1. Kakɔna kalanga ambutshi w’Akristo nshikikɛ la ntondo k’anawɔ batizama?

“L’EDJA ka ngɔndɔ efula, lakatɛka papa la mama dia dimi nangaka batizama ndo mbala efula wakasawolaka la mi lo dikambo sɔ. Vɔ wakalangaka nshikikɛ kana lakeyaka ohomba wa yɛdikɔ shɔ. Ngɔndɔ ka dikumi l’ahende 31, 1934, aki lushi l’ohomba efula lo lɔsɛnɔ lami.” Ɔsɔ ekɔ woho walembetshiya Blossom Brandt kɛnɛ kakasalema etena kakandɔshi yɛdikɔ ya batizama. Ndo ɛlɔ kɛnɛ, ambutshi nangaka nkimanyiya anawɔ dia mbɔsa tɛdikɔ ta lomba. Naka ɔnawɔ nkonga dia ndjobatizama aha l’ɔkɔkɔ w’oshika, dui sɔ koka ndanya diɔtɔnganelo di’ɔnawɔ la Jehowa. (Jak. 4:17) La ntondo k’ɔnawɔ batizama, ambutshi wele la lomba nangaka nshikikɛ dia kana nde ekɔ suke dia monga ombeki wa Kristo.

2. a) Ekakatanu akɔna wɛna emendji ɛmɔtshi w’etshimbedi? b) Kakɔna kayotɔsɛdingola lo sawo nɛ?

² Emendji ɛmɔtshi w’etshimbedi mɛnaka di’ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka  efula waya l’ɛnɔnyi dikumi l’ɛmɔtshi ndo 20 l’ɛmɔtshi koko watabatizama, oyadi kaanga wakodiama l’akambo wa mɛtɛ. Tena dimɔtshi, ɛlɔngɔlɔngɔ ɛsɔ tshɔka lo nsanganya, l’esambishelo ndo vɔ ndjaɔsaka oko Ɛmɛnyi wa Jehowa. Koko l’ɔtɛ w’ɛkɔkɔ ɛmɔtshi, hawoyakimɔ vɔamɛ le Jehowa ndo hawobatizama. Mbala mɔtshi, l’ɔtɛ wafɔnya ambutshi ɔnɛ anawɔ watonge suke dia batizama. Lo sawo nɛ, tayɔsɛdingola akambo anɛi wakoka nshimba ambutshi amɔtshi dia nkeketsha anawɔ dia batizama.

3. Kakɔna kakakiyanyaka ambutshi wa Blossom?

³ Ambutshi wa Blossom, wɔtɛkɛtami l’odingɔ wa ntondo wakayakiyanyaka dia kana nde aki aya opalanga wakoka dia nshihodia kɛnɛ kalembetshiya batizama ndo ohomba wele la dui sɔ. Ngande wakoka ambutshi mbeya dia kana ɔnawɔ aya suke dia ndjakimɔ ndamɛ le Jehowa?

4. Ngande wakoka didjango dia Yeso diele lo Mateo 28:19, 20 nkimanyiya ambutshi ɛlɔ kɛnɛ?

⁴ Adia Mateo 28:19, 20. Bible hate ɛnɔnyi shikaa wahomba onto batizama. Koko, ekɔ dimɛna di’ambutshi nkanyiya efula kɛnɛ kalembetshiya mbetɛ ambeki. Lo Grɛkɛ, etelo k’ɔnɛ “mbetɛ ambeki” kokambi la wɔ lo Mateo 28:19 nembetshiyaka mbetsha onto ɔmɔtshi l’oyango wa mbokimanyiya dia monga ombeki. Ombeki ekɔ onto leka ndo lashihodia wetshelo wa Yeso ndo lalanga mbokitanyiya. Diakɔ diele etena kotɔ anawɔ, ambutshi pombaka mbaetsha l’oyango wa mbakimanyiya dia ndjakimɔ vɔamɛ le Jehowa ndo monga ambeki wa Kristo. Lo mɛtɛ, ana w’ashashi hawokoke batizama. Koko, Bible mɛnyaka dia ana waya tomangase koka nshihodia ndo nanga akambo wa mɛtɛ wa lo Bible.

5, 6. a) Kɛnɛ kata Bible lo dikambo dia Timɔte toshaka kanyi yakɔna lo dikambo dia batisimu kande? b) Naa yoho yoleki dimɛna yakoka ambutshi wele la lomba nkimanyiya anawɔ?

⁵ Timɔte aki ombeki wakayakimɔ dia kambɛ Jehowa etena kakinde eke ɔlɔngɔlɔngɔ. Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akate dia Timɔte akatatɛ mbeka akambo wa mɛtɛ wa l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi “oma ko kiɛndakɛnda.” She Timɔte kokambɛka Jehowa, koko nyango la tshɛnde wakokimanyiya dia nanga Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Etombelo waki la dui sɔ ele, nde aki la mbetawɔ ka wolo. (2 Tim. 1:5; 3:14, 15) Ondo nde aki suke la nkotsha ɛnɔnyi 20 kana kodikotshaka ɛnɔnyi 20 l’ɛmɔtshi etena kakandakotsha kɛnɛ kalɔmbama dia mɛmba ɛkɛndɛ wa laande l’etshumanelo.​—Ets. 16:1-3.

⁶ Ana ntshikitana. Vɔ tshɛ hawokoke ntshunda lo lɔlɔnga laamɛ. Ana amɔtshi shihodiaka akambo wa mɛtɛ, mbɔsaka tɛdikɔ ta lomba ndo nangaka batizama etena kekewɔ akɛnda. Akina hawonge suke dia batizama polo ndo waya topalanga. Ambutshi wa lomba hawotshutshuya anawɔ dia batizama. Koko, vɔ kimanyiyaka ɔna tshɛ dia mpama lo ndjela akoka ande. Ambutshi monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ etena kakitanyiya ɔnawɔ awui wele lo Tokedi 27:11. (Adia.) Koko, vɔ pombaka mbohɔka dia oyango awɔ ele wa nkimanyiya anawɔ dia monga ambeki. La dui sɔ lo yimba, vɔ pombaka ndjambola ɔnɛ: ‘Onde ɔnami aya l’ewo kakoka dia ndjakimɔ ndamɛ le Nzambi ndo batizama?’

7. Onde onto pombaka mbeya vuiwui tshɛ yendana la wetshelo tshɛ wa lo Bible ntondo ka nde batizama? Lembetshiya.

⁷ Etena ketsha ambutshi anawɔ, vɔ mbakimanyiyaka dia mbeya akambo wa mɛtɛ dimɛna. Ewo kɛsɔ kayotshutshuya ana dia ndjakimɔ vɔamɛ le Nzambi. Koko dui sɔ halembetshiya di’ɔna pombaka mbeya oseka dikambo tshɛ dietsha Bible ntondo ka nde ndjakimɔ ndo batizama. Ombeki tshɛ wa Kristo pombaka ntetemala mbeka kaanga l’ɔkɔngɔ wa nde batizama. (Adia Kɔlɔsayi 1:9, 10.) Ko ewo ka ngande kahomba onto monga la tɔ la ntondo ka batizama?

8, 9. Kakɔna kakakomɛ olami ɔmɔtshi wa lokanu la Filipɛ, ndo wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma l’ɛnyɛlɔ kande?

⁸ Akambo wakakomɛ nkumbo kɛmɔtshi ka lo nshi yakete koka nkimanyiya ambutshi ɛlɔ kɛnɛ. (Ets. 16:25-33) Lo ɔnɔnyi 50, Pɔɔlɔ akatshu l’osomba wa Filipɛ lo lɔkɛndɔ lande la hende la misiɔnɛrɛ. Etena kakinde lɛkɔ, wakaahindɛ nde la Silasɛ onongo, wakawande ndo wakawadje lo lokanu. L’otsho, didimu dia nkɛtɛ dia wolo diakasalema ko diakadihola kuke tshɛ ya lokanu. Olami wa lokanu akafɔnya di’ase lokanu tshɛ wakalawɔ ndo nde akalange ndjadiaka. Koko, Pɔɔlɔ akoshimbe. Oma laasɔ, Pɔɔlɔ nde la Silasɛ waketsha olami wa lokanu la nkumbo kande akambo wa mɛtɛ wendana la Yeso. Vɔ waketawɔ akambo wakaweke wendana la Yeso ndo wakashihodia ohomba wa mbokitanyiya. Ko vɔ wakabatizama aha la ntshimbatshimba. Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma l’ɛnyɛlɔ kawɔ?

⁹ Ondo olami wa lokanu akɔ aki ɔsɔlayi w’ose Rɔmɔ wakalongola pasiɔ. Nde kombeyaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Dia monga Okristo, nde akahombe mbeka akambo wa mɛtɛ w’etatelo wa lo Bible, nshihodia kɛnɛ kalɔmba Jehowa ekambi ande ndo nkitanyiya wetshelo wa Yeso. Kɛnɛ kakandeke lo tshenyi ya wonya shɔ kakokimanyiya dia nde batizama. Lo mɛtɛ, nde akahombe ndjotetemala mbeka akambo efula l’ɔkɔngɔ wa batizama. Ko naka ɔnayɛ ambokotɛ dia nde nangaka batizama l’ɔtɛ walangande Jehowa ndo walangande mbokitanyiya, akokayɛ nsala? Wɛ koka mbotshika dia nde nsawola la dikumanyi dia vɔ mbɔsa yɛdikɔ dia kana nde ambokoka batizama. * L’ɛnyɛlɔ k’Akristo tshɛ wambobatizama, nde ayotetemala mbeka akambo efula wendana la Jehowa l’edja tshɛ kayondonga la lɔsɛnɔ kana pondjo.​—Rɔmɔ 11:33, 34.

10, 11. a) Kakɔna kafɔnya ambutshi amɔtshi? b) Kakɔna mɛtɛ kayokokɛ ɔna?

¹⁰ Ambutshi amɔtshi fɔnyaka dia ayoleka dimɛna ɔnawɔ ndjobatizama paka l’ɔkɔngɔ wa nde nshidiya kalasa ndo monga l’olimu wa dimɛna. Ambutshi asɔ koka monga la tokanyi t’amɛna, koko vɔ pombaka ndjambola ɔnɛ: ‘Onde dui sɔ diayokimanyiya ɔnami mɛtɛ dia ntondoya? Onde dui sɔ mbɔtɔnɛka la kɛnɛ kekaso lo Bible? Ngande walanga Jehowa dia sho nkamba la nsɛnɔ yaso?’​—Adia Ondaki 12:1.

¹¹ Ekɔ ohomba dia mbohɔka di’andja ɔnɛ ndo diangɔ dia lɔkɔ ndɔshanaka la kɛnɛ kalanga Jehowa ndo tokanyi tande.  (Jak. 4:7, 8; 1 Jni. 2:15-17; 5:19) Diɔtɔnganelo dia dimɛna la Jehowa ekɔ ekokelo koleki kakoka ɔna monga la tɔ dia ndɔshana la Satana, andja ɔnɛ ndo tokanyi ta kɔlɔ ta l’andja ɔnɛ. Naka ambutshi mbetsha kalasa ndo olimu wa dimɛna lo dihole dia ntondo lo lɔsɛnɔ, ondo ɔnawɔ ayɔfɔnya di’akambo wa l’andja ɔnɛ wekɔ ohomba efula ndeka monga la diɔtɔnganelo dia ma ma la Jehowa. Dui sɔ diekɔ waale. Oko weyɛ ombutshi wa ngandji, onde wɛ nangaka mɛtɛ dia andja ɔnɛ mbetsha ɔnayɛ kɛnɛ kafɔnyawɔ ɔnɛ kayowosha ɔngɛnɔngɛnɔ? Yoho yaamɛ ya ntondoya ndo monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ wa mɛtɛ ele, mbetsha Jehowa lo dihole dia ntondo lo nsɛnɔ yaso.​—Adia Osambo 1:2, 3.

12. Lande na kafɔnya ambutshi amɔtshi dia ndeka dimɛna ɔnawɔ nkonga yema dia ndjobatizama?

¹² Mama kɛmɔtshi akalembetshiya lande na kakinde konangaka ɔnande la womoto batizama. Nde akate ate: “Lakokaka sɔnyi mbuta ɔnɛ l’ɔtɛ wa yɛdikɔ yendana la wotshanyemelo.” L’ɛnyɛlɔ ka kadiyɛso kɛsɔ, ambutshi amɔtshi fɔnyaka dia ndeka dimɛna ɔnawɔ ndjobatizama naka nde aya opalanga dia mbewɔ nsala munga ya weke. (Eta. 8:21; Tok. 22:15) Ambutshi asɔ mbeyaka mfɔnya ɔnɛ naka ɔnawɔ atabatizama, kete nde hakoke mbitshanyema. Ko lande na kele ekɔ kɔlɔ nkanyiya ngasɔ?​—Jak. 1:22.

13. Naka onto atabatizama, onde dui sɔ nembetshiyaka dia nde hokoya la Jehowa? Lembetshiya.

¹³ Lo mɛtɛ, ambutshi hawolange di’ɔnawɔ batizama la ntondo ka nde monga suke dia ndjakimɔ le Jehowa. Koko, ayonga dindja dia mfɔnya ɔnɛ ɔna hokoya la Jehowa naka nde atabatizama. Ɔna ayokoya la Nzambi naka nde mbeyaka kɛnɛ kata Jehowa dia kekɔ ɔlɔlɔ kana kɔlɔ. (Adia Jakɔba 4:17.) Ambutshi wa lomba hawɔtɛwɔla ɔnawɔ dia batizama. Oyadi etena keke ɔnawɔ dikɛnda, vɔ mbeetshaka dia nanga kɛnɛ kata Jehowa dia kekɔ ɔlɔlɔ ndo mpetsha kɛnɛ katande dia kekɔ kɔlɔ. (Luka 6:40) Ngandji koka ɔnayɛ Jehowa ayowokokɛ diaha nsala pɛkato ka woke, nɛ dia nde ayolanga nsala kɛnɛ kata Jehowa dia kekɔ ɔlɔlɔ.​—Isa. 35:8.

14. Ngande wakoka dikumanyi nsukɛ kɛnɛ kasala ambutshi?

¹⁴ Dikumanyi koka nsukɛ kɛnɛ kasala ambutshi lo ntɛkɛta dimɛna lo kɛnɛ kendana l’eyango wa lo nyuma. Kadiyɛso kɛmɔtshi mbohɔka woho wakandasawola l’ɔnangɛso Russell etena kakinde l’ɛnɔnyi esamalo. Nde akate ate: “Nde akɔshi minitɛ 15 dia nkɛtshanya la mi dikambo di’eyango ami wa lo nyuma.” Etombelo akɔna waki la dui sɔ? L’ɔkɔngɔ diko, kadiyɛso kakɔ akayonga ombatshi mboka ɛnɔnyi ndekana 70! Mbokɛmaka hwe di’ɛtɛkɛta w’amɛna ndo w’ekeketshelo koka monga la shɛngiya lo lɔsɛnɔ l’onto l’otondo. (Tok. 25:11) Dikumanyi koka nto mbelɛka ambutshi l’anawɔ dia ndjokimanyiya lo wokelo wa Mbalasa ka Diolelo. Vɔ koka nɔmba ana dia nsala akambo amɔtshi wewɔ l’akoka wa nsala.

15. Ngande wakoka anto akina wa l’etshumanelo nkimanyiya ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka?

¹⁵ Ngande wakoka anto akina wa l’etshumanelo nkimanyiya? Lo mɛnya ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka dia vɔ ndjashaka le wɔ dimɛna. Ɛnyɛlɔ, wɛ koka nyanga tolembetelo tɛnya di’ɛlɔngɔlɔngɔ wekɔ lo ndjasukanya la Jehowa. Onde ɔna akasha kɔmatɛrɛ y’amɛna  lo nsanganya ndo nde akonge l’ɔkɛndɛ ɔmɔtshi lo losanganya la l’atei wa lomingu? Onde nde akasambisha anto amɔtshi la kalasa kana akasale kɛnɛ kele ɔlɔlɔ etena kakandahembama dia nsala dui dimɔtshi dia kɔlɔ? Naka ngasɔ, totshimbatshimbake dia mbaandola! Sho koka ndjadjɛ oyango wa sawolaka l’ɛlɔngɔlɔngɔ la esekaseka ntondo ndo l’ɔkɔngɔ wa nsanganya. Etena kasalaso dui sɔ, ana wayoyaoka dia vɔ wekɔ anto wa lo “etshumanelo ka woke.”​—Os. 35:18.

16, 17. a) Lande na kele ekɔ ohomba di’ana batizama? b) Ɔngɛnɔngɛnɔ akɔna wakoka ambutshi w’Akristo monga la wɔ? (Enda osato wele lo mbɔtwɛlɔ.)

¹⁶ Diɛsɛ dioleki woke diele l’ambutshi ele dia mbetsha anawɔ dia nanga Jehowa. (Os. 127:3; Ɛf. 6:4) Lo wodja w’Isariyɛlɛ, ana wakotɔka oko anto wakayakimɔ le Jehowa. Koko, anaso bu ngasɔ. Naka ambutshi nangaka Jehowa ndo akambo wa mɛtɛ, kɛsɔ halembetshiya di’anawɔ wayosala woho akɔ waamɛ. Ntatɛ lushi lotɔ ɔnawɔ, ambutshi pombaka ndjadjɛ oyango wa mbokimanyiya dia monga ombeki, ndjakimɔ ndamɛ le Nzambi ndo batizama. Kakɔna kakoka monga ohomba efula? Ndjakimɔ k’onto, batisimu ndo woho wakambɛnde Jehowa la kɔlamelo mbayowosha diaaso dia ndjoka lo mfɔnu ka woke.—Mat. 24:13.

¹⁷ Etena kakalange Blossom Brandt batizama, ambutshi ande wakalange nshikikɛ dia kana nde aki suke. Etena kakawashikikɛ dia nde aki suke, wakasukɛ yɛdikɔ yande. Blossom mbutaka dia papa kande akasale dui dimɔtshi l’otsho wa la ntondo ka nde batizama ate: “Nde akatɔlɔmbɛ dia sho tshɛ mbika adwe ndo nde akasale dɔmbɛlɔ. Nde akatɛ Jehowa dia nde aki l’ɔngɛnɔngɛnɔ lo yɛdikɔ yakɔshi ɔnande la womoto la dikɛnda dia ndjakimɔ le Nde.” Ɛnɔnyi ndekana 60 l’ɔkɔngɔ, Blossom akate ate: “Lo ɛnɔnyi tshɛ weta, hakoke mbohɛ pondjo otsho ɔsɔ!” Ambutshi le, nyu la wɔ nyɔngɛnɛngɛnɛ ndo nyonge l’ɔlɔ etena kɛnanyu ananyu wayakimɔ, wabatizama ndo wakambɛ Jehowa.