Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

Kanga-Wolo-Tshɛ, koko mbɔsaka anto la nɛmɔ

Kanga-Wolo-Tshɛ, koko mbɔsaka anto la nɛmɔ

“[Jehowa] mbeyaka dimɛna woho wakatakengama, nde mbohɔka dia tekɔ ditshu.”​—OS. 103:14.

ESAMBO: 30, 10

1, 2. a) Ngande wotshikitanyi woho wasalɛ Jehowa anto akambo la woho waasalɛ anto wele la wolo? b) Kakɔna kayotɔsɛdingola lo sawo nɛ?

MBALA efula anto wele la wolo mbahemɛka anto akina kana mbahɛnyahɛnyaka. (Mat. 20:25; Ond. 8:9) Jehowa hasale pondjo ngasɔ! Kaanga mbende Kanga-Wolo-Tshɛ, mbuta ate Onto loleki wolo tshɛ l’andja w’otondo, nde mbɔsaka anto wele kema kokele la nɛmɔ di’efula. Nde ekɔ ɔlɔlɔ ndo ndjakiyanyaka dikambo dia nsaki ndo ehomba aso. Nde mbohɔka dia sho bu kokele ndo nde mbeyaka elelo wele laso, diakɔ diele nde hatɔlɔmbɛ pondjo dia nsala kɛnɛ kahatakoke nsala.​—Os. 103:13, 14.

2 L’ekimanyielo ka Bible, sho mbeyaka woho wɔsa Jehowa ekambi ande la nɛmɔ. Tayanga nsɛdingola bɛnyɛlɔ sato: Ɛnyɛlɔ ka ntondo ele, woho wakakimanyiya Jehowa la ngandji tshɛ Samuɛlɛ etena kakinde dikɛnda dia mbewoya Eli, ɔlɔmbɛdi a laadiko losango la kilombo. Ɛnyɛlɔ ka hende ele, woho wakonge Jehowa la solo dia lotutsha otsha le Mɔsɛ etena kakoke Mɔsɛ dia nde komonga l’akoka wa monga ɔnɔmbɔdi w’ase Isariyɛlɛ. Ɛnyɛlɔ ka sato ele, woho wakɔshi Jehowa ase Isariyɛlɛ la nɛmɔ etena kakawayatombaka oma l’Edjibito. Wetshelo akɔna wakondjaso oma lo bɛnyɛlɔ nɛ lo dikambo dia Jehowa, ndo ngande wakokaso mbookoya?

NDE AKƆSHI DIKƐNDA DIA PAMI LA NƐMƆ

3. Dui diakɔna dia laande diakakomɛ Samuɛlɛ l’otsho ɔmɔtshi lam’akinde dikɛnda, ndo dimbola diakɔna diambɔma? (Enda osato wele lo mbɔtwɛlɔ.)

3 Samuɛlɛ akatatɛ nkamba lo tabɛrnaklɛ eke dikɛnda efula. (1 Sa. 3:1) L’otsho ɔmɔtshi l’ɔkɔngɔ wa nde ntshɔ tolala, dui dimɔtshi dia laande diakasalema. * (Adia 1 Samuɛlɛ 3:2-10.) Nde akoke onto ɔmɔtshi awelɛ lo lokombo lande. Samuɛlɛ akafɔnya ɔnɛ ɔlɔmbɛdi a laadiko Eli laki osombe mbakawelɛ. Ko nde akakitanyiya, aketɔ, akalawɔ otsha le Eli ndo akate ate: “Dimi ɔnɛ, nɛ dia wɛ kombele.” Koko Eli akawotɛ ate: “Dimi hankele.” L’ɔkɔngɔ wa dui diakɔ diamɛ salema mbala kina hiende, Eli akashihodia ɔnɛ Nzambi mbakelɛka Samuɛlɛ. Ko Eli akatɛ Samuɛlɛ kɛnɛ kakandahombe mbuta mbala kekina, ndo Samuɛlɛ akakitanyiya. Lande na kaki Jehowa kombutɛ Samuɛlɛ oma l’etatelo dia Nde mbakawelɛka? Bible hate dui sɔ. Koko, ondo Jehowa akasale akambo lo yoho shɔ, nɛ dia nde akadje yimba lo woho wakayaokaka Samuɛlɛ.

4, 5. a) Kakɔna kakasale Samuɛlɛ etena kakawotɛ Jehowa losango la tewoya Eli? b) Wetshelo akɔna wakondjaso oma l’ɔkɔndɔ ɔnɛ lo dikambo dia Jehowa?

4 Adia 1 Samuɛlɛ 3:11-18. Ɛlɛmbɛ wa Jehowa wakadjanga di’ana nɛmiyaka epalanga, djekoleko wanɛ wele la lowandji. (Eto. 22:28; Lɛwi 19:32) Diakɔ diele ekɔ wolo dia nkanyiya dia dikɛnda dia pami oko Samuɛlɛ akakoke ntshɔ le Eli la pindju ndo towotɛ la dihonga tshɛ losango la kilombo l’oma le Nzambi. Bible totɛka dia Samuɛlɛ “akokaka wɔma mbutɛ Eli ɛnɛlɔ kakɔ.” Koko, Nzambi akɛnya Eli hwe dia Nde mbakelɛka Samuɛlɛ. Ko Eli akatɛ Samuɛlɛ diaha mbishɛ kaanga dui ɔtɔi diakate Nzambi. Samuɛlɛ akakitanyiya Eli ndo “akawotɛ awui tshɛ.”

5 Losango lɔsɔ komonga tshɛ lo tshɛ dui di’oyoyo. Ntondo ka laasɔ, “okambi ɔmɔtshi waki Nzambi” akatɛ Eli losango la ngasɔ. (1 Sa. 2:27-36) Ɔkɔndɔ ɔsɔ tetshaka dia Jehowa mbɔsaka anto la nɛmɔ ndo ekɔ la lomba.

6. Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma lo woho wakakimanyiya Nzambi Samuɛlɛ lam’akinde dikɛnda?

6 Onde wɛ ekɔ dikɛnda? Naka eelo, kete ɔkɔndɔ wendana la Samuɛlɛ lam’akinde dikɛnda mɛnyaka dia Jehowa mbeyaka ekakatanu ndo woho wayaokayɛ. Mbeyaka monga ko wɛ ekɔ ɔsɔnyi ndo ekɔ l’okakatanu dia nsambisha epalanga kana dia ndjatshikitanya l’anto wa lo lɔlɔnga layɛ. Onga l’eshikikelo dia Jehowa nangaka kokimanyiya. Diakɔ diele, lɔmbande ndo tɛnde woho wayaokayɛ mɛtɛ. (Os. 62:8) Kana yimba efula lo bɛnyɛlɔ dia lo Bible diendana l’akɛnda wele oko Samuɛlɛ. Ndo sawola l’anangɛso l’akadiyɛso wa lo lɔlɔnga layɛ kana epalanga wele ondo wakatondoya ekakatanu wele oko wayɛ. Vɔ koka kotɛ tena diakaakimanyiya Jehowa ondo lo toho takiwɔ konongamɛka.

NDE AKƆSHI MƆSƐ LA NƐMƆ

7, 8. Ngande wakɛnya Jehowa dia nde akadjaka yimba efula lo woho wakayaokaka Mɔsɛ?

7 Lam’aki Mɔsɛ l’ɛnɔnyi 80, Jehowa akawosha ɔkɛndɛ wa wolo efula: wa ntondja wodja w’Isariyɛlɛ oma lo lɔhɔmbɔ l’Edjibito. (Eto. 3:10) Ondo ɔkɛndɛ ɔsɔ wakakiyanya Mɔsɛ efula, nɛ dia nde aki olami w’ɛkɔkɔ la Midiyana l’edja k’ɛnɔnyi 40. Mɔsɛ akate ate: “Dimi eemi katomotshɔ le Farawɔ ndo katomotondja ase Isariyɛlɛ oma l’Edjibito?” Jehowa akashikikɛ Mɔsɛ ate: “Dimi layonga kaamɛ la yɛ.” (Eto. 3:11, 12) Jehowa akolake nto ɔnɛ “ndooko onyake” dikumanyi dia l’Isariyɛlɛ “wayetawɔ” kɛnɛ kayondowatɛ. Koko Mɔsɛ akambola ate: “Ko tɔshi dia vɔ hawombetawe ndo hawetawe kɛnɛ kayomowatɛ?” (Eto. 3:18; 4:1) Ekɔ oko Mɔsɛ akataka ɔnɛ ondo Jehowa ambondjɛ! Koko Jehowa aki la solo dia lotutsha otsha le Mɔsɛ. Nde akawosha ndo wolo wa nsala ahindo. Lo mɛtɛ, Mɔsɛ mbaki onto la ntondo latɛkɛtama lo Bible lakakondja wolo wa ngasɔ.​—Eto. 4:2-9, 21.

8 Kaanga l’ɔkɔngɔ w’akambo asɔ tshɛ, Mɔsɛ akasha yɛkɛnɛndɛ kina. Nde akate dia nde komonga l’akoka wa ntɛkɛta dimɛna. Ko Nzambi akawotɛ ate: “Dimi layonga kaamɛ la yɛ etena kayoyɔtɛkɛtaka ndo layokolakanya kɛnɛ kahombayɛ mbuta.” Onde Mɔsɛ akayetawɔ? Ndooko, nde akalɔmbɛ Nzambi dia ntoma onto okina! Ko Jehowa akomala efula. Koko Jehowa akatetemala mbidja yimba lo woho wakayaokaka Mɔsɛ, ko nde akatome Arɔna dia mbutɛka anto akambo w’oma le Mɔsɛ.​—Eto. 4:10-16.

9. Ngande wakakimanyiya solo dia lotutsha ndo ɔlɔlɔ wa Jehowa Mɔsɛ dia monga ɔnɔmbɔdi w’oshika?

9 Kakɔna katetsha ɔkɔndɔ ɔnɛ lo dikambo dia Jehowa? Lam’ele Jehowa ekɔ Kanga-Wolo-Tshɛ, nde akakoke nkamba la wolo ande dia mbotsha Mɔsɛ wɔma ndo mbokonya dia mbokitanyiya. Koko, Jehowa aki la solo dia lotutsha ndo ɔlɔlɔ, ndo nde akashikikɛ okambi ande wakeyaka elelo ande ndo waki l’okitshakitsha dia nde ayoyala kaamɛ la nde. Onde dui sɔ diakonge l’etombelo w’ɛlɔlɔ? Eelo! Mɔsɛ akayonga ɔnɔmbɔdi w’oshika w’ekambi wa Nzambi. Nde akasale la wolo dia monga la memakana ndo mbɔsa anto akina la nɛmɔ, oko wakawɔsaka Jehowa.​—Wal. 12:3.

Onde wɛ salɛka anto akina akambo woho wasala Jehowa? (Enda odingɔ 10)

10. Ɛlɔlɔ akɔna wakondjaso lo mbɔsa anto akina la nɛmɔ l’ɛnyɛlɔ ka Jehowa?

10 Wetshelo akɔna wakondjaso ɛlɔ kɛnɛ? Naka wɛ ekɔ omi, ombutshi kana ekumanyi, kete wɛ ekɔ la yema ya lowandji laadiko di’anto akina. Diakɔ diele, ekɔ ohomba efula wɛ mbokoya Jehowa lo mbɔsa anto akina la nɛmɔ, monga ɔlɔlɔ ndo la solo dia lotutsha otsha le wadɛyɛ, anayɛ ndo otsha le ase etshumanelo. (Kɔl. 3:19-21; 1 Pe. 5:1-3) Naka wɛ mbokoya Jehowa Nzambi la Yeso Kristo lele Mɔsɛ ka Woke, kete anto akina hawotonga l’okakatanu dia ndja ndjosawola la yɛ ndo wɛ ayonga kiɔkɔ y’ekeketshelo le wɔ. (Mat. 11:28, 29) Laadiko dia laasɔ, wɛ ayonga ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ le wɔ.​—Hɛb. 13:7.

OSHIMBEDI WELE LA WOLO KOKO MBƆSAKA ANTO LA NƐMƆ

11, 12. Ngande wakasale Jehowa di’ase Isariyɛlɛ ndjaoka l’ekokelo etena kakawatombe oma l’Edjibito?

11 Ondo ase Isariyɛlɛ ndekana miliyɔ shato mbakatombe oma l’Edjibito lo 1513 ntondo ka Kristo. L’atei awɔ mbaki ndo ana, epalanga ndo ondo anto amɔtshi waki la hemɔ kana la dikɔmɔ. Olui a woke w’anto ɔsɔ waki l’ohomba wa ɔnɔmbɔdi wayakiyanya dikambo di’anto ndo woka akambo. Lo tshimbo ya Mɔsɛ, Jehowa akɛnya dia nde aki Ɔnɔmbɔdi wa ngasɔ. Etombelo waki la dui sɔ ele, ase Isariyɛlɛ wakayaoke l’ekokelo etena kakawatombe oma lo wodja waamɛ wakaweyaka dimɛna.​—Os. 78:52, 53.

12 Ngande wakasale Jehowa di’ekambi ande ndjaoka l’ekokelo? Nde akakongɛ wodja w’Isariyɛlɛ “oko elui w’asɔlayi” etena kakawatombe oma l’Edjibito. (Eto. 13:18) Lam’ele vɔ wakakongɛma lo yoho shɔ, vɔ wakakoke mɛna hwe ɔnɛ Nzambi kawɔ akaalɔmbɔlaka. Jehowa akakambe nto la “dinge la yanyi” ndo “osase wa dja” l’otsho dia mbaohola dia nde aki kaamɛ lawɔ. (Os. 78:14) Ekɔ oko Jehowa akawatɛka ɔnɛ: “Tanyokake wɔma. Dimi lekɔ kaamɛ lanyu dia nyɔlɔmbɔla ndo nyokokɛ.” Lo mɛtɛ ase Isariyɛlɛ waki l’ohomba w’eshikikelo kɛsɔ l’ɔtɛ wa kɛnɛ kakayosalema oma laasɔ.

Ngande wakakokɛ Jehowa ase Isariyɛlɛ lo Ndjale ka Beela? (Enda odingɔ 13)

13, 14. a) Ngande wakakokɛ Jehowa ase Isariyɛlɛ lo Ndjale ka Beela? b) Ngande wakɛnya Jehowa dia nde akaleke ase Edjibito wolo?

13 Adia Etombelo 14:19-22. Ohɔsa dia ndo wɛ mbele kaamɛ l’ase Isariyɛlɛ. Nyaya l’asa lɔkɔnga la pakahaka. Asɔlayi w’ase Edjibito wekɔ l’ɔkɔngɔ anyu ndo Ndjale ka Beela kekɔ la ntondo kanyu. Ko Nzambi ambosala dui dimɔtshi. Ekundji ka dinge kaki la ntondo kanyu kaya l’ɔkɔngɔ wa mpango, lam’asanyu l’ase Edjibito. Vɔ waya lo wodjima, koko lo dihindo, osase wambongamɔ lo mpango kanyu! Oma laasɔ, wɛ ambɛna Mɔsɛ atshuma lonya otsha lo ndjale, ko lɔpɛpɛ la wolo l’oma lo ɛstɛ lambɔpɛpa, lambatola otadimbo wa woke otsha lo wedi okina. Ko wɛ, nkumbo kayɛ, nyama yanyu ndo anto akina nyotakɛndakɛnda lo nkɛtɛ y’ofumbo lo yoho yokongɛmi. Dui dia diambo ko, lo nkɛtɛ yakɔ ɔsɛlɔ ndo lɔtɛkɛ bu. Yɔ yekɔ nkɛtɛ y’ofumbo ndo ya wolo yakokanyu nkɛndakɛnda aha l’okakatanu. Oyadi wanɛ wakatalekaka nkɛndakɛnda ɔkɔkɛ tshɛ wambokoma ki lo wedi okina.

14 Adia Etombelo 14:23, 26-30. L’ɔkɔngɔ w’awui asɔ tshɛ salema, Farawɔ kanga otako ndo kanga enginya oyakotshanya wɛ la ase Isariyɛlɛ akina. Oma laasɔ, Mɔsɛ ambotshuma lonya otsha lo ndjale nto ko mpele diakɔ pende di’ashi diambokongotɔ. Ashi wambokukumɛ Farawɔ nde l’asɔlayi ande. Ndooko kaanga ɔtɔi la l’atei awɔ lamboka!​—Eto. 15:8-10.

15. Ɔkɔndɔ ɔnɛ atetshawɔ lo dikambo dia Jehowa?

15 Ɔkɔndɔ ɔnɛ tetshaka dui dikina lo dikambo dia Jehowa. Nde ekɔ Nzambi kadja akambo l’ɔnɔngɔ ndo dionga sɔ tokimanyiyaka dia ndjaoka l’ekokelo. (1 Kɔr. 14:33) L’ɛnyɛlɔ k’olami walanga ndo wakokɛ ɛkɔkɔ ande, Jehowa ndjakiyanyaka dikambo di’ekambi ande lo toho ta shikaa. Nde mbashimbɛka ndo mbakokɛka oma le atunyi awɔ. Dui sɔ tokeketshaka ndo tosambaka efula oko wambotoleka nsukana l’ekomelo ka dikongɛ nɛ.​—Tok. 1:33.

16. Ɛlɔlɔ akɔna wakokaso nkondja lo mbeka woho wakashimbɛ Jehowa ase Isariyɛlɛ?

16 Ɛlɔ kɛnɛ, Jehowa ekɔ lo ntetemala nkokɛ ekambi ande oko olui. Nde mbakimanyiyaka dia vɔ ntetemala monga la diɔtɔnganelo dia dimɛna la nde ndo nde mbakokɛka oma le atunyi awɔ. Ndo nde ayotetemala nsala ngasɔ lo mfɔnu ka woke kaya k’emembe. (Ɛny. 7:9, 10) Ɔnkɔnɛ, oyadi vɔ wekɔ akɛnda kana epalanga, la yoonge ya dimɛna kana l’ɛkɔmɔ, ekambi wa Nzambi hawotoka wɔma lo mfɔnu ka woke. * Koko, vɔ wayosala akambo lo yoho yotshikitanyi tshɛ lo tshɛ! Vɔ wayohɔ ɛtɛkɛta wa Yeso ɛnɛ: “Kanyokeketale ndo kanyonge la dihonga, nɛ dia etshungwelo kanyu kaya suke.” (Luka 21:28) Oyadi etena kayowalɔsha Ngɔngɔ, mbuta ate olui wa wedja woleki Farawɔ wolo, ekambi wa Nzambi wayonga l’eshikikelo ɔnɛ Jehowa ayowakokɛ. (Ɛzk. 38:2, 14-16) Lande na? Nɛ dia vɔ mbeyaka dia Jehowa hatshikitana. Nde ayɛnya nto dia nde ekɔ Oshimbedi woludi la ngandji ndo wakokɛ ekambi ande.​—Isa. 26:3, 20.

17. a) Ɛlɔlɔ akɔna wakokaso nkondja naka sho mbeka ɛkɔndɔ wa lo Bible wendana la woho wakokɛ Jehowa ekambi ande? b) Kakɔna kayotɔsɛdingola lo sawo diayela?

17 Lo sawo nɛ, tambɛna bɛnyɛlɔ dimɔtshi diɛnya woho wele Jehowa ɔlɔlɔ ndo wɔsande ekambi ande la nɛmɔ lo mbakokɛ, mbalɔmbɔla, ndo lo mbashimbɛ. Etena kakanayɛ yimba l’ɛkɔndɔ ɛnɛ, hemba dia mbeka dui dimɔtshi di’oyoyo lo dikambo dia Jehowa lo nyanga towuiwui tele ondo wɛ kombeyaka. Naka wɛ mbeka awui efula wendana la waonga w’amɛna wa Jehowa, kete ngandji kawokayɛ ndo mbetawɔ kayɛ kayoleka monga wolo. Lo sawo diayela, tayɔsɛdingola toho takokaso mbokoya Jehowa lo mbɔsa ase nkumbo yaso, ase etshumanelo ndo anto wasambishaso la nɛmɔ.

^ od. 3 Josèphe laki ombeyi w’ɛkɔndɔ w’ose Juda akate dia Samuɛlɛ aki l’ɛnɔnyi 12 l’etena kɛsɔ.

^ od. 16 Dui sɔ tokonyaka dia mbuta ɔnɛ ndo anto amɔtshi wele la dikɔmɔ mbayoshimbamɛ lo Armangɛdɔna. Lam’aki Yeso la nkɛtɛ, nde akakɔnɔla anto waki la “weho tshɛ wa dikɔmɔ.” Kɛnɛ kakandasale oma laasɔ, tɛnyaka kɛnɛ kayondosalɛ wanɛ wayoshimbamɛ lo Armangɛdɔna. (Mat. 9:35) Wanɛ wayolɔ wayonga la yoonge ya dimɛna.