1. Ekakatanu akɔna waki l’Akristo lo ntambe ka ntondo?

ETENA kɛmɔtshi ka lam’asa ɔnɔnyi 62 la 64, ɔpɔstɔlɔ Petero akafundɛ “ambetshi a mboka wakahandjɔnɛ la Poto, la Ngalatiya, la Kapadɔsɛ, la Aziya ndo la Bituniya.” (1 Pe. 1:1) Anangɛso l’akadiyɛso asɔ wakaye oma l’ahole wotshikitanyi. Vɔ wakadiɛnɛka la “ehemba wa wolo” kana ɔhɛnyɔhɛnyɔ ko waki l’ohomba w’ekeketshelo ndo ɛlɔmbwɛlɔ. Ndo nto vɔ wakasɛnaka l’etena ka waale efula. Petero akafunde ate: “Ekomelo k’akambo tshɛ kambosukana.” Jɛrusalɛma yakahombe ndanyema aha la koka ɛnɔnyi dikumi. Kakɔna kakakoke nkimanyiya Akristo wa l’ahole tshɛ dia mbikikɛ lo tena dia paa sɔ?​—1 Pe. 4:4, 7, 12.

2, 3. Lande na kakakeketsha Petero anangɛso dia nongɔnaka? (Enda osato wele lo mbɔtwɛlɔ.)

² Dui dimɔtshi diakakeketsha Petero anango dia nsala aki ɔnɛ: “Nyolongɔnake lam’asanyu.” (1 Pe. 4:9) Tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ y’ɔnɛ “nongɔna” nembetshiyaka tshɛkɛta lo tshɛkɛta ɔnɛ “ngandji otsha le, kana salɛ angɛndangɛnda ɔlɔlɔ.” Koko Petero akakeketsha anango l’akadiyɛnde dia nongɔnaka “lam’asa[wɔ],” kaanga mbakaweyanaka  ndo mbakawasalaka akambo kaamɛ. Wahɔ akɔna wakawakoke nkondja lo nongɔnaka?

³ Dui sɔ diakahombe mbakimanyiya dia monga kaamɛ. Ko wɛ? Onde wɛ mbohɔka ɔngɛnɔngɛnɔ waki la yɛ etena kakakelɛ onto ɔmɔtshi lakande? Ndo etena kakayelɛ onto ɔmɔtshi lakayɛ, dui sɔ diakanyokimanyiya dia ndeka monga kaamɛ. Yoho ya dimɛna ya mbeya anangɛso l’akadiyɛso ele mbalongola. Akristo wa lo nshi ya Petero wakahombe ndeka monga kaamɛ etena kakatalekaka akambo ntshɔ otsha lo kɔlɔ. Lo “nshi y’ekomelo” nyɛ, sho pombaka nsala woho akɔ waamɛ.​—2 Tim. 3:1.

4. Ambola akɔna wayotɔsɛdingola lo sawo nɛ?

⁴ Lo toho takɔna takokaso nongɔnaka “lam’asaso”? Kakɔna kakoka toshimba dia nongɔnaka, ndo ngande wakokaso ndjalowanya? Kakɔna kakoka tokimanyiya dia monga angɛndangɛnda w’amɛna?

5. Ngande wakokaso nongola angɛndangɛnda lo nsanganya yaso y’Akristo?

⁵ Lo nsanganya: Jehowa la okongamelo ande mbatelɛ lo nsanganya. Sho nangaka di’onto tshɛ lɔtɔ lo nsanganya yaso ndjaoka dia tamboolongola, djekoleko eyoyo. (Rɔmɔ 15:7) Vɔ la wɔ wekɔ angɛndangɛnda wa Jehowa, diakɔ diele sho pombaka nsala dia vɔ ndjaoka dimɛna oyadi ɛnamelo kawɔ kana woho wɔlɔtshiwɔ. (Jak. 2:1-4) Naka wɛ ambɛna ɔngɛndangɛnda ɔmɔtshi ndamɛ, shi wɛ koka mbɔlɔmba dia mbidjasɛ kaamɛ la yɛ? Nde koka monga la lowando naka wɛ mbokimanyiya dia nshihodia kɛnɛ kayosalema wonya wa nsanganya kana dia mbishola avɛsa watawadia. Ɔsɔ ayonga yoho yoleki dimɛna ya monga “la mbekelo ka nongolaka angɛndangɛnda.”​—Rɔmɔ 12:13.

6. Waa na wahombaso ndeka nongola?

⁶ Dia ndjɔlɛ yangɔ: Mbala efula anto wa lo nshi yakafundamaka Bible wakalongolaka angɛndangɛnda awɔ lo mbaelɛ lawakawɔ dia tɔlɛ yangɔ ya ndɛ, dia mɛnya dia vɔ wakalangaka monga angɛnyi awɔ ndo monga la wɔladi. (Eta. 18:1-8; Emb. 13:15; Luka 24:28-30) Waa na wahombaso ndeka nongola? Anangɛso l’akadiyɛso wa l’etshumanelo kaso. Oko wataleke dikongɛ nɛ ntshɔ otsha lo kɔlɔ, tayoleka monga l’ohomba w’anangɛso l’akadiyɛso ndo monga angɛnyi awɔ wa kɔlamelo. Lo 2011, Olui-walɔmbɔla akatshikitanya wonya wakasalaka nkumbo ka Bɛtɛlɛ ka l’États-Unis Wekelo wa Tshoto y’Etangelo oma lo 6:45 wa dikɔlɔ lo 6:15 wa dikɔlɔ. Lande na? Diewoyelo diakɛnya ɔnɛ ondo lo nsala ngasɔ ayonga dui dia wɔdu le ase nkumbo ka Bɛtɛlɛ dia nongɔna lam’asawɔ naka losanganya lakɔ lamboshila la wonya. Filialɛ kina yakasale woho akɔ waamɛ. Ɔsɔ ekɔ diaaso dia woke dia ase nkumbo ka Bɛtɛlɛ mbeyana lam’asawɔ.

7, 8. Ngande wakokaso nongola atɛkɛtshi w’angɛndangɛnda?

⁷ Lo tena dimɔtshi anangɛso w’oma lo tshumanelo dikina, emendji w’etshimbedi, kana enyimpala w’oma lo Bɛtɛlɛ ndjaka dia ndjosha sawo l’etshumanelo kaso. Shi sho kokaka nkamba la waaso asɔ dia nongola anangɛso asɔ? (Adia 3 Joani 5-8.) Yoho mɔtshi yakokaso nsala dui sɔ ele mbaelɛ lakaso dia ndjɔlɛ yangɔ.

⁸ Kadiyɛso kɛmɔtshi ka l’États-Unis mbutaka ate: “L’edja k’ɛnɔnyi, dimi l’omɛmi taki la diaaso dia nongola atɛkɛtshi wa lo sɛkɛ efula la wadiɛwɔ lakaso.” Nde mbohɔka dia lo diaaso tshɛ mbetawɔ kawɔ kakakeketshamaka ndo vɔ wakasalaka shɛkɛsɛkɛ. Nde mbutaka ate: “Ndooko lushi lakatanyange dia nsala dui sɔ.”

9, 10. a) Waa na wakoka monga l’ohomba wa sho mbahangia nshi efula? b) Onde wanɛ wele la mvudu ya totshitshɛ koka mpangia anto? Sha ɛnyɛlɔ.

⁹ Angɛndangɛnda watshikala edja: Lo nshi yakafundamaka Bible, anto waki la mbekelo ka mbisha angɛndangɛnda amɔtshi mpango ka mbidjasɛ. (Jɔbɔ 31:32; Filɛ. 22) Nshi nyɛ, sho  koka nɔmbama dia nsala woho akɔ waamɛ. Mbala efula emendji w’etshimbedi mongaka l’ohomba wa mpango ka mbidjasɛ etena kembolawɔ tshumanelo. Ngasɔ mbediɔ ndo lo dikambo dia ambeki wa lo kalasa ya l’okongamelo ndo wanɛ wayakimɔ la lolango lo wokelo. Ko kayotota lo dikambo dia wanɛ wahomba mvudu ya mbidjasɛ l’ɔkɔngɔ wa mpokoso kɛmɔtshi? Vɔ koka monga l’ohomba wa dihole dia mbidjasɛ polo ndo lam’ayokama mvudu yawɔ nto. Tatɔfɔnyake ɔnɛ paka anto wele la mvudu ya weke mbakoka mpangiya anto. Mbeyaka monga ko vɔ wambosala dui sɔ mbala efula. Shi wɛ kokaka mpangia onto ɔmɔtshi oyadi luudu layɛ lekɔ tshitshɛ?

¹⁰ Ɔnangɛso ɔmɔtshi la lo Corée du Sud mbohɔka etena kakandahangia ambeki wakɔtɔka kalasa ya l’okongamelo. Nde akafunde ate: “Ntondo lakengengaka nɛ dia taki oma la tshukana ndo takadjasɛka lo luudu la tshitshɛ. Koko mpangiya ambeki aki dui di’ɔngɛnɔngɛnɔ efula. Oko wakiso oma la tshukana, takɛnyi woho wakoka wadi l’omi monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ lo kambɛ Jehowa ndo mbesa eyango wa lo nyuma kaamɛ.”

11. Lande na kakoka wanɛ wele eyoyo l’etshumanelo kanyu nongɔma?

¹¹ Anangɛso l’akadiyɛso weke eyoyo l’etshumanelo: Anangɛso l’akadiyɛso amɔtshi kana nkumbo koka monɔ oma lo tshumanelo dikina oya lo dihole dieso. Vɔ koka ndja nɛ dia etshumanelo kanyu kekɔ l’ohomba w’ekimanyielo. Kana mbeyaka monga ko vɔ wekɔ ambatshi mboka wambotomama l’etshumanelo kanyu. Ɔsɔ ekɔ otshikitanu wa woke le wɔ. Vɔ pombaka ndjaekesanyiya la dihole di’oyoyo, etshumanelo k’oyoyo ndo ondo la ɔtɛkɛta ndo mbekelo kina. Shi wɛ kokaka mbaelɛ dia ndjɔlɛ yangɔ kana ntshɔ la wɔ dihole dimɔtshi? Dui sɔ diayowakimanyiya dia monga l’angɛnyi w’eyoyo ndo ndjaekesanyiya l’etshikitanu.

12. Dui diakɔna diɛnya diaha paka wɛ monga la diangɔ efula ko wɛ nongola anto?

¹² Aha paka wɛ monga la diangɔ efula ko wɛ nongola anto. (Adia Luka 10:41, 42.) Ɔnangɛso ɔmɔtshi mbohɔka dui dimɔtshi diakete etena kakawonge nde la wadɛnde waa misiɔnɛrɛ mbala ka ntondo. Nde mbutaka ate: “Taki ɛlɔngɔlɔngɔ, tatahokɔ akambo ndo taki l’olengolengo. La dikɔlɔ dimɔtshi, wadɛmi aki l’olengolengo efula ndo welo wakamadje dia mbokimanyiya wakɔtɔ l’ashi. Oya lo 7:30 wa dikɔlɔ, takoke onto ɔmɔtshi akɔkɔla lo lokuke laso. Ombeki ɔmɔtshi wa Bible wa womoto akatela elowa esato w’ɔrajɛ. Nde akaye dia ndjolongola waa misiɔnɛrɛ y’eyoyo. Takawɔtshiya lo luudu ko takawosha vɛrɛ k’ashi. Oma laasɔ takasale tshayi la shɔkɔla ya dja. Sho kombeyaka Swahili, ndo nde kombeyaka Angɛlɛ.” Ɔnangɛso akate dia dui sɔ diakawakimanyiya dia ntatɛ mbɔtɔ lɔngɛnyi l’anangɛso wa lo dihole diakɔ ndo ndeka monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ.

13. Ngande wele olongwelo w’angɛndangɛnda kokimanyiyaka?

¹³ Onde wɛ mengengaka dia nongola anto? Naka eelo, kete wɛ ekɔ lo mpandja diaaso dia mbetsha etena ka dimɛna ndo monga l’angɛnyi wayongaka la yɛ pondjo. Nongola angɛndangɛnda ekɔ yoho yoleki dimɛna yaha ndjaoka opoko. Ko lande na katengengaka anto amɔtshi dia nongola angɛndangɛnda? L’ɔtɛ w’ɛkɔkɔ ɛmɔtshi.

14. Akokaso nsala naka sho bu l’etena ndo la wolo efula dia nongola angɛndangɛnda kana mbetawɔ di’anto tolongola?

¹⁴ Etena ndo wolo: Ekambi wa Jehowa wekɔ l’akambo efula wa nsala ndo wekɔ l’ɛkɛndɛ efula. Amɔtshi koka mfɔnya ɔnɛ vɔ bu l’etena ndo la wolo dia nongola anto. Naka ndo wɛ kafɔnya ngasɔ, kete ayonga ohomba wɛ ntshikitanya ekongelo kayɛ dia nongola angɛndangɛnda ndo  mbetawɔ di’anto kolongola. Dui sɔ diekɔ ohomba nɛ dia Bible tokeketshaka dia nongolaka angɛndangɛnda. (Hɛb. 13:2) Diakɔ diele, ekɔ ohomba nongolaka angɛndangɛnda. Koko dia nongola anto, wɛ koka nsusa wenya wetshayɛ lo nsala akambo wele bu ohomba efula.

15. Lande na kafɔnya anto amɔtshi dia vɔ hawokoke nongola angɛndangɛnda?

¹⁵ Kanyi yele la yɛ lo dikambo diayɛ: Onde wɛ atasangoyaka nongola angɛndangɛnda ko ndjɛna dia wɛ hakoke nsala dui sɔ? Ondo wɛ ekɔ ɔsɔnyi ndo ndjakiyanyaka ɔnɛ angɛndangɛnda hawotolanga. Kana ondo wɛ bu l’ekondjelo k’efula ndo wɛ ndjakiyanyaka ɔnɛ wɛ hokoka salɛ angɛndangɛnda woho wataasalɛka anangɛso l’akadiyɛso akina. Koko ohɔ dia aha paka luudu monga la kawotake. Angɛndangɛnda ayɛ wayɔngɛnangɛna naka luudu monga pudipudi, ɛngɔ tshɛ monga lo dihole diatɔ ndo naka wɛ monga onto ladja anto lo demba.

16, 17. Akokayɛ nsala naka wɛ ndjakiyanyaka dia nongola angɛndangɛnda?

¹⁶ Naka wɛ ndjakiyanyaka dia nongola angɛndangɛnda, kete aha wɛmɛ oto. Ɔnangɛso ɔmɔtshi la la Grande-Bretagne mbutaka ate: “Nɔngɔsɔma dia nongola angɛndangɛnda koka monga l’ekiyanu. Koko oko wediɔ lo dikambo tshɛ diendana la kambɛ Jehowa, wahɔ ndo ɔlɔ waya ndeka ekiyanu tshɛ la fwa. Dimi ngɛnangɛnaka mbidjasɛ kaamɛ l’angɛndangɛnda, nɔka eloko ndo sawolaka.” Ekɔ ohomba tena tshɛ dia ndjasha le angɛndangɛnda ayɛ. (Flpɛ. 2:4) Anto efula ngɛnangɛnaka nsawola lo kɛnɛ kendana l’awui wakaakomɛ. Sho koka mbeya awui wakaakomɛ paka etena kongaso kaamɛ la wɔ. Ekumanyi kekina akafunde ɔnɛ: “Mbelɛ anto wa l’etshumanelo lakami kimanyiyakami dia ndeka mbaeya ndo dui sɔ mbishakami etena ka mbeya djekoleko woho wakaweye akambo wa mɛtɛ.” Naka wɛ ndjasha dimɛna le angɛndangɛnda ayɛ, kete wɛ ayɛna dia vɔ tshɛ wayɔngɛnangɛna.

¹⁷ Kadiyɛso kɛmɔtshi k’ombatshi mboka kakahangia ambeki wa lo kalasa ya l’okongamelo mbala efula mbutaka ate: “Ntondo lakayakiyanyaka nɛ dia luudu lami laki laha kawotake ndo la diangɔ di’emusu. Wadi aki ombetsha ɔmɔtshi akambisha alako w’amɛna. Nde akambutɛ ɔnɛ etena kakambawɔ oko emendji weteta nde l’omɛnde, mingu yakawalekaka ngɛnangɛna ele nyɛ yakawahangaka laka onto ɔmɔtshi laki la lonyuma la dimɛna laki komongaka la lomombo efula, koko laki l’eyango akɔ waamɛ la wɔ, wa kambɛ Jehowa ndo mbetɛ lɔsɛnɔ lawɔ ɔsɛlɛngɛ. Dui sɔ diakambohola kɛnɛ kakatotɛka mama sho ana ate: ‘Ndeka dimɛna ndɛ akatshikatshi lam’ele ngandji.’” (Tok. 15:17) Bu ohomba ndjakiyanya, nɛ dia kɛnɛ koleki mɛtɛ ohomba ele mboka angɛndangɛnda aso ngandji.

18, 19. Ngande wele nongola angɛndangɛnda koka tokimanyiya dia mbahemɛ tokanyi ta kɔlɔ tele la so otsha le anto akina?

¹⁸ Kanyi yele la yɛ lo dikambo di’anto akina: Onde onto ɔmɔtshi la l’etshumanelo akakonyangiya? Naka wɛ hasadi la wolo dia mbahemɛ tokanyi ta kɔlɔ tɔsɔ, tokanyi tayɛ hatootshikitana. Wɛ koka ndjotona mbelɛ onto lakayɛ naka wɛ hawɔngɛnangɛna. Kana mbeyaka monga ko onto ɔmɔtshi akakonyangiya ko ekɔ wolo dia wɛ mbohɛ dui diakɔ.

¹⁹ Bible mbutaka dia wɛ kokaka ndowanya diɔtɔnganelo diasayɛ l’anto akina, kaanga l’atunyi ayɛ, lo mbalongola. (Adia Tokedi 25:21, 22.) Naka wɛ mbelɛ onto ɔmɔtshi lakayɛ, wɛ koka mbahemɛ tokanyi ta kɔlɔ ndo ndeka monga la nde lo wɔladi. Wɛ ayotatɛ mɛna waonga w’amɛna wele la nde wakɛnyi Jehowa le nde etena kakandokotola oya l’akambo wa mɛtɛ. (Jni. 6:44) Naka ngandji kotshutshuya dia mbelɛ onto ɔmɔtshi lahalongamɛ dui sɔ, dui sɔ koka monga etatelo ka lɔngɛnyi la dimɛna. Ngande wakokayɛ nshikikɛ dia ngandji mbakotshutshuya mɛtɛ dia nsala dui sɔ? Yoho  mɔtshi ele nkamba la dako dia lo Filipɛ 2:3 diata ɔnɛ: “La okitshakitsha, nyɔshi dia anto akina nyoleka.” Sho pombaka nkanyiya awui wotoleki anangɛso l’akadiyɛso. Sho koka mbeka awui oma lo mbetawɔ kawɔ, ekikelo kana waonga akina w’Akristo. Nkanyiya waonga w’amɛna wele la wɔ ayofudia ngandji kawaokaso ndo dui sɔ diayoleka tokimanyiya dia mbalongola.

20. Lande na ndo ngande wahombaso mɛnya dia tekɔ anto wɛkɛwɔ otema naka taketawɔ dia ntshɔ laka onto lakatelɛ?

²⁰ Omembi w’esambo Davidɛ akambola ate: “Jehowa le, akɔna akoka mpanga lo luudu layɛ la dipɛma?” (Os. 15:1) L’ɔkɔngɔ wa laasɔ Davidɛ akɛnya waonga walanga Jehowa dia angɛndangɛnda ande monga la wɔ. Dionga dimɔtshi ele, monga onto lɛkɛwɔ otema “lahatokadimɔka lo daka diande, oyadi kaanga diɔ diekɔ kɔlɔ le nde.” (Os. 15:4) Naka tambetawɔ dia ntshɔ laka onto lakatelɛ, hatohombe mbitola, paka l’ɔtɛ w’ɔkɔkɔ w’oshika. Mbeyaka monga ko ɔnɛ lakatelɛ akayalɔngɔsɔla dia tolongola, ko naka sho mbitola kete welo wakandadje tshɛ wayɔtɔ l’ashi. (Mat. 5:37) Anto amɔtshi tonaka ntshɔ laka onto ɔmɔtshi lakawaelɛ l’oyango wa ntshɔ laka onto lafɔnyawɔ ɔnɛ nde ndeka ohomba. Onde ɔsɔ ekɔ ngandji ndo dilɛmiɛlɔ? Sho pombaka ngɛnangɛna kɛnɛ tshɛ kayotosha onto lakatelɛ. (Luka 10:7) Naka sho pombaka mbitola, kete dia mɛnya ngandji ndo dilɛmiɛlɔ, ayonga dimɛna sho mbewoya onto lakatelɛ esadi eto.

21. Ngande wele nɛmiya mbekelo ya lo dihole dieso tokimanyiyaka dia monga ɔngɛndangɛnda wa dimɛna?

²¹ Ekɔ ohomba nto dia nɛmiya mbekelo ya lo dihole dieso. Lo ndjela mbekelo mɔtshi, vɔ nongolaka kaanga angɛndangɛnda wahawele. Lo mbekelo kina paka wambokelɛ ko wɛ ntshɔ. L’ahole amɔtshi, vɔ katɛka angɛndangɛnda mbo ya ndɛ yoleki amɛna ndo ase nkumbo ndjɔlɛka l’ɔkɔngɔ. L’ahole akina, anto tshɛ ndɛka mbo ya ndɛ yakɔ yaamɛ. L’ahole amɔtshi, angɛndangɛnda mbelaka weshasha ɛmɔtshi dia ndjokimɔ. L’ahole akina, wanɛ walongola angɛndangɛnda hawetawɔ dia vɔ mbela ɛngɔ kɛmɔtshi. Lo ndjela mbekelo mɔtshi, angɛndangɛnda tonaka la loshilambo mbala ka ntondo ndo ka hende dia ntshɔ dia tɔlɛ. Koko l’ahole akina, ekɔ kɔlɔ ntona mbala ka ntondo kelɛwɔ onto. Tena tshɛ sho pombaka nsala la wolo dia mbeya kana onto lakatelɛ ayɔngɛnangɛna l’ɔtɛ wakandatelɛ.

22. Lande na kele ekɔ ohomba ‘nongɔnaka lam’asaso’?

²² Petero akate ate: “Ekomelo k’akambo tshɛ kambosukana.” (1 Pe. 4:7) Ɛlɔ kɛnɛ taya suke la mfɔnu koleki woke kahongaki l’andja ɔnɛ nto pondjo. Oko wataleke dikongɛ nɛ ntshɔ otsha lo kɔlɔ, tayoleka monga l’ohomba wa mfudia ngandji kokaso anangɛso l’akadiyɛso. Dako dia Petero nɛ amboleka monga ohomba l’etena kɛnɛ: “Nyolongɔnake lam’asanyu.” (1 Pe. 4:9) Lo mɛtɛ, nongɔna ayale dikambo di’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo di’ohomba oma ko kakianɛ ndo pondjo pondjo.