Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

Wakayakimɔ la lolango dia tokimanyiya​—La Madagascar

Wakayakimɔ la lolango dia tokimanyiya​—La Madagascar

SYLVIANA, ombatshi mboka wele l’ɛnɔnyi 20 l’ɛmɔtshi mbutaka ate: “Etena kakamoke awui wakahomana l’angɛnyi ami wakakambaka l’ɛtshi ka nkɛtɛ kakiwɔ l’ohomba w’ambatshi mboka efula, lakalomɔlomɔ dia dimi la wɔ ndɛta ɔngɛnɔngɛnɔ ɔsɔ.” Nde kotshaka ate: “Lakokaka wɔma ɔnɛ halotonga l’akoka wa ntshɔ lɛnɛ ele ohomba efula.”

Onde ndo wɛ mbele la nsaki oko ka Sylviana? Onde wɛ la wɔ kombolaka tokamba l’ɛtshi ka nkɛtɛ kewɔ l’ohomba w’ekambi wa Diolelo, koko wɛ ekɔ lo mfɔnya dia wɛ hakotshaki oyango ɔsɔ pondjo? Naka ngasɔ mbediɔ, kete tɔkɔmɔke! L’ekimanyielo ka Jehowa, nunu di’anangɛso l’akadiyɛso wakatondoya wekamu wakaashimbaka dia mpamia olimu awɔ w’esambishelo. Dia mbeya woho wakadiholɛ Jehowa amɔtshi l’atei awɔ mboka, tayanga ntɛkɛta dikambo dia Madagascar, disɛnga dia nɛi dioleki woke la nkɛtɛ.

Ambeta ɛnɔnyi ndekana dikumi, apandjudi wele l’ohetoheto ndo ambatshi mboka ndekana 70 w’oma lo wedja * 11 wakatshu dia tokamba l’ɛtshi ka nkɛtɛ ka l’Afrique kɛsɔ kele l’etombelo w’amɛna, lɛnɛ alɛmiya anto efula Bible. Ndo nto, apandjudi efula wa lɛkɔ waki suke dia monɔ dia tokimanyiya dia dianganya losango la Diolelo lo disɛnga di’otondo dia woke sɔ. Tayanga mbeya amɔtshi l’atei awɔ.

WAKANYA WƆMA NDO ƆKƆMWƐLƆ

Perrine nde la Louis

Louis nde la Perrine, wadi l’omi wele l’ɛnɔnyi 30 l’ɛmɔtshi wakonɔ oma la France otsha la Madagascar. L’edja k’ɛnɔnyi, vɔ wakakanyiyaka dia mpamia olimu awɔ lo monɔ otsha lo wodja okina, koko Perrine akengengaka dia monɔ. Nde mbutaka ɔnɛ: “Lakokaka wɔma ntshɔ lɛnɛ ahameye. Lakayakiyanyaka dia ntshika nkumbo kaso, etshumanelo, luudu, ahole tshɛ wakatekesanɛ la wɔ ndo awui wakatasalaka. Lo mɛtɛ, ekiyanu ami waki wekamu wakaleke woke wakamahombe mbekola.” Lo 2012, Perrine akonge la dihonga ndo nde la Louis wakonɔ. Ngande wakandayaoke l’ɔtɛ wa yɛdikɔ yawɔ? Nde mbutaka ate: “Etena kakaloyami washo l’ɔkɔngɔ, dimi koka mbuta dia mɛna woho wakatokimanyiya Jehowa lo lɔsɛnɔ laso akakeketsha mbetawɔ kami.” Louis kotshaka ate: “Eohwelo ka ntondo kakatɔtɔ la Madagascar, ambeki aso wa Bible dikumi wakɔtɔ!”

Kakɔna kakasha wadi l’omi asɔ wolo wa ntshikala lɛnɛ akawatshu etena kakongaka ekakatanu? Vɔ wakasɛngasɛnga Jehowa lo dɔmbɛlɔ dia mbasha wolo waki la wɔ ohomba dia mbikikɛ. (Flpɛ. 4:13) Louis mbutaka ate: “Takɛnyi dia Jehowa akakadimola alɔmbɛlɔ aso ndo akatosha ‘wɔladi wa Nzambi.’ Takaleke mbidja yimba lo ɛngɛnɔngɛnɔ wakatakondjaka oma l’olimu aso. Ndo nto, angɛnyi aso w’oma lɛnɛ akiso wakatotomɛka mesajɛ ndo mikanda dia tokeketsha diaha mpekɔ.”—Flpɛ. 4:6, 7; 2 Kɔr. 4:7.

Jehowa akatshɔkɔla Louis la Perrine efula l’ɔtɛ w’ekikelo kawɔ. Louis mbutaka ate: “Lo Ngɔndɔ ka dikumi 2014, takɔtɔ Kalasa ka Bible k’atshukanyi w’Akristo * la France. Mbɔtɔ kalasa kɛsɔ ekɔ woshasha w’oma le Jehowa wahatohɛki.” L’ɔkɔngɔ wa vɔ nongola dipɔlɔmɛ, wadi l’omi asɔ waki l’ɔngɛnɔngɛnɔ wa nyomotomama la Madagascar.

“TAYONGA L’OFUNU LO DIKAMBO DIANYU!”

Nadine nde la Didier

Etena kakonɔ Didier nde la Nadine, oma la France otsha la Madagascar lo 2010, wadi l’omi asɔ waki l’ɛnɔnyi 50 l’ɛmɔtshi. Didier mbutaka ate: “Taki ambatshi mboka etena kakiso ɛlɔngɔlɔngɔ, ndo oma laasɔ takodia anaso asato. Etena kakawonge epalanga, takalange tokamba lo wodja okina.” Nadine mbutaka ate: “Lakengengaka dia kakitɔna l’ana, koko vɔ wakatotɛ ɔnɛ: ‘Naka nyu monɔ dia tokamba lo wodja okina wewɔ l’ohomba efula, kete tayonga l’ofunu lo dikambo dianyu!’ Ɛtɛkɛta awɔ wakatokeketsha dia monɔ. Kaanga mbanganyiso etale l’anaso, tekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ dia sawolaka la wɔ mbala la mbala.”

Aki tshondo y’okakatanu le Didier la Nadine dia mbeka ɔtɛkɛta w’ase Madagascar. Nadine mbutaka l’ɔmɔnɔmɔnɔ ate: “Taya bu l’ɛnɔnyi 20 nto.” Ngande wakawatondoya? Ntondo, vɔ wakɔtɔ l’etshumanelo ka lo Falase. L’ɔkɔngɔ diko, lam’akawɛnyi dia wambokoka mbetsha etena k’otale dia mbeka ɔtɛkɛta w’ase Madagascar, vɔ wakonɔ l’etshumanelo ka l’ɔtɛkɛta ɔsɔ. Nadine mbutaka ate: “Anto efula wahomana l’esambishelo, nangaka mbeka Bible. Mbala efula vɔ tokaka losaka l’ɔtɛ watshɔso towaembola. L’etatelo, dimi kɔfɔnyaka dia dui sɔ koka salema. Dimi ngɛnangɛnaka monga ombatshi mboka l’ɛtshi ka nkɛtɛ kɛnɛ. Etena kemɔmi la pindju, dimi mbutaka nte: ‘Ekɔ dui dia diambo, lotatshu tosambisha ɛlɔ!’”

Didier mɔnamɔnaka lam’ohɔnde etena kakandatatɛ mbeka ɔtɛkɛta w’ase Madagascar. Nde mbutaka ate: “Lakalɔmbɔlaka losanganya lɔmɔtshi la l’etshumanelo, koko dimi kombokaka kaanga dui ɔtɔi lo ekadimwelo wakashaka anangɛso l’akadiyɛso. Lakataka tsho ɔnɛ: ‘Losaka.’ L’ɔkɔngɔ wa dimi nkaloya kadiyɛso kɛmɔtshi losaka l’okadimwelo ande, wanɛ wakadjasɛ l’ɔkɔngɔ ande wakatatɛ mɛnyami lo tɔjɛstɛ ɔnɛ okadimwelo ande bu wa dimɛna. Esadi eto lakasɔnɛ ɔnangɛso ɔmɔtshi lele ondo akasha okadimwelo wa dimɛna.”

NDE AKETAWƆ LEETA L’ƆNGƐNƆNGƐNƆ TSHƐ

Lo losanganya la woke la lo 2005, Thierry nde la wadɛnde Nadia, wakende dramɛ diaki l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Towese eyango washa Nzambi nɛmɔ.” Dramɛ dia lo Bible diakatɛkɛtaka dikambo dia Timɔte sɔ diakananda etema awɔ ndo diakafudia nsaki kawɔ ka tokamba lɛnɛ ele ohomba efula w’ekambi wa Diolelo. Thierry mbutaka ate: “L’ekomelo ka dramɛ sɔ, etena kakatadaka saka lakɛkama wadɛmi yema ndo lakawombola nte: ‘Lende ayototshɔ?’ Wadɛmi akate dia nde akakanyiyaki dui diakɔ diaamɛ.” Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa laasɔ, vɔ wakatatɛ nsala kɛnɛ kakahombama dia nkotsha oyango awɔ. Nadia mbutaka ate: “Takakitshakitsha diangɔ diaki la so yema yema polo ndo kɛnɛ tshɛ kakatshikala la so koka lo atapa anɛi!”

Lo lɔmɔsɔ: Nadia nde la Marie-Madeleine; Lo l’omi: Thierry

Vɔ wakakome la Madagascar lo 2006 ndo wakangɛnangɛna esambishelo kawɔ oma ko etatelo. Nadia mbutaka ate: “Anto wakahomanaka la so wakatɔngɛnyangɛnyaka efula.”

Koko l’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi esamalo, wadi l’omi asɔ wakahomana l’okakatanu ɔmɔtshi. Marie-Madeleine nyango aki Nadia lakadjasɛka la France akakɔ, akɔkɔ lonya ndo akahomɔ l’ɔtɛ. L’ɔkɔngɔ wa wadi l’omi asɔ nsawola la dɔkɔtɛlɛ diaki Marie-Madeleine, vɔ wakalɔmbɛ nyangɛwɔ dia ntshɔ dia todjasɛ la wɔ la Madagascar. Kaanga mbakinde l’ɛnɔnyi 80 l’etena kɛsɔ, nde aketawɔ leeta lɔsɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Ngande wakandayaoke dia todjasɛ lo wodja okina? Nde mbutaka ate: “Lo tena dimɔtshi ekɔ tshondo y’okakatanu dia mbekesanɛ, koko kaanga mbayami l’elelo ɛmɔtshi, lekɔ lo ndjaoka dia lekɔ ohomba efula l’etshumanelo. Ndo kɛnɛ kangɛnangɛnami mɛtɛ ele, wonwelo ɔsɔ mbishaka ɔnami la omɛnde diaaso dia ntetemala esambishelo kawɔ kele l’etombelo w’ɛlɔlɔ lanɛ.”

“LAKƐNYI WOHO WAKANKIMANYIYA JEHOWA”

Riana asha sawo l’ɔtɛkɛta wa Tandroy

Riana ekɔ ɔnangɛso lele l’ɛnɔnyi 20 l’ɛmɔtshi. Nde akole la Alaotra Mangoro, ɛtshi ka nkɛtɛ k’ɛtɛtɔ ka lo ɛstɛ ka Madagascar. Nde aki la yimba lo kalasa ndo akalange mbɔtɔ kalasa ya laadiko. Koko l’ɔkɔngɔ wa nde mbeka Bible, nde akatshikitanya kanyi yande. Nde mbutaka ate: “Lakadje welo dia nshidiya kalasa ya sekɔndɛrɛ esadi ndo lakalake Jehowa nte: ‘Naka dimi nkotsha lo ɛgzamɛ w’ekomelo, kete layotatɛ olimu w’ombatshi mboka.’” L’ɔkɔngɔ wa nongola dipɔlɔmɛ, Riana akakotsha daka diande. Nde akonɔ kaamɛ l’ɔnangɛso ɔmɔtshi laki ombatshi mboka, akakondja olimu wakandakambaka etenyi ka lushi, ndo akatatɛ olimu w’ombatshi mboka. Nde mbutaka ate: “Ɔsɔ aki yɛdikɔ yoleki tshɛ dimɛna yakamɔshi.”

Koko, ewotɔ waki Riana koshihodiaka lande na kakinde kɔmbɔtɔ kalasa ya laadiko. Nde mbutaka ate: “Kosɛ papa la pami ndo kosɛ nyango papa la womoto wakakeketsha dia mbɔtɔ kalasa ya laadiko. Koko dimi konanga ntshika olimu w’ombatshi mboka l’ɔtɛ wa dikambo diakɔna tshɛ.” Edja efula la ntondo, Riana akalange tokamba lɛnɛ akiwɔ l’ohomba efula w’ekambi. Kakɔna kakotshutshuya dia monga la nsaki kɛsɔ? Nde mbutaka ate: “Wevi wakɔtɔ lo luudu lakatadjasɛka ndo wakave diangɔ diami efula. Dui sɔ diakakonya dia nkana yimba la ɛtɛkɛta wa Yeso wendana la ‘ndjaombɛ diangɔ dia nɛmɔ l’olongo.’ Lakɔshi yɛdikɔ ya nkamba olimu efula dia nkondja ɛngɔnyi wa lo nyuma.” (Mat. 6:19, 20) Nde akonɔ l’ɛtshi ka nkɛtɛ koleki woke ka lo sidɛ ka wodja, mbuta ate ɛtshi ka nkɛtɛ ka shɛnga kakangana kilɔmɛtrɛ 1 300 la lɛnɛ akandadjasɛka. Lo ɛtshi ka nkɛtɛ kɛsɔ mbadjasɛ waa Antandroy. Lande na kakandatshu lɛkɔ?

Ngɔndɔ ɔtɔi la ntondo ka vɔ mbova, Riana akatatɛ mbeka Bible la Antandroy ahende w’apami. Nde akeke ditelo dimɔtshi dia l’ɔtɛkɛta awɔ ndo akakanyiyaka dikambo dia Antandroy efula waki watasambishamaka losango la Diolelo. Nde mbutaka ate: “Lakalɔmbɛ Jehowa dia nde kimanyiyami dia monɔ l’ɛtshi ka nkɛtɛ katɛkɛtawɔ Tandroy.”

Riana akonɔ ndo kombeta edja, nde akahomana l’okakatanu ɔmɔtshi. Nde kokoka nkondja olimu. Pami kɛmɔtshi akawombola ate: “Lande na kakayaye lanɛ? Dia nkondja olimu, anto wa lanɛ tshɔka lɛnɛ oyeyɛ!” L’ɔkɔngɔ wa mingu hiende, Riana akamɔ oma lo dihole sɔ aha ndooko la dikuta dia tɔtɔ lo Losanganya la rɛjɔ atayambola kɛnɛ kakandahombe nsala. Lushi l’ekomelo la losanganya, ɔnangɛso ɔmɔtshi akadje yangɔ mɔtshi lo dibenga dia kɔti dia Riana. Nde akawodjɛ falanga y’efula yakandakoke nkalola lo ɛtshi ka nkɛtɛ ka Antandroy ndo totatɛ djemulemu ya sondjaka yaourt. Riana mbutaka ate: “Lakashihodia dia Jehowa akakimanyiya paka l’etena kaki dui sɔ ohomba. Lakatetemala nkimanyiya wanɛ waki watakondja diɛsɛ dia mbeka awui wendana la Jehowa!” Olimu wa nsala l’etshumanelo waki efula. Riana kotshaka ate: “Laki l’ɔkɛndɛ wa mbishaka sawo dia lo sɛkɛ l’ɔkɔngɔ wa lomingu tshɛ. Jehowa akandowanyaka lo tshimbo y’okongamelo ande.” Ɛlɔ kɛnɛ, Riana ekɔ lo ntetemala nsambisha anto efula watɛkɛta ɔtɛkɛta wa Tandroy walanga mbeka awui wendana la Jehowa.

“AYƆTSHƆKWAMA OMA LE NZAMBI K’AKAMBO WA MƐTƐ”

Jehowa toshikikɛka ɔnɛ: “Onto tshɛ layayangɛ ɔtshɔkɔ la nkɛtɛ ayɔtshɔkwama oma le Nzambi k’akambo wa mɛtɛ.” (Isa. 65:16) Etena kasalaso la wolo dia ntondoya ekakatanu dia mfudia olimu aso w’esambishelo, Jehowa tɔtshɔkɔlaka. Tɔshi ɛnyɛlɔ ka Sylviana, kakatatɛkɛtshi l’etatelo ka sawo nɛ. Tohɔ dia nde akokaka wɔma ɔnɛ nde hatonga l’akoka wa ntshɔ tokamba lɛnɛ ele ohomba efula. Lande na kakandafɔnyaka ngasɔ? Nde mbutaka ate: “Lokolo lami la lɔmɔsɔ lekɔ la otale wa satimɛtrɛ suke la 9 ndo mondo ndeka lokolo l’omi. Diakɔ diakɛndakɛndami la danga ndo dialɛmbami esadi.”

Sylviana (lo lɔmɔsɔ) ndo Sylvie Ann (lo l’omi) kaamɛ la Doratine lushi lakandabatizama

Lo 2014, Sylviana akokana la Sylvie Ann, kadiyɛso k’ombatshi mboka k’osekaseka ka l’etshumanelo kawɔ ndo vɔ wakonɔ lo ngielongelo ya tshitshɛ yakakakitɔna l’osomba awɔ kilɔmɛtrɛ 85. Kaanga mbakinde l’ekakatanu ɛsɔ, kɛnɛ kakakombolaka Sylviana kakakotshama ndo nde akatshɔkwama efula! Nde mbutaka ate: “Ɔnɔnyi ɔtɔi l’ɔkɔngɔ wa nkamba lo dihole di’oyoyo diakawatome, Doratine womoto ɔmɔtshi lakekaka la mi Bible akabatizama lo losanganya laso l’otshimbedi.”

“DIMI LAYOKOKIMANYIYA”

Awui wakate wanɛ wakatshu tokamba lɛnɛ ewɔ l’ohomba efula asɔ mɛnyaka ɔnɛ naka sho nsala la wolo dia ntondoya okakatanu ɔmɔtshi l’oyango wa mfudia olimu aso w’esambishelo, sho mɛnaka lo toho totshikitanyi mɛtɛ ka daka dialaka Jehowa ekambi ande ɔnɛ: “Dimi layokokeketsha, eelo, dimi layokokimanyiya.” (Isa. 41:10) Etombelo wonga la dui sɔ ele, sho ndekaka monga la diɔtɔnganelo la Jehowa. Laadiko dia laasɔ, naka sho ndjakimɔ la lolango lo dihole diodjashiso kana lo wodja okina, kete dui sɔ diayotokimanyiya dia ndjokamba elimu wa teokrasi watokongɛ l’andja w’oyoyo. Didier lakatatɛkɛtshi dikambo diande mbutaka ate “nkamba lɛnɛ ewɔ l’ohomba efula ekɔ olowanyelo wa dimɛna lo dikambo dia nshi yayaye!” Ɔnkɔnɛ, anto efula wayakimɔ la lolango dia nkamba watate olowanyelo ɔsɔ aha la ntshimbatshimba!

^ od. 4 Anto wakatshu dia tokimanyiya oma la Allemagne, Canada, États-Unis, France, Guadeloupe, Luxembourg, Nouvelle-Calédonie, République Tchèque, Royaume-Uni, Suède, ndo Suisse.

^ od. 8 Kalasa kambɔhɛnyama la Kalasa k’esambisha wa Diolelo. Ekambi wa lo tena tshɛ wakamba lo wedja ekina wakotsha kɛnɛ kalɔmbama kokaka ndodia dɛmandɛ dia mbɔtɔ kalasa kɛsɔ lo wodja awɔ kana lo wodja okina lɛnɛ asalema kalasa kakɔ l’ɔtɛkɛta awɔ.