Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

Ambola w’oma le ambadi

Ambola w’oma le ambadi

Onde ɛtɛkɛta w’ɔnɛ “Wɛ ayowalama,” watanema l’Osambo 12:​7, mendanaka la “amɛnyi mfɔnu” (divɛsa 5) ko kana la “ɛtɛkɛta wa Jehowa” (divɛsa 6)?

Lo ndjela woho wokambiwɔ la diɔ, divɛsa nɛ mendanaka l’anto.

L’Osambo 12:​1-4, sho mbadiaka ɔnɛ: “Anto wele la kɔlamelo wambonyɛma oma l’atei w’anto.” Ndo oma laasɔ, l’Osambo 12:​5-7, nde mbutaka ate:

“‘L’ɔtɛ wasoyama amɛnyi mfɔnu,

L’ɔtɛ w’osekumelo w’ase wola,

Dimi layanga monɛɛ dia nsala dui dimɔtshi,’ mbata Jehowa.

‘Dimi layowashimbɛ oma le wanɛ waasalɛ akambo la diɔnyɔ.’

Ɛtɛkɛta wa Jehowa wekɔ pudipudi;

Vɔ wekɔ oko mfɛsa kambɛdiama lo nkuka ka nkɛtɛ, kambosolama mbala 7.

Jehowa le, wɛ ayowalama;

Wɛ ayokokɛ onto l’onto l’atei awɔ oma lo lɔlɔnga lɔnɛ pondjo pondjo.”

Divɛsa 5 mɛnyaka kɛnɛ kata Nzambi lo dikambo dia “amɛnyi mfɔnu.” Nde ayowashimbɛ.

Divɛsa 6 kotshaka ɔnɛ: “Ɛtɛkɛta wa Jehowa wekɔ pudipudi,” ‘oko mfɛsa kambɛdiama.’ Akristo wakayakimɔ mbetawɔka dikambo sɔ.—Os. 18:30; 119:140.

Kakianɛ, tɔsɛdingole divɛsa diayela, Osambo 12:7: “Jehowa le, wɛ ayowalama; wɛ ayokokɛ onto l’onto l’atei awɔ oma lo lɔlɔnga lɔnɛ pondjo pondjo.” ‘Ayowalama’ mendanaka la waa na?

Lam’ele divɛsa 7 ndjelanaka la “ɛtɛkɛta wa Jehowa,” anto amɔtshi mbeyaka mbuta dia “ayowalama” mendanaka l’ɛtɛkɛta wa Nzambi. Ndo sho mbeyaka dia Nzambi akalame Bible kaanga mbakadje atunyi welo dia kishimba ndo kilanya.—Isa. 40:8; 1 Pe. 1:25.

Koko kɛnɛ kotami lo divɛsa 5 kekɔ mɛtɛ. Jehowa ekɔ ndo ayotetemala nkimanyiya ndo nshimbɛ “amɛnyi mfɔnu” ndo wanɛ “wasoyama.”—Jɔbɔ 36:15; Os. 6:4; 31:​1, 2; 54:7; 145:20.

Laasɔ “ayowalama” kokambiwɔ la tɔ lo divɛsa 7 mendanaka la waa na?

Awui wa l’osambo ɔnɛ mɛnyaka dia “ayowalama” mendanaka l’anto.

Osambo 12:1 tɛkɛtaka dia “anto wele la kɔlamelo” wakakoke kesama vɔ lawɔ. Oma laasɔ, sho tanaka etelo k’ɔnɛ Jehowa ayonɛ dia mendana l’anto wakamba la lolemi lawɔ lo yoho ya kɔlɔ. Osambo ɔnɛ toshikikɛka dia sho koka ndjaɛkɛ le Nzambi dia nde ayosala akambo lo wahɔ w’ekambi ande nɛ dia ɛtɛkɛta ande wekɔ pudipudi.

Diakɔ diata divɛsa 7 ɔnɛ Jehowa ‘ayowalama ndo ayowakokɛ,’ mbuta ate amɛnyi mfɔnu wasoyama oma le akanga wa kɔlɔ.

Tshɛkɛta ‘vɔ’ ndja oma l’efundelo wa lo Hɛbɛru wa waa Masɔrɛtɛ. Ekadimwelo ka lo Grɛkɛ ka la Septante kambaka la tshɛkɛta “sho” mbala hiende lo divɛsa 7, ndo tshɛkɛta shɔ mendanaka l’anto wa kɔlamelo wele amɛnyi mfɔnu ndo wasoyama. L’ekomelo, divɛsa 7 mbutaka dia “onto l’onto” l’atei w’akanga wa kɔlamelo ayokokamɛ “oma lo lɔlɔnga lɔnɛ,” oma le anto wakeketsha awui wa kɔlɔ. (Os. 12:​7, 8) Lo Targums ka lo Arameyɛ, divɛsa 7 mbutaka ɔnɛ: “Wɛ, NKUMADIƆNDJƆ LE, wɛ ayokokɛ anto w’ɛlɔlɔ, wɛ ayowalama oma lo lɔlɔnga lɔnɛ la kɔlɔ pondjo pondjo. Akanga wa kɔlɔ mbetaka wedi tshɛ, oko losondjo lahiha dikila di’ana w’anto.” Dui sɔ mɛnyaka nto di’Osambo 12:7 hendana l’ɛtɛkɛta wa Nzambi.

Lo mɛtɛ, divɛsa nɛ mbishaka “anto wele la kɔlamelo” elongamelo k’ɔnɛ Nzambi ayosala dikambo dimɔtshi.