Lushi lɔmɔtshi, ɔngɛndangɛnda ɔmɔtshi akambola ɔna pami akɔ ɔnɛ: “Onde wɛ heye dia okenga wa paonyi ndeka wa mfɛsa nɛmɔ mbala hiende?” Ɔna pami akɔ akamɔnamɔna ndo akate ate: “Dimi mbeyaka.” Ɔngɛndangɛnda akɔ akawombola ate: “Ko lande na kakayɔshi okenga wa mfɛsa? Otoyɔsa okenga wa paonyi, wɛ otokondja lofulo la falanga ndodia l’ahende!” Ɔna pami akate ate: “Koko, otomɔsa okenga wa paonyi, tshike anto wototshika nkɛnya la mi tɔkɛnyɔ. Onde wɛ mbeyaka ekenga wa mfɛsa engana wamomotshumanya?” Ɔna pami la lo ɔkɔndɔ ɔnɛ akɛnya dionga dimɔtshi diakoka epalanga nkondja wahɔ: lomba l’oshika.

Bible mbutaka ɔnɛ: “Lama lomba l’oshika ndo dikoka di’ekanelo ka yimba. Ko wɛ ayɔkɛndakɛnda lo mboka kayɛ la ki, ndo lokolo layɛ halotakanaki pondjo.” (Tokedi 3:21, 23) Ɔnkɔnɛ, mbeya alembetshiya “lomba l’oshika” ndo woho wa nkamba la lɔ ekɔ ekokelo kaso. Lɔ tokimanyiyaka dia mbewɔ ntakana lo nyuma, ntetemala nama “lokolo” laso shikaa.

Lomba l’oshika ntshikitana la ewo ndo yimba. Onto lele la ewo namaka awui kana akambo wa mɛtɛ. Onto lele la yimba koka mbeya woho wɔtɔnɛ dikambo dimɔtshi la dikina. Onto lele la lomba ekɔ l’akoka wa nsanganya ewo la yimba ndo nkamba la wɔ lo yoho ya dimɛna.

Ɛnyɛlɔ, onto ɔmɔtshi mbeyaka monga l’akoka wa mbadia lo tshenyi ya wonya ndo nshihodia dibuku Bible etshatɔ mɛtɛ? Etena kekawɔ la nde Bible, nde koka nkadimola dimɛna efula. Nde koka ntatɛ mbɔtɔ lo nsanganya ya l’etshumanelo ndo mbisha kɔmatɛrɛ y’amɛna. Akambo asɔ tshɛ koka mɛnya dia nde ambohama lo nyuma, ko onde dui sɔ nembetshiyaka dia nde aya la lomba? Ndooko. Mbeyaka monga ko nde ekɔ tsho la wɔɔngɔ wakimɛ akambo esadi esadi. Koko, naka nde okamba la akambo wa mɛtɛ, la ewo ndo la yimba yande lo yoho ya dimɛna, kete nde aya la lomba. Naka tɛdikɔ tande mongaka l’etombelo w’amɛna, naka nde takanaki yimba dimɛna la ntondo, kete dui sɔ mɛnyaka hwe ɔnɛ nde ekɔ la lomba l’oshika.

Mateo 7:24-27 mɛnyaka ɛnyɛlɔ kakasha Yeso k’apami ahende wakake onto l’onto luudu. Pami kɛmɔtshi mbelamɛka kanga “kɛsɔ.” Lo nkana yimba la ntondo lo kɛnɛ kakakoke ndjotomba, pami kɛsɔ akake luudu lande lo dive. Nde akɛnyi la ntondo ndo akasale akambo lo yoho yahombama. Nde kokanyiya ɔnɛ mbika luudu lo lɔsɛnga howoshishɛ falanga efula kana layoshila esadi. La lomba tshɛ, nde akakanyiya etombelo wa kɔlɔ wakahombe ndjonga l’etsha ande. Ɔnkɔnɛ, etena kakaye lɔpɛpɛ la wolo, luudu lande laki lo ekokelo. Dimbola  dionyiyama diɔ nɛ: Ngande wakokaso nkondja ndo nama dionga di’ohomba dia lomba l’oshika sɔ?

Ntondotondo, lembetɛ dia Mika 6:9 mbutaka ɔnɛ: “Wanɛ wele la lomba l’oshika wayoka lokombo la [Nzambi] wɔma.” Mboka lokombo la Jehowa wɔma kɛdikɛdi mbɔlɛmiya. Dui sɔ nembetshiyaka monga la wɔma wɔsɔhanyemi la dilɛmiɛlɔ lo kɛnɛ tshɛ kalembetshiya lokombo lande, mbidja ndo atɔndɔ ande. Dia nɛmiya onto ɔmɔtshi, wɛ pombaka mbeya woho wakanyiyande. Oma laasɔ, wɛ koka ndjaɛkɛ le nde, nkondja wetshelo oma le nde ndo mbokoya etsha ande w’amɛna. Naka sho takanyi yimba lo etombelo wakoka ndjonga la etsha aso lo diɔtɔnganelo diasaso la Jehowa ndo naka tɛdikɔ taso mpikama lo atɔndɔ ande, kete tayokondja lomba l’oshika.

Dui dia hende ele, Tokedi 18:1 mbutaka ɔnɛ: “Onto tshɛ layakakitola nyangaka wahɔ ande hita wa lokaki; nde tonaka lomba tshɛ l’oshika.” Naka sho bu la shɛnɔdi, kete sho koka ndjakakitola la Jehowa ndo l’ekambi ande. Dia mbewɔ ndjakakitola, sho pombaka mongaka kaamɛ l’anto akina woka lokombo la Nzambi wɔma ndo walɛmiya atɔndɔ ande. Sho pombaka mongaka lo Mbalasa ka Diolelo l’etondo aso naka kokaka, sanganaka l’etshumanelo k’Akristo mbala la mbala. Etena keso lo nsanganya, sho pombaka ndjihola wɛɔngɔ l’etema aso ndo mbetawɔ dia kɛnɛ katama minanda etema aso.

Laadiko dia laasɔ, naka sho ndjiholɛ Jehowa etema aso lo dɔmbɛlɔ, kete tayonga suke la nde.  (Tokedi 3:5, 6) Naka sho ndjihola wɛɔngɔ la etema aso etena kadiaso Bible la ekanda watotondjɛ okongamelo wa Jehowa, kete tekɔ lo mɛna la ntondo etombelo wakoka monga l’etsha aso ndo sho koka nsala akambo dia mbaewɔ. Sho pombaka nto ndjihola etema aso dia mbetawɔ alako watosha anangɛso wambotshunda lo nyuma. (Tokedi 19:20) Oma laasɔ, lo dihole dia ‘ntona lomba tshɛ l’oshika,’ tayokeketsha dionga di’ohomba sɔ.

Lomba l’oshika koka nkokɛ nkumbo. Ɛnyɛlɔ, Bible keketshaka wadi dia monga la “dilɛmiɛlɔ di’efula” le omɛnde. (Ɛfɛsɔ 5:33) Ngande wakoka omi nsala dia nɛmiyama efula? Naka nde dilɔmba lo yoho ya lotshutshuya kana la wolo, kete nde ayɔlɛmiyama lo tshanda mɔtshi tsho. Dia mbewɔ ekakatanu, wadi aki omi ɔsɔ, koka mbɔlɛmiya yema naka nde ekɔ laawɔ. Ko onde nde ayowɔlɛmiya naka nde bu? Ondo dui sɔ haleke salema. Nde pombaka nsala awui wayokonya dia nde nɛmiyamaka tena tshɛ. Naka nde nkɛnɛmɔla olowa wa lo nyuma, mbuta ate monga la ngandji ndo ɔlɔlɔ, nde ayokonya wadɛnde dia mbɔlɛmiya efula. Lo mɛtɛ, wadi l’Okristo pombaka nɛmiya omɛnde efula oyadi nde nɔmba kana halɔmbi.​—Ngalatiya 5:22, 23.

Bible mbutaka nto dia omi pombaka nanga wadɛnde. (Ɛfɛsɔ 5:28, 33) L’oyango w’omɛnde ntetemala mboka ngandji, wadi koka mfɔnya ɔnɛ ndeka dimɛna mboshɛ akambo amɔtshi wahandalange wende la lotshungɔ la mbeya. Ko, onde kanyi shɔ kɛnɛmɔlaka lomba l’oshika? Ko etena kayondoyeya awui wakandawoshɛ, etombelo akɔna wayonga? Onde nde ayowolanga efula? Ayonga wolo. Lo dihole dia nsala ngasɔ, naka wadi nyanga etena ka dimɛna ka mbolembetshiya akambo wahandalange lo wɔladi, ondo omɛnde ayɔngɛnangɛna losembwe lande. Ngandji kawoka omɛnde kayofula.

Ana pombaka nkitanyiya ambutshi awɔ ndo pokɔma lo yoho yalanga Jehowa. (Ɛfɛsɔ 6:1, 4) Onde dui sɔ nembetshiyaka di’ambutshi pombaka mbisha anawɔ listɛ l’otale l’akambo walangawɔ vɔ salaka ndo wahawalange? Nɔmbamaka di’ana nsala akambo efula lo dihole dia mbeya tsho awui walanga ambutshi dia vɔ nkitanyiya kana dilanya diayowokondja naka vɔ nsala kɔlɔ. Ombutshi wele la lomba l’oshika kimanyiyaka ɔnande dia nshihodia lande na kahombande nkitanyiya.

Ɛnyɛlɔ, tɔshi dia ɔna ambotɛ ombutshi ande ɔmɔtshi akambo aha la dilɛmiɛlɔ. Mpangɔ kana mbisha dilanya l’esasesase mbeyaka mbisha ɔna nsɔnyi kana mbokonya diaha kotɛka akambo. Nde mbeyaka ndjɔsa yɛdikɔ yakoka mbokonya dia ndjaanganya l’ambutshi ande.

Ambutshi wele la lomba l’oshika wayokanyiya lo dikambo dia yoho yahokolawɔ anawɔ ndo etombelo wayonga la dui sɔ le anawɔ lo nshi yayaye. Ambutshi hawohombe nsala akambo l’esasesase paka l’ɔtɛ wambowowasha nsɔnyi. Ondo lo shɔpɔ, vɔ koka nkana yimba l’ɔnawɔ lo wɔladi ndo la ngandji tshɛ lo mbolembetshiya ɔnɛ, Jehowa nongamɛka dia nde nɛmiya ambutshi ande dia nde nkondja ɛtshɔkɔ wa pondjo. Oma laasɔ, etena kalɛmiya ɔna ambutshi ande, nde ayeyaka dia nde ekɔ lo nkitanyiya Jehowa. (Ɛfɛsɔ 6:2, 3) Dako dia ngasɔ, koka minanda otema w’ɔna. Nde ayoshihodia di’ambutshi ande mbokokɛka ndo dilɛmiɛlɔ diawashande diayofula. L’etena kɛsɔ, ɔna ayɔsɛngiyama dia nɔmbaka ekimanyielo etena kayondongaka la dikambo dimɔtshi di’ohomba.

Ambutshi amɔtshi mbeyaka mboka kɔlɔ dia nyangiya ɔnawɔ, diakɔ diele vɔ mbewɔka mbangola. Ko kakɔna kayotomba etena kayola ɔna? Onde nde ayoka Jehowa wɔma ndo ayonga la lomba la mbetawɔ atɔndɔ wa Nzambi? Onde nde ayodiholɛ Jehowa otema ndo yimba yande, ko kana nde ayotshika akambo wa lo nyuma?​—Tokedi 13:1; 29:21.

Ɔsɛdi wa disɛlasɛla wa dimɛna kongɛka la ntondo kɛnɛ kayondɔsɛla. Nde haate tsho ko nongamɛ ɔnɛ tɔ kayonga dimɛna. Ambutshi wele la lomba l’oshika mbɔsaka wenya dia mbeka ndo nkamba l’atɔndɔ wa Jehowa, mbuta ate mboka lokombo lande wɔma. Diaha ndjaanganya la Jehowa ndo okongamelo ande, vɔ kondjaka lomba l’oshika ndo kambaka la lɔ dia nkeketsha nkumbo kawɔ.

Lushi la lushi, sho mbɔsaka tɛdikɔ takoka monga la shɛngiya lo nsɛnɔ yaso l’ɛnɔnyi wayela. Lo dihole dia nsasɛ dia nkadimola ɔna ndo mbɔsa yɛdikɔ l’esasesase, shi wɛ koka tokokonga yema ndo nkana yimba? Nkana yimba efula lo etombelo wakoka ndjonga. Yanga ɛlɔmbwɛlɔ ka Jehowa ndo nkamba la lomba l’oma le Nzambi. Oma laasɔ, tayolama lomba l’oshika ndo lɔ layotosha lɔsɛnɔ.​—Tokedi 3:21, 22.