Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

ASAWO WƆTƆNƐ L’ƆTƐ A DUI WA LO LOHOSO | WOSHASHA AKƆNA WOLEKI TSHƐ DIMƐNA?

Oyangelo wa woshasha woleki dimɛna

Oyangelo wa woshasha woleki dimɛna

Bu dui dia wɔdu dia nyanga woshasha wakoka mbɔsama oko woshasha woleki dimɛna dia mbisha onto ɔmɔ. Ndo nto, ɔnɛ lalongola woshasha mbayoshikikɛ nɛmɔ dia woshasha akɔ. Ndo woshasha wɔsama la nɛmɔ le ɔnɛ lawolongola mbeyaka monga ko hɔsama la nɛmɔ le onto okina.

Ɛnyɛlɔ, ɔlɔngɔlɔngɔ ɔmɔ w’ɛnɔnyi dikumi l’ɛmɔtshi mbeyaka mbɔsa dia mashinyi ɔmɔ weke katomba mbele woshasha w’oshika. Lo wedi okina, opalanga ɔmɔ mbeyaka mbɔsa la nɛmɔ di’efula woshasha ɔmɔtshi wa lo nkumbo wakombama dikambo dia nɔnga la nɔnga. L’ahole amɔ, woshasha woleki dimɛna oyadi le akɛnda kana le epalanga ekɔ falanga, nɛ dia yɔ yayokimanyiya ɔnɛ layilongola dia nde nkamba la yɔ woho walangande.

Kaanga mbele ekakatanu wekɔ, anto efula wakana yimba tetemalaka nyanga dia ntana woshasha ɔmɔ wa dimɛna dikambo di’onto ɔmɔtshi la laande. Kaanga mbele koka monga ko dia ntana woshasha wa ngasɔ hongaka wɔdu, teye dia ekɔ awui amɔ wakoka nkimanyiya dia monga l’etombelo w’ɛlɔlɔ lo dui sɔ. Ɛsɔ tɔsɛdingole awui anɛi wakoka nkimanyiya dia ɔnɛ lalongola woshasha ngɛnangɛna.

Nsaki yele la onto lalongola. Pami kɛmɔ ka la Belfast, lo Irlande du Nord, akate dia dikalo diakandalongola etena kakinde l’ɛnɔnyi 10 kana 11 mbele woshasha wende atalongolaka. Lande na? Nde mbutaka ate: “Nɛ dia lakadilangaka efula.” Kɛsɔ mɛnyaka dia nsaki k’onto mongaka la shɛngiya y’efula lo woho wayondɔsa woshasha la nɛmɔ kana bu. Ɔnkɔnɛ, ekɔ dimɛna nkana yimba dikambo di’onto lalangayɛ mbisha woshasha. Sala la wolo dia mbeya kɛnɛ kakokande ngɛnangɛna, nɛ dia kɛnɛ kangɛnangɛna onto mongaka mbala efula la shɛngiya lo nsaki yande. Ɛnyɛlɔ, ambutshi w’epalanga ngɛnangɛnaka mbala efula mbetsha wenya kaamɛ l’ase nkumbo yawɔ. Vɔ mbeyaka nkombola dia mɛnaka anawɔ la ekana awɔ mbala la mbala. Nkumbo kɛmɔ koka ngɛnangɛna efula mbetsha wenya kaamɛ la ambutshi waya epalanga oleki weshasha ekina tshɛ.

Dia mbeya kɛnɛ kakombola onto, ekɔ dimɛna monga ompokami wa dimɛna. Bible tokeketshaka dia sho “monga suke dia mpokamɛ, ɔkɔkɛ dia ntɛkɛta.” (Jakɔba 1:19) Etena kasawolayɛ lushi la lushi l’angɛnyi ayɛ kana l’ewotɔ ayɛ, hokamɛkawɔ dimɛna dia wɛ mbeya kɛnɛ kalangawɔ la kɛnɛ kahawalange. Oma laasɔ wɛ koka ndjonga suke dia ndjowasha woshasha ɔmɔ wayowɔngɛnangɛna.

Ehomba w’onto lalongola. Onto lalongola woshasha mbeyaka mbɔsa la nɛmɔ di’efula woshasha ɔmɔ oyadi wa tshitshɛ naka vɔ kotshaka ehomba ande wa laande. Ko ngande wakokayɛ mbeya kɛnɛ kakoka onto ɔmɔ monga l’ohomba?

Koka mɛnama dia yoho yoleki wɔdu dia mbeya kɛnɛ kalanga onto ele lo mbombola ehomba ande kana kɛnɛ kalangande. Koko, le anto efula washana weshasha, dui sɔ kitshakitshaka ɔngɛnɔngɛnɔ waya lo mbisha, nɛ dia vɔ kombolaka kashimola onto la woshasha. Laadiko dia laasɔ, kaanga mbele anto amɔ koka mbuta mbala kakɔ ɔtɔi kɛnɛ kalangawɔ kana kɛnɛ kahawalange, mbala efula hawote kɛnɛ kele la wɔ mɛtɛ ohomba.

Ɔnkɔnɛ, onga onto lasɛdingola ndo dja yimba lo awui wele l’onto. Onde nde ekɔ dikɛnda, opalanga, onyemba, ambotshukana, amboodiakaka diwala, amboovushaka olonganyi, ekɔ l’olimu kana ambolongolaka pasiɔ? Oma laasɔ, wɛ koka ndjosha onto woshasha wɔtɔnɛ l’ehomba ande.

Dia nkondja shɛnɔdi dikambo di’ehomba w’onto lalangayɛ mbisha woshasha, ɛnana la anto akina wakahomana la dui diakɔ diaamɛ. Vɔ mbeyaka kotɛ dikambo dia ehomba wa laande wahaleke mbeyama le anto tshɛ. La kanyi shɔ lo yimba, wɛ koka ndjonga suke dia mbisha woshasha wakotsha ohomba wele anto akina hawodje ndo yimba lɔkɔ.

Etena. Bible mbutaka ɔnɛ: “Dui diotami lo etena kahombama diekɔ dimɛna efula!” (Tokedi 15:23) Divɛsa nɛ mɛnyaka dia etena kayotota ɛtɛkɛta aso koka mbela otshikitanu wa woke. Ngasɔ mbediɔ ndo lo dikambo dia etsha aso. Oko wele ɛtɛkɛta wotami l’etena kahombama koka ngɛnyangɛnya efula onto lawahokamɛ, mbele ndo woshasha woshami l’etena kana lo diaaso diahombama koka mfudia lo yoho y’efula ɔngɛnɔngɛnɔ w’onto lawolongola.

Ɔngɛnyi ɔmɔtshi ekɔ lo nanga ntshuka. Ɔlɔngɔlɔngɔ ɔmɔ ayasuke la mana kalasa. Wadi l’omi amɔtshi wekɔ lo nkongɛɛ ɔna. Ɔsɔ ekɔ waaso amɔtshi engana watoshamaka weshasha mbala efula. Amɔtshi mɛnaka dimɛna dia monga la listɛ la waaso wa laande wayosalema ɔnɔnyi wayaye. Lo yoho shɔ vɔ koka nkongɛ la ntondo woshasha wayowɛna dia wayoleka dimɛna lo diaaso tshɛ. *

Lo mɛtɛ, wɛ hahombe nkomɛ tsho dia mbishaka anto weshasha paka lo waaso wa laande. Wɛ koka monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ waya lo mbisha l’etena kakɔna tshɛ. Koko, monga la yewo ekɔ ohomba. Ɛnyɛlɔ, naka pami kɛmɔtshi ekɔ lo nanga mbisha womoto ɔmɔtshi woshasha wele nde bu l’ɔkɔkɔ w’oshika wa nsala dui sɔ, kete womoto mbeyaka ndjɔfɔnya dia woshasha wowoshande mɛnyaka dia nde ekɔ lo nanga ndjasha le nde ndo mbeeya dimɛna. Woshasha wa ngasɔ koka nkonya lo eokelo ka kɔlɔ kana nkonya akambo wolo onyake naka ɔnɛ lokimwe woshasha mbongi l’eyango w’amɛna. Kɛsɔ mɛnyaka ohomba wa dui dikina, mbuta ate eyango wa ɔnɛ lakimɔ woshasha.

Eyango wa onto lakimɔ woshasha. Oko wodiɛnyiso l’ɛnyɛlɔ ketshi, ekɔ dimɛna nkana yimba lo woho wakoka ɔnɛ lalongola woshasha mbɔsa eyango wa onto lawoshawɔ. Lo wedi okina, ɔnɛ lakimɔ woshasha pombaka nsɛdingola dimɛna eyango ande hita. Kaanga mbele anto efula koka mfɔnya dia eyango awɔ wa mbisha woshasha wekɔ amɛna, anto efula mbishanaka weshasha lo tena dimɔ dia l’ɔnɔnyi l’ɔtɛ watshutshuyamawɔ dia nsala dui sɔ. Ndo nto, akina mbishaka weshasha wele l’elongamelo dia nkondja ɛngɔ kɛmɔ kalangawɔ kana dui dimɔ oma le onto loshawɔ woshasha.

Kakɔna kahombayɛ nsala dia ndjashikikɛ dia woshasha ayɛ wekɔ l’eyango w’amɛna? Bible mbutaka ɔnɛ: “Dikambo tshɛ diasalanyu, diasaleme la ngandji.” (1 Kɔrɛtɔ 16:14) Naka weshasha ayɛ tshutshuyama la ngandji ka mɛtɛ dikambo di’anto washayɛ weshasha akɔ, kete vɔ wayowolongola l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo wɛ lawɔ ayonga l’ɔlɔ w’efula waya lo monga la lokaho la mɛtɛ. Etena kashayɛ woshasha l’otema ɔtɔi, dui sɔ ngɛnyangɛnyaka ndo Shɛso lele l’olongo. Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akandola Akristo wa la Kɔrɛtɔ k’edjedja etena kakawakimɔka la lokaho ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ tshɛ dia sukɛ asekawɔ Akristo wa la Judeya. Pɔɔlɔ akawatɛ ɔnɛ: “Nzambi nangaka onto lakimɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ.”​—2 Kɔrɛtɔ 9:7.

Naka wɛ mbidja yimba l’awui wambotɔsɛdingola kete dui sɔ koka nkimanyiya efula lo woshelo ayɛ wa weshasha ndo diayosha anto akina ɔngɛnɔngɛnɔ. Awui anɛ ndo akina efula wakakimanyiya lo woho wakakongɛ Nzambi dia andja w’otondo nongola woshasha woleki ekina tshɛ. Tambokɔlɔmba dia wɛ mbeya woshasha wa woke ɔsɔ lo mbadia sawo diayela.

^ od. 13 Anto efula mbishanaka nto weshasha lo fɛtɛ ka eotwelo ndo lo waa fɛtɛ kina. Koko, waaso wa ngasɔ mbala efula mongaka la mbekelo yahɔtɔnɛ la kɛnɛ ketsha Bible. Enda sawo diele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ “Ambola w’oma le ambadi aso​—Onde Nɔɛlɛ ekɔ fɛtɛ k’Akristo?” lo numɛlɔ kɛnɛ.