Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

SAWO DIA WEKELO 12

Eka awui efula wendana la Jehowa lo tshimbo y’etongelo kande

Eka awui efula wendana la Jehowa lo tshimbo y’etongelo kande

“Waonga ande wahɛnama wekɔ lo mɛnama dimɛna oma lo etongelo k’andja, nɛ dia vɔ wekɔ lo mɛnama oma lo diangɔ diakatongama.”​—RƆMƆ 1:20.

OSAMBO 6 Olongo wekɔ lo mbewoya lotombo la Nzambi

AWUI WAYƆTƐKƐTAMA a

1. Naa yoho mɔtshi yakayoleka Jɔbɔ mbeya Jehowa dimɛna?

 LO ASAWO tshɛ wakasawola Jɔbɔ l’anto etena kakinde la lɔsɛnɔ, sawo diakaleke monanda ele nɛ diakandasawola la Jehowa Nzambi. Dia nkeketsha wɛkamu waki la Jɔbɔ lo lomba Lande ndo lo dikoka diande dia nkokɛ ekambi Ande, Jehowa akɛnya Jɔbɔ diangɔ dimɔtshi dia diambo diakandatonge. Ɛnyɛlɔ, Nzambi akohola Jɔbɔ dia nde kotshaka ehomba wa waa nyama, diakɔ diele Nde koka nto nkokɛ Jɔbɔ. (Jɔbɔ 38:39-41; 39:1, 5, 13-16) Lo sɛdingola bɛnyɛlɔ di’oma l’etongelo, Jɔbɔ akeke awui efula wendana la waonga wa Nzambi kande.

2. Lande na kakokadiɔ monga tshondo y’okakatanu dia nsɛdingola etongelo ka Jehowa?

2 Sho koka nto mbeka awui efula wendana la Nzambi kaso etena kasɛdingolaso diangɔ diakandatonge. Koko ntena dimɔtshi, dui sɔ kokaka monga tshondo y’okakatanu le so. Naka tekɔ lo mbidjasɛ l’osomba ɔmɔtshi, kete ondo hatotolekaka mɛna diangɔ diakatonge Jehowa lushi la lushi. Kaanga naka tekɔ lo mbidjasɛ suke suke la diangɔ diakandatonge, sho mbeyaka ndjaoka dia sho bu l’etena efula ka mbeka diangɔ diakandatonge. Ɔnkɔnɛ, nyɛsɔ tɔsɛdingole lande na kele ekɔ ohomba mbɔsaka etena ndo mbidja welo wa nsɛdingola kɛnɛ kakandatonge. Tayɔsɛdingola woho wakakambe Jehowa ndo Yeso la etongelo dia mbetsha ndo kɛnɛ kakokaso nsala dia nkondja wetshelo efula oma l’etongelo.

LANDE NA KAHOMBASO SƐDINGOLAKA ETONGELO?

Jehowa akalange dia Adama ngɛnangɛnaka la etongelo Kande ndo mbɔlɛ waa nyama nkombo (Enda odingɔ 3)

3. Kakɔna kɛnya dia Jehowa akalange dia Adama ngɛnangɛna l’etongelo?

3 Jehowa akalange di’anto wa ntondo ngɛnangɛnaka l’etongelo Kande. Etena kakatonge Nzambi Adama, Nde akokitsha lo paradiso ka dimɛna efula dia nde kikamba ndo kikonya paradiso lo nkɛtɛ k’otondo. (Eta. 2:8, 9, 15) Ohokanyiya ɔngɛnɔngɛnɔ waki la Adama etena kakandɛnaka woho wakayolaka ntɔngɔ ndo woho wakamɔngaka alɛmbɔlɛmbɔ. Aande diɛsɛ diaki l’Adama dia nkokɛ ekambɔ k’Ɛdɛna lee! Jehowa akalɔmbɛ nto Adama dia nde mbɔlɛ nyama yotshikitanyi nkombo. (Eta. 2:19, 20) Jehowa akakoke tasɔnyi nkombo shɔ ndamɛ; koko, nde akasha Adama ɔkɛndɛ ɔsɔ. Aha la taamu la ntondo ka Adama mboyɔlɛ nkombo, Adama akeke nyama yakɔ dimɛna dimɛna, akasɛdingola mbekelo yayɔ ndo waonga ayɔ. Adama akahombe monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ wa nkotsha ɔkɛndɛ ɔsɔ. Dui sɔ diakawosha diaaso dia nde mfudia lowando lande lo lomba, lo dikoka ndo l’etongelo ka She.

4. a) Naa ɔkɔkɔ ɔmɔtshi wahombaso sɛdingolaka etongelo? b) Naa ɛngɔ kɛmɔtshi lo yoho ya laande kakatongama kalekayɛ ngɛnangɛna?

4 Ɔkɔkɔ ɔmɔtshi wahombaso nsɛdingola etongelo ele Jehowa nangaka dia sho nsala dui sɔ. Nde tɔlɔmbaka ɔnɛ: “Nyedia washo l’olongo kele nyende.” Oma laasɔ nde mimbolaka ɔnɛ: “Akɔna akatonge diangɔ nɛ tshɛ?” Okadimwelo mbokɛmaka hwe. (Isa. 40:26) Jehowa kondodia tsho olongo koko akalodia ndo nkɛtɛ la ndjale la weho wa ditongami dia diambo diakokaso nkondja wetshelo oma lɔkɔ. (Os. 104:24, 25) Ndo ohokana yimba la woho wakatotonge Nzambi. Nde akatosalɛ awui asɔ dia sho ngɛnangɛnaka lo mendaka diangɔ di’amɛna diakandatonge. Nde akatosha nto akoka wa mɛna, wa mboka, wa minanda, wa ndɛta, ndo wa mboka solo​—awoke watokinyiya dia ngɛnangɛna la weho wa diangɔ diotshikitanyi diakandatonge.

5. Lo ndjela Rɔmɔ 1:20, wahɔ akɔna wakondjaso lo mbeka etongelo ka Jehowa?

5 Bible mɛnyaka ɔkɔkɔ okina w’ohomba wahombaso sɛdingolaka etongelo. Tɔ tetshaka waonga wendana la Jehowa. (Adia Rɔmɔ 1:20.) Ɛnyɛlɔ, naka sho menda diangɔ diakatonge Jehowa, kete tayɛna dia diɔ diakatongama lo yoho ya diambo. Onde diɔ hadiɔkɛnɛmɔla lomba la Nzambi? Ndo ohokana yimba la mbo ya ndɛ yotshikitanyi yakokaso ngɛnangɛna la yɔ. Dui sɔ mɛnyaka hwe ngandji k’efula kokande anto. Etena kasɛdingolaso waonga wa Jehowa oma lo diangɔ diakandatonge, sho ndekaka mboweya ndo dui sɔ totshutshuyaka dia sho ndeka ndjasukanya la nde. Kakianɛ nyɛsɔ tende toho tɔmɔtshi takakambe Jehowa l’etongelo dia mbetsha anto wetshelo w’ohomba.

NZAMBI KAMBAKA L’ETONGELO DIA TETSHA AWUI WENDANA LA NDE

6. Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma lo woho wɛngɔla tofudu?

6 Jehowa amboshikikɛka etena kahomba dui la dui salema. Ɔnɔnyi tshɛ lam’asa ekomelo ka Ngɔndɔ ka hende la l’atei atei wa Ngɔndɔ ka tanu, ase Isariyɛlɛ wakɛnaka woho wakafumbɔka tokombe laadiko dia nkɛtɛ etena kakawɛngɔlaka otsha lo nɔrdɛ. Nzambi akatɛ ase Isariyɛlɛ ate: “Kiombe ya l’olongo mbeyaka tena diayɔ.” (Jɛr. 8:7) Oko wakakongɛ Jehowa etena kɛmɔtshi ka tofudu tɔsɔ mɛngɔla, woho akɔ waamɛ mbele nde akashikikɛ etena ka mbela elombwelo kande. Ɛlɔ kɛnɛ oko wasɛdingolaso woho wɛngɔla tofudu, dui sɔ toholaka dia sho koka ndjaɛkɛ le Jehowa ‘ɔnɛ lakashikikɛ etena’ ka mbela ekomelo k’andja ɔnɛ wa kɔlɔ.​—Hab. 2:3.

7. Wetshelo akɔna wakokaso nkondja lo menda woho wafumbɔ fudu? (Isa. 40:31)

7 Jehowa mbishaka ekambi ande wolo. Lo tshimbo ya Isaya, Jehowa akalake dia Nde ayokeketsha ekambi Ande dia vɔ “mfumbɔ la ahafu oko mpongo” etena kokawɔ dia wambɔkɔmɔ. (Adia Isaya 40:31.) Ase Isariyɛlɛ wakɛnaka woho wakafumbɔka tofudu ta mpongo la diko l’ekimanyielo ka wolo wa lɔpɛpɛ la yema tshitshɛ ya wolo awɔ. Dui sɔ toholaka dia Jehowa koka tosha wolo paka okowashande tofudu tɔsɔ wolo! Etena kayoyɛnaka woho watalombɛ fudu yele la lokalo otsha l’olongo paka l’ekimanyielo ka woho watandahomanya ahafu ande, ohɔ dia Jehowa koka kosha wolo wa nkandola ekakatanu ayɛ.

8. Kakɔna kakeke Jɔbɔ lo nsɛdingola etongelo ka Nzambi ndo wetshelo akɔna wakokaso nkondja?

8 Jehowa sunganaka dia sho ndjaɛkɛ tshɛ le nde. Jehowa akakimanyiya Jɔbɔ dia nde ndeka ndjaɛkɛ le Nde. (Jɔbɔ 32:2; 40:6-8) Lo sawo dia lam’asande la Jɔbɔ, Nzambi akakambe la diangɔ efula diakandatonge, mbidja ndo tɔɔtɔ, wange ndo angadimo. Jehowa akatɛkɛta nto lo kɛnɛ kendana la waa nyama, ɛnyɛlɔ ndjate ndo mfalasa. (Jɔbɔ 38:32-35; 39:9, 19, 20) Diangɔ sɔ tshɛ mbishaka djembetelo aha tsho lo dikambo dia wolo w’efula waki Nzambi, koko ndo lo ngandji kande ndo lomba lande l’efula. Diɛsɛ la sawo sɔ, Jɔbɔ akayoyaɛkɛka le Jehowa oleki woho wakandayaɛkɛka ntondo le nde. (Jɔbɔ 42:1-6) Woho akɔ waamɛ mbele, etena kekaso etongelo, dui sɔ toholaka dia Jehowa ekɔ la lomba l’efula ndo wolo w’efula toleka. Nde koka nto ndo ayokomiya ehemba tshɛ wahomana la so. Dui dia mɛtɛ sɔ koka tokimanyiya dia nkeketsha wɛkamu aso le nde.

YESO AKAKAMBE L’ETONGELO DIA MBETSHA AWUI WENDANA LA SHE

9-10. Kakɔna katetsha wonya ndo mvula lo kɛnɛ kendana la Jehowa?

9 Yeso mbeyaka awui efula wendana l’etongelo. Oko wende “Okambi wa nkɔmba,” nde aki la diɛsɛ dia nkimanyiya She dia ntonga andja. (Tok. 8:30) L’ɔkɔngɔ, etena kaki Yeso lanɛ la nkɛtɛ, nde akakambe l’etongelo dia mbetsha ambeki ande awui wendana la She. Tɔsɛdingole wetshelo engana wakandetsha.

10 Jehowa mɛnyaka ngandji kande le onto tshɛ. Lo dako diande dia lo Dikona, Yeso akakotola yambalo y’ambeki ande lo awui ahende w’etongelo wele anto efula ndjashaka lɔkɔ: osase wa wonya ndo mvula. Diangɔ pende sɔ diekɔ ohomba efula dia sho nsɛna. Jehowa kotona mbisha anto wahokambɛ diangɔ sɔ. Koko, la ngandji tshɛ nde mbishaka osase ndo ndɔshaka mvula le onto tshɛ. (Mat. 5:43-45) Yeso akakambe la wetshelo ɔsɔ dia mbetsha ambeki ande dia Jehowa nangaka dia sho mɛnya onto tshɛ ngandji. Etena tshɛ katotɔngɛnangɛnaka woho watɔtɔka wonya kana katotɔɔkaka lo mvula, sho kokaka nkana yimba la woho woka Jehowa onto tshɛ ngandji. Ɛnyɛlɔ kande koka totshutshuya dia mɛnya woho wa ngandji kakɔ kaamɛ lo nsambisha onto tshɛ.

11. Ekeketshelo kakɔna kakokaso nkondja oma lo nsɛdingola tofudu ta l’olongo?

11 Jehowa kotshaka ehomba aso wa lo demba. Lo dako diakɔ diaamɛ dia lo dikona, Yeso akate nto ate: “Nyende dimɛna tofudu ta l’olongo. Tɔ hatoonɛ, hatone ndo hatoombe diangɔ l’odiko, koko Shɛnyu lele l’olongo tileshaka.” Ondo ampokami waki Yeso wakakoke mɛna tofudu tatafumbɔ l’olongo l’ɛtɛ awɔ etena kakandawambolaka ɔnɛ: “Onde nyu hanyoleki tofudu nɛmɔ?” (Mat. 6:26) Ande woho watoshikikɛ yoho ya ngandji shɔ dia Jehowa ayokotsha ehomba aso wa lo demba lee! (Mat. 6:31, 32) Wetshelo wakondjaso oma l’etongelo ɔsɔ tetemalaka nkeketsha ekambi wa kɔlamelo. Kadiyɛso kɛmɔtshi k’osekaseka kele ombatshi mboka kadjasɛ lo Espagne akayaoke dia nde ambɔkɔmɔ l’ɔtɛ wakinde kotana dihole dia dimɛna dia mbidjasɛ. Koko l’ɔkɔngɔ wa nde mɛna woho walɛ tofudu ndo elowa, nde akayoleka mɛna akambo la sso di’ɔlɔlɔ. Nde mbutaka ɔnɛ: “Tofudu tɔsɔ takambohola dia Jehowa ndjakiyanyaka dikambo diatɔ ndo ɔnɛ nde lawɔ ayokotsha ehomba ami.” Yema tshitshɛ oma laasɔ, kadiyɛso akatotana dihole dia mbidjasɛ.

12. Lo ndjela Mateo 10:29-31, kakɔna katesha sɔlɛ lo dikambo dia Jehowa?

12 Jehowa tɔsaka la nɛmɔ l’onto ndo l’onto. La ntondo ka nde ntoma apɔstɔlɔ ande dia tosambisha, Yeso akaakimanyiya dia vɔ mbahemɛ wɔma awɔ w’ɔlɔshamelo. (Adia Mateo 10:29-31.) Nde akasale dui sɔ lo ntɛkɛta dikambo dia fudu mɔtshi yakalekaka mbeyama l’Isariyɛlɛ: Ɛsɔlɛ. Lo nshi ya Yeso tofudu tɔsɔ komongaka la nɛmɔ efula. Koko nde akatɛ ambeki ande ɔnɛ: “Ndooko 1 l’atei adiɔ lakoka nkɔ la nkɛtɛ aha la Shɛnyu lele l’olongo mbeya.” Oma laasɔ nde akakotsha ate: “Nyu ndeka leemba la sɔlɛ nɛmɔ.” Ɔnkɔnɛ, Yeso akashikikɛ ambeki ande dia Jehowa mbowaɔsaka la nɛmɔ l’onto ndo l’onto, diakɔ diele takawahombe mboka ɔhɛnyɔhɛnyɔ wɔma. Ambeki wakohɔ mɛtɛ ɛtɛkɛta wa Yeso etena kakawɛnaka sɔlɛ lam’akawatasambishaka l’esomba ndo lo tongelongelo. Etena tshɛ kayonyɛnaka fudu ya tshitshɛ, nyohɔke dia Jehowa nyɔsaka la nɛmɔ l’onto ndo l’onto nɛ dia nyu lawɔ nyekɔ la nɛmɔ efula “ndeka leemba la sɔlɛ.” Diɛsɛ l’osukɔ ande, hanyokoke mboka wɔma etena kanyɔlɔsha anto akina.​—Os. 118:6.

NGANDE WAKOKASO MBEKA AWUI EFULA WENDANA LA NZAMBI LO TSHIMBO Y’ETONGELO?

13. Kakɔna kayotokimanyiya dia nkondja wetshelo oma l’etongelo?

13 Sho koka mbeka wetshelo ekina efula wendana la Jehowa lo tshimbo y’etongelo. Lo ngande? Ntondotondo, sho pombaka mbɔsa etena ka sɛdingolaka etongelo. Oma laasɔ, ko sho nkana yimba la kɛnɛ katetshatɔ lo dikambo dia Jehowa. Aha mbala tshɛ mbatongaka wɔdu nsala awui asɔ. Géraldine, kadiyɛso kɛmɔtshi kadjasɛ la Cameroun, mbutaka ɔnɛ: “Dimi lakoole l’osomba, ɔnkɔnɛ lakahombe nsala la wolo dia nsɛdingola etongelo.” Ekumanyi kelɛwɔ Alfonso mbutaka ɔnɛ: “Lakeke dia laki l’ohomba wa mbɔsaka etena ka mongaka dimɛ dia nsɛdingola etongelo ka Jehowa ndo kanaka yimba la kɛnɛ kambetshatɔ lo dikambo diande.”

Etena kakandɛnaka etongelo kakodinge, Davidɛ akakanaka yimba la woho wa wetsha etongelo kɛsɔ lo dikambo dia Jehowa (Enda odingɔ 14)

14. Kakɔna kakeke Davidɛ etena kakandakanaka yimba l’etongelo ka Nzambi?

14 Davidɛ akakanaka yimba la etongelo ka Nzambi. Nde akatɛ Jehowa ate: “Lam’atomendaka olongo ayɛ, elimu wa mpita yayɛ, ngɔndɔ ndo tɔɔtɔ takayalɔngɔsɔla, onto okovɔ eende katoyowodja yimba?” (Os. 8:3, 4) Eelo, etena kakendaka Davidɛ olongo l’otsho, nde kɔngɛnangɛnaka tsho la menda tɔɔtɔ tshɛ ta lɔkɔ. Nde akakanaka nto yimba la kɛnɛ ka wetsha tɔɔtɔ lo dikambo dia Nzambi. Nde akeke woke woke wa Jehowa. Lo ntena dikina, Davidɛ akakane yimba la woho wakayahamaka demba diande lo dikundju dia nyango. Lo nkana yimba la towuiwui tɔsɔ tshɛ ta diaambo, lowando lande lo lomba lele la Jehowa lakahame.​—Os. 139:14-17.

15. Sha bɛnyɛlɔ dia woho wakayɛnyi waonga wa Jehowa l’etongelo. (Osambo 148:7-10)

15 Oko Davidɛ, sho bu l’ohomba wa nyanga ɛngɔ kɛmɔtshi kakatongama kele etale dia nkana la tɔ yimba. Naka wɛ menda kɛnɛ kokodingi, kete wɛ kokaka mɛna waonga efula wa Jehowa. Ɛnyɛlɔ, wɛ koka nshihodia wolo wa Jehowa etena kokayɛ lalaadi la yanyi lo lokoho layɛ la demba. (Jɛr. 31:35) Ohokana yimba la lomba lele la Nzambi etena kɛnayɛ woho waka fudu kɛfu. Ohokanyiya yema woho wɔsa Jehowa shɛkɛsɛkɛ etena kɛnayɛ woho watɔkɛnyaka yana ya mfɔ la wela ayɔ. Ndo shaka Jehowa losaka lo ngandji kande etena tshɛ kɛnayɛ mama akɛnya l’ɔnande l’ashashi. Tekɔ la waaso efula wa mbeka awui wendana la Jehowa l’ɔtɛ wa kɛnɛ tshɛ kakandatonge, mbuta ate diangɔ dia weke, dia totshitshɛ, diele suke ndo diele etale, mbuta ate diangɔ sɔ tshɛ mbotombolaka.​—Adia Osambo 148:7-10.

16. Kakɔna kambotoyashikikɛ dia nsala?

16 Nzambi kaso ekɔ la lomba, la ngandji ndo la wolo w’efula ndo ɛngɔ tshɛ kakandatonge kekɔ olangala efula. Sho koka mbeka waonga ande asɔ ndo akina efula naka sho nsɛndingola la yambalo tshɛ diangɔ diakandatonge diotodingi. Sho pombaka mbɔsaka etena mbala la mbala dia ngɛnangɛnaka l’etongelo ndo kanaka yimba la kɛnɛ katetshatɔ lo dikambo dia Jehowa. Lo nsala ngasɔ, tayoleka ndjasukanya la Otungi aso. (Jak. 4:8) Lo sawo diayela, tayɛna woho wakoka ambutshi nkamba l’etongelo dia nkimanyiya anawɔ dia vɔ ndjasukanya la Jehowa.

OSAMBO 5 Elimu wa diambo waki Nzambi

a Etongelo ka Jehowa kekɔ diambo efula. Elimu ande wa diambo tambiyaka efula oma lo wolo wele la wonya wa ntondja alɛmbɔlɛmbɔ. Diangɔ diakatonge Jehowa koka tetsha awui efula wendana la woho wa Nzambi kende. Lo sawo nɛ, tayɔsɛdingola lande na kahombaso mbɔsa etena ka nsɛdingola etongelo ndo woho wele nsala dui sɔ koka tokimanyiya dia sho ndjasukanya suke suke la Nzambi kaso.