SAWO DIA WEKELO 30
Ɔsa dihole diele layɛ lo nkumbo ka Jehowa la nɛmɔ
“Wɛ akoosale yema l’ɛse ka andjelo, ndo wɛ akɔɔlɔtsha lotombo ndo lɔnɛnɛ.”—OS. 8:5, nɔtɛ.
OSAMBO 123 Toyelake ɛlɔmbwɛlɔ ka teokrasi la kɔlamelo tshɛ
AWUI WAYƆTƐKƐTAMA *
1. Ambola akɔna wakoka toyɛ lo yimba etena kakanyiyaso dikambo dia diangɔ tshɛ diakatonge Jehowa?
ETENA kakanyiyaso dikambo dia diangɔ tshɛ diakatonge Jehowa, sho koka ndjaoka oko wakayaoke omembi w’esambo Davidɛ, lakambola lo dɔmbɛlɔ ate: “Lam’atomendaka olongo ayɛ, elimu wa mpita yayɛ, ngɔndɔ ndo tɔɔtɔ takayalɔngɔsɔla, onto okovɔ eende katoyowodja yimba, ndo ɔna onto eende katoyookanɛ?” (Os. 8:3, 4) L’ɛnyɛlɔ ka Davidɛ, sho mbeyaka ndjaɛna totshitshɛ efula lo ndjaɛdika la diangɔ diakatongama ndo mamba lo menda woho watodja Jehowa yimba. Koko, oko wayotodiɛna, Jehowa kokokɛ tsho anto wa ntondo Adama l’Eva, koko vɔ wakonge ndo ase nkumbo kande.
2. Kakɔna kakalange Jehowa di’Adama l’Eva nsala?
2 Adama l’Eva mbaki ana wa ntondo waki Jehowa wa la nkɛtɛ, ndo Jehowa aki Shɛwɔ ka ngandji lele l’olongo. Nde akalongamɛka di’atshukanyi asɔ mbota ana. Nzambi akawatɛ ate: “Nyootane, nyofulane, nyolodia nkɛtɛ ndo nyoyiole.” (Eta. 1:28) Vɔ wakahombe mbota ana ndo nkokɛ dimɛna nkɛtɛ kaki edjaselo kawɔ. Otondonga Adama l’Eva wakakitanyiya Jehowa ndo wakasale kɛnɛ tshɛ kakandalɔmbɛ dia nsala, tshike vɔ la tokanula tawɔ wototshikala ase nkumbo ka Jehowa pondjo pondjo.
3. Lande na kakokaso mbuta di’Adama l’Eva waki la dihole dia nɛmɔ efula lo nkumbo ka Jehowa?
3 Adama l’Eva waki la dihole dia nɛmɔ efula lo nkumbo ka Jehowa. Oko wofundamidiɔ lo Osambo 8:5 ndo lo nɔtɛ ka l’ɛse ka dikatshi, Davidɛ akate lo woho wakatonge Jehowa onto ate: “Wɛ akoosale yema l’ɛse ka andjelo, ndo wɛ akɔɔlɔtsha lotombo ndo lɔnɛnɛ.” Lo mɛtɛ, anto bu la wolo, yimba, ndo akoka waamɛ wele la andjelo. (Os. 103:20) Koko, anto wekɔ tsho “yema l’ɛse” ka ditongami dia lo nyuma diele la wolo efula sɔ. Ohokanyiya dikambo sɔ! Jehowa akasha mɛtɛ ambutshi aso wa ntondo lɔsɛnɔ la dimɛna efula.
4. Kakɔna kakakomɛ Adama l’Eva l’ɔtɛ wakawahindolɛ Jehowa, ndo kakɔna kayotɔsɛdingola lo sawo nɛ?
4 Lonyangu ko, Adama l’Eva wakashisha dihole diawɔ lo nkumbo ka Jehowa. Dui sɔ diakonge l’etombelo wa kɔlɔ efula le tokanula tawɔ, oko wayotodiɛna yema l’ɔkɔngɔ lo sawo nɛ. Koko sangwelo dia Jehowa kotshikitana. Nde nangaka di’anto wele l’okitanyiya monga anande pondjo pondjo. Ntondotondo, nyɛsɔ tɔsɛdingole woho wakatosha Jehowa kɛnɛmɔ. Oma laasɔ, tayɔsɛdingola kɛnɛ kakokaso nsala ɛlɔ kɛnɛ dia mɛnya ɔnɛ sho nangaka monga ase nkumbo ka Nzambi. L’ekomelo, tayɔsɛdingola ɛtshɔkɔ wayokondja ana wa Jehowa wa la nkɛtɛ pondjo pondjo.
WOHO WAKASHA JEHOWA ANTO KƐNƐMƆ
5. Ngande wakokaso ntombola Nzambi l’ɔtɛ wakandatotonge l’efanelo kande?
5 Jehowa akatosha kɛnɛmɔ lo totonga l’efanelo kande. (Eta. 1:26, 27) Lam’ele takatongama l’efanelo ka Nzambi, sho kokaka monga ndo nkɛnɛmɔla waonga efula w’amɛna wele la nde, ɛnyɛlɔ ngandji, kɛtshi, kɔlamelo ndo losembwe. (Os. 86:15; 145:17) Etena kakɛnɛmɔlaso waonga asɔ, sho mbishaka Jehowa lotombo ndo mɛnyaka dia tekɔ la lowando le nde. (1 Pe. 1:14-16) Etena kasalaso akambo lo yoho yangɛnyangɛnya Shɛso lele l’olongo, sho mongaka l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo l’ɔlɔ. Ndo lo totonga l’efanelo kande, Jehowa akatosha dikoka dia monga weho w’anto walangande dia vɔ monga lo nkumbo kande.
6. Ngande wakasha Jehowa anto kɛnɛmɔ etena kakandalɔngɔsɔla nkɛtɛ?
6 Jehowa akatɔlɔngɔsɔlɛ dihole dia laande dia sho mbidjasɛka. Edja efula la ntondo ka nde ntonga pami ka ntondo, Jehowa akalɔngɔsɔla nkɛtɛ dikambo di’anto. (Jɔbɔ 38:4-6; Jɛr. 10:12) Lam’ele nde ndjakiyanyaka dikambo di’anto ndo ekɔ la lokaho, Jehowa akatosha diangɔ efula di’amɛna dia sho ngɛnangɛnaka la diɔ. (Os. 104:14, 15, 24) L’ɔkɔngɔ w’etena kɛmɔtshi, nde akende kɛnɛ kakandatonge, ko “akɛnyi ɔnɛ ekɔ dimɛna.” (Eta. 1:10, 12, 31) Nde akasha anto kɛnɛmɔ lo mbasha “lotshungɔ la mbahemɛ” kɛnɛ tshɛ kakandatonge la nkɛtɛ. (Os. 8:6) Sangwelo dia Nzambi ele di’anto wa kokele mongaka pondjo pondjo l’ɔngɛnɔngɛnɔ etena kakokɛwɔ diangɔ di’amɛna diakandatonge. Onde wɛ mbishaka Jehowa losaka mbala la mbala l’ɔtɛ wa daka dia diambo sɔ?
7. Ngande wɛnya Jashua 24:15 di’onto ekɔ la lotshungɔ la nsɔna?
7 Jehowa akatosha woshasha wa lotshungɔ la nsɔna. Sho koka nsɔna kɛnɛ kayotosala lo lɔsɛnɔ laso. (Adia Jashua 24:15.) Dikoka sɔ mbelamɛ ɔnɛ lotshungɔ la nsɔna. Nzambi kaso ka ngandji ngɛnangɛnaka etena kasɔnaso dia mbokambɛ. (Os. 84:11; Tok. 27:11) Sho koka nkamba dimɛna la lotshungɔ laso la nsɔna lo toho efula. Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ kakatotshikɛ Yeso.
8. Naa yoho mɔtshi yakakambe Yeso la dikoka diande dia nsɔna?
8 Naka sho ndjela ɛnyɛlɔ ka Yeso, kete sho koka nsɔna dia mbetsha wahɔ w’anto akina la ntondo ka waso. Lushi lɔmɔtshi, etena kaki Yeso la apɔstɔlɔ ande wambɔlɛmba woho w’anyanya, vɔ wakatshu lo dihole dimɔtshi dia diɛta l’oyango wa tomuya yema. Koko, vɔ kokoka momuya. Olui w’anto wakaatane lɛkɔ, ndo vɔ wakalomɔlomɔka dia mbetshama oma le Yeso. Koko Yeso komomala. Nde akawaoke kɛtshi. Ko kakɔna kakasale Yeso? “Nde akatatɛ mbaetsha akambo efula.” (Makɔ 6:30-34) Etena kokoyaso Yeso lo nkamba la wenya ndo la wolo aso dia nkimanyiya anto akina, sho mbishaka Shɛso lele l’olongo lotombo. (Mat. 5:14-16) Ndo sho mɛnyaka Jehowa dia sho nangaka monga lo nkumbo kande.
9. Kakɔna kahomba ambutshi mbohɔka?
9 Jehowa akasha anto dikoka dia mbota ana ndo ɔkɛndɛ wa mbaetsha dia mbooka ngandji ndo dia mbokambɛ. Naka wɛ ekɔ ombutshi, onde wɛ ngɛnangɛnaka ɔkɛndɛ wa laande ɔsɔ? Kaanga mbele andjelo wakatshɔkwama efula oma le Jehowa, vɔ konongola diɛsɛ sɔ. La kanyi shɔ lo yimba, wanɛ wodia ana pombaka mbɔsa la nɛmɔ diɛsɛ diele lawɔ dia nsala dikambo sɔ. Ambutshi wakalongola ɔkɛndɛ w’ekila wa mbodia anawɔ lo “ohokwelo ndo lo alako wa Jehowa.” (Ɛf. 6:4; Eoh. 6:5-7; Os. 127:3) L’oyango wa nkimanyiya ambutshi, okongamelo wa Nzambi mbashaka dihomɔ efula dialembetshiya Bible, ɛnyɛlɔ oko ekanda, tovidɛo, esambo ndo diangɔ dia l’Ɛtɛrnɛtɛ. Mbokɛmaka hwe dia, Shɛso lele l’olongo nde l’Ɔnande nangaka anaso w’akɛnda. (Luka 18:15-17) Etena kayaɛkɛ ambutshi le Jehowa ndo kasalawɔ la wolo dia nkokɛ anawɔ wa nɛmɔ, Jehowa ngɛnangɛnaka. Ndo ambutshi asɔ mbishaka anawɔ elongamelo ka nkoma anto wa lo nkumbo ka Jehowa pondjo pondjo.
10-11. Kakɔna kakasale Jehowa lo dikambo diaso lo tshimbo y’oshinga w’etshungwelo?
10 Jehowa akakimɔ Ɔnande loleki nɛmɔ dia sho monga nto l’akoka wa nkoma ase nkumbo kande. Oko wakadiatami l’odingɔ 4, Adama l’Eva wakashisha dihole diawɔ lo nkumbo ka Jehowa, ndo wakashishɛ anawɔ dihole lo nkumbo kɛsɔ. (Rɔmɔ 5:12) Adama l’Eva wakatɔmbɔkwɛ Nzambi la lolango lawɔ, ɔnkɔnɛ, vɔ wakasungana minyɛma oma lo nkumbo kɛsɔ. Ko kayotota dikambo di’anawɔ? La ngandji tshɛ, Jehowa akɔshi yɛdikɔ dia wanɛ wele l’okitanyiya monga anto wa lo nkumbo kande. Nde akasale dui sɔ lo tshimbo y’olambo w’Ɔnande ɛtɔi lakandote, Yeso Kristo. (Jni. 3:16; Rɔmɔ 5:19) Diɛsɛ l’olambo wa Yeso, anto 144 000 wanɛ wakalame olowanyi awɔ wakɔsama oko ana wa yanyi wa Nzambi.—Rɔmɔ 8:15-17; Ɛny. 14:1.
11 Ndo nto, miliyɔ y’anto akina wa kɔlamelo wekɔ lo nsala l’okitanyiya tshɛ lolango la Nzambi. Vɔ wekɔ l’elongamelo ka monga tshɛ lo tshɛ lo nkumbo ka Nzambi l’ɔkɔngɔ w’ohemba w’ekomelo wayohomana la wɔ l’ekomelo k’Ɛlɔmbwɛlɔ k’ɛnɔnyi kinunu. (Os. 25:14; Rɔmɔ 8:20, 21) La elongamelo kɛsɔ lo yimba, kaanga nshi nyɛ vɔ mbelɛka Jehowa lele Otungi awɔ ɔnɛ “Shɛso.” (Mat. 6:9) Wanɛ wayolwama vɔ lawɔ wayonga la diaaso dia mbeka kɛnɛ kalongamɛ Jehowa oma le wɔ. Wanɛ wayela ɛlɔmbwɛlɔ kande ndo vɔ lawɔ wayonga ase nkumbo kande.
12. Dimbola diakɔna diayangaso nkadimola?
12 Oko wambotodiɛna, Jehowa akɔshi yɛdikɔ ya mbisha anto kɛnɛmɔ lo toho efula. Nde akashile mbota akitami oko anande wa yanyi, ndo nde akasha “olui a woke w’anto” elongamelo ka vɔ monga tshɛ lo tshɛ lo nkumbo kande l’andja w’oyoyo. (Ɛny. 7:9) Kakɔna kakokaso nsala dia sho mɛnya Jehowa dia sho nangaka monga ase nkumbo kande pondjo pondjo?
ƐNYA JEHOWA DIA WƐ NANGAKA MONGA LO NKUMBO KANDE
13. Akokaso nsala dia sho monga ase nkumbo ka Nzambi? (Makɔ 12:30)
13 Ɛnya Jehowa ngandji kawokayɛ lo mbokambɛ l’otema ayɛ tshɛ. (Adia Makɔ 12:30.) Lo diangɔ tshɛ diakatosha Nzambi la ngandji tshɛ, ondo woshasha ɔmɔtshi woleki woke ele dikoka dia mbɔtɛmɔla. Sho mɛnyaka Jehowa dia sho mbookaka ngandji lo “nkitanyiya ɛlɛmbɛ ande.” (1 Jni. 5:3) Lam’akandatɛkɛtaka dikambo dia She, Yeso akatodjangɛ dia mbetɛ anto ambeki ndo mbabatiza. (Mat. 28:19) Nde akatodjangɛ nto dia mbokana ngandji lam’asaso. (Jni. 13:35) Jehowa ayetɛ wanɛ w’okitanyiya ase nkumbo kande ka l’andja w’otondo k’atɛmɔdi.—Os. 15:1, 2.
14. Ngande wakokaso mɛnya anto akina ngandji kawaokaso? (Mateo 9:36-38; Rɔmɔ 12:10)
14 Ɛnya anto akina ngandji kawaokayɛ. Ngandji mbele dionga dioleki woke diaki Jehowa. (1 Jni. 4:8) Jehowa akatɛnya ngandji katokande la ntondo ka sho mbeeya. (1 Jni. 4:9, 10) Sho mbookoyaka etena kokaso anto akina ngandji. (Ɛf. 5:1) Yoho mɔtshi yoleki dimɛna yakokaso mɛnya anto ngandji kawaokaso ele lo mbakimanyiya dia vɔ mbeya akambo wendana la Jehowa kam’eke etena. (Adia Mateo 9:36-38.) Lo nsala ngasɔ, sho mbashaka diaaso dia vɔ nongamɛ dia ndjonga ase nkumbo ka Nzambi. L’ɔkɔngɔ w’onto batizama, sho pombaka ntetemala mbooka ngandji ndo mbɔlɛmiya. (1 Jni. 4:20, 21) Kakɔna kalɔmba dui sɔ? Dui dimɔtshi diakokaso nsala ele, ndjaɛkɛ le nde. Oma laasɔ, naka hatoshihodia lande na kambondosala dui dimɔtshi, kete hatohombe mfɔnya dia nde ambodisala l’eyango wa lokaki. Lo dihole dia nsala ngasɔ, sho pombaka mbisha ɔnangɛso kɛnɛmɔ lo mbɔsa dia nde toleka.—Adia Rɔmɔ 12:10; Flpɛ. 2:3.
15. Anto akɔna wahombaso mboka kɛtshi ndo salɛ ɔlɔlɔ?
15 Oka anto tshɛ kɛtshi ndo salɛwɔ ɔlɔlɔ. Naka sho nangaka monga l’atei w’anto wakoka mbelɛ Jehowa ɔnɛ Shɛwɔ ka pondjo, kete sho pombaka nkamba l’Ɔtɛkɛta ande lo nsɛnɔ yaso. Ɛnyɛlɔ, Yeso akatetsha dia sho pombaka mboka anto tshɛ kɛtshi ndo mbasalɛ kɛnɛ kele ɔlɔlɔ, oyadi atunyi aso. (Luka 6:32-36) Lo tena dimɔtshi, sho mbeyaka mɛna dia ekɔ wolo nsala dui sɔ. Naka ngasɔ, kete sho pombaka mbeka dia nkanyiya ndo nsala akambo oko Yeso. Etena kasalaso kɛnɛ tshɛ keso l’akoka wa nsala dia nkitanyiya Jehowa ndo mbokoya Yeso, sho mɛnyaka Shɛso lele l’olongo dia sho nangaka monga ase nkumbo kande pondjo pondjo.
16. Ngande wakokaso nkokɛ lokumu la nkumbo ka Jehowa?
16 Kokɛ lokumu la nkumbo ka Jehowa. Lo nkumbo ka mɛtɛ, mbala efula ɔna pami la dikɛnda mbokoyaka kɛnɛ kasala enondo ande la pami. Naka enondo ande ɔsɔ kambaka l’atɔndɔ wa lo Bible lo lɔsɛnɔ lande, kete nde ayonga ɛnyɛlɔ ka dimɛna le kosɛnde kɛsɔ. Ko naka nde nsala kɛnɛ kele kɔlɔ, kete kosɛnde ka pami koka ndjela ɛnyɛlɔ kande ka kɔlɔ. Ngasɔ mbediɔ ndo lo nkumbo ka Jehowa. Naka Okristo ɔmɔtshi waki la kɔlamelo ambetawɔ tokanyi ta waa apɔsta kana ambɔsɔna dia nsɛna lɔsɛnɔ la mindo, kete anto akina mbeyaka pembama dia ndjela lɔkɛwɔ lande la kɔlɔ. Wanɛ wasala ngasɔ ndanyaka lokumu lele la nkumbo ka Jehowa k’atɛmɔdi ande. (1 Tɛs. 4:3-8) Sho pombaka mbewɔ dia ndjela bɛnyɛlɔ dia kɔlɔ ndo tatetawɔke di’ɛngɔ kɛmɔtshi ndanya diɔtɔnganelo diele lam’asaso la Shɛso lele l’olongo.
17. Ekanelo kakɔna ka yimba kahombaso mbewɔ, ndo lande na?
17 Yaɛkɛ le Jehowa lo dihole dia ndjaɛkɛ lo lomombo la l’emunyi. Jehowa tolakaka dia nde ayotosha mbo ya ndɛ, ahɔndɔ, ndo dihole dia mbidjasɛ, naka tayoyanga ntondotondo Diolelo diande ndo tayɔsɛna lo yoho yɔtɔnɛ l’atɔndɔ ande wosembwe. (Os. 55:22; Mat. 6:33) La kanyi shɔ lo yimba, sho mbewɔka ekanelo ka yimba k’ɔnɛ lomombo la l’emunyi la l’andja ɔnɛ koka tosha ekokelo ndo ɔngɛnɔngɛnɔ wa pondjo. Sho mbeyaka dia yoho tshɔi yakokaso nkondja ki ka mɛtɛ ka lo yimba ele lo nsala lolango la Jehowa. (Flpɛ. 4:6, 7) Kaanga naka tekɔ l’akoka wa nsomba diangɔ efula dia l’emunyi, sho pombaka menda dia kana tayonga mɛtɛ l’etena kana la wolo wa nkamba dia nkokɛ diangɔ sɔ. Onde hatotoyoyasha lo lomombo laso? Sho pombaka mbohɔ dia Nzambi nongamɛka di’ase nkumbo kande nsala olimu wakandawasha. Dui sɔ nembetshiyaka dia hatohombe mbekola yimba yaso l’awui akina. Sho mɛtɛ hatolange monga oko ɔlɔngɔlɔngɔ wakatone diaaso diakandakondja dia kambɛ Jehowa ndo monga ɔmɔtshi l’atei wa wanɛ wakahombe ndjonga anande wa yanyi, tshɛ kɛsɔ l’ɔtɛ wakandayashaka efula lo lomombo la l’emunyi l’anyanya.—Makɔ 10:17-22.
KƐNƐ KAYONGAKA L’ANA WA JEHOWA PONDJO PONDJO
18. Naa kɛnɛmɔ ndo ɛtshɔkɔ w’efula wayokondja anto wele l’okitanyiya pondjo pondjo?
18 Anto wele l’okitanyiya wayonga la kɛnɛmɔ koleki tshɛ, mbuta ate wayonga la diɛsɛ dia mboka Jehowa ngandji ndo mbɔtɛmɔlaka pondjo pondjo! Wanɛ wele l’elongamelo ka nsɛna la nkɛtɛ vɔ lawɔ wayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ wa kokɛka okama wa nkɛtɛ ɔnɛ w’olangala wakalɔngɔsɔla Jehowa lo yoho ya kokele dia vɔ mbidjasɛka lɔkɔ. Keem’edja nto, Diolelo diaki Nzambi diayetɛ nkɛtɛ ndo diangɔ tshɛ dia lɔkɔ eyoyo nto. Yeso ayonya ekakatanu tshɛ wakaye oma lo woho wakɔshi Adama l’Eva yɛdikɔ ya mimɔ oma lo nkumbo ka Nzambi. Jehowa ayolola miliyɔ y’anto ndo ayowasha diaaso dia vɔ nsɛna pondjo pondjo l’alemba wa kokele lo nkɛtɛ kayokadimɔ paradiso. (Luka 23:42, 43) Oko wayotahama nkumbo ka Jehowa ka la nkɛtɛ k’atɛmɔdi ande otsha lo kokele, onto tshɛ ayotakɛnɛmɔlaka “lotombo ndo lɔnɛnɛ” lakatɛkɛta Davidɛ.—Os. 8:5.
19. Dui diakɔna diahombaso namaka lo yimba?
19 Naka wɛ ekɔ l’atei “w’olui a woke w’anto,” kete wɛ ekɔ la elongamelo ka diambo efula. Nzambi kokaka ngandji; nde nangaka dia wɛ monga lo nkumbo kande. Laasɔ, nsala kɛnɛ tshɛ keyɛ l’akoka wa nsala dia mbɔɔngɛnyangɛnya. Ongaka l’alaka wa Nzambi lo yimba ndo l’otema ayɛ. Ngɛnangɛna diɛsɛ diele layɛ dia tɛmɔlaka Shɛso ka ngandji lele l’olongo, ndo ngɛnangɛna elongamelo ka mbɔɔtɛmɔlaka pondjo pondjo!
OSAMBO 107 Ɛnyɛlɔ ka Nzambi ka ngandji
^ od. 5 Dia nkumbo nkɛndakɛnda dimɛna, ose nkumbo tshɛ pombaka mbeya kɛnɛ kalongamɛwɔ le nde ndo nde pombaka nkamba kaamɛ l’ase nkumbo akina. Papa nɔmbɔlaka nkumbo kande la ngandji tshɛ, mama mbosukɛka, ndo l’okitanyiya tshɛ ana kambaka kaamɛ l’ambutshi awɔ. Ngasɔ mbediɔ ndo lo nkumbo ka Jehowa. Nzambi kaso ekɔ la sangwelo dimɔtshi lo dikambo diaso, ndo naka sho nkamba kaamɛ la nde dia sangwelo sɔ kotshama, kete tayotshikala lo nkumbo ka Jehowa k’atɛmɔdi ande pondjo pondjo.
^ od. 55 ELEMBETSHIELO W’OSATO: Woho wakawatongama l’efanelo ka Nzambi kimanyiyaka wadi l’omi anɛ dia mbokana ngandji ndo kɛtshi lam’asawɔ ndo lam’asawɔ l’anawɔ. Atshukanyi mbokaka Jehowa ngandji. Woshasha wa monga l’ana mbashaka diaaso dia mbetsha anawɔ dia vɔ mboka Jehowa ngandji ndo mbokambɛ. Ambutshi wekɔ lo nkamba la vidɛo dia mbalembetshiya lande na kakakimɔ Jehowa Yeso oko oshinga w’etshungwelo. Vɔ wekɔ lo mbaetsha nto ɔnɛ lo Paradiso ka lo nshi yayaye, sho tayokokɛka nkɛtɛ ndo waa nyama pondjo pondjo.