1-3. Kakɔna ondo kakatombe lam’asa Evodiya la Sutukɛ? Ngande wakokaso mbewɔ ekakatanu wa ngasɔ? (Enda osato wele lo mbɔtwɛlɔ.)

SHO mbɔsaka Bible la nɛmɔ di’efula, nɛ dia sho mbeyaka dia tɔ kekɔ dibuku diaki Nzambi. Bible kekɔ l’alako wakoka tokimanyiya dia mbewɔ ekakatanu ndo tɔ koka tongola etena kasalaso munga. Ko ngande watotosalaka etena kalongolaso alako oma lɔkɔ? Tɔshi ɛnyɛlɔ ka akitami ahende wa wamato wa lo ntambe ka ntondo, Evodiya la Sutukɛ. Bible mbutaka ɔnɛ vɔ wakawane, koko tɔ hatotɛ lande na. Nyɛsɔ tende kakɔna ondo kakatombe.

² Ondo Evodiya akelɛ anangɛso l’akadiyɛso amɔtshi lakande dia tɔlɛ yangɔ. Koko nde kombelɛ Sutukɛ. L’ɔkɔngɔ wa laasɔ, etena kakoke Sutukɛ wanɛ wakelamɛ wata woho wakawatɔlɛ diangɔ efula, nde akomala. Ondo nde akate ɔnɛ: ‘Hakoke mbetawɔ di’onto oko Evodiya ko kombelɛmi! Lakafɔnyaka dia dimi la nde tekɔ angɛnyi w’eshika.’ Sutukɛ akafɔnya dia Evodiya kombolangaka mɛtɛ ndo ɔnɛ nde akawewewɔka. Diakɔ diele, Sutukɛ akayelɛ anto akɔ waamɛ dia tɔlɛ yangɔ koko kombelɛ  Evodiya! Dui sɔ diakakoke nyangiya kaanga anto akina wa l’etshumanelo. Bible mɛnyaka dia Pɔɔlɔ akakimanyiya akadiyɛso ahende asɔ ndo akaakeketsha dia mbidja wɔladi. Ondo vɔ wakahokamɛ dako diande ndo wakatetemala kambɛ Jehowa l’ɔngɛnɔngɛnɔ.—Filipɛ 4:2, 3.

³ Ɛlɔ kɛnɛ lo tshumanelo diaso, lo tena dimɔtshi sho la wɔ koka monga l’okakatanu l’ɔnangɛso kana kadiyɛso kɛmɔtshi. Koko naka sho ndjela alako wa lo Bible, kete sho koka nkandola ekakatanu wa ngasɔ. Lo mɛtɛ, sho koka kaanga mbaewɔ. Ndo naka sho nkitanyiya kɛnɛ kata Bible, kete tayɛnya ɔnɛ sho mɛtɛ mbɔsaka dibuku dia Jehowa la nɛmɔ.—Osambo 27:11.

4, 5. Alako akɔna watosha Ɔtɛkɛta wa Nzambi lo kɛnɛ kendana la mbahemɛ nsaki yaso?

⁴ Aha mbala tshɛ mbatongaka dui dia wɔdu dia mbahemɛ nsaki yaso. Sho koka mboka kɔlɔ kana nyanga efula naka onto ɔmɔtshi ambotɔtɛnga kana ambotosalɛ akambo aha la losembwe, tena dimɔtshi l’ɔtɛ wa mbekelo, lokoho laso la demba kana ɛnamelo kaso. Ndo sho koka ndeka nyanga naka ɔnangɛso kana kadiyɛso mbambotɔtɛnga kana mbambotosalɛ kɔlɔ. Alako akɔna wele l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi wakoka tokimanyiya?

⁵ Jehowa mbeyaka kɛnɛ kakoka ntomba naka anto hawahemɛ nsaki yawɔ. Naka tambomala kana tambonyanga, sho koka ndjota kana ndjosala dui dimɔtshi diakokaso ndjonyanga l’ɔkɔngɔ. Lo Bible, Jehowa tetshaka dia mbahemɛ nkɛlɛ ndo tɔ totɛka ɔnɛ: “Tongake suke dia mboka nkɛlɛ.” Tokanyiya yema ekakatanu efula wayotewɔ naka sho nkitanyiya dako sɔ ndo aha momalaka esadi! (Adia Ondaki 7:9; Tokedi 16:32.) Bible totɛka nto dia dimanyiya anto akina. Diakɔ diele, Yeso akate ɔnɛ naka hatodimanyiya anto akina, kete Jehowa hotodimanyiya. (Mateo 6:14, 15) Onde wɛ ekɔ l’ohomba wa ndeka monga la solo dia lotutsha ndo mbetawɔ dimanyiya anto akina?

6. Etombelo akɔna wakoka monga naka hataheme nsaki yaso?

⁶ Naka hataheme nsaki yaso, kete sho koka ntetemala momala ndo kaanga ntatɛ mpetsha onto ɔmɔtshi. Kana sho koka ndjɔsɛngiya anto akina wa l’etshumanelo dia ndjaoka woho akɔ waamɛ. Oyadi kaanga sho kohembaka dia mbishɛ nkɛlɛ kana lohetsho laso, anto akina wayoyeya woho weso. Oma laasɔ anangɛso l’akadiyɛso koka ndjotewewɔ. (Tokedi 26:24-26) Dikumanyi kokaka nkamba la Bible dia tokimanyiya dia minya nkɛlɛ, lohetsho ndo dimanyiya anto akina. (Akambo w’ase Lɛwi 19:17, 18; Rɔmɔ 3:11-18) Naka wambotosha dako, onde tayoyela ɛlɔmbwɛlɔ k’oma lo dibuku dia Jehowa?

7, 8. a) Ngande walɔmbɔla Jehowa ekambi ande? b) Naa ɛlɔmbwɛlɔ ɛmɔtshi watosha Bible ndo lande na kahombaso nkitanyiya?

⁷ Ɛlɔ kɛnɛ Jehowa ekɔ lo nɔmbɔla wanɛ wele l’etenyi ka la nkɛtɛ k’okongamelo ande ndo nde mbaetshaka. Lo woho akɔna? Nde akasɔnɛ Kristo dia monga “owandji w’etshumanelo,” ndo Kristo akasɔnɛ “ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo kɛsɔ” dia mbetshaka ndo nɔmbɔlaka ekambi wa Nzambi. (Ɛfɛsɔ 5:23; Mateo 24:45-47) L’ɛnyɛlɔ k’olui-walɔmbɔla wa lo ntambe ka ntondo, ɔhɔmbɔ ɔsɔ mbɔsaka mɛtɛ Bible la nɛmɔ nɛ dia tɔ kekɔ Ɔtɛkɛta wa Nzambi. (Adia 1 Tɛsalɔnika 2:13.) Naa ɛlɔmbwɛlɔ ɛmɔtshi watosha Bible?

 ⁸ Bible tokeketshaka dia mbɔtɔka lo nsanganya mbala la mbala. (Hɛbɛru 10:24, 25) Tɔ keketshaka onto tshɛ la l’atei aso dia mbetawɔ wetshelo akɔ waamɛ wa lo Bible. (1 Kɔrɛtɔ 1:10) Tɔ totɛka nto dia ntetemala “nyanga ntondo Diolelo.” (Mateo 6:33) Bible tɔlɔmbaka dia sambishaka lo luudu la luudu, l’ahole wa lo sɛkɛ ndo l’ahole tshɛ wakoka anto monga. (Mateo 28:19, 20; Etsha 5:42; 17:17; 20:20) Tɔ nɔmbaka dikumanyi dia nama etshumanelo pudipudi. (1 Kɔrɛtɔ 5:1-5, 13; 1 Timɔte 5:19-21) Ndo tɔ totɛka dia sho pombaka nama alemba aso pudipudi ndo mbewɔ tokanyi la mbekelo yahetsha Jehowa.—2 Kɔrɛtɔ 7:1.

9. Akɔna akasɔnama oma le Yeso dia tokimanyiya dia nshihodia Ɔtɛkɛta wa Nzambi?

⁹ Anto amɔtshi koka mfɔnya ɔnɛ vɔ bu l’ohomba w’onto ɔmɔtshi dia mbalembetshiya awui wa lo Bible. Koko oma ko 1919, Yeso ekɔ lo nkamba la “ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo kɛsɔ” dia nkimanyiya ekambi wa Nzambi dia nshihodia kɛnɛ ketsha Bible ndo ndjela kɛnɛ katatɔ. Naka sho kitanyiyaka kɛnɛ kata Bible, kete tayolama etshumanelo pudipudi, lo wɔladi ndo kaamɛ. Yambola ɔnɛ: ‘Onde lekɔ la kɔlamelo le Yeso ndo lekɔ lo ndjela ɛlɔmbwɛlɔ katosha ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo?’

10. Ngande walembetshiya dibuku dia Ɛzɛkiyɛlɛ etenyi ka l’olongo ka okongamelo wa Jehowa?

¹⁰ L’ekimanyielo ka Bible, sho mbeyaka dia ekambi wa Jehowa wele l’olongo vɔ la wɔ kongɛma. Ɛnyɛlɔ, Ɛzɛkiyɛlɛ akɛnyi lo ɛnɛlɔ Jehowa ahemi lo pusupusu kakakokaka ntshɔ esadi eto l’oseka dihole tshɛ diakalangaka Jehowa dia tɔ ntshɔ. (Ɛzɛkiyɛlɛ 1:4-28) Pusupusu kekɔ didjidji dia etenyi ka l’olongo k’okongamelo wa Nzambi kayela ɛlɔmbwɛlɔ kande esadi eto. Tɔ mongaka la shɛngiya lo etenyi ka la nkɛtɛ k’okongamelo ande. Tokanyiya yema dikambo dia etshikitanu efula wambosalema l’okongamelo wa Nzambi lo ɛnɔnyi dikumi wetshi. Tatohɛke dia Jehowa mbalɔmbɔla di’etshikitanu ɛsɔ salema. Kema edja nto Kristo la andjelo wayanga ndanya andja wa kɔlɔ ɔnɛ. Ndooko onto lahatɔlɛmiya Jehowa ndo lokombo lande, kana mɔnyɔla yoho yande ya nɔmbɔla!

11, 12. Akambo akɔna wambosala okongamelo wa Jehowa lo nshi y’ekomelo nyɛ?

¹¹ Tɔsɛdingole awui wambosala okongamelo wa Jehowa lo nshi y’ekomelo nyɛ. Wokelo. Nkama y’anangɛso l’akadiyɛso wakakambe olimu wa wolo dia mbika mbalasa k’oyoyo kalɔmbɔla olimu w’Ɛmɛnyi wa Jehowa la Warwick, la New York, États-Unis. Nunu di’anto akina wa l’andja w’otondo wekɔ lo ndjakimɔ la lolango dia mbika Mbalasa ya Diolelo ndo Bɛtɛlɛ. Anto asɔ wekɔ lo nɔmbɔma oma le Departɛma dia l’andja w’otondo diendana la wokelo. Ande lowando lele la so le nyemba y’anto shɔ yakamba olimu wa wolo wa wokelo ɔsɔ lee! Ndo ekambi  wa Jehowa wa l’ahole tshɛ wekɔ lo nkimɔ kɛnɛ kakokawɔ nkimɔ dia nkimanyiya dia nsomba ahole wa mbika. Jehowa ekɔ lo ntshɔkɔla ekambi ande l’ɔtɛ w’okitshakitsha ndo kɔlamelo yele la wɔ.—Luka 21:1-4.

¹² Wetshelo. Jehowa nangaka mbetsha ekambi ande. (Isaya 2:2, 3) Tokanyiya yema lo dikambo dia kalasa yotshikitanyi yele la so. Tekɔ la Kalasa k’ambatshi mboka, Kalasa k’esambisha wa Diolelo, Kalasa ka Ngiliyadɛ, Kalasa k’ase Bɛtɛlɛ weke eyoyo, Kalasa k’emendji weteta la wadɛwɔ, Kalasa ka dikumanyi dia l’etshumanelo, Kalasa k’olimu wa Diolelo ndo Kalasa k’ase kɔmite ka filialɛ la wadɛwɔ. Ndo lo sitɛ kaso k’Ɛtɛrnɛtɛ ka jw.org, sho tanaka Bible ndo ekanda ekina wakilembetshiya lo ɛtɛkɛta nkama. Sitɛ k’Ɛtɛrnɛtɛ kekɔ nto la tenyi dia laande dikambo dia ana ndo dikambo dia nkumbo, mbidja ndo etenyi kele la akambo w’eyoyo. Onde wɛ ekɔ lo nkamba la jw.org l’esambishelo ndo lo ɔtɛmwɛlɔ anyu wa lo nkumbo?

13. Ɔkɛndɛ akɔna wele l’ekambi wa Jehowa?

¹³ Ande diɛsɛ dia monga anto wa l’okongamelo wa Jehowa ndo mbeya kɛnɛ katɔlɔmbande lee! Koko lam’ele tekɔ lo mbeya kɛnɛ kangɛnyangɛnya Nzambi, tekɔ l’ɔkɛndɛ wa mbokitanyiya ndo nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. Ndo oyadi kaanga anto efula nangaka nsala akambo wa kɔlɔ, sho pombaka “[mpe]tsha kɛnɛ kele kɔlɔ,” oko wasala Jehowa. (Osambo 97:10) Hatohombe monga pondjo oko wanɛ wafɔnya ɔnɛ “ɔlɔlɔ ekɔ kɔlɔ ndo kɔlɔ ekɔ ɔlɔlɔ.” (Isaya 5:20) Sho nangaka ngɛnyangɛnya Jehowa, diakɔ diele tamboyashikikɛ dia monga pudipudi lo toho tshɛ. (1 Kɔrɛtɔ 6:9-11) Kɛnɛ katotɛ Jehowa lo Bible ekɔ dia ɔlɔlɔ aso hita. Sho mbookaka ngandji ndo nangaka monga la kɔlamelo le nde. Diakɔ diele sho ndjelaka ɛlɔmbwɛlɔ kande etena keso la ngelo, l’etshumanelo, l’olimu, la kalasa, kana dihole tshɛ dieso. (Tokedi 15:3) Tɔsɛdingole awui amɔtshi wahombaso monga la kɔlamelo le Nzambi.

14. Ngande wakoka ambutshi monga la kɔlamelo le Jehowa?

¹⁴ Woho wa ndowanya ana. Lo Bible, Jehowa mbishaka ambutshi ɛlɔmbwɛlɔ kɛnya woho wa ndowanya anawɔ. Akristo pombaka monga la yewo diaha sɛngiyama oma lo toho t’ekanelo ka yimba tambokokanɛ l’andja ɔnɛ. (Ɛfɛsɔ 2:2) Ɛnyɛlɔ, l’ahole amɔtshi ombutshi wa pami koka mfɔnya ɔnɛ: ‘Lanɛ wamato mbetsha ana.’ Koko Bible nɔmbaka ambutshi w’apami dia mbetshaka anawɔ akambo wendana la Jehowa. (Ɛfɛsɔ 6:4) Ambutshi w’apami ndo wa wamato woka Jehowa ngandji nangaka di’anawɔ monga la lɔngɛnyi la ma ma la nde, oko waki Samuɛlɛ etena kakinde dikɛnda.—1 Samuɛlɛ 3:19.

15. Ngande wakokaso monga la kɔlamelo le Jehowa etena kɔsaso tɛdikɔ ta weke?

¹⁵ Woho wa mbɔsa tɛdikɔ. Ntondo ka sho mbɔsa tɛdikɔ ta weke ta lo lɔsɛnɔ, sho nangaka teyi kɛnɛ kata Jehowa l’oyango wa sho monga la kɔlamelo le nde. Bible ndo okongamelo ande koka tokimanyiya. Ɛnyɛlɔ nshi nyɛ, ambutshi amɔtshi wakatshu lo wedja ekina ndjɔsaka yɛdikɔ ya ntoma anawɔ w’akɛnda lo wedja awɔ dia vɔ todjasɛ kaamɛ la ewotɔ awɔ. Lo nsala ngasɔ ombutshi wa pami la wa womoto ndjotetemalaka nkamba olimu dia nkondja falanga. Lo mɛtɛ, ɔsɔ ekɔ yɛdikɔ y’onto ndamɛ koko wadi l’omi pombaka ndjambola ɔnɛ: ‘Naa kanyi ya Jehowa lo dikambo dia yɛdikɔ yambotɔsa?’ (Adia Rɔmɔ 14:12.) Ayonga dui dia lomba dia takanyiyisha dia mbeya kɛnɛ kata Bible ntondo ka sho mbɔsa tɛdikɔ  t’ohomba tendana la nkumbo ndo olimu aso. Tekɔ l’ohomba w’ekimanyielo ka Shɛso nɛ dia sho hatokoke nɔmbɔla ekolo aso.—Jɛrɛmiya 10:23.

16. Etena kakotɔ ɔnande, ɔsɔnwɛlɔ akɔna wakahombe ombutshi ɔmɔtshi wa womoto nsala? Kakɔna kakookimanyiya dia mbɔsa yɛdikɔ ya dimɛna?

¹⁶ L’ɔkɔngɔ wa wadi l’omi amɔtshi monɔ lo wodja okina, vɔ wakote ɔna pami ndo wakakongɛ dia mbotoma dia todjasɛ la watshɛnde. Koko l’etena kɛsɔ, wadi akatatɛ mbeka Bible la Ɔmɛnyi wa Jehowa ɔmɔtshi. Nde akayeya ɔnɛ nde mbele l’ɔkɛndɛ wa mbetsha ɔnande akambo wendana la Jehowa. (Osambo 127:3; Tokedi 22:6) Mama kɛsɔ akalɔmbɛ Jehowa oko watotɛ Bible dia salaka ndo akɔɔsɛngasɛnga dia mbokimanyiya dia nde nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. (Osambo 62:7, 8) Ndo nto nde akakɔndɔlɛ kadiyɛso kakekaka la nde Bible ndo anto akina wa l’etshumanelo okakatanu waki la nde. Kaanga mbakatetemalaka ewotɔ ndo angɛnyi ande mbotɛ ɔnɛ nde pombaka ntoma ɔna le watshɛnde, nde akashihodia ɔnɛ bu dimɛna nsala dui sɔ. Omɛnde akɛnyi woho wakakimanyiya anangɛso l’akadiyɛso wadɛnde ndo ɔnawɔ lo yɛdikɔ y’efula. Nde akaambe efula ko akatatɛ mbeka Bible ndo mbɔtɔ lo nsanganya kaamɛ la nkumbo kande. Ohokanyiya ɔngɛnɔngɛnɔ wakonge la mama kɛsɔ etena kakandashihodia ɔnɛ Jehowa ambokadimola dɔmbɛlɔ diande!

17. Etena kekaso l’onto ɔmɔtshi Bible, ɛlɔmbwɛlɔ kakɔna kahombaso ndjela?

¹⁷ Woho wa ndjela ɛlɔmbwɛlɔ. Naka tekɔ la kɔlamelo le Nzambi, kete tayoyela ɛlɔmbwɛlɔ katosha okongamelo ande. Ɛnyɛlɔ, tɔsɛdingole kɛnɛ kahombaso nsala yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa sho ntatɛ mbeka l’onto ɔmɔtshi dibuku Bible etshatɔ mɛtɛ? Wakatotɛ dia mbɔsaka minitɛ mɔtshi l’ɔkɔngɔ wa wekelo tshɛ dia nkimanyiya ombeki wa Bible dia nde mbeya akambo efula wendana l’okongamelo wa Jehowa. Sho koka nkamba la vidɛo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: Kakɔna kasalema lo Mbalasa ka Diolelo? ndo biukubuku yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: Waa na wasala lolango laki Jehowa ɛlɔ kɛnɛ? L’ɔkɔngɔ wa sho nshidiya mbeka la nde dibuku Bible etshatɔ, sho koka nkimanyiya ombeki dia ndeka ‘nshikimala lo mbetawɔ’ lo mbeka la nde dibuku ‘Nyotshikale lo ngandji ka Nzambi’ oyadi kaanga nde ambobatizama. (Kɔlɔsayi 2:7) Onde wɛ ndjelaka ɛlɔmbwɛlɔ kɛsɔ katosha okongamelo wa Jehowa?

18, 19. Naa ɛkɔkɔ ɛmɔtshi watotshutshuya dia monga la lowando le Jehowa?

¹⁸ Tekɔ l’ɛkɔkɔ efula watotshutshuya dia monga la lowando le Jehowa! Ɔkɔkɔ ɔmɔtshi ele, “oma le nde mbeso la lɔsɛnɔ, mbakɛndakɛndaso ndo mbeso lo andja ɔnɛ.” (Etsha 17:27, 28) Nde akatosha nto dibuku diande, Bible. L’ɛnyɛlɔ k’Akristo wa la Tɛsalɔnika, sho mbɔsaka woshasha ɔsɔ la nɛmɔ di’efula nɛ dia vɔ wekɔ losango l’oma le nde.—1 Tɛsalɔnika 2:13.

¹⁹ Bible kambotokimanyiya dia ndjasukanya la Jehowa ndo nde amboyasukanya la so. (Jakɔba 4:8) Tekɔ la lowando l’efula le Shɛso nɛ dia nde akatelɛ dia monga anto wa l’okongamelo ande! Sho ndjaokaka oko omembi w’esambo lakafunde ɔnɛ: “Nyosha Jehowa losaka, nɛ dia nde ekɔ ɔlɔlɔ; ngandji kande ka kɔlamelo tshikalaka pondjo.” (Osambo 136:1) Lo divɛsa tshɛ dia lo osambo ɔsɔ, omembi w’esambo akakalolɛ etelo k’ɔnɛ: “Ngandji kande ka kɔlamelo tshikalaka pondjo.” Lo mɛtɛ, naka sho monga la kɔlamelo le Jehowa ndo ndjela ɛlɔmbwɛlɔ katoshande lo tshimbo y’okongamelo ande, kete nde ayotosha lɔsɛnɔ la pondjo ndo ayongaka la kɔlamelo le so pondjo pondjo!