo wakayakombe.​—Eta. 3:7, 21.

13-14. a) Lo ndjela 1 Petero 3:21, lande na kahatahombe mboka nyɔi wɔma? b) Naa ɛkɔkɔ wele la so wa nanga Jehowa?

¹³ Kaanga mbahombaso mboka wɔma waha nyangiya Jehowa, hatohombe mboka wɔma wa nyɔi. Jehowa akatɔlɔngɔsɔlɛ yoho ya sho nkondja lɔsɛnɔ la pondjo. Naka tambosala pɛkato ko tamboyatshumoya l’otema ɔtɔi, Jehowa ayotodimanyiya. Nde ayotodimanyiya l’ɔtɛ wa mbetawɔ kaso lo oshinga w’etshungwelo wa Ɔnande. Yoho ya ntondo yɛnyaso mbetawɔ ele, ndjakimɔ le Nzambi ndo batizama.​—Adia 1 Petero 3:21.

¹⁴ Tekɔ l’ɛkɔkɔ efula wa nanga Jehowa. Nde toshaka aha tsho mbo ya ndɛ yangɛnangɛnaso lushi la lushi, koko nde tetshaka nto akambo wa mɛtɛ wendana la nde ndo la asangwelo ande. (Jni. 8:31, 32) Nde akatosha etshumanelo k’Akristo dia tɔlɔmbɔlaka ndo tosukɛka. Nde tokimanyiyaka etena kongaso l’ekakatanu ndo nde toshaka elongamelo ka nsɛna pondjo pondjo la eongelo ka kokele lo nshi yayaye. (Os. 68:19; Ɛny. 21:3, 4) Naka sho nkanyiya awui efula wakasale Jehowa dia mɛnya dia nde tolangaka, kete tayotshutshuyama dia mbolanga. Ndo naka sho nanga Jehowa, kete tayonga la wɔma wele la wɛdimo. Sho mbokaka wɔma wa nyangiya Ɔnɛ lele towoka ngandji k’efula.

15. Ngande wakahemɛ Makayla wɔma wa nsala pɛkato?

¹⁵ Makayla, lakatatɛkɛtshi oma l’etatelo, akahemɛ wɔma wa nsala pɛkato etena kakandayoshihodia ɔnɛ Jehowa dimanyiyanaka. “Lakayoshihodia ɔnɛ sho tshɛ bu kokele ndo tayosalaka munga. Koko lakayoshihodia nto ɔnɛ Jehowa tolangaka ndo ayotodimanyiya diɛsɛ la oshinga w’etshungwelo.” Ngandji kakandoke Jehowa mbakotshutshuya dia ndjakimɔ le nde ndo batizama.

16. Ngande wakakimanyiyama Miles dia mbahemɛ wɔma wakandokaka w’ɔlɔshamelo?

¹⁶ Miles, lakokaka wɔma ɔnɛ nyango ayowɔlɔsha naka nde mbɔsa yɛdikɔ ya batizama, akalɔmbɛ omendji w’otshimbedi ɔmɔtshi alako. Miles mbutaka ate: “Nde lawɔ akodiama lo nkumbo kele ombutshi ɔtɔi mbele Ɔmɛnyi wa Jehowa. Nde akakimanyiya dia nkanyiya kɛnɛ kakamakoke mbuta dia mbetawoya mama ɔnɛ dimɛ mbakɔshi yɛdikɔ ya batizama ndo ɔnɛ aha papa mbakatshutshuya dia dimi nsala dui sɔ.” Nyango Miles kɔngɛnangɛna. L’ekomelo, nde akahombe mimɔ oma laka nyango koko nde kotshikitanya yɛdikɔ yande. Nde mbutaka ate: “Mbeka akambo w’amɛna wakasale Jehowa lo dikambo diami akananda otema ami. Etena kakamakanyiya efula lo dikambo di’oshinga w’etshungwelo wa Yeso, lakayoshihodia ɔnɛ Jehowa  nangakami efula. Dui sɔ diakatshutshu dia ndjakimɔ le Jehowa ndo batizama.”

17. Diaaso diakɔna diele la so?

¹⁷ Etena kakale Eva olowa w’oma lo osongo waki lo Ɛdɛna, nde akatone She. Etena kakete Adama lo wedi wa Eva, nde akɛnya dia nde komonga la lowando lo awui tshɛ w’amɛna wakosalɛ Jehowa. Sho tshɛ tekɔ la diaaso dia mɛnya polo lo yɛdikɔ yakɔna yatonaso yɛdikɔ yakɔshi Adama la Eva. Etena kabatizamaso, sho mɛnyaka Jehowa ɔnɛ sho mbetawɔka dia nde mbele la lowandji la todjɛ atɔndɔ wendana la kɛnɛ kele ɔlɔlɔ la kɛnɛ kele kɔlɔ. Sho mɛnyaka dia sho nangaka Shɛso ndo ndjaɛkɛka le nde.

18. Akokayɛ nsala dia wɛ ntondoya dia kambɛ Jehowa?

¹⁸ Okakatanu wonga laso l’ɔkɔngɔ wa batisimu ele sɛnaka lushi la lushi lo ndjela atɔndɔ wa Jehowa koko aha waso. Miliyɔ y’anto sɛnaka lo yoho shɔ ɔnɔnyi tshɛ. Wɛ koka monga oko vɔ naka wɛ ntetemala mfudia eokelo kayɛ k’Ɔtɛkɛta wa Nzambi, Bible; sanganaka mbala la mbala kaamɛ l’ananyɔ l’akadiyɛyɛ; ndo sambishaka l’ohetoheto tshɛ kɛnɛ kakayeke lo dikambo dia Shɛso ka ngandji. (Hɛb. 10:24, 25) Etena kɔsayɛ tɛdikɔ, hokamɛ alako wakosha Jehowa lo tshimbo y’Ɔtɛkɛta ande ndo y’okongamelo ande. (Isa. 30:21) Lo nsala ngasɔ awui tshɛ wayoyosala wayolowana.​—Tok. 16:3, 20.

19. Kakɔna kahombayɛ ntetemala mbohɔ, ndo lande na?

¹⁹ Naka wɛ ntetemala mbohɔ ɛlɔlɔ wakondjayɛ lo ndjela ɛlɔmbwɛlɔ ka Jehowa, kete ngandji kawokayɛ ndo kokayɛ atɔndɔ ande kayofula. Lo nsala ngasɔ ndooko ɛngɔ kakoka Satana kosha kayoketawoya dia ntshika kambɛ Jehowa. Oma ko kakianɛ yaɛnaka oko onto lele lo ɛlɔmbwɛlɔ ka ɛnɔnyi kinunu. Lo etena kɛsɔ naka wɛ mboka washo l’ɔkɔngɔ, kete wɛ ayɛna dia wɛ akɔshi yɛdikɔ yoleki dimɛna tshɛ ya batizama!