1-2. Anto akɔna wakoka nkimanyiya ombeki wa Bible dia mpama polo lo batisimu?

AMY, ladjasɛ lo Fidji mbutaka ate: “Lakalangaka awui wakamekaka lo wekelo wa Bible. Lakeyaka dia vɔ waki akambo wa mɛtɛ. Koko paka etena kakamayotatɛ mbɔtɔnɛ l’anangɛso l’akadiyɛso mbakamayosalaka etshikitanu wahombama ndo mpama polo lo batisimu.” Kɛnɛ kakakomɛ Amy kɛsɔ mbikaka epole ɔsɛkɛ lo dui dia mɛtɛ di’ohomba nɛ: Ondo ombeki wa Bible ayotetemala mpama polo lo batisimu naka ase etshumanelo mbokimanyiya.

² Opandjudi tshɛ koka mbisha lonya dia etshumanelo mpama. (Ɛf. 4:16) Leilani, lele ombatshi mboka wadjasɛ la Vanuatu mbutaka ate: “Ekɔ yokedi mɔtshi yata ɔnɛ onto tshɛ la lo ngelo pombaka mbisha ekimanyielo di’ɔna mbola. Dimi fɔnyaka dia ngasɔ mbediɔ ndo lo kɛnɛ kendana la mbetɛ anto ambeki. Mbala efula nɔmbamaka di’ose etshumanelo tshɛ mbisha lonya dia mbela onto ɔmɔtshi l’akambo wa mɛtɛ.” Ase nkumbo, angɛnyi, embetsha wa la kalasa, vɔ tshɛ wekɔ l’ɔkɛndɛ wa nkimanyiya ɔna dia nde mbola polo nde monga opalanga. Vɔ salaka dui sɔ lo nkeketsha ɔna ndo lo mbeetsha awui w’ohomba. Woho akɔ waamɛ mbele apandjudi koka mbisha alako, ekeketshelo ndo ɛnyɛlɔ ka dimɛna le ambeki wa Bible dia mbakimanyiya dia vɔ mpama polo lo batisimu.​—Tok. 15:22.

3. Wetshelo akɔna wakondjayɛ oma lo kɛnɛ kakate Ana, Dorin, ndo Leilani?

³ Lande na kahomba opandjudi walɔmbɔla wekelo wa Bible ngɛnangɛna ekimanyielo kakoka apandjudi akina mbisha ombeki wa Bible? Ana, lele ombatshi mboka wa laande la Moldavie mbutaka ate: “Ekɔ dui dia wolo efula di’onto ɔtɔi kotshɛ ombeki wa Bible kɛnɛ tshɛ kende l’ohomba etena katatɛnde mpama.”  Dorin, lele ombatshi mboka wa laande wakamba lo wodja akɔ waamɛ mbutaka ate: “Mbala efula, apandjudi akina mbutaka awui amɔtshi wananda otema w’ombeki, awui wele dimi kokanyiyaka.” Leilani mbutaka nto ate: “Ngandji ndo wangasanu wɛnyaso ambeki wa Bible koka mbakimanyiya dia mɛna ɔnɛ wanɛ mɛtɛ mbele ekambi wa Jehowa.”​—Jni. 13:35.

4. Kakɔna kayangaso nsɛdingola lo sawo nɛ?

⁴ Koko wɛ koka ndjambola ɔnɛ: ‘Ngande wakokami nkimanyiya ombeki wa Bible dia mpama lam’ele aha dimi mbeka la nde Bible?’ Nyɛsɔ tɔsɛdingole kɛnɛ kakokaso nsala naka wambotɔlɔmba dia monga etena kasalema wekelo wa Bible ndo kɛnɛ kakokaso nsala naka ombeki wa Bible ambotatɛ mbɔtɔ lo nsanganya. Tayɔsɛdingola nto woho wakoka dikumanyi nkimanyiya ambeki wa Bible dia mpama polo lo batisimu.

5. Ahombayɛ nsala naka wambokɔlɔmba dia ndjonga lawɔ etena kasalema wekelo wa Bible?

⁵ Etena kasalema wekelo wa Bible, ombetsha mbele ntondo l’ɔkɛndɛ wa nkimanyiya ombeki dia nshihodia Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Naka ombetsha ambokɔlɔmba dia monga lawɔ etena kasalema wekelo wa Bible, kete wɛ pombaka ndjaɔsa oko okimanyedi. Ɔkɛndɛ ayɛ ele wa mbosukɛ. (Ond. 4:9, 10) Akokayɛ nsala dia monga okimanyedi w’ɔlɔlɔ etena kasalema wekelo wa Bible?

6. Naka wɛ ayonga laawɔ wonya wasalema wekelo wa Bible, ngande wakokayɛ nkamba la tɔndɔ diele lo Tokedi 20:18?

⁶ Lɔngɔsɔlaka wekelo. Ntondotondo, lɔmba ombetsha dia kotɛ awui amɔtshi wendana la ombeki. (Adia Tokedi 20:18.) Wɛ koka mombola ɔnɛ: “Awui akɔna weyayɛ lo dikambo di’ombeki akɔ wa Bible? Awui akɔna wayoyeka la nde? Oyango akɔna wele layɛ lo wekelo ɔsɔ? Onde ekɔ dui dimɔtshi diahombami kana diahamahombe nsala kana mbuta wonya wa wekelo? Ngande wakokami nkeketsha ombeki dia nde mpama?” Kɛnɛ kele mɛtɛ ele ombetsha hahombe mbuta dui tshɛ dia sheke diendana la ombeki. Koko kɛnɛ kayondota ayonga ohomba efula. Asawo wa ngasɔ mbakasawolaka misiɔnɛrɛ ɔmɔtshi welɛwɔ Joy la wanɛ wakotshindɛka dia teka l’anto Bible. Nde mbutaka ate: “Asawo wa ngasɔ wakakimanyiyaka onto lakatshindɛka dia ndjasha le ombeki ndo dia mbeya woho wa mbisha ekimanyielo etena kasalema wekelo.”

7. Lande na kahombayɛ nɔngɔsɔla wekelo naka wɛ ayonga lawɔ etena kasalema wekelo?

⁷ Naka wambokɔlɔmba dia toonga lawɔ etena kasalema wekelo, kete ayonga dimɛna wɛ nɔngɔsɔla awui wayotekama. (Ɛzr. 7:10) Dorin, ɔnangɛso lakatatɛkɛtshi la diko mbutaka ate: “Dimi ngɛnangɛnaka naka osekami akalɔngɔsɔdi wekelo nɛ dia nde koka ntɛkɛta awui w’ohomba.” Laadiko dia laasɔ, ondo ombeki ayɛna dia nyu akɔ ahende nyakayalɔngɔsɔdi  dimɛna ndo ɔsɔ ayonga ɛnyɛlɔ ka dimɛna le nde. Oyadi wɛ bu l’akoka wa nɔngɔsɔla awui tshɛ wayotekama, wɛ koka mbɔsa etena ka nkimɛ awui woleki ohomba lo yimba.

8. Ngande wakokayɛ ndjashikikɛ dia dɔmbɛlɔ diayoyosala wonya wasalema wekelo wa Bible ayonga ohomba efula?

⁸ Dɔmbɛlɔ diekɔ etenyi kɛmɔtshi k’ohomba efula ka lo wekelo wa Bible. Diakɔ diele, nkanyiya la ntondo kɛnɛ kayoyota naka wambokɔlɔmba dia nsala dɔmbɛlɔ. Lo nsala ngasɔ, wɛ ayosala dɔmbɛlɔ lo mbuta awui shikaa. (Os. 141:2) Hanae, ladjasɛ la Japon, tetemalaka mbohɔ alɔmbɛlɔ wakasalaka kadiyɛso kɛmɔtshi kakatshindɛka ombetsha ande wa Bible. Nde mbutaka ate: “Lakoke dia nde aki la diɔtɔnganelo dia wolo efula la Jehowa, ndo dimi lakakombolaka monga oko nde. Lakoke nto dia dimi mbokamaka ngandji etena kakandashilaka lokombo lami l’alɔmbɛlɔ wakandasalaka.”

9. Lo ndjela Jakɔba 1:19, akokayɛ nsala dia monga otshindedi w’ɔlɔlɔ etena kasalema wekelo wa Bible?

⁹ Sukɛ ombetsha etena kasalema wekelo. Omamuyovbi, lele ombatshi mboka wa laande lo Nigeria mbutaka ate: “Otshindedi w’ɔlɔlɔ pokamɛka dimɛna etena kasalema wekelo. Nde mbutaka awui w’ohomba, koko nde hahombe ntɛkɛta efula nɛ dia nde mbeyaka ɔnɛ ombetsha mbalɔmbɔla.” Ngande wakokayɛ mbeya etena ndo woho wa mbisha ekimanyielo etena kasalema wekelo? (Tok. 25:11) Hokamɛ la yambalo tshɛ etena katɛkɛta ombetsha ndo ombeki. (Adia Jakɔba 1:19.) Paka oma laasɔ, mbakokayɛ ndjɔtɛkɛta naka kokaka. Lo mɛtɛ, wɛ pombaka monga l’ekanelo k’ɔlɔlɔ. Ɛnyɛlɔ wɛ hahombe ntɛkɛta efula ko mpembola ombetsha ɔtɛkɛta etena kalembetshiyande dui dimɔtshi kana wɛ mbuta dui diotshikitanyi. Koko naka wɛ mbuta lo tshena pe dui dimɔtshi, mbisha ɛnyɛlɔ, kana dimbola, kete wɛ ayokimanyiya dia dui diatɛkɛtama mbokɛma hwe. Lo tena dimɔtshi, wɛ koka mɛna dia ndooko ohomba nkotsha awui efula lo dui diatɔmbwama. Koko naka wɛ mandola ombeki ndo mɛnya dia wɛ ndjashaka le nde, kete dui sɔ diayowokimanyiya efula dia nde mpama.

10. Ngande wakoka awui wakakokomɛ nkimanyiya ombeki wa Bible?

¹⁰ Tɛɛ ombeki wa Bible awui wakakokomɛ. Naka kokaka, wɛ koka mbutɛ ombeki wa Bible lo tshena pe woho wakayeke akambo wa mɛtɛ, woho wakayakandola okakatanu ɔmɔtshi, kana woho wakayɛnyi ekimanyielo ka Jehowa lo lɔsɛnɔ layɛ. (Os. 78:4, 7) Awui wakakokomɛ asɔ koka monga ko vɔ mbele ombeki l’ohomba dia mboka. Vɔ koka nkeketsha mbetawɔ kande kana mbokeketsha dia nde ntetemala mpama polo lo batisimu. Ndo awui asɔ wayowɛnya woho wakokande mbikikɛ ohemba ɔmɔtshi wele lande. (1 Pe. 5:9) Gabriel, ladjasɛ lo Brésil ndo lele nshi nyɛ ombatshi mboka mbohɔka wahɔ wakandakondja etena kakandekaka Bible. Nde mbutaka ate: “Etena kakamoke  kɛnɛ kakakomɛ anangɛso, lakeye dia Jehowa ekɔ lo mɛna ekakatanu wele laso. Ndo naka vɔ wakakoke mbakandola, kete dimi lawɔ koka mbakandola.”

11-12. Lande na kahombaso nongola la wangasanu tshɛ ombeki wa Bible wamboya lo nsanganya?

¹¹ Dia ombeki wa Bible mpama polo lo batisimu, nde pombaka mbɔtɔka lo nsanganya ya l’etshumanelo mbala la mbala ndo nkondja wahɔ oma lɔkɔ. (Hɛb. 10:24, 25) Ondo ombetsha ayowelɛ dia ndjɔtɔ mbala ka ntondo lo losanganya. Naka nde amboya, kete sho tshɛ koka mbokeketsha dia ntetemala ndjaka lo Mbalasa ka Diolelo. Ahombaso nsala shikaa?

¹² Tolongole ombeki la wangasanu tshɛ. (Rɔmɔ 15:7) Naka ombeki amboka dia nde ambolongɔma dimɛna lo losanganya, kete ondo nde ayolanga ntetemala ndjaka lo Mbalasa ka Diolelo. Aha la mbonyangiya, sha ombeki mɔyɔ la wangasanu tshɛ ndo ɛnyanyande l’anto akina. Totake ɔnɛ anto akina wekɔ lo mbosalɛ kɛnɛ kahombama, nɛ dia mbeyaka monga ko ombetsha ande atakome lo losanganya, kana ekɔ l’ɛkɛndɛ ekina wa nsala. Onga la yambalo y’efula lo kɛnɛ kata ombeki ndo ɛnya dia wɛ ndjashaka le nde. Naka wɛ nongola ombeki la wangasanu, shɛngiya yakɔna yayonga la dui sɔ le nde? Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ ka Dmitrii, lambobatizama l’edja k’ɛnɔnyi engana ndo lele okambi wakimanyiya. Lo mbohɔ losanganya la ntondo lakandɔtɔ, nde mbutaka ate: “Ɔnangɛso ɔmɔtshi akamɛnyi lemadi l’andja wa Mbalasa ka Diolelo lele la yema y’okiyanu. La ngandji tshɛ, nde akatshu la mi l’etei. Anto efula wakaye ndjombisha mɔyɔ. Dui sɔ mɛtɛ diakamambiya efula. Lakangɛnangɛna dui sɔ efula, diakɔ diele, lakakombolaka dia losanganya salemaka lushi tshɛ. Lakayaoke dimɛna woho wele latayaokaka ntondo ka laasɔ.”

13. Ngande wakoka ɛnyɛlɔ kayɛ ka dimɛna nkimanyiya ombeki wa Bible?

¹³ Sha ɛnyɛlɔ ka dimɛna. Lɔkɛwɔ layɛ koka nkimanyiya ombeki wa Bible dia monga l’eshikikelo ɔnɛ nde amboshola akambo wa mɛtɛ. (Mat. 5:16) Vitalii, lakamba nshi nyɛ oko ombatshi mboka la Moldavie, mbutaka ate: “Lakasɛdingola woho wakasɛnaka ase etshumanelo, woho wakawakanyiyaka ndo wakawasalaka akambo. Dui sɔ diakashikikɛ di’Ɛmɛnyi wa Jehowa mɛtɛ kɛndakɛndaka la Nzambi.”

14. Ngande wakoka ɛnyɛlɔ kayɛ nkimanyiya onto ɔmɔtshi dia ntetemala mpama?

¹⁴ Dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia batizama, ombeki pombaka nkamba l’awui wekande. Aha mbala tshɛ mbatongaka dui sɔ wɔdu. Koko etena kɛna ombeki wahɔ wakondjayɛ lo nkamba l’atɔndɔ wa lo Bible, ondo nde ayotshutshuyama dia kokoya. (1 Kɔr. 11:1) Tɔsɛdingole kɛnɛ kakakomɛ Hanae lakatatɛkɛtshi la diko. Nde mbutaka ate: “Lakakondja wetshelo oma lo bɛnyɛlɔ di’anangɛso l’akadiyɛso. Lakɛnaka  woho wakamakokaka nkeketsha anto akina, dimanyiya ndo woho wakamakokaka nkɛnɛmɔla ngandji. Mbala tshɛ vɔ wakatɛkɛtaka dimɛna lo dikambo di’anto akina. Lakalangaka mbaokoya.”

15. Ngande watokimanyiya Tokedi 27:17 dia mɛna lande na kahombaso mbɔtɔ lɔngɛnyi l’ombeki wa Bible etena katetemalande mbɔtɔ lo nsanganya?

¹⁵ Ɔtɔ lɔngɛnyi l’ombeki wa Bible. Etena katetemala ombeki mbɔtɔ lo nsanganya, ntetemala mbɛɛnya dia wɛ ndjashaka le nde. (Flpɛ. 2:4) Wɛ koka nsala la wolo dia mbeeya dimɛna. Aha la mbɔtɔ l’akambo ande hita, wɛ koka mbaandola lo etshikitanu w’amɛna wasalande, ndo mbolande awui wendana la wekelo ande wa Bible, nkumbo kande ndo olimu ande. Asawo asɔ kokaka nyosukanya suke suke. Naka wɛ mbɔtɔ lɔngɛnyi l’ombeki, kete wɛ ayowokimanyiya dia nde mpama polo lo batisimu. (Adia Tokedi 27:17.) Hanae ekɔ lo nkamba l’etena kɛnɛ oko ombatshi mboka wa pondjo. Lo mbohɔ mbala ka ntondo kakandɔtɔ lo nsanganya, nde mbutaka ate: “Etena kakamonge l’angɛnyi l’etshumanelo, lakatatɛ kongɛɛ nsanganya l’asolo walomɔlomɔ ndo lakayiɔtɔka kaanga etena kakimi l’ɔlɛmbɛlɔ. Lakangɛnangɛnaka monga kaamɛ l’angɛnyi ami w’eyoyo ndo dui sɔ diakakimanyiya dia dimi mpembola lɔngɛnyi l’anto waki komonga Ɛmɛnyi wa Jehowa. Lakalangaka ndjasukanya suke suke la Jehowa ndo l’anangɛso l’akadiyɛso. Diakɔ diele, lakɔshi yɛdikɔ ya batizama.”

16. Akokayɛ nsala nto dia nkimanyiya ombeki wa Bible dia monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ etena kende l’etshumanelo?

¹⁶ Etena katetemala ombeki wa Bible mpama ndo nsala etshikitanu, kimanyiyande dia nde ndjaoka dia nde ekɔ ose etshumanelo. Wɛ koka nsala dui sɔ lo mbolongolaka dimɛna. (Hɛb. 13:2) Lo mbohɔ nshi yakinde ombeki wa Bible, Denis, ladjasɛ la Moldavie, mbutaka ate: “Mbala efula, wakatelɛka dimi la wadɛmi dia tetsha wenya kaamɛ l’anangɛso. Wakatɔkɔndɔlɛka woho wakaakimanyiya Jehowa. Dui sɔ diakatokeketshaka. Waaso asɔ wakatokimanyiya dia toshikikɛ ɔnɛ takalangaka kambɛ Jehowa ndo ɔnɛ lɔsɛnɔ la dimɛna efula lekɔ lo tokongɛ.” Naka ombeki wa Bible aya opandjudi, kete wɛ koka mbɔlɔmba dia nde kotshindɛ l’esambishelo. Diego, opandjudi ɔmɔtshi wadjasɛ la Brésil, mbutaka ate: “Anangɛso efula wakanɔmbɛ dia ntshɔ la mi l’esambishelo. Ɔsɔ aki yoho yoleki dimɛna ya mbaeya. Etena kakamatshɔka la wɔ l’esambishelo, lakeke awui efula ndo lakayaoke suke suke la Jehowa ndo la Yeso.”

17. Ngande wakoka dikumanyi nkimanyiya ambeki wa Bible?

¹⁷ Nyetshake wenya kaamɛ l’ambeki wa Bible. Dikumanyi le, woho wayonyoyasha la ngandji le ambeki, koka mbakimanyiya dia vɔ mpama polo lo batisimu. Onde hanyokoke sawolaka  l’ambeki wa Bible mbala la mbala lo nsanganya? Vɔ wayɛna dia nyu ndjashaka le wɔ naka nyu mbohɔka nkombo yawɔ, djekoleko etena katatɛwɔ mbisha kɔmatɛrɛ. Onde hanyokoke nkongɛ dia tshindɛka opandjudi ɔmɔtshi mbala la mbala etena katshɔnde dia teka Bible l’onto ɔmɔtshi? Nyu koka monga la shɛngiya y’efula le ombeki oleki woho wakinyu kokanyiya. Jackie, lele ombatshi mboka ladjasɛ lo Nigeria mbutaka ate: “Ambeki efula mambaka dia mbeya ɔnɛ ɔnangɛso lakatshinde ekɔ ekumanyi. Ombeki ɔmɔtshi wa Bible akate ate: ‘Pastɛrɛ kaso hakoke pondjo nsala nganɛ. Nde membolaka paka akanga w’ɛngɔnyi ndo paka naka vɔ wayowosha falanga!’” Ombeki ɔsɔ ekɔ lo mbɔtɔ nshi nyɛ lo nsanganya.

18. Ngande wakoka dikumanyi nkotsha ɔkɛndɛ awɔ wakawawasha oko wotamidiɔ lo Etsha 20:28?

¹⁸ Nyolowanya ndo nyokeketsha embetsha wa Bible. Dikumanyi le, nyekɔ l’ɔkɛndɛ wa woke wa nkimanyiya apandjudi dia vɔ monga l’ohetoheto l’esambishelo, ndo l’olimu awɔ wa mbeka l’anto Bible. (Adia Etsha 20:28.) Naka onto ɔmɔtshi ekɔ la wɔma wa nɔmbɔla wekelo wa Bible la ntondo kayɛ, kete wɛ koka nɔmbɔla wekelo. Jackie, lakatatɛkɛtshi la diko mbutaka ate: “Dikumanyi mimbolakami mbala la mbala awui wendana l’ambeki ami. Etena kahomanami l’ekakatanu dia nɔmbɔla wekelo wa Bible, vɔ kimanyiyakami l’alako.” Dikumanyi koka nsala akambo efula dia nkeketsha embetsha wa Bible. (1 Tɛs. 5:11) Jackie kotshaka ate: “Dimi ngɛnangɛnaka etena kakeketsha dikumanyi ndo kambutɛwɔ dia vɔ ngɛnangɛnaka olimu ami wa wolo. Ɛtɛkɛta wa ngasɔ mbotutadiakami oko dikɔhɔ di’ashi wa tshitshi lushi la yanyi ya wolo. Ɛtɛkɛta awɔ wa lowando mbishakami dihonga ndo fudiaka ɔngɛnɔngɛnɔ wonga lami l’olimu wa mbeka l’anto Bible.”​—Tok. 25:25.

19. Ɔngɛnɔngɛnɔ akɔna wakokaso sho tshɛ monga la wɔ?

¹⁹ Kaanga mbele aha sho tshɛ mbele l’onto la mbeka la nde Bible l’etena kɛnɛ, sho koka nkimanyiya onto ɔmɔtshi dia mpama lo nyuma. Aha la ntɛkɛta efula amboleka, naka sho nɔngɔsɔla kɔmatɛrɛ yaso dimɛna, kete tayosukɛ ombetsha wonya wasalema wekelo. Sho koka mbɔtɔ lɔngɛnyi l’ambeki etena kayawɔ lo Mbalasa ka Diolelo ndo sho pombaka mbasha ɛnyɛlɔ ka dimɛna. Dikumanyi koka nkeketsha ambeki wa Bible lo mbetshaka wenya kaamɛ la wɔ ndo nkeketsha embetsha lo mbalowanyaka ndo lo mbawandolaka. Sho mongaka l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula naka tekɔ l’akoka wa nsala dui dimɔtshi, oyadi dia tshitshɛ dia nkimanyiya onto ɔmɔtshi dia mboka Jehowa Shɛso ngandji ndo mbokambɛ.