Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

Jehowa tosambaka lo asui aso tshɛ

Jehowa tosambaka lo asui aso tshɛ

“Nzambi k’esambelo tshɛ . . . latosamba lo asui aso tshɛ.” —2 KƆR. 1:3, 4.

ESAMBO: 33, 41

1, 2. Ngande watosamba Jehowa lo asui aso tshɛ, ndo daka diakɔna diatanaso l’Ɔtɛkɛta ande?

ƆNANGƐSO l’ɔlɔngɔlɔngɔ l’onyemba akakanaka yimba la ɛtɛkɛta wa lo 1 Kɔrɛtɔ 7:28, wata ɔnɛ wanɛ watshukana “wayonga la asui lo alemba awɔ.” Ɔnangɛso ɔsɔ akasawola l’ekumanyi kɛmɔtshi k’opalanga kambotshukana ko akawombola ate: “‘Asui akɔna asɔ,’ ndo ngande wayomɔlɔshana la wɔ naka dimi ntshuka?” La ntondo ka nkadimola dimbola sɔ, ekumanyi kɛsɔ akatɛ ɔnangɛso l’ɔlɔngɔlɔngɔ dia nkana yimba lo dikambo dikina diakafunde ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ nɛ: Jehowa ekɔ “Nzambi k’esambelo tshɛ, ɔnɛ latosamba lo asui aso tshɛ.”2 Kɔr. 1:3, 4.

2 Sho mbeyaka dia Jehowa Shɛso tokaka ngandji ndo nde tosambaka etena keso l’ekakatanu. Wɛ koka mbohɔ tena dimɔtshi diakakosukɛ ndo diakakɔlɔmbɔla Jehowa lo tshimbo y’Ɔtɛkɛta ande. Sho koka monga l’eshikikelo ɔnɛ nde nangaka kɛnɛ koleki ɔlɔlɔ le so oko wakidiɔ le ekambi ande wa lo nshi y’edjedja.Adia Jɛrɛmiya 29:11, 12.

3. Ambola akɔna wayangaso nkondja ekadimwelo lo sawo nɛ?

3 Mbala efula, ekɔ dui dia wɔdu dia mbikikɛ ekakatanu ndo asui naka sho mbeyaka kɛnɛ kele lo kiɔkɔ yawɔ. Ko lande na kakokaso monga l’asui lo diwala kana lo nkumbo kaso? Ndo bɛnyɛlɔ diakɔna dia lo nshi yakafundamaka Bible ndo dia lo nshi yaso nyɛ diakoka tokimanyiya dia nkondja esambelo kele la so ohomba? Tayanga nkondja ekadimwelo lo ambola asɔ ndo tayanga mɛna woho wakokaso mbikikɛ asui.

EKAKATANU LO DIWALA

4, 5. Asui akɔna wakoka wadi l’omi monga la wɔ?

4 L’ɔkɔngɔ wa Jehowa ntonga womoto la ntondo, nde akawela le pami ko womoto akɔ akayala wadɛnde. Oma laasɔ Jehowa akate ate: “Pami ayotshika she la nyango ndo ayomamatana la wadɛnde, ko vɔ 2 wayoyala demba 1.” (Eta. 2:24) Lo mɛtɛ, ɛlɔ kɛnɛ sho tshɛ bu kokele. (Rɔmɔ 3:23) L’ɔtɛ wa dui sɔ mbele etena katshukana pami la womoto, vɔ koka nongamɛ dia monga l’ekakatanu. Ɛnyɛlɔ ntondo ka tshukama womoto, pombaka nkitanyiya ambutshi ande. Koko Ɔtɛkɛta wa Nzambi mbutaka dia l’ɔkɔngɔ wa diwala omi mbonga owandji wa wadɛnde. (1 Kɔr. 11:3) L’etatelo, omi koka monga l’okakatanu dia nɔmbɔla wadɛnde. Ndo wadi koka monga l’okakatanu dia mbetawɔ ɛlɔmbwɛlɔ k’oma le omɛnde lo dihole dia ɛlɔmbwɛlɔ k’oma le ambutshi ande. Ndo nto, etena keke wadi l’omi katshukana, vɔ koka monga ko hawɔtɔnɛ la akilo awɔ ndo dui sɔ mbeyaka monga nto tshondo y’ohemba.

5 Tokanyiya yema nto woho wakoka wadi l’omi ndjaoka etena keyawɔ dia wadi aya la diemi. Kaanga mbakokawɔ monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula, mbala efula vɔ mongaka nto l’okiyanu. Vɔ koka ndjambola dia kana diemi diakɔ hadiotonga l’okakatanu ndo vɔ koka ndjakiyanya dikambo dia yoonge y’ɔna. Vɔ mbeyaka nto dia vɔ wayosala adepasɛ efula. L’ɔkɔngɔ w’ɔna mbotɔ, wadi l’omi pombaka nsala etshikitanu ekina. Ombutshi wa womoto kokaka mbetsha wenya ande efula dia nkokɛ ɔna. Diakɔ diele mbeyaka monga ko wadi l’omi hawotokoka onto l’onto ndjasha efula le wonyande oko wakidiɔ ntondo. Ombutshi wa pami nde la wɔ ayonga la ɛkɛndɛ efula. Nde pombaka ndjashikikɛ dia wadɛnde la ɔnande wekɔ la kɛnɛ kele la wɔ ohomba.

6-8. Ngande wakoka wadi l’omi ndjaoka naka vɔ hawote ana?

6 Wadi la waomi amɔtshi wekɔ la weho ekina w’asui. Vɔ kombolaka mbota ana, koko vɔ hawote. Naka womoto hatshu diemi, kete nde koka monga la paa efula lo tokanyi. (Tok. 13:12) Lo nshi yakafundamaka Bible, aki dui di’ohomba efula le wamato dia ntshukama ndo mbota ana. Diakɔ diele Rashɛlɛ, wadi aki Jakɔbɔ aki la lonyangu l’efula etena kakinde komonga l’akoka wa ntshɔ diemi oko kadiyɛnde. (Eta. 30:1, 2) Ɛlɔ kɛnɛ lo wedja ɛmɔtshi, anto efula mbetawɔka di’ekɔ ohomba efula mbota ana efula. Mbala efula anto mimbolaka waa misiɔnɛrɛ wadjasɛ lo wedja ɛsɔ lande na kahawote kaanga ɔna ɔtɔi. Kaanga l’ɔkɔngɔ wa waa misiɔnɛrɛ mbalembetshiya ɛkɔkɔ wahawote, amɔtshi tetemalaka mbuta ɔnɛ: “Yee, tayɔlɔmbaka lo dikambo dianyu!”

7 Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ kekina. Kadiyɛso kɛmɔtshi ka l’Angleterre akakombolaka mbota ana. Etena kakandeye dia nde bu l’akoka wa mbota ana lo dikongɛ nɛ di’akambo, nde aki la lonyangu l’efula. Oma laasɔ nde l’omɛnde wakɔshi yɛdikɔ ya mbɔsa ɔna ɔmɔtshi ko mbodia. Koko nde akatetemalaka ndela lo tena dimɔtshi. Nde akate ate: “Dimi mbeyaka di’ɔna loodia hongaki pondjo oko ɔna loota.”

8 Bible mbutaka dia womoto “ayoshimbamɛ l’ɔtɛ wotande ana.” (1 Tim. 2:15) Koko dui sɔ hadiolembetshiya ɔnɛ womoto ayokondja lɔsɛnɔ la pondjo paka l’ɔtɛ wotande ana. Ko divɛsa sɔ alembetshiyadiɔ? Ombutshi wa womoto ekɔ l’akambo efula wa nsala dia nkokɛ anande ndo luudu lande. Dui sɔ koka mbokimanyiya dia mbewɔ awui wele oko lɔtɛndɔ kana ndjatambiya l’akambo wahawende. (1 Tim. 5:13) Kaanga mbediɔ ngasɔ, nde koka monga l’ekakatanu lo diwala ndo lo nkumbo kande.

Ngande wakokayɛ nkondja esambelo naka olonganyi ayɛ ambovɔ? (Enda odingɔ 9, 12)

9. Naa asui akina wakoka atshukanyi monga la wɔ?

9 L’atei w’asui wakoka atshukanyi amɔtshi monga la wɔ mbele ndo nyɔi k’olonganyi. Kaanga mbele vɔ koka mfɔnya dia dui sɔ hawakomɛki pondjo, anto efula pombaka mbikikɛ okakatanu wa wolo efula ɔsɔ. Akristo wekɔ la mbetawɔ k’efula lo daka dia eolwelo, ndo dui sɔ mbasambaka efula. (Jni. 5:28, 29) L’Ɔtɛkɛta ande, Jehowa Shɛso akasha alaka efula watokeketsha lo tena dia paa. Tayanga mɛna woho wakakondja ekambi wa Jehowa ɛmɔtshi esambelo kɛsɔ ndo woho wakawakimanyiyama.

ESAMBELO L’ETENA KADIƐNƐSO L’EHEMBA

10. Ngande wakasambema Hana? (Enda osato wele lo mbɔtwɛlɔ.)

10 Tende kɛnɛ kakakomɛ Hana wadi aki Elekana lakandokaka ngandji efula. Nde akakombolaka mbota ana koko nde kombota. Koko, Penina waladɛnde aki l’ana efula. (Adia 1 Samuɛlɛ 1:4-7.) Dia ndeka ntɔla akambo otsha lo kɔlɔ, Penina akasɔkaka Hana “ɔnɔnyi l’ɔnɔnyi” l’ɔtɛ wa dui sɔ. Dui sɔ diakanyangiyaka Hana efula. Kakɔna kakandasale dia nkondja esambelo? Nde akalɔmbɛ Jehowa. Hana akatshu polo lo dihole diakawatɛmɔlaka Jehowa ndo akatɔlɔmba l’etena k’otale. Nde akalɔmbɛ Jehowa dia mbosha ɔna pami, ndo Hana aki l’eshikikelo dia Nde ayowokimanyiya. L’ɔkɔngɔ wa nde nshidiya nɔmba, nde akayaoke dimɛna efula ndo “nde komonga la elungi k’ɔkɛtshi nto.” (1 Sa. 1:12, 17, 18) Nde akeyaka ɔnɛ Jehowa ayowosha ɔna pami kana ayowosamba lo yoho kina.

11. Ngande wakokaso sambema diɛsɛ la dɔmbɛlɔ?

11 Lam’ele sho keema kokele ndo tekɔ lo nsɛna l’andja wa Satana, tayotetemala monga l’ehemba. (1 Jni. 5:19) Koko tekɔ l’okimanyedi. Sho koka nɔmba Jehowa, “Nzambi k’esambelo tshɛ.” Kɛsɔ mbakasale Hana. Nde akatɛ Jehowa paka woho wakandayaokaka ndo akɔsɛngasɛnga dia mbokimanyiya. Woho akɔ waamɛ mbele, etena kasowaso, sho pombaka nsala awui efula lo dihole dia mbutɛ Jehowa tsho ekakatanu aso. Sho pombaka mbɔsɛngasɛnga dia tokimanyiya ndo mbotɛ paka woho wayaokaso.Flpɛ. 4:6, 7.

12. Kakɔna kakakimanyiya Anna dia monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ kaanga mbakinde l’ehemba?

12 Sho koka monga la paa efula l’asolo l’ɔtɛ wahatote ana kana nɛ dia onto ɔmɔtshi lokaso ngandji ambovɔ. Koko sho koka ntetemala nkondja esambelo. Tɔshi ɛnyɛlɔ ka Anna lakasɛnaka lo nshi ya Yeso. L’ɔkɔngɔ wa nde tshukama ɛnɔnyi esambele eto, omɛnde akavu. Ndo mɛnamaka dia nde kombota kaanga ɔna. Ko kakɔna kakokimanyiya? “Ndooko lushi lakandetsha lo tɛmpɛlɔ.” Kaanga l’etena kaki Anna l’ɛnɔnyi 84, nde akatetemalaka ntshɔ lo tɛmpɛlɔ dia tɔlɔmba ndo tɔtɛmɔla Jehowa. (Luka 2:37) Dui sɔ diakosambe ndo diakokimanyiya dia monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ kaanga mbakinde l’ehemba.

13. Ngande wakoka angɛnyi wa mɛtɛ tosamba naka ewotɔ aso wambotonyangiya?

13 Sho la wɔ koka nkondja esambelo oma le angɛnyi wa mɛtɛ wele laso l’etshumanelo. (Tok. 18:24) Paula aki l’ɛnɔnyi etanu eto etena kakatshike nyango kambɛ Jehowa. Paula aki la kandji efula ndo akambo wakawongɛ wolo. Koko oma laasɔ, Ann kadiyɛso kɛmɔtshi kele ombatshi mboka akokeketsha ndo akayasha la ngandji tshɛ le nde. Paula mbutaka ate: “Kaanga mbaki Ann kombotɔka la mi, woho wakandayasha le mi la ngandji tshɛ, akakimanyiya efula. Dui sɔ diakakimanyiya dia ntetemala kambɛ Jehowa.” Oma laasɔ, nyango Paula akakaloyama l’etshumanelo ndo dui sɔ diakangɛnyangɛnya Paula efula. Ann nde lawɔ ekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ l’ɔtɛ wakandakimanyiya Paula dia ntetemala kambɛ Jehowa.

14. Ngande wakondjaso wahɔ etena kasambaso anto akina?

14 Etena kayashaso tshɛ dia salɛ anto akina akambo w’ɛlɔlɔ, mbala efula sho mbohɛka ekakatanu aso hita. Ɛnyɛlɔ, akadiyɛso efula wotshukami kana wahatshukami mbeyaka dia etena kasambishawɔ anto akina lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo, vɔ wekɔ lo nkamba kaamɛ la Jehowa ndo wekɔ lo nsala lolango lande. Dui sɔ mbashaka ɔngɛnɔngɛnɔ. Lo mɛtɛ, sho tshɛ koka mɛnya dia sho ndjakiyanyaka dikambo di’anto akina lo mbasambisha lokumu l’ɔlɔlɔ. Ndo etena kasalɛso anangɛso l’akadiyɛso akambo w’ɛlɔlɔ, sho ndekaka ndjasukanya la wɔ. (Flpɛ. 2:4) Kɛsɔ mbakasalaka ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ. Nde akakokɛka anto akina paka oko “waale wa womoto wakokɛ la ngandji tshɛ anande wa pɛtɛ pɛtɛ.” Ndo nto Pɔɔlɔ akasambaka ndo akakeketshaka anango “oko watosalɛka ombutshi wa pami anande.”Adia 1 Tɛsalɔnika 2:7, 11, 12.

ESAMBELO LO NKUMBO

15. Ele l’ɔkɛndɛ wa mbetsha ana akambo wendana la Jehowa?

15 Ngande wakokaso nsamba nkumbo ya l’etshumanelo? Lo tena dimɔtshi, eyoyo koka tɔlɔmba dia mbakimanyiya dia mbetsha anawɔ akambo wendana la Jehowa kana mbeka Bible la anawɔ waya ɛlɔngɔlɔngɔ. Bible mɛnyaka dia Jehowa mbishaka ambutshi ɔkɛndɛ wa mbetsha ndo ndowanya anawɔ. (Tok. 23:22; Ɛf. 6:1-4) Kaanga mbele lo tena dimɔtshi anto akina kokaka mbisha ekimanyielo, ekɔ ohomba efula di’ambutshi vɔamɛ mbetsha anawɔ. Ambutshi pombaka sawolaka l’anawɔ mbala la mbala.

16. Kakɔna kahombaso mbohɔ etena kakimanyiyaso ana?

16 Etena katɔlɔmba ombutshi ɔmɔtshi dia mbeka l’ɔnande Bible, ekɔ ohomba mbohɔ ɔnɛ sho bu la lowandji la woho akɔ wamɛ lele la ombutshi. Lo tena dimɔtshi sho kokaka mbeka kaanga l’ɔna lele ambutshi ande bu Ɛmɛnyi wa Jehowa. Etena kekaso l’ana wele bu waso, ayonga dui dia lomba mbeka la wɔ lawakawɔ etena kele ambutshi awɔ kana Ɔmɛnyi wa Jehowa okina wambotshunda ekɔ suke kana mbeka la wɔ lo sɛkɛ. Lo nsala ngasɔ, ndooko onto layonga la kanyi ya kɔlɔ. Ndo ondo l’ɔkɔngɔ w’etena kɛmɔtshi, ambutshi vamɛ wayokoka mbetsha anawɔ akambo wendana la Jehowa.

17. Ngande wakoka ana nsamba ase nkumbo akina?

17 Ɛlɔngɔlɔngɔ wakeke dia mboka Jehowa ngandji koka nsamba ndo nkeketsha ase nkumbo yawɔ. Lo woho akɔna? Lo nɛmiyaka ambutshi awɔ ndo lo salaka la wolo dia mbakimanyiya lo toho tɔmɔtshi shikaa. Ndo nto, naka ana ntshikala la kɔlamelo le Jehowa, dui sɔ keketshaka nkumbo k’otondo. La ntondo ka Mvula k’elola, Lamɛka akatɛmɔlaka Jehowa. Nde akate lo dikambo di’ɔnande Nɔa ate: “Ɔna ɔnɛ ayotosamba l’olimu wa wolo ndo l’opipi wadiɛnɛso l’ɔtɛ wakadje Jehowa nkɛtɛ mananu.” Prɔfɛsiya kɛsɔ kakakotshama l’ɔkɔngɔ wa Mvula k’elola etena kakanya Jehowa mananu oma la nkɛtɛ. (Eta. 5:29; 8:21) Ɛlɔ kɛnɛ, ana watshikala la kɔlamelo le Jehowa vɔ lawɔ koka nsamba nkumbo yawɔ. Vɔ koka nkimanyiya ose nkumbo tshɛ dia mbikikɛ ehemba oma ko kakianɛ ndo lo nshi yayaye.

18. Kakɔna kakoka tokimanyiya dia mbikikɛ asui tshɛ?

18 Ɛlɔ kɛnɛ ekambi wa Jehowa wekɔ lo nkondja esambelo lo tshimbo ya dɔmbɛlɔ, nkana yimba lo bɛnyɛlɔ dia lo Bible ndo lɔngɛnyi la ma ma lele lam’asawɔ la anangɛwɔ ndo akadiyɛwɔ. (Adia Osambo 145:18, 19.) Sho mbeyaka dia mbala tshɛ Jehowa ekɔ suke dia tosamba ndo ndooko onyake nde ayotokimanyiya dia mbikikɛ asui tshɛ wakoka monga la so!