1-2. Ekakatanu akɔna wahomana l’ekambi wa Jehowa efula, ndo ekakatanu akɔ koka monga la shɛngiya yakɔna le wɔ?

TƆSƐDINGOLE bɛnyɛlɔ sato diayela nɛ: Wambonda ɔnangɛso l’ɔlɔngɔlɔngɔ la hemɔ ka wolo kayowɔlɛndjaka demba efula. Ɔnangɛso ɔmɔtshi lele l’ɛnɔnyi ndekana 50 ndo latokambaka olimu efula amboshisha olimu ande, ndo kaanga mbambondosala tshɛ dia ntana olimu okina, welo ande tshɛ wambɔtɔ l’ashi. Kadiyɛso kɛmɔtshi k’osombe ka kɔlamelo hayokoka nsala kɛnɛ kakandasalaka l’olimu wa Jehowa.

² Naka wɛ ekɔ l’okakatanu ɔmɔtshi wele oko ekakatanu esato wɔtɛkɛtshiso, kete wɛ mbeyaka ndjaɔsa oko onto laya bu ohomba nto. Awui asɔ koka koshishɛ ɔngɛnɔngɛnɔ, kokonya dia ndjaɔsa oko onto l’anyanya ndo monga la shɛngiya lo diɔtɔnganelo diele lam’asayɛ l’anto akina.

3. Ngande wɔsa Satana la wanɛ wasɛngiyama oma le nde lɔsɛnɔ?

³ Anto wa l’andja ɔnɛ kɛnɛmɔlaka kanyi ya Satana lo dikambo dia lɔsɛnɔ l’onto. Satana okɔsaka nshi tshɛ anto oko diangɔ di’anyanya. Nde akatɛ Eva l’okonda tshɛ dia nde ayonga la lotshungɔ naka nde pindolɛ Nzambi, kaanga mbakandeyaka dia onto lahindolɛ Nzambi nongolaka dilanya dia nyɔi. Satana mbokɔlɔmbɔlaka nshi tshɛ tshunda di’awui w’okanda, dia pɔlitikɛ ndo di’awui w’ɛtɛmwɛlɔ wa l’andja ɔnɛ. Diakɔ diele, hatokoke mamba woho wele amundji w’okanda, ase pɔlitikɛ ndo ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ efula hawɔlɛmiya lɔsɛnɔ l’anto ndo hawowasha nɛmɔ.

4. Kakɔna kayangaso nsɛdingola lo sawo nɛ?

 ⁴ Lo wedi okina, Jehowa nangaka dia sho monga la kanyi y’ɔlɔlɔ lo dikambo diaso ndo nde tosukɛka etena kahomanaso l’ekakatanu wakoka tokonya dia ndjaɔsa oko anto w’anyanya. (Os. 136:23; Rɔmɔ 12:3) Lo sawo nɛ, tayɔsɛdingola woho watokimanyiya Jehowa lo awui wayela anɛ: 1) Etena keso la hemɔ, 2) etena keso l’ekakatanu wendana l’ekondjelo, ndo 3) etena katokonya lotshundu l’osombe dia mfɔnya ɔnɛ ndooko k’ɔlɔ kaakatakoke nsala l’olimu wa Jehowa. Koko, ntondotondo, nyɛsɔ tende lande na kakokaso monga l’eshikikelo dia Jehowa mbɔsaka onto tshɛ l’atei aso la nɛmɔ.

5. Kakɔna kakoshikikɛ dia Jehowa mbɔsaka anto la nɛmɔ?

⁵ Kaanga mbakatatongama oma lo ditshu dia nkɛtɛ, sho tekɔ la nɛmɔ di’efula ndeka ditshu diakatatongama. (Eta. 2:7) Nyɛsɔ tɔsɛdingole ɛkɔkɔ ɛmɔtshi watokimanyiya dia mbeya ɔnɛ tekɔ la nɛmɔ lo washo wa Jehowa. Nde akatonge anto la dikoka dia nkɛnɛmɔla waonga ande. (Eta. 1:27) Lo nsala ngasɔ, nde akatodiya laadiko wa ditongami dikina tshɛ diɛnama, lo tosha ɔkɛndɛ wa nkɛtɛ ndo waa nyama.​—Os. 8:4-8.

6. Naa djembetelo kina yɛnya dia Jehowa mbɔsaka anto wele bu kokele la nɛmɔ?

⁶ Kaanga l’ɔkɔngɔ wa Adama nsala pɛkato, Jehowa akatetemala mbɔsa anto la nɛmɔ. Nde tɔsaka la nɛmɔ efula, diakɔ diakandatosha Ɔnande la ngandji, Yeso oko oshinga w’etshungwelo dikambo dia pɛkato yaso. (1 Jni. 4:9, 10) Diɛsɛ l’oshinga w’etshungwelo ɔsɔ, Jehowa ayolola ‘anto w’ɛlɔlɔ ndo anto wa kɔlɔ’ wakavu l’ɔtɛ wa pɛkato k’Adama. (Ets. 24:15) Ɔtɛkɛta ande mɛnyaka dia tekɔ la nɛmɔ lo washo ande oyadi yoonge yakɔna yele la so, ekondjelo kakɔna kele la so ndo ɛnɔnyi akɔna wele la so.​—Ets. 10:34, 35.

7. Naa ɛkɔkɔ ekina wele l’ekambi wa Nzambi dia mbetawɔ dia Jehowa mbaɔsaka la nɛmɔ?

⁷ Tekɔ l’ɛkɔkɔ ekina wa mbetawɔ dia Jehowa tɔsaka la nɛmɔ. Nde akatokotola oya le nde ndo akɛnyi woho wakatetawɔ lokumu l’ɔlɔlɔ. (Jni. 6:44) Etena kakatatatɛ ndjasukanya la Jehowa, nde akayasukanya la so. (Jak. 4:8) Jehowa mbɔsaka nto etena ndo mbidjaka welo dia tetsha, lo mɛnya dia tekɔ la nɛmɔ le nde. Nde mbeyaka weho w’anto weso ndo weho w’anto wakokaso monga. Ndo nde tohokolaka nɛ dia nde tokaka ngandji. (Tok. 3:11, 12) Ɔsɔ ekɔ mɛtɛ tolembetelo ta weke tɛnya dia Jehowa tɔsaka la nɛmɔ!

8. Ngande wakoka ɛtɛkɛta wofundami lo Osambo 18:27-29 monga la shɛngiya lo woho wɔsaso ekakatanu aso?

⁸ Anto amɔtshi wakɔsaka nkumekanga Davidɛ oko onto l’anyanya, koko nde akeyaka dia Jehowa akawokaka ngandji ndo akoosukɛka. Dui sɔ diaki la shɛngiya lo woho wakɔsaka Davidɛ okakatanu ande. (2 Sa. 16:5-7) Etena kokaso dia tambɔkɔmɔ kana keso l’ekakatanu, Jehowa koka tokimanyiya dia mɛna akambo lo yoho yotshikitanyi ndo nde koka tokimanyiya dia ntondoya wekamu tshɛ. (Adia Osambo 18:27-29.) Etena katosukɛ Jehowa, ndooko kakoka toshimba dia mbokambɛ l’ɔngɛnɔngɛnɔ. (Rɔmɔ 8:31) Kakianɛ, nyɛsɔ tɔsɛdingole awui asato shikaa wakoka tokimanyiya lo yoho ya laande dia mbohɔka dia Jehowa tolangaka ndo tɔsaka la nɛmɔ.

9. Ngande wakoka hemɔ monga la shɛngiya lo woho wayaɔsaso?

⁹ Hemɔ koka tɔkɔmɔla lo yimba ndo tokonya dia mfɔnya dia taya bu la nɛmɔ le onto tshɛ. Sho koka mboka nsɔnyi etena kɛna anto akina dia hatoyokoka nsala awui amɔtshi  kana kotendɛɛka paka le anto akina dia tokimanyiya. Kaanga etena kaheye anto akina dia tekɔ la hemɔ, sho koka mboka sɔnyi lo woho wayaso bu l’akoka wa nsala kɛnɛ kakatasalaka ntondo. Lo tena dia ngasɔ, Jehowa tokeketshaka. Lo woho akɔna?

10. Lo ndjela Tokedi 12:25, kakɔna kakoka tokimanyiya etena keso la hemɔ?

¹⁰ Etena keso la hemɔ “tshɛkɛta y’ɔlɔlɔ” koka tokeketsha. (Adia Tokedi 12:25.) Lo Bible, Jehowa akalame ɛtɛkɛta w’amɛna watohola dia tekɔ la nɛmɔ le nde kaanga mbeso la hemɔ. (Os. 31:19; 41:3) Naka sho mbadia ndo mbadiola ɛtɛkɛta wakasambiyama ɛsɔ, kete Jehowa ayotokimanyiya dia sho ndɔshana la tokanyi ta kɔlɔ takoka hemɔ kaso teela.

11. Ngande wakakimanyiya Jehowa ɔnangɛso ɔmɔtshi?

¹¹ Tende kɛnɛ kakakomɛ Jorge. Etena kakinde ɔlɔngɔlɔngɔ, Jorge akandama la hemɔ ka wolo kakatahamaka esadi ndo kakookonya dia ndjaɔsa oko onto l’anyanya. Jorge mbutaka ɔnɛ: “Vɔ kɔnɔngɔsɔla yimba yami lo kɛnɛ kendana la woho wakamahombe ndjaoka l’ɔtɛ wa hemɔ kami kana sɔnyi kakamahombe mboka lo woho wakamendaka anto. Lam’akatalanaka yoonge yami, lakakanyiyaka woho wayotshikitana lɔsɛnɔ lami. Lakakɔmɔ ndo lakalɔmbɛ Jehowa dia kimanyiyami.” Ngande wakoosukɛ Jehowa? Nde mbutaka ɔnɛ: “Lam’ele laki l’okakatanu dia ndjasha lo dikambo, wakakeketsha dia mbadiaka avɛsa wa tomondo wa lo Esambo wɛnya woho wayakiyanya Jehowa lo dikambo di’ekambi ande. Lakadiaka avɛsa asɔ mbadia ko mbadiola lushi tshɛ ndo vɔ wakakeketsha efula. L’edjedja ka wonya, anto akina wakayotatɛ mɛna dia lɔmɔnamɔna efula. Vɔ wakate dia dionga diami di’ɔngɛnɔngɛnɔ diakaakeketsha. Lakɛnyi dia Jehowa akakadimola alɔmbɛlɔ ami! Nde akakimanyiya dia ntshikitanya woho wakamayaɔsaka.  Lakatatɛ ndjasha lo kɛnɛ kata Ɔtɛkɛta ande lo kɛnɛ kendana la woho wambɔsande oyadi hemɔ kele lami.”

12. Etena kadiɛnɛyɛ la hemɔ, ngande wakoka Jehowa kosukɛ?

¹² Naka wɛ ekɔ lo diɛnɛ la hemɔ, kete yashikikɛ dia Jehowa mbeyaka okakatanu wele la yɛ. Sɛngasɛngande dia kokimanyiya dia wɛ monga la kanyi y’ɔlɔlɔ lo kɛnɛ kendana la okakatanu wele layɛ. Oma laasɔ, kamba la Bible dia ntana losango l’ekeketshelo lakadje Jehowa. Ka washo lo avɛsa wɛnya woho wɔsa Jehowa ekambi ande la nɛmɔ efula. Naka wɛ nsala ngasɔ, kete wɛ ayɛna dia Jehowa ekɔ ɔlɔlɔ le wanɛ tshɛ wookambɛ la kɔlamelo.​—Os. 84:11.

13. Ngande wakoka ɔtɛ wa nkumbo ndjaoka naka nde amboshisha olimu?

¹³ Ɔtɛ wa nkumbo tshɛ nangaka monga l’akoka wa nkotsha ehomba w’ase nkumbo kande. Ko tɔshi dia aha la nde nsala munga, ɔnangɛso amboshisha olimu ande. Nde ambosala tshɛ dia nyanga olimu okina, koko nde hatane. La ntondo k’awui asɔ, nde koka ndjaɔsa oko onto l’anyanya. Ngande wele mbika washo lo alaka wa Jehowa koka mbokimanyiya?

14. L’ɔtɛ w’ɛkɔkɔ akɔna wakotsha Jehowa alaka ande?

¹⁴ Jehowa kotshaka alaka ande nshi tshɛ. (Jash. 21:45; 23:14) Nde salaka dui sɔ l’ɔtɛ w’ɛkɔkɔ efula. Ntondotondo, l’ɔtɛ wa lokombo kana lokumu lande. Jehowa amboshaka daka dia nde ayokotsha ehomba w’ekambi ande wa kɔlamelo, ndo nde mbɔsaka okotshelo wa daka sɔ oko didjango. (Os. 31:1-3) Ndo nto, Jehowa mbeyaka dia tayɔkɔmɔ efula naka nde hakotshisha ehomba w’ase nkumbo kande. Nde ndakaka dia nkotsha ehomba aso  wa l’emunyi ndo wa lo nyuma, ndo ndooko ɛngɔ kakoka mboshimba dia nkotsha daka sɔ!​—Mat. 6:30-33; 24:45.

15. a) Okakatanu akɔna wakahomana l’Akristo wa lo ntambe ka ntondo? b) Eshikikelo kakɔna katosha Osambo 37:18, 19?

¹⁵ Etena kohɔso lande na kakotsha Jehowa alaka ande, sho koka ndɔshana l’ekakatanu wendana l’ekondjelo tele l’eshikikelo dia nde ayotokimanyiya. Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ k’Akristo wa lo ntambe ka ntondo. Lam’akatombe ɔhɛnyɔhɛnyɔ wa wolo lo etshumanelo kaki la Jɛrusalɛma, “ambeki tshɛ wakahandjɔnɛ . . ., onyake apɔstɔlɔ.” (Ets. 8:1) Ohokanyiya etombelo waki la dui sɔ. Ekakatanu wendana l’ekondjelo! Ondo Akristo wakashisha mvudu yawɔ ndo diangɔ diawɔ di’okanda. Koko, Jehowa kombakalɛ ndo vɔ koshisha ɔngɛnɔngɛnɔ awɔ. (Ets. 8:4; Hɛb. 13:5, 6; Jak. 1:2, 3) Jehowa akasukɛ Akristo wa kɔlamelo asɔ ndo nde ayotosukɛ.​—Adia Osambo 37:18, 19.

16. Dikambo diakɔna diakoka tokonya dia ndjambola dia kana Jehowa aakɔshi ɔtɛmwɛlɔ aso la nɛmɔ?

¹⁶ Lam’atatatshunde, sho koka ntatɛ ndjaoka dia ndooko k’ɔlɔ kaakatakoke nsala l’olimu wa Jehowa. Ondo tokanyi ta ngasɔ mbaki la nkumekanga Davidɛ lam’akandatshunde osombe. (Os. 71:9) Ngande wakoka Jehowa tokimanyiya?

17. Wetshelo akɔna wambotokondja oma lo kɛnɛ kakakomɛ kadiyɛso Jheri?

¹⁷ Tende kɛnɛ kakakomɛ kadiyɛso kelɛwɔ Jheri. Nde akelamɛ dia tɔtɔ lo losanganya lɔmɔtshi dikambo dia olowanyelo wendana la ɔlɔngɔswɛlɔ wa Mbalasa ka Diolelo, koko nde konanga ntshɔ. Nde akate ate: “Laya osombe, lekɔ wadi aki odo ndo dimi bu kaanga la dikoka ɔtɔi diakoka Jehowa nkamba la diɔ. Dimi bu la nɛmɔ.” L’otsho wa la ntondo ka  olowanyelo ɔsɔ, nde akadiholɛ Jehowa otema lo dɔmbɛlɔ. Lam’akandakome lo Mbalasa ka Diolelo la wedi a pindju, nde akatetemala ndjambola dia kana aki mɛtɛ ohomba dia nde ndjela olowanyelo ɔsɔ. Etena kakawawashaka olowanyelo akɔ, ɔtɛkɛtshi ɔmɔtshi akate dia dikoka diaso dioleki ohomba ele mbetawɔ mbetshama oma le Jehowa. Jheri mbohɔka ate: “Lakate ɔnɛ ‘lekɔ la dikoka sɔ!’ Lakatatɛ ndela etena kakamashihodia dia Jehowa akakadimola dɔmbɛlɔ diami. Nde akashikikɛ dia dimi lekɔ l’ɛngɔ kɛmɔtshi ka nɛmɔ ka mbosha ndo ɔnɛ nde akalangaka mbetshami!” Etena kakaloyande washo l’ɔkɔngɔ, Jheri mbutaka ate: “Lam’akamayayaka lo losanganya lɔsɔ, laki la okiyanu, l’ɔkɔmwɛlɔ, ndo lakayaɔsaka oko onto l’anyanya. Koko lam’akamatombe oma lo losanganya lakɔ, laki l’eshikikelo, lakakeketshama ndo lakɛnyi dia laki la nɛmɔ!”

18. Ngande wɛnya Bible dia Jehowa tetemalaka mbɔsa ɔtɛmwɛlɔ aso la nɛmɔ kaanga taya esombe?

¹⁸ Etena katatatshunde osombe, sho koka monga l’eshikikelo dia Jehowa aakakoke nkamba la so. (Os. 92:12-15) Yeso akatetsha dia oyadi elelo akɔna wele la so lo kɛnɛ kendana l’akoka aso kana oyadi mɛnamaka dia welo wadjaso bu efula, Jehowa mbɔsaka la nɛmɔ kɛnɛ tshɛ kakokaso nsala l’olimu ande. (Luka 21:2-4) Diakɔ diele, ka washo lo kɛnɛ kakokayɛ nsala. Ɛnyɛlɔ, wɛ koka nsawola l’anto awui wendana la Jehowa, nɔmba dikambo di’ananyɔ, ndo nkeketsha anto akina dia ntshikala la kɔlamelo. Jehowa kɔsaka oko okambi kaamɛ la nde, aha l’ɔtɛ wa kɛnɛ kasalayɛ, koko l’ɔtɛ wookitanyiyayɛ la lolango.​—1 Kɔr. 3:5-9.

19. Eshikikelo kakɔna katosha Rɔmɔ 8:38, 39?

¹⁹ Tekɔ la lowando l’efula lo woho watɛmɔlaso Jehowa, Nzambi kɔsa wanɛ tshɛ wookambɛ la nɛmɔ! Nde akatotonge dia salaka lolango lande ndo ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ mbatosha ɔngɛnɔngɛnɔ lo nsɛnɔ yaso. (Ɛny. 4:11) Kaanga mbakoka andja ɔnɛ tɔsa oko anto w’anyanya, Jehowa tɔsaka la nɛmɔ. (Hɛb. 11:16, 38) Etena kakɔmɔso l’ɔtɛ wa hemɔ, l’ɔtɛ w’ekakatanu wendana l’ekondjelo kana lotshundu l’osombe, tohɔ dia ndooko kakoka tokakitola oma lo ngandji katoka Shɛso lele l’olongo.​—Adia Rɔmɔ 8:38, 39.