Ambola w’oma le ambadi
Lo Isariyɛlɛ w’edjedja, onde ɔlɔndji wakayotɔ Mɛsiya wakakakatanyema la lotshungɔ l’ɔna enondo?
Lo tena dimɔtshi takalembetshiya dui sɔ. Mɛnamaka dia dui sɔ mbɔtɔnɛka l’awui wele lo Hɛbɛru 12:16. Divɛsa sɔ mbutaka dia Esao kɔmbɔsaka “diangɔ di’ekila la nɛmɔ” ndo “[a]kengɔnya [la Jakɔbɔ] lotshungɔ lande l’ɔna enondo la yangɔ ya ndɛ.” Dui sɔ mɛnyaka dia etena kakakondja Jakɔbɔ “lotshungɔ . . . l’ɔna enondo,” nde akayonga ndo lo ɔlɔndji wa lɔtshɛtshɛ wakayotɔ Mɛsiya.—Mat. 1:2, 16; Luka 3:23, 34.
Koko, ɔsɛdingwelo w’ɛkɔndɔ wa lo Bible mɛnyaka dia aha paka onto monga ɔna enondo ko nde monga lɔtshɛtshɛ la Mɛsiya. Ɛsɔ tɔsɛdingole tolembetelo tɔmɔtshi:
Lo ana wa Jakɔbɔ (Isariyɛlɛ), Rubɛna mbaki ɔnande l’enondo lakote Lea. L’ɔkɔngɔ diko, l’otema wa Rashɛlɛ, wadi aki Jakɔbɔ lakandalekaka nanga, Yɔsɛfu mbaki ɔna enondo. Etena kakonge Rubɛna la lɔkɛwɔ la kɔlɔ, lotshungɔ l’ɔna enondo lakayonga le Yɔsɛfu. (Eta. 29:31-35; 30:22-25; 35:22-26; 49:22-26; 1 Ɛk. 5:1, 2) Koko, oyadi Rubɛna kana Yɔsɛfu, vɔ tshɛ komonga lo ɔlɔndji wakotɔ Mɛsiya. Juda, ɔna la nɛi lakote Lea mbakayonga lo ɔlɔndji akɔ.—Eta. 49:10.
Luka 3:32 akayoshila nkombo tshanu yaki lo ɔlɔndji wakayotɔ Mɛsiya. Mɛnamaka dia vɔ tshɛ waki ana wa nondo. Bɔaza akote Ɔbɛdɛ, Ɔbɛdɛ akote Jɛse.—Ruta 4:17, 20-22; 1 Ɛk. 2:10-12.
Koko, Davidɛ ɔna Jɛse komonga ɔna enondo. Nde mbaki ɔna l’ekomelo lo ana enanɛi wakawotɔ. Koko Davidɛ aki lo ɔlɔndji wakayotɔ Mɛsiya. (1 Sa. 16:10, 11; 17:12; Mat. 1:5, 6) Woho akɔ waamɛ mbele, Sɔlɔmɔna aki lo ɔlɔndji akɔ, koko nde komonga ɔna Davidɛ l’enondo.—2 Sa. 3:2-5.
Dui sɔ halange mbuta ɔnɛ monga ɔna enondo komonga ohomba. Ɔna enondo aki la dihole dia nɛmɔ ndo mbala efula nde akongaka owandji okina wa nkumbo. Ndo nto, nde mbaki ɔna lakalongolaka etenyi k’okitɔ ndodia l’ahende.—Eta. 43:33; Eoh. 21:17; Jas. 17:1.
Koko wakakokaka mbisha onto okina lotshungɔ l’ɔna enondo. Ɛnyɛlɔ, Abrahama akasha Isaka lotshungɔ l’ɔna enondo laki la Ishimaɛlɛ. (Eta. 21:14-21; 22:2) Ndo oko wakatadiɛnyi, wakasha Yɔsɛfu lotshungɔ l’ɔna enondo laki la Rubɛna.
Tokalole lo Hɛbɛru 12:16, lɛnɛ adiaso ɔnɛ: “Nyende dimɛna diaha onto lasala awui wa mindo wa dieyanelo monga l’atei anyu kana onto lahɔshi diangɔ di’ekila la nɛmɔ, oko Esao lakengɔnya lotshungɔ lande l’ɔna enondo la yangɔ ya ndɛ.” Kakɔna kakandalange mbuta?
Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ konanga ntɛkɛta lanɛ dikambo dia lɔtshɛtshɛ la Mɛsiya. Nde akakeketsha Akristo tsho dia ‘sembolɛ ekolo awɔ mboka.’ Ɔnkɔnɛ takawahombe “mpandja ɔlɔlɔ waheyama mbɛdika waki Nzambi,” dui diotosalema otondonga vɔ wakayasha l’awui wa mindo wa dieyanelo. (Hɛb. 12:12-16) Otowosala dui sɔ, vɔ wotonga oko Esao. Nde kɔmbɔsaka “diangɔ di’ekila la nɛmɔ,” ndo nde akayasha lo kɛnɛ kaki anyanya.
Esao akasɛnaka lo nshi y’ewandji wa nkumbo ndo ondo nde akakoke ndjonga la diɛsɛ dia nambola elambo lo waaso amɔtshi. (Eta. 8:20, 21; 12:7, 8; Jɔbɔ 1:4, 5) Koko, oko wakandakanyiyaka awui wa lo demba, Esao akasondja waɛsɛ asɔ tshɛ la osawo wa beela. Ondo nde akalange mbewɔ asui wakatama dia wayokomɛ tokanula t’Abrahama. (Eta. 15:13) Esao akɛnya nto dia nde akayashaka l’awui w’anyanya, kɔmbɔsaka diangɔ di’ekila la nɛmɔ lo ntshuka wamato ahende w’apanganu, dui diakasha ambutshi ande paa l’asolo. (Eta. 26:34, 35) Ande otshikitanu waki lam’asande la Jakɔbɔ, lakasale la wolo dia ntshuka ɔtɛmɔdi wa Nzambi ka mɛtɛ lee!—Eta. 28:6, 7; 29:10-12, 18.
Dia komiya, akokaso mbuta lo dikambo di’ɔlɔndji wa tokanula takayotɔ Yeso, Mɛsiya? Lo tena dimɔtshi ɔna enondo la pami mbaki lo ɔlɔndji ɔsɔ, koko aha tena tshɛ mbakidiɔ ngasɔ. Ase Juda wakeyaka dui sɔ ndo wakadietawɔka, ɛnyɛlɔ etena kakawetawɔ ɔnɛ Kristo aki lo ɔlɔndji wa Davidɛ, ɔna Jɛse la kose.—Mat. 22:42.