1. Kakɔna kasha Jehowa okambi ande tshɛ wele la kɔlamelo?

JEHOWA mbishaka okambi ande tshɛ wa kɔlamelo dihole dimɔtshi l’etshumanelo. Kaanga mbele ɛkɛndɛ wele laso ntshikitana, sho tshɛ tekɔ la nɛmɔ ndo tekɔ l’ohomba w’anto akina. Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ tokimanyiyaka dia nshihodia ohomba wa wetshelo ɔsɔ. Lo ngande?

2. Lo ndjela Ɛfɛsɔ 4:16, lande na kahombaso mbɔsana la nɛmɔ ndo nkamba kaamɛ?

² Oko wadiɛnya divɛsa diɔsami ɔtɛ wa sawo nɛ, Pɔɔlɔ akatɔtɔmiya ɔnɛ ndooko onto lakoka menda okambi wa Jehowa okina ko mbotɛ ɔnɛ: “Dimi bu l’ohomba ayɛ.” (1 Kɔr. 12:21) Di’etshumanelo monga lo wɔladi, sho pombaka nɛmiyana ndo nkamba kaamɛ. (Adia Ɛfɛsɔ 4:16.) Etena kakambaso lo kaamɛ, etshumanelo pamaka ndo ngandji fulaka.

3. Kakɔna kayotɔsɛdingola lo sawo nɛ?

³ Naa toho tɔmɔtshi takokaso mɛnya dia sho nɛmiyaka Akristo akina wa l’etshumanelo? Lo sawo nɛ, tayɔsɛdingola woho wakoka dikumanyi mɛnya dia vɔ nɛmiyaka asekawɔ dikumanyi. Oma laasɔ, tayɔsɛdingola woho wakokaso sho tshɛ mɛnya dia sho mbɔsaka anangɛso l’akadiyɛso wahatatshukana la nɛmɔ. Ndo l’ekomelo, tayɛna woho wakokaso mɛnya dia tekɔ la lowando le wanɛ wele ondo hawɔtɛkɛta ɔtɛkɛta aso dimɛna.

4. Naa dako dia Pɔɔlɔ diele lo Rɔmɔ 12:10 diahomba dikumanyi ndjela?

⁴ Dikumanyi tshɛ dia l’etshumanelo sɔnamaka l’ekimanyielo ka nyuma k’ekila ka Jehowa. Koko, vɔ tshɛ wekɔ la losha ndo l’akoka wotshikitanyi. (1 Kɔr. 12:17, 18) Ondo amɔtshi watasɔnama edja ndo wataleke ndjala la diewo. Ondo akina wekɔ l’elelo ɛmɔtshi l’ɔtɛ w’ekakatanu wendana la lotshundu ndo la yoonge. Koko, ndooko ekumanyi kahomba menda ekumanyi kekina, ko mbotɛ ɔnɛ: “Dimi bu l’ohomba ayɛ.” Koko, ekumanyi tshɛ pombaka ndjela dako dia Pɔɔlɔ diele lo Rɔmɔ 12:10.​—Adia.

5. Ngande wɛnya dikumanyi dia vɔ nɛmiyaka asekawɔ dikumanyi, ndo lande na kele ekɔ ohomba vɔ nsala dui sɔ?

⁵ Dikumanyi mɛnyaka dia vɔ nɛmiyaka asekawɔ dikumanyi lo mbahokamɛka la yambalo tshɛ etena katɛkɛtawɔ. Dui sɔ diekɔ ohomba djekoleko etena kasangana olui wa dikumanyi dia nkɛtshanya awui amɔtshi w’ohomba. Lande na? Tshoto y’Etangelo ya Ngɔndɔ ka dikumi 1, 1988, mbutaka ɔnɛ: “Dikumanyi pombaka mbeya ɔnɛ, lo tshimbo ya nyuma k’ekila, Kristo koka nɔmbɔla ekumanyi tshɛ kele l’olui wa dikumanyi dia mbisha tɔndɔ dimɔtshi dia lo Bible diele ohomba dia nkandola dikambo dimɔtshi kana mbɔsa yɛdikɔ mɔtshi y’ohomba. (Ets. 15:6-15) Ndooko ekumanyi kahomba mbahemɛ olui wa dikumanyi.”

6. Ngande wakoka dikumanyi nkamba lo kaamɛ, ndo ngande wakoka etshumanelo nkondja wahɔ naka vɔ nsala dui sɔ?

⁶ Ekumanyi kalɛmiya asekande dikumanyi hayange tena tshɛ dia paka nde kɔtɛkɛtshi ntondo lo nsanganya ya dikumanyi. Nde hayange dia ntɛkɛta efula etena kasalema ɔkɛtshanyelo ndo nde hɔshi dia kanyi yande yekɔ dimɛna tena tshɛ. Koko, nde mbishaka kanyi yande l’okitshakitsha tshɛ. Nde pokamɛka la yambalo tshɛ etena katɛkɛta dikumanyi dikina. Ndo kɛnɛ koleki tshɛ ele, nde nyangaka dia mbisha atɔndɔ w’oma l’Afundelo ndo ndjela ɛlɔmbwɛlɔ k’oma le “ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo kɛsɔ.” (Mat. 24:45-47) Naka ɔkɛtshanyelo wa dikumanyi salema la ngandji ndo la dilɛmiɛlɔ, kete nyuma k’ekila ka  Nzambi kayoyala kaamɛ la wɔ ndo tɔ kayowalɔmbɔla dia mbɔsa tɛdikɔ tayokeketsha etshumanelo.​—Jak. 3:17, 18.

7. Ngande wakɔsaka Yeso lonyemba?

⁷ L’atei w’anto wakenga tshumanelo dia nshi nyɛ mbele ndo atshukanyi ndo nkumbo. Koko, tɔ kengama ndo l’anangɛso l’akadiyɛso efula wahatatshukana. Ngande wahombaso mbɔsa wanɛ weeke enyemba? Tɔsɛdingole woho wakɔsaka Yeso lonyemba. Etena kakandakambaka olimu ande la nkɛtɛ, Yeso kotshuka. Nde akatshikala onyemba ndo akaleke mbetsha wenya ndo mbidja yimba l’olimu ande. Ndooko lushi laketsha Yeso ɔnɛ tshukana kana ntshikala onyemba ekɔ didjango. Koko, nde akate ɔnɛ Akristo amɔtshi wayɔsɔna diaha tshukana. (Mat. 19:11, 12) Yeso akalɛmiyaka wanɛ wahatatshukana. Nde kɔmbɔsaka enyemba oko anto wele l’ɛse k’atshukanyi kana oko anto wele lo dihombo di’ɛngɔ kɛmɔtshi.

8. Lo ndjela 1 Kɔrɛtɔ 7:7-9, kakɔna kakakeketsha Pɔɔlɔ Akristo dia nsɛdingola?

⁸ L’ɛnyɛlɔ ka Yeso, ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akakambaka olimu ande ele onyemba. Ndooko lushi laketsha Pɔɔlɔ ɔnɛ ekɔ kɔlɔ di’Okristo tshukana. Nde akeyaka ɔnɛ tshukana ekɔ yɛdikɔ y’onto ndamɛ. Koko, Pɔɔlɔ akakeketsha Akristo dia vɔ nsɛdingola dia kana vɔ kokaka ntshikala enyemba dia kambɛ Jehowa. (Adia 1 Kɔrɛtɔ 7:7-9.) Kɛnɛ kele mɛtɛ ele, Pɔɔlɔ kɔmɔnyɔlaka Akristo w’enyemba. Diakɔ diele, nde akasɔnɛ ɔlɔngɔlɔngɔ Timɔte, etena kakinde onyemba dia mɛmba ɛkɛndɛ wa weke. * (Flpɛ. 2:19-22) Ɔnkɔnɛ, ayonga kɔlɔ mfɔnya ɔnɛ ɔnangɛso ɔmɔtshi ekɔ l’akoka w’efula wa mɛmba ɛkɛndɛ kana bu l’akoka w’efula wa mɛmba ɛkɛndɛ l’ɔtɛ wende otshukanyi kana onyemba.​—1 Kɔr. 7:32-35, 38.

9. Kakɔna kakokaso mbita lo dikambo dia diwala ndo lonyemba?

⁹ Oyadi Yeso kana Pɔɔlɔ, ndooko laketsha ɔnɛ Akristo pombaka tshukana kana pombaka ntshikala enyemba. Ko akokaso mbita lo dikambo dia diwala ndo lonyemba? Tshoto y’Etangelo ya Ngɔndɔ ka dikumi 1, 2012, yakatɛkɛta dimɛna lo dui sɔ ɔnɛ: “Oyadi [diwala kana lonyemba] vɔ tshɛ wekɔ weshasha w’oma le Nzambi. . . . Jehowa hɔshi [lonyemba] oko dui dia sɔnyi kana di’ɔkɛyi.” La dui sɔ lo yimba, sho pombaka nɛmiyaka dihole diele la anangɛso l’akadiyɛso w’enyemba l’etshumanelo.

10. Ngande wakokaso mɛnya dia sho nɛmiyaka anangɛso l’akadiyɛso w’enyemba?

 ¹⁰ Ngande wakokaso mɛnya dia sho nɛmiyaka tokanyi ndo akambo w’anangɛso l’akadiyɛso w’enyemba? Ayonga dimɛna dia sho mbeyaka ɔnɛ Akristo amɔtshi w’enyemba wakɔshi yɛdikɔ yaha tshukana. Akristo akina w’enyemba nangaka tshukana, koko vɔ watatane olonganyi wa dimɛna le wɔ. Koko ondo akina wakavusha elonganyi awɔ. Oyadi l’ɔtɛ w’ɔkɔkɔ akɔna tshɛ, onde ase etshumanelo pombaka mimbolalaka Akristo w’enyemba lande na kahawatshukana kana mbatɛ dia vɔ nangaka mbakimanyiya dia ntana olonganyi? Lo mɛtɛ, Akristo amɔtshi w’enyemba koka nɔmba ekimanyielo kɛsɔ. Ko naka hawotɔlɔmbi ekimanyielo kɛsɔ, ngande wayoyaoka anangɛso l’akadiyɛso w’enyemba? (1 Tɛs. 4:11; 1 Tim. 5:13) Nyɛsɔ tɔsɛdingole awui amɔtshi wakate anangɛso l’akadiyɛso w’enyemba wele la kɔlamelo.

11-12. Ngande wakokaso ndjɔkɔmɔla wanɛ wele enyemba?

¹¹ Omendji w’otshimbedi ɔmɔtshi w’onyemba wakamba olimu ande dimɛna efula mɛnaka ɔnɛ ntshikala onyemba ekɔ la wahɔ efula. Koko, nde akate ate koka monga ɔkɔmwɛlɔ w’efula naka anangɛso l’akadiyɛso wele la tokanyi t’amɛna kombolaka ɔnɛ: “Lande na kahayatshuke?” Ɔnangɛso ɔmɔtshi l’onyemba lakamba lo filialɛ kɛmɔtshi akate ate: “Lo tena dimɔtshi, anangɛso l’akadiyɛso mɛnyaka oko wanɛ wele enyemba wekɔ anto wahomba mbokama kɛtshi. Dui sɔ koka mɛnya oko lonyemba ekɔ dui dia wotsho, koko aha woshasha.”

¹² Kadiyɛso kɛmɔtshi k’onyemba kakamba lo Bɛtɛlɛ akate ate: “Apandjudi amɔtshi fɔnyaka ɔnɛ enyemba tshɛ wekɔ lo nyanga olonganyi kana ɔnɛ enyemba tshɛ mbɔsaka dia etena katshumana anto amɔtshi ekɔ diaaso dia vɔ ntana olonganyi. Etena kɛmɔtshi kakawatome lo lɛkɛ lokina la lo wodja ami dia tokamba olimu, lakatshu lo losanganya la dikɔlɔ. Kadiyɛso kakampangiya akambutɛ ate tekɔ l’anangɛso ahende l’etshumanelo kaso wele lɔlɔnga layɛ. Nde akashikikɛ dia nde akayangaka kimanyiyami dia ntana olonganyi. Koko, kam’akamɔtɔ lo Mbalasa ka Diolelo, nde akakotola dia dimi mpomana l’anangɛso akɔ ahende. Lo mɛtɛ, dui sɔ diakatotsha sɔnyi sho akɔ asato.”

13. Bɛnyɛlɔ diakɔna diakakeketsha kadiyɛso kɛmɔtshi k’onyemba?

¹³ Kadiyɛso kekina k’onyemba kakamba lo Bɛtɛlɛ mbutaka ate: “Dimi mbeyaka ambatshi mboka amɔtshi w’enyemba waya epalanga wele l’ekanelo ka yimba ka dimɛna, wadja yimba dimɛna l’akambo, wele la yimba ya ndjahondja, wele l’ɔngɛnɔngɛnɔ l’olimu awɔ ndo wasala akambo efula l’etshumanelo. Vɔ wekɔ la kanyi yele la wɛdimo lo kɛnɛ kendana la lonyemba lawɔ, vɔ hawoyaɔshi dia vɔ ndeka anto akina l’ɔtɛ wakawatshikala enyemba kana ndjaoka dia wekɔ lo dihombo di’ɛngɔ kɛmɔtshi l’ɔtɛ wewɔ bu l’olonganyi kana l’ana.” Dui sɔ mbetɛka lɔsɛnɔ la l’etshumanelo dimɛna efula nɛ dia wɛ nɛmiyamaka ndo mbɔsamaka la nɛmɔ. Wɛ mbeyaka di’ananyɔ l’akadiyɛyɛ hawokɔshi oko ose kɛtshi ndo hawokɔkɔmiya, vɔ hawokonya yimba ndo hawɔfɔnya dia wɛ mbaleka. Wɛ mbeyaka dia vɔ kokaka ngandji.

14. Ngande wakokaso mɛnya dia sho nɛmiyaka enyemba?

¹⁴ Anangɛso l’akadiyɛso w’enyemba wayonga la lowando naka sho mbaɔsa la nɛmɔ l’ɔtɛ wewɔ la waonga w’amɛna, koko aha l’ɔtɛ wewɔ enyemba. Lo dihole dia mbaoka kɛtshi l’ɔtɛ wewɔ enyemba, ekɔ dimɛna sho monga la lowando le wɔ l’ɔtɛ wewɔ la kɔlamelo. Lo nsala ngasɔ, anangɛso l’akadiyɛso w’enyemba hawotoka oko tekɔ lo mbatɛ ɔnɛ: “Dimi bu l’ohomba anyu.” (1 Kɔr. 12:21) Koko, vɔ wayeya  ɔnɛ tekɔ lo mbalɛmiya ndo tekɔ lo mbɔsa dihole diele la wɔ l’etshumanelo la nɛmɔ.

15. Etshikitanu akɔna wakasale anto amɔtshi dia mpamia olimu awɔ?

¹⁵ Lo ɛnɔnyi weke kambeta, apandjudi efula wakayadjɛ oyango wa mbeka ɔtɛkɛta okina dia mpamia olimu awɔ. Dia nsala dui sɔ, vɔ wakahombe nsala etshikitanu ɛmɔtshi. Anangɛso l’akadiyɛso asɔ wakatshike etshumanelo ka l’ɔtɛkɛta awɔ wa lootɔ dia tokamba lo etshumanelo ka l’ɔtɛkɛta okina kewɔ l’ohomba efula w’apandjudi wa Diolelo. (Ets. 16:9) Ɔsɔ ekɔ yɛdikɔ yakɔshi Akristo asɔ vɔamɛ l’oyango wa ntɔla wahɔ wa Diolelo otsha la ntondo. Kaanga mbele koka mbɔsa ɛnɔnyi efula dia vɔ ndjɔtɛkɛta ɔtɛkɛta wa lɛnɛ ayawɔ dimɛna, vɔ salaka akambo efula w’amɛna. Waonga w’amɛna ndo diewo diele la wɔ keketshaka ndo shikimadiaka etshumanelo. Sho mbɔsaka anangɛso l’akadiyɛso asɔ wele la yimba ya ndjahondja la nɛmɔ!

16. Awui akɔna wakimanyiya dia nshikikɛ ɔnɛ ɔnangɛso ɔmɔtshi kokaka monga ekumanyi kana okambi wakimanyiya?

¹⁶ Olui wa dikumanyi hawohombe mengenga dia ndowola ɔnangɛso ɔmɔtshi dia monga ekumanyi kana okambi wakimanyiya tsho l’ɔtɛ wahandatɛkɛta ɔtɛkɛta wa l’etshumanelo dimɛna. Kɛnɛ kalɔmbama l’Afundelo mbayokimanyiya dikumanyi dia nshikikɛ ɔnɛ ɔnangɛso ɔmɔtshi kokaka monga ekumanyi kana okambi wakimanyiya, koko aha woho watɛkɛtande dimɛna ɔtɛkɛta wa l’etshumanelo kende.​—1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9.

17. Ambola akɔna wayaoka nkumbo mɔtshi etena kambowonɔ lo wodja okina?

¹⁷ Nkumbo mɔtshi y’Akristo yakonɔ lo wodja okina dia toyanga eshamelo kana olimu. Lo tena dia ngasɔ, ondo anawɔ tɔtɔka kalasa yalakanyawɔ l’ɔtɛkɛta waleka tɛkɛtama lo wodja akɔ. Ondo ambutshi vɔ lawɔ nɔmbamaka dia mbeka ɔtɛkɛta waleka tɛkɛtama lɛkɔ dia ntana olimu. Ko kayotota naka etshumanelo kana olui ɔmɔtshi wa lɛkɔ wekɔ l’ɔtɛkɛta awɔ wa lootɔ? L’etshumanelo kakɔna kahomba nkumbo mbɔtɔ? Onde vɔ pombaka mbɔtɔ l’etshumanelo ka l’ɔtɛkɛta waleka tɛkɛtama lo wodja akɔ ko kana l’etshumanelo ka l’ɔtɛkɛta awɔ wa lootɔ?

18. Lo ndjela Ngalatiya 6:5, ngande wakokaso mɛnya dia sho nɛmiyaka yɛdikɔ yambɔsa ɔtɛ wa nkumbo?

¹⁸ Ɔtɛ wa nkumbo pombaka mbɔsa yɛdikɔ yendana la etshumanelo kayohomba nkumbo kande mbɔtɔ. Lam’ele ɔsɔ ekɔ yɛdikɔ yendana la wɔ vɔamɛ, nde pombaka nsɛdingola kɛnɛ koleki ɔlɔlɔ le nkumbo kande. (Adia Ngalatiya 6:5.) Sho pombaka nɛmiya yɛdikɔ yambɔsa ɔtɛ wa nkumbo. Oyadi yɛdikɔ yakɔna yambondɔsa, toyilɛmiya ndo tolongole nkumbo kɛsɔ la kɛnɛmɔ tshɛ l’etshumanelo kaso.​—Rɔmɔ 15:7.

19. Dui diakɔna diahomba ɛtɛ wa nkumbo nsɛdingola la yambalo tshɛ ndo nɔmba lo dikambo diadiɔ?

¹⁹ Lo tena dikina, mbeyaka monga ko nkumbo  mɔtshi yekɔ l’etshumanelo ka l’ɔtɛkɛta wa lootɔ w’ambutshi, koko ondo ana hawɔtɛkɛta ɔtɛkɛta akɔ dimɛna. Naka etshumanelo kɛsɔ kekɔ lɛnɛ atɛkɛtama ɔtɛkɛta wa wodja, kete mbeyaka monga ko ana wekɔ l’okakatanu dia nshihodia kɛnɛ katama lo nsanganya ndo dia mpama lo nyuma. Lande na? Nɛ dia ondo ana wekɔ lo mbɔtɔ kalasa yalakanyawɔ l’ɔtɛkɛta wa wodja, koko aha l’ɔtɛkɛta wa lootɔ w’ambutshi awɔ. Lo tena dia ngasɔ, ɛtɛ wa nkumbo pombaka nsɛdingola la yambalo tshɛ kɛnɛ kahombawɔ nsala dia nkimanyiya anawɔ dia ndjasukanya la Jehowa ndo l’ekambi ande ndo mbidja dui diakɔ lo dɔmbɛlɔ. Vɔ koka nyanga dia nkimanyiya anawɔ dia ntɛkɛta ɔtɛkɛta awɔ wa lootɔ dimɛna kana monɔ lo etshumanelo ka l’ɔtɛkɛta waleka ana nshihodia dimɛna. Oyadi yɛdikɔ yakɔna yayɔsa ɔtɛ wa nkumbo, ase etshumanelo kayondɔtɔ pombaka mbɔlɛmiya nde la nkumbo kande ndo mbaɔsa la nɛmɔ.

20. Ngande wakokaso mɛnya dia sho nɛmiyaka anangɛso l’akadiyɛso weeka ɔtɛkɛta okina?

²⁰ L’ɔtɛ w’ɛkɔkɔ tshɛ wambotɔsɛdingola, lo tshumanelo efula, ayongaka anangɛso l’akadiyɛso wasala la wolo dia mbeka ɔtɛkɛta okina. Vɔ koka monga l’okakatanu dia nkɛnɛmɔla tokanyi tawɔ. Koko, naka sho menda leedia ka akoka wa ntɛkɛta, kete tayɛna dia vɔ nangaka Jehowa ndo wekɔ la nsaki ka mbokambɛ. Naka sho menda waonga w’amɛna wele l’anangɛso l’akadiyɛso asɔ, kete tayowasha kɛnɛmɔ k’efula ndo tayowalɛmiya. Hatotowatɛ ɔnɛ: “[Sho] bu l’ohomba anyu” paka l’ɔtɛ wahawatɛkɛta ɔtɛkɛta aso dimɛna.

21-22. Naa diɛsɛ dia laande diele la so?

²¹ Jehowa akatosha diɛsɛ dia laande dia monga la dihole dimɔtshi l’etshumanelo kande. Oyadi tekɔ pami kana womoto, onyemba kana tshukana, ɔlɔngɔlɔngɔ kana opalanga kana tekɔ lo ntɛkɛta ɔtɛkɛta ɔmɔtshi dimɛna kana tekɔ l’okakatanu dia mbɔtɛkɛta, Jehowa tɔsaka la nɛmɔ ndo sho mbɔsanaka la nɛmɔ.​—Rɔmɔ 12:4, 5; Kɔl. 3:10, 11.

²² Ɔnkɔnɛ, nyɛsɔ totetemale nkamba la wetshelo efula w’amɛna wambotokondja oma lo ɛnyɛlɔ kakasha Pɔɔlɔ ka demba di’onto. Lo nsala ngasɔ, tayoyanga toho efula ta mbɔsa dihole diele la so la nɛmɔ ndo nɛmiya dihole diele l’anto akina l’etshumanelo ka Jehowa.