1. Kakɔna kɛna Jehowa le anto ande?

JEHOWA NZAMBI “ngɛnangɛnaka anto ande.” (Os. 149:4) Dui sɔ toshaka ɔngɛnɔngɛnɔ wa mamba! Jehowa mɛnaka waonga aso w’amɛna, nde mɛnaka akoka aso ndo tokotolaka oya le nde. Naka sho ntshikala la kɔlamelo le nde, kete nde ayotshikalaka suke suke la so pondjo pondjo!​—Jni. 6:44.

2. Lande na konga anto amɔtshi l’okakatanu dia mbetawɔ ɔnɛ Jehowa mbaokaka ngandji?

² Anto amɔtshi mbeyaka mbuta ɔnɛ: ‘Dimi mbeyaka dia Jehowa nangaka anto ande oko olui, ko ngande wakokami monga l’eshikikelo dia Jehowa nangakami?’ Kakɔna kakoka nkonya onto dia ndjaoka dimbola sɔ? Oksana *, lakadiɛnɛ efula lo dikɛnda diande mbutaka ate: “Laki l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula etena kakamabatizama ndo kakamatatɛ nkamba oko ombatshi mboka. Koko l’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi 15, lakatatɛ mbohɔ awui wa kɔlɔ wakakomɛ lo dikɛnda diami. Lakayota ɔnɛ handjetawɔma le Jehowa ndo haasungana mbokama ngandji kande.” Yua, kadiyɛso kele ombatshi mboka kakadiɛnɛ nde lawɔ lo dikɛnda diande la paa efula mbutaka ate: “Lakayakimɔ le Jehowa nɛ dia lakalangaka mbɔngɛnyangɛnya. Koko laki l’eshikikelo ɔnɛ nde hakoke pondjo mbokami ngandji.”

3. Kakɔna kayangaso nsɛdingola lo sawo nɛ?

³ L’ɛnyɛlɔ k’Akristo wele la kɔlamelo wɔtɛkɛtshiso la diko, wɛ mbokaka Jehowa ngandji efula, koko ondo wɛ mbidjaka taamu ɔnɛ nde hakoke ngandji. Lande na kahombayɛ monga l’eshikikelo ɔnɛ nde kokaka mɛtɛ ngandji? Ndo naka tokanyi t’ɔnɛ nde hakoke ngandji tambokoyɛ, kakɔna kakoka kokimanyiya dia ndɔshana la tɔ? Tayanga nsɛdingola ekadimwelo wa ambola asɔ.

4. Lande na kele mbidja taamu ɔnɛ Jehowa hatoke ngandji ekɔ waale efula?

⁴ Ngandji kekɔ wolo ɔmɔtshi watotshutshuya dia nsala dui dimɔtshi. Naka sho mbetawɔ ɔnɛ Jehowa tokaka ngandji ndo tosukɛka, kete tayotshutshuyama dia mbokambɛ l’anima aso tshɛ kaanga l’atei w’ekakatanu. Lo wedi okina, naka sho mbidja taamu ɔnɛ Nzambi hayakiyanya lo dikambo diaso, kete “wolo aso wayokitakita.” (Tok. 24:10) Ndo naka sho nkɔmɔ ndo nshisha mbetawɔ lo ngandji ka Nzambi, kete hatotokoka nshika tanga la ntondo k’ɛlɔshamelo waki Satana.​—Ɛf. 6:16.

5. Kakɔna kakakomɛ anangɛso l’akadiyɛso amɔtshi wakafɔnyaka ɔnɛ Nzambi hawaoke ngandji?

⁵ Akristo amɔtshi wa kɔlamelo wa lo nshi yaso nyɛ wakɔlɛ lo nyuma l’ɔtɛ wa taamu. Ekumanyi kɛmɔtshi kelɛwɔ James mbutaka ate: “Kaanga mbakamakambaka lo Bɛtɛlɛ ndo mbakamangɛnangɛnaka olimu w’esambishelo wakamakambaka l’etshumanelo kami ka l’ɔtɛkɛta okina, lakayambolaka dia kana Jehowa akangɛnangɛnaka mɛtɛ kɛnɛ kakamasalaka. L’etena kɛmɔtshi, lakayokoma polo ndo lo ndjambola dia kana Jehowa mpokamɛka alɔmbɛlɔ ami.” Eva, lele nde lawɔ l’olimu wa lo tena tshɛ mbutaka ate: “Lakɛnyi ɔnɛ mbidja taamu ɔnɛ Nzambi hakoke ngandji ekɔ waale efula nɛ dia nsala dui sɔ koka monga la shɛngiya lo kɛnɛ tshɛ kasalayɛ l’olimu wa Jehowa. Dui sɔ koka monga la shɛngiya lo mposa kele layɛ k’akambo wa lo nyuma ndo koka koshishɛ ɔngɛnɔngɛnɔ ayɛ l’olimu wa Jehowa.” Michael, lele ombatshi mboka wa pondjo ndo ekumanyi mbutaka ate: “Naka wɛ hetawɔ ɔnɛ Nzambi ndjakiyanyaka dikambo diayɛ, kete wɛ ayotakɔ mboka.”

6. Ahombaso nsala naka taya la tokanyi t’ɔnɛ Nzambi hatoke ngandji?

⁶ Awui asɔ mɛnyaka shɛngiya yakoka monga la tokanyi ta kɔlɔ lo lonyuma laso. Ko ahombaso nsala naka taya la tokanyi t’ɔnɛ Nzambi hatoke ngandji? Aha la ntshimbatshimba, sho pombaka minya tokanyi tɔsɔ. Lɔmba Jehowa dia kokimanyiya dia mpɛnya ‘tokanyi tɔsɔ tatshindja wɔɔngɔ’ la ‘wɔladi wa Nzambi wayolama otema ayɛ la yimba yayɛ.’ (Os. 139:23; nɔtɛ; Flpɛ. 4:6, 7) Ndo ohɔ dia wɛ bu wɛmɛ. Anangɛso l’akadiyɛso akina wa kɔlamelo wekɔ lo ndɔshana la tokanyi ta kɔlɔ. Kaanga ekambi wa Jehowa  wa lo nshi y’edjedja wakahombe ndɔshana la tokanyi ta ngasɔ. Tɔsɛdingole wetshelo wakokaso nkondja oma lo kɛnɛ kakakomɛ ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ.

7. Ekakatanu akɔna wakahomana la Pɔɔlɔ?

⁷ Onde wɛ kɔmɔka lo tena dimɔtshi l’ɔtɛ w’ɛkɛndɛ efula wele layɛ ndo mbɔsaka dia wɛ hayokoka mbakotsha vɔ tshɛ? Naka ngasɔ, kete wɛ ayoshihodia kɛnɛ kakakomɛ Pɔɔlɔ. Nde aki l’okiyanu, aha lo dikambo di’etshumanelo ɔtɔi keto, koko lo ‘dikambo dia tshumanelo tshɛ.’ (2 Kɔr. 11:23-28) Onde wɛ ekɔ la hemɔ kɛmɔtshi kahakɔnɔ kakokonya mbala efula dia nshisha ɔngɛnɔngɛnɔ? Pɔɔlɔ akadiɛnɛka la ‘tɛndɛ lo demba.’ Tɛndɛ sɔ mbeyaka monga hemɔ kɛmɔtshi ka lo demba ndo nde akakombolaka dia tɔ nkɔnɔ. (2 Kɔr. 12:7-10) Onde wɛ ambɔkɔmɔ l’ɔtɛ wa munga yayɛ? Ndo Pɔɔlɔ akakɔmɔka lo tena dimɔtshi l’ɔtɛ wa munga yande. Nde akate lo dikambo diande ate: “Ose paa k’onto emi” l’ɔtɛ wakandatetemalaka ndɔshana la munga yande.​—Rɔmɔ 7:21-24.

8. Kakɔna kakakimanyiya Pɔɔlɔ dia ndɔshana l’ekakatanu waki lande?

⁸ Kaanga mbakandahomana l’ehemba efula ndo l’akambo wakɔkɔmɔlaka demba, Pɔɔlɔ akatetemala kambɛ Jehowa. Kakɔna kakawosha wolo wa nsala dui sɔ? Kaanga mbakandeyaka wɛɔdu ande, nde aki la mbetawɔ ka wolo l’oshinga w’etshungwelo. Nde akeyaka dimɛna daka dia Yeso di’ɔnɛ “onto tshɛ longa la mbetawɔ le [Yeso] . . . akondja lɔsɛnɔ la pondjo.” (Jni. 3:16; Rɔmɔ 6:23) Pɔɔlɔ aki mɛtɛ l’atei wa wanɛ waki la mbetawɔ l’oshinga w’etshungwelo. Nde aki l’eshikikelo ɔnɛ Jehowa dimanyiyaka kaanga wanɛ wakasale pɛkato ya weke, naka vɔ ndjatshumoya.​—Os. 86:5.

9. Wetshelo akɔna wakondjaso oma l’ɛtɛkɛta wa Pɔɔlɔ wele lo Ngalatiya 2:20?

⁹ Pɔɔlɔ aki nto la mbetawɔ lo wolo wele la ngandji ka Nzambi kakakɛnɛmɔla Kristo. (Adia Ngalatiya 2:20.) Tende ɛtɛkɛta w’eshikikelo wele l’ekomelo ka divɛsa sɔ. Pɔɔlɔ akate ate: “Ɔna Nzambi . . . lakamboke ngandji ndo lakayakimɔ dikambo diami.” Pɔɔlɔ kombidja elelo lo ngandji ka Nzambi wate kana oko onto lata ɔnɛ: ‘Lekɔ lo mɛna dia Jehowa ekɔ lo mboka analengo ngandji, koko nde hakoke mbokami ngandji.’ Pɔɔlɔ akohola ase Rɔmɔ ate: “Kaanga mbakiso atshi wa pɛkato, Kristo akavu dikambo diaso.” (Rɔmɔ 5:8) Ngandji ka Nzambi bu l’elelo!

10. Wetshelo akɔna wakondjaso oma lo Rɔmɔ 8:38, 39?

 ¹⁰ Adia Rɔmɔ 8:38, 39. Pɔɔlɔ aki l’eshikikelo tshɛ lo tshɛ lo wolo wele la ngandji ka Nzambi. Nde akafunde ate: “Ndooko ɛngɔ kayokoka tokakitola oma lo ngandji ka Nzambi.” Pɔɔlɔ akeyaka woho wakasalɛka Jehowa wodja w’Isariyɛlɛ akambo la solo dia lotutsha. Nde akeyaka nto dia Jehowa akawokaka kɛtshi. Sho koka mbuta lo tshena pe ɛtɛkɛta wa Pɔɔlɔ ɔnɛ: ‘Lam’ele Jehowa akatome Ɔnande dia ndjovɔ lo dikambo diami, onde lekɔ l’ɔkɔkɔ ɔmɔtshi wakokami mbidja taamu lo ngandji kande?’​—Rɔmɔ 8:32.

11. Kaanga mbakasale Pɔɔlɔ pɛkato efula, ɛnyɛlɔ oko nyɛ yoshilami lo 1 Timɔte 1: 12-15, lande na kakinde l’eshikikelo dia Nzambi akawokaka ngandji?

¹¹ Adia 1 Timɔte 1:12-15. Aki tena dimɔtshi diakayakiyanyaka Pɔɔlɔ l’ɔtɛ wa pɛkato yakandasale lo nshi yakete. Nde akate dia nde mbaki “pidii” l’ɔnɔngɔ w’atshi wa pɛkato. La ntondo ka nde mbeya akambo wa mɛtɛ, Pɔɔlɔ akasoyaka Akristo l’osomba l’osomba, akadjaka amɔtshi lo lokanu ndo aketawɔka di’amɔtshi ndjakema. (Ets. 26:10, 11) Onde wɛ koka nkanyiya woho wakayaokaka Pɔɔlɔ etena kakandahomanaka l’Okristo w’ɔlɔngɔlɔngɔ wele nde aketawɔ di’ambutshi ande ndjakema? Pɔɔlɔ akanyange l’ɔtɛ wa munga yande, koko nde akeyaka dia nde kokoka ntshikitanya kɛnɛ kakandasale lo nshi yakete. Nde aketawɔ dia Kristo akavu lo dikambo diande, ndo nde akafunde l’eshikikelo tshɛ ate: “Oma lo ɔlɔlɔ waheyama mbɛdika waki Nzambi mbemi kɛnɛ kemi.” (1 Kɔr. 15:3, 10) Wetshelo akɔna wakondjaso? Etawɔ dia Kristo akavu lo dikambo diayɛ ndo akakosha diaaso dia wɛ monga la diɔtɔnganelo dia dimɛna la Jehowa. (Ets. 3:19) Kɛnɛ kele ohomba le Nzambi ele kɛnɛ kasalayɛ etena kɛnɛ ndo kayoyosala lo nshi yayaye, koko aha  munga yakayasale lo nshi yakete, oyadi wɛ aki Ɔmɛnyi wa Jehowa l’etena kɛsɔ kana bu.​—Isa. 1:18.

12. Ngande wakoka ɛtɛkɛta wele lo 1 Joani 3:19, 20 tokimanyiya naka tekɔ lo ndjaɔsa oko onto l’anyanya kana lahakoke mbokama ngandji?

¹² Naka wɛ nkanyiya lo dikambo dia nyɔi ka Yeso kakomba pɛkato yayɛ, kete wɛ koka mbuta ɔnɛ: ‘Dimi hasungana mbɔsama la nɛmɔ dia ngasɔ.’ Lande na kakokayɛ ndjaoka ngasɔ? Otema aso wele keema kokele koka tokesa ndo tokonya dia ndjaɔsa oko anto w’anyanya kana wahakoke mbokama ngandji. (Adia 1 Joani 3: 19, 20.) Lo tena dia ngasɔ, sho pombaka mbohɔ dia “Nzambi ndeka etema aso woke.” Ngandji katoka Shɛso lele l’olongo ndo woho watodimanyiyande ndeka tokanyi tshɛ ta kɔlɔ takoka ndolanɛ l’otema aso wolo. Sho pombaka mbeka dia mbetawɔ dia Jehowa tokaka ngandji. Dia nsala dui sɔ, sho pombaka mbekaka Ɔtɛkɛta ande mbala la mbala, mbɔlɔmbaka mbala la mbala ndo mbetshaka wenya mbala la mbala kaamɛ l’ekambi ande wa kɔlamelo. Lande na kele ekɔ ohomba salaka awui asɔ?

13. Ngande wakoka wekelo w’Ɔtɛkɛta wa Nzambi tokimanyiya? (Enda kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “ Woho wakaakimanyiya Ɔtɛkɛta wa Nzambi?”)

¹³ Ekaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi lushi tshɛ, ko wɛ ayoshihodia waonga waki Jehowa w’amɛna efula. Wɛ ayoshihodia dia nde kolangaka efula. Kanaka yimba la etenyi kɛmɔtshi k’Ɔtɛkɛta wa Nzambi lushi tshɛ koka kokimanyiya dia ndeka monga l’ekanelo ka yimba k’ɔlɔlɔ, “mbidja akambo l’ɔnɔngɔ” lo yimba ndo l’otema ayɛ. (2 Tim. 3:16) Ekumanyi kɛmɔtshi kelɛwɔ Kevin kakayaɔsaka oko onto l’anyanya mbutaka ate: “Mbadia Osambo 103 ndo nkana yimba la wɔ kimanyiyakami dia ntshikitanya kanyi yami ndo nshihodia mɛtɛ kɛnɛ kakanyiya Jehowa lo dikambo diami.” Eva, lakatatɛkɛtshi la diko mbutaka ate: “Dimi komiyaka lushi lo nkana yimba la tokanyi ta Jehowa. Dui sɔ mbishakami wɔladi wa l’otema ndo keketshaka mbetawɔ kami.”

14. Ngande wakoka dɔmbɛlɔ tokimanyiya?

¹⁴ Lɔmbaka mbala la mbala. (1 Tɛs. 5:17) Lɔngɛnyi la dimɛna l’onto pikamaka lo sawo dia mbala la mbala ndo di’oma k’ɛse otema. Ngasɔ mbediɔ ndo lo dikambo dia lɔngɛnyi lasaso la Jehowa. Etena kɔkɛnɛmɔlɛso nsaki yaso, tokanyi taso ndo ekiyanu aso lo dɔmbɛlɔ, sho mɛnyaka dia sho ndjaɛkɛka le nde ndo mbeyaka dia nde tokaka ngandji. (Os. 94:17-19; 1 Jni. 5:14, 15) Yua, lakatatɛkɛtshi la diko, mbutaka ate: “Etena kalɔmbami, dimi halotɛ Jehowa tsho kɛnɛ kakakome lo lushi longo. Dimi mbodiholɛka otema ndo mbotɛka kɛnɛ kakanyiyami ndo woho wayaokami. Yema yema, lakayokoma lo mbɔsa Jehowa,  aha oko owandji wa lo kɔpanyi kɛmɔtshi, koko oko Ombutshi wa pami woka mɛtɛ anande ngandji.”​—Enda kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “ Onde wɛ ambodiadaka?”

15. Ngande wɛnya Jehowa dia nde ndjashaka le so l’onto ndo l’onto?

¹⁵ Ongaka kaamɛ l’angɛnyi wa kɔlamelo. Vɔ wekɔ woshasha w’oma le Jehowa. (Jak. 1:17) Shɛso lele l’olongo mɛnyaka dia nde ndjashaka le so l’onto ndo l’onto lo tosha nkumbo ka lo nyuma k’anangɛso l’akadiyɛso watoka ‘ngandji tena tshɛ.’ (Tok. 17:17) Lo mukanda wakandafundɛ ase Kɔlɔsayi, Pɔɔlɔ akatɛkɛta di’Akristo amɔtshi wakosukɛ, lo mbuta dia vɔ mbele “kiɔkɔ ya esambelo k’efula.” (Kɔl. 4:10, 11) Kaanga Yeso Kristo aki l’ohomba w’ekimanyielo ndo aki la lowando l’osukɔ wakandalongola oma le angɛnyi ande, andjelo ndo anto.​—Luka 22:28, 43.

16. Ngande wakoka angɛnyi wa kɔlamelo tokimanyiya dia sho ndeka ndjasukanya la Jehowa?

¹⁶ Onde wɛ ekɔ lo nkondja wahɔ tshɛ lo tshɛ oma lo woshasha wakatosha Jehowa, mbuta ate angɛnyi wa kɔlamelo? Mbutɛ ɔngɛnyi ɔmɔtshi wambotshunda ekiyanu aso hɛnya dia tekɔ wɔdu, koko dui sɔ koka tokokɛ. James lakatatɛkɛtshi la diko mbutaka ate: “Lɔngɛnyi la dimɛna l’Akristo wambotshunda lo nyuma kimanyiyakami efula. Etena kandjɛ tokanyi ta kɔlɔ, angɛnyi ami w’eshika asɔ pokamɛkami la solo dia lotutsha tshɛ ndo vɔ mbutɛkami dia vɔ mbokakami ngandji. Lo tshimbo yawɔ, dimi koka mɛna dia Jehowa mbokakami ngandji ndo ndjakiyanyaka lo dikambo diami.” Ekɔ mɛtɛ ohomba dia sho monga ndo ntetemala nama lɔngɛnyi la ma ma l’anangɛso ndo l’akadiyɛso wa lo nyuma!

17-18. Onto akɔna ahombaso mpokamɛ, ndo lande na?

¹⁷ Satana nangaka dia sho mpekɔ lo ta dialɔshaso dia nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. Nde nangaka tetawoya dia Jehowa hatoke ngandji, ndo ɔnɛ sho hatosungana dia nde toshimbɛ. Koko oko wodiɛnyiso, awui asɔ bu mɛtɛ.

¹⁸ Jehowa kokaka ngandji. Wɛ ekɔ la nɛmɔ efula lo washo ande. Naka wɛ mbokitanyiya, kete wɛ ‘ayotshikala lo ngandji kande’ pondjo pondjo, oko wakasale Yeso. (Jni. 15:10) Diakɔ diele, tohokamɛke Satana kana otema ayɛ. Koko, hokamɛ Jehowa, ɔnɛ lɛna kɛnɛ kele ɔlɔlɔ le so. Onga l’eshikikelo dia nde ‘ngɛnangɛnaka anto ande,’ mbidja ndo wɛ!