Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

SAWO DIA WEKELO 13

Kamba la etongelo dia mbetsha anayɛ awui wendana la Jehowa

Kamba la etongelo dia mbetsha anayɛ awui wendana la Jehowa

“Akɔna akatonge diangɔ nɛ tshɛ?”​—ISA. 40:26.

OSAMBO 11 Etongelo sanyaka lotombo la Nzambi

AWUI WAYƆTƐKƐTAMA a

1. Kakɔna kakombola ambutshi lo dikambo di’anawɔ?

 AMBUTSHI le, sho mbeyaka dia nyekɔ lo nkombola dia nkimanyiya ananyu dia vɔ mbeya Jehowa ndo mbooka ngandji. Koko Nzambi hɛnama. Ngande wakokayɛ nkimanyiya anayɛ dia mbɔɔsa oko onto la mɛtɛ mɛtɛ ndo ndjasukanya la nde?​—Jak. 4:8.

2. Ngande wakoka ambutshi mbetsha anawɔ awui wendana la waonga wa Jehowa?

2 Yoho mɔtshi ya dimɛna ya nkimanyiya ana dia vɔ ndeka ndjasukanya suke suke la Jehowa ele lo mbekaka la wɔ Bible. (2 Tim. 3:14-17) Koko, Bible mɛnyaka yoho kina yakoka ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka mbeka awui wendana la Jehowa. Lo dikubu dia Tokedi, ombutshi ɔmɔtshi wa pami ekɔ lo mbohola ɔnande diaha nde minya yimba pondjo oma lo waonga wa Jehowa wakandatosholɛ lo etongelo. (Tok. 3:19-21) Tayɔsɛdingola toho tɔmɔtshi takoka ambutshi nkamba la etongelo dia nkimanyiya anawɔ dia mbeka awui wendana la lonto la Jehowa.

NGANDE WAKOKANYU NKAMBA LA ETONGELO DIA MBETSHA ANANYU?

3. Ekimanyielo kakɔna kakoka ambutshi mbisha anawɔ?

3 Bible mbutaka dia “waonga [waki Nzambi] wahɛnama wekɔ lo mɛnama dimɛna oma lo etongelo k’andja ɔnɛ, nɛ dia vɔ wekɔ lo mɛnama oma lo diangɔ diakandatonge.” (Rɔmɔ 1:20) Ambutshi le, ondo nyu ngɛnangɛnaka dia tombaka yema nyu l’ananyu wa totshitshɛ. Nyokambe l’etena kɛsɔ dia nkimanyiya ananyu dia vɔ mɛna diɔtɔnganelo diele lam’asa “diangɔ diakatongama,” ndo waonga wa diambo waki Jehowa. Lo dikambo sɔ, nyɛsɔ teende kɛnɛ kakoka ambutshi mbeka oma l’ɛnyɛlɔ kaki Yeso.

4. Ngande wakakambe Yeso la etongelo dia mbetsha ambeki ande? (Luka 12:24, 27-30)

4 Tolembete woho wakakambe Yeso la etongelo dia mbetsha. Lo diaaso dimɔtshi, nde akalɔmbɛ ambeki ande dia nsɛdingola angwangwa ndo alɛmbɔlɛmbɔ. (Adia Luka 12:24, 27-30.) Yeso otokoka nshila woho ɔmɔtshi wa nyama kana etombatomba kɛmɔtshi, koko nde akasɔnɛ ɛnyɛlɔ ka fudu ndo ka dɛmbɔlɛmbɔ kakeyaka ambeki ande dimɛna. Ondo ambeki wambɛnaka woho watafumbɔ angwangwa ndo woho wafukanɛ alɛmbɔlɛmbɔ l’okonda. Nyonge oko anto wɛna woho watshumɛ Yeso ambeki lohita otsha lo diangɔ sɔ. Kakɔna kakandasale l’ɔkɔngɔ wa nde nshila bɛnyɛlɔ sɔ? Nde akasha ambeki wetshelo w’oshika wendana la lokaho ndo ɔlɔlɔ wa Shɛwɔ lele l’olongo: Jehowa ayolesha ndo ayɔlɔtsha ekambi ande wa kɔlamelo oko waleshande angwangwa ndo walɔtshande alɛmbɔlɛmbɔ wa l’okonda.

5. Bɛnyɛlɔ diakɔna diendana la etongelo diakoka ambutshi nkamba la diɔ dia mbetsha anawɔ awui wendana la Jehowa?

5 Ambutshi le, onde nyayokoya yoho yaki Yeso ya mbetsha? Nyu koka mbutɛ ɔnanyu dui dimɔtshi diendana la etongelo diangɛnangɛnanyu efula. Ɛnyɛlɔ, nyama kana etombatomba kalekanyu ngɛnangɛna. Etena kasalanyu dui sɔ, tanyohɛke mbalembetshiya kɛnɛ katosholɛ ɛnyɛlɔ kɛsɔ lo dikambo dia Jehowa. Oma laasɔ, nyu koka mimbola ɔna dia nde nyotɛ nyama kana etombatomba kalekande ngɛnangɛna. Naka nyu nkamba la dui dimɔtshi dia leka nyɔngɛnyangɛnya diendana l’etongelo, kete ondo nde ayonyohokamɛ la yambalo y’efula etena kalanganyu mbeetsha awui wendana la Jehowa.

6. Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma l’ɛnyɛlɔ kaki nyango Christopher?

6 Onde ambutshi pombaka mbetsha wenya efula dia tayangaka nyama kana etombatomba kɛmɔtshi ka laande la ntondo ka vɔ ndjosawola l’ana kɛnɛ kɛnya etongami kɛsɔ lo dikambo dia Jehowa? Keema. Yeso kombisha elembetshiyelo w’etale wendana la woho walɛ angwangwa kana woho wola alɛmbɔlɛmbɔ. Lo mɛtɛ, ɔnayɛ mbeyaka lo ntena dimɔtshi ngɛnangɛna awui wa lotshimola wendana la etongelo, koko lo ntena dimɔtshi, dimbola dia tshitshɛ kokaka nkimanyiya ɔnayɛ dia nshihodia kɛnɛ kalangayɛ mbeetsha. Tende kɛnɛ kohɔ ɔnangɛso ɔmɔtshi lelɛwɔ Christopher etena kakinde eke dikɛnda. Nde mbutaka ate: “Mama akɔsaka yema y’etena ka tshitshɛ dia tokimanyiya dia mɛna nɛmɔ diele la diangɔ diakatongama diotodingi. Ɛnyɛlɔ, etena kakiso suke l’akona amɔtshi, nde akakokaka totɛ ate: ‘Ohonyenda woho wele akona ango wake ndo elangala! Shi Jehowa ekɔ onto la diambo?’ Kana etena kakiso suke la ndjale kɛmɔtshi ka woke, nde akatotɛka ate: ‘Ohonyenda wolo wele l’asuku wa ndjale! Keema Nzambi ekɔ la wolo efula?’” Christopher mbutaka ate: “Ɛtɛkɛta watshutshuya onto dia nkana yimba ɛsɔ wakonge la shɛngiya ya wolo efula le so.”

7. Ngande wakokanyu mbetsha ananyu dia vɔ kanaka yimba lo kɛnɛ kendana la etongelo?

7 Etena katole ananyu, nyu kokaka mbaetsha awui efula wendana la etongelo ndo wendana la Jehowa. Nyu koka nsawola lawɔ lo dikambo di’ɛngɔ kɛmɔtsi kakatonge Nzambi, ko nyu mimbola ananyu ɔnɛ: “Kakɔna kanyetsha ɛngɔ kɛnɛ lo dikambo dia Jehowa?” Nyu mbeyaka mamba dia mpokamɛ kɛnɛ kalangawɔ nyotɛ.​—Mat. 21:16.

ETENA KAKƆNA KAKOKANYU NKAMBA LA ETONGELO DIA MBETSHA ANANYU?

8. Diaaso diakɔna diaki l’ambutshi wa l’Isariyɛlɛ etena kakawatakɛndakɛndaka “lo mboka”?

8 Ambutshi w’ase Isariyɛlɛ wakakeketshama dia mbetsha anawɔ wadjango waki Jehowa etena katawakɛndakɛnda “lo mboka.” (Eoh. 11:19) Mboka yakatenyanyaka okonda w’Isariyɛlɛ. Laasɔ, anto wakakokaka mɛna waa nyama, tofudu ndo alɛmbɔlɛmbɔ. Etena kakatakɛndakɛndaka nkumbo y’ase Isariyɛlɛ lo mboka, ambutshi waki la diaaso dia nomialomia nsaki k’anawɔ lo etongelo ka Jehowa. Nyu ambutshi nyekɔ la waaso akɔ waamɛ dia nkamba la etongelo dia mbetsha ananyu. Tende woho wakasale ambutshi amɔtshi dui sɔ.

9. Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma le Punitha nde la Katya?

9 Mama kɛmɔtshi kelɛwɔ Punitha, kadjasɛ l’osomba ɔmɔtshi wa woke wa la Inde mbutaka ate: “Etena katshɔso tembola nkumbo lo shamba, sho kambaka la diaaso sɔ dia nkimanyiya anaso dia vɔ mbeka awui wa diambo wendana la etongelo ka Jehowa. Dimi mɛnaka di’anami nshihodiaka dimɛna awui wendana l’etongelo etena kamɔwɔ oma l’osomba a woke wololane l’anto ndo la mituka, ko ntshɔ lo shamba.” Ambutshi, ananyu hawohɛki pondjo etena kakanyetsha kaamɛ la wɔ, lam’akanyatshu tenda dihole dimɔtshi di’olangala. Katya, kadiyɛso kɛmɔtshi k’oma la Moldavie mbutaka ate: “Awui wa lo dikɛnda diami walekami mbohɔ ele ntena diakametsha kaamɛ l’ambutshi ami lo shamba. Lekɔ la lowando le wɔ lo woho wakawambetsha oma ko dikɛnda dia dimi memala ndo nsɛdingola diangɔ diakatonge Jehowa ndo mɛna lonto lande lo tshimbo y’etongelo kande.”

Kaanga l’osomba, nyu koka ntana diangɔ diakatonge Jehowa diakokanyu mbetsha ananyu awui wendana la nde (Enda odingɔ 10)

10. Kakɔna kakoka ambutshi nsala naka vɔ bu l’akoka wa minda lɔkɛndɔ oma l’osomba otsha lo shamba? (Enda kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “ Ekimanyielo le ambutshi.”)

10 Ko ayoyosala naka wɛ bu l’akoka wa minda lɔkɛndɔ otsha lo shamba mɔtshi? Amol, ladjasɛ ndo nde lawɔ la Inde mbutaka ate: “Lɛnɛ adjasɛso, ambutshi pombaka nkamba wenya efula, laasɔ ntshɔ otsha lo shamba nɔmbaka falanga efula. Koko, parkɛ kɛmɔtshi ka tshitshɛ kana dihole dimɔtshi diakɔkɔlawɔ demba koka nkimanyiya dia nsɛdingola etongelo ndo ntɛkɛta awui wendana la waonga wa Jehowa.” Naka nyu menda dimɛna dimɛna, kete ondo nyu kokaka mɛna suke la nyu diangɔ efula diendana la etongelo diakokanyu mɛnya ananyu. (Os. 104:24) Ondo nyu kokaka mɛna tofudu, tofumbɔfumbɔ, ntombatomba ndo diangɔ dikina. Karina, l’oma l’Allemagne mbutaka ate: “Mama nangaka alɛmbɔlɛmbɔ, etena kakimi leke osekaseka, nde akatshumɛka alɛmbɔlɛmbɔ w’amɛna lonya mbala tshɛ kakatatakɛndakɛndaka kaamɛ.” Ambutshi le, nyu lawɔ koka nkamba la tovidɛo ndo la ekanda efula wendana l’etongelo wakatondja okongamelo aso dia mbetsha ananyu. Eelo, oyadi dihole diodjashinyu, nyu koka nkimanyiya ananyu dia nsɛdingola diangɔ diakatonge Nzambi. Kakianɛ, nyɛsɔ tɔsɛdingole waonga amɔtshi waki Jehowa wakokanyu mbetsha ananyu.

“WAONGA [WA JEHOWA] WAHƐNAMA WEKƆ LO MƐNAMA DIMƐNA”

11. Ngande wakoka ambutshi nkimanyiya anawɔ dia nsɛdingola ngandji ka Jehowa?

11 Dia nkimanyiya ananyu dia mɛna ngandji ka Jehowa, nyu koka ntɔtɔmiya yoho ya dimɛna yakokɛ nyama efula anayɔ. (Mat. 23:37) Nyu koka nto mbika epole ɔsɛkɛ lo diangɔ dia diambo dia weho la weho diakatongama diangɛnangɛnaso la diɔ. Karina, lakatatɛkɛtshi l’etatelo mbutaka ate: “Etena kakatɛngɔlaka, mama akakeketshaka dia nsɛdingola woho wotshikitanyi dɛmbɔlɛmbɔ tshɛ la dikina ndo woho wele olangala wa dɛmbɔlɛmbɔ kɛnɛmɔlaka ngandji ka Jehowa. Ɛnɔnyi efula l’ɔkɔngɔ, lakatetemala menda alɛmbɔlɛmbɔ la yambalo tshɛ, mbuta ate woho wotshikitanyiwɔ, woho wewɔ ndo alangi awɔ. Vɔ tetemalaka mboholami ngandji k’efula katoka Jehowa.”

Nyu koka ntɛkɛta dia yoho ya diambo yakatongama demba diaso dia mbetsha ananyu awui wendana la lomba laki Nzambi (Enda odingɔ 12)

12. Ngande wakoka ambutshi nkimanyiya anawɔ dia nsɛdingola lomba lele la Nzambi? (Osambo 139:14) (Enda ndo osato.)

12 Nyokimanyiya ananyu dia nsɛdingola lomba la Nzambi. Jehowa toleka sho tshɛ lomba la fwa. (Rɔmɔ 11:33) Ɛnyɛlɔ, nyu koka mbutɛ ananyu woho wadɛ ashi otsha l’olongo dia tokenga wange. Oma laasɔ, wange asɔ wayetetaka aha l’okakatanu lo dihole la dihole. (Jɔbɔ 38:36, 37) Ndo nto, nyu koka nsawola la wɔ dia yoho ya diambo yakasalema demba di’onto. (Adia Osambo 139:14.) Tende woho wakasale ombutshi ɔmɔtshi wa pami welɛwɔ Vladimir dui sɔ. Nde mbutaka ate: “Lushi lɔmɔtshi, ɔnaso akakɔ la dikalo diande ko akahomɔ. L’ɔkɔngɔ wa nshi ngana tsho, mpota kande kakakɔnɔ. Dimi la wadɛmi takolembetshiya dia Jehowa akatonge tɔtshɔngu ta lo demba diaso la dikoka dia twamɛmɛ mbototɔka. Takawɛnya dia ndooko ɛngɔ kakasale anto kakoka nsala dui sɔ. Ɛnyɛlɔ, mutuka hayalɔngɔsɔla vɔamɛ l’ɔkɔngɔ wa vɔ nsala aksida. Dui sɔ diakakimanyiya ɔnaso dia nshihodia lomba lele la Jehowa.”

13. Ngande wakoka ambutshi nkimanyiya anawɔ dia nsɛdingola wolo wa Nzambi? (Isa. 40:26)

13 Jehowa tɔlɔmbaka dia mbalɛ l’olongo ndo nkanyiya woho wele wolo ande wa diambo wele kimanyiyaka tɔɔtɔ dia tɔ ntshikala l’ahole atɔ. (Adia Isaya 40:26.) Nyu koka nkeketsha ananyu dia mbalɛ l’olongo ndo kanaka yimba la kɛnɛ kɛnawɔ. Tolembete kɛnɛ kohɔ kadiyɛso Tingting k’oma la Taïwan etena kakinde dikɛnda. Nde mbutaka ate: “Mbala kɛmɔtshi, mama akɛngɔla la mi ndo takakoke mɛna tɔɔtɔ efula l’olongo nɛ dia sho komonga l’osomba lɛnɛ aki atala ngamu. L’etena kɛsɔ, lakayakiyanyaka dikambo dia shɛngiya yaki l’asekami wa la kalasa le mi ndo woho wakiwɔ kombishakami diaaso dia dimi ntetemala kambɛ Jehowa la kɔlamelo. Mama akakeketsha dia dimi nkana yimba lo wolo wakakambe la Jehowa dia ntonga tɔɔtɔ tshɛ ndo dia dimi mbohɔ dia Nde kokaka mɛtɛ nkamba la wolo ɔsɔ dia kimanyiyami dia tokomɛ ohemba tshɛ. L’ɔkɔngɔ wa dimi nsɛdingola etongelo lo lɔkɛndɔ lɔsɔ, lakatshutshuyama dia nyomoleka mbeya Jehowa dimɛna ndo lakaleke ndjaashikikɛ dia mbookambɛ.”

14. Ngande wakoka ambutshi nkamba la etongelo dia nkimanyiya anawɔ dia mbɔsa Jehowa oko Nzambi k’ɔngɛnɔngɛnɔ?

14 Etongelo ka Jehowa mɛnyaka dia nde ekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo nde kombolaka dia sho lawɔ monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Ambewi wa siansɛ wakɛnyi dia waa nyama efula kɛnyaka, mbidja ndo tofudu la waa nse. (Jɔbɔ 40:20) Onde ananyu watatondɔka la tɔɔla etena kakawɛnyi nyama kɛmɔtshi kakɛnya? Ondo vɔ wambɛnaka woho watɔkɛnyaka yana ya nyawu la wela ayɔ kana woho watɔlɔka tana ta mfɔ. Mbala kayela kayonyɛna ananyu wɔɔla l’ɔtɛ wa kɛnɛ kalasa nyama kɛmɔtshi, lande na kahayawaohola dia tekɔ lo kambɛ Nzambi k’ɔngɛnɔngɛnɔ?​—1 Tim. 1:11.

OKO NKUMBO, NYƆNGƐNƐNGƐNƐ LA ETONGELO KA JEHOWA

Ananyu mbeyaka ndjaoka dimɛna efula ndo mbetawɔ nsawola la nyu woho wayaokawɔ etena kangɛnangɛnawɔ kaamɛ la nyu diangɔ diakatonge Nzambi (Enda odingɔ 15)

15. Kakɔna kakoka nkimanyiya ambutshi dia mbeya tokanyi tele l’anawɔ? (Tokedi 20:5) (Enda ndo osato.)

15 Ntena dimɔtshi, ambutshi koka monga l’okakatanu dia nsawola l’anawɔ lo kɛnɛ kendana l’ekakatanu wahomana la wɔ. Naka ngasɔ mbediɔ lo dikambo dianyu, kete ayonga ohomba dia nyu nyanga dia mbeya tokanyi t’ananyu. (Adia Tokedi 20:5.) Ambutshi amɔtshi bu l’okakatanu dia nsala dikambo sɔ etena kangɛnangɛnawɔ etongelo kaamɛ l’anawɔ. Lande na? Ɔkɔkɔ ɔmɔtshi ele ndo ambutshi ndo ana, hawoleke mbekola timba tawɔ l’awui akina. Papa kɛmɔtshi ka nkumbo ka la Taïwan kelɛwɔ Masahiko shilaka ɔkɔkɔ okina lo mbuta ate: “Etena kɛngɔlaso kaamɛ l’anaso, mbuta ate etena katshɔso la wɔ l’akona kana katatakɛndakɛnda lawɔ l’asɛnga, vɔ ndekaka ndjaoka dimɛna. Laasɔ sho hatonge l’okakatanu dia mbakotola oya le so ndo mbeya kɛnɛ kakanyiyawɔ.” Katya, lakatatɛkɛtshi l’etatelo mbutaka ate: “L’ɔkɔngɔ wa kalasa, mama akayaka ndjɔmbɔsa ko ntshɔ la mi lo parkɛ kɛmɔtshi k’olangala efula. Lo dihole dia dimɛna diatowɔkɔkɔlaka demba sɔ, dimi komongaka l’okakatanu dia mbotɛ kɛnɛ kaketshi la kalasa kana kɛnɛ kakiyanya.”

16. Ngande wakoka nkumbo nkɔkɔla demba ndo ngɛnangɛna l’etongelo ka Jehowa?

16 Etongelo ka Jehowa koka nto mbisha ase nkumbo diaaso dia vɔ nkɔkɔla demba ndo dia vɔ ndjangɛnyangɛnya ndo nkeketsha dimama dia lam’asawɔ. Bible mbuta dia ekɔ “etena ka mbɔla” ndo “etena ka fumbɔfumbɔ.” (Ond. 3:1, 4, nɔtɛ.) Oma lo tshimbo y’olimu w’anya ande, Jehowa akatonge ahole w’elangala efula lanɛ la nkɛtɛ, lɛnɛ akokaso nsala awui walangaso. Nkumbo efula ngɛnangɛnaka dia monga kaamɛ lo ntshɔ dia tenda etongelo lo tosamba, l’akona kana l’emamu w’asɛnga. Ana amɔtshi nangaka ndawɔlawɔ, nkɛnya lo parkɛ, nsɛdingola waa nyama, nsala osale l’ɔkɛdi, l’oduwa wa woke kana lo ndjale. Ɔsɔ ekɔ mɛtɛ waaso w’amɛna wa nkɔkɔla demba etena kɛngɔlaso, todingami la diangɔ diakatonge Jehowa!

17. Lande na kahomba ambutshi nkimanyiya anawɔ dia ngɛnangɛna etongelo ka Nzambi?

17 L’andja w’oyoyo waki Nzambi, ambutshi ndo ana wayotɔngɛnangɛnaka la etongelo ka Jehowa pondjo pondjo lo yoho yoleki dimɛna. Otshikitanyi la ɛlɔ kɛnɛ, hatotonga ndooko l’ɔkɔkɔ wa mboka waa nyama wɔma. Ndo waa nyama hayototoka wɔma. (Isa. 11:6-9) Tayonga la etena kaha l’ekomelo ka ngɛnangɛna la diangɔ diakatonge Jehowa. (Os. 22:26) Koko ambutshi le, tanyokongake andja w’oyoyo dia nkimanyiya ananyu dia vɔ ntatɛ ngɛnangɛna la etongelo. Naka nyu nkamba la etongelo dia mbetsha ananyu awui wendana la Jehowa, kete vɔ wayetawɔ kɛnɛ kakate nkumekanga Davidɛ ate: “Jehowa le, . . . ndooko elimu wele oko wayɛ.”​—Os. 86:8.

OSAMBO 134 Ana wekɔ weshasha w’oma le Nzambi

a Anangɛso l’akadiyɛso efula mbohɔka awui efula w’amɛna wa lo ntena diakawetsha kaamɛ l’ambutshi awɔ w’Akristo dia ngɛnangɛna la etongelo. Vɔ kombohɛ woho wakakambe ambutshi awɔ la waaso asɔ dia mbaetsha awui wendana la lonto la Jehowa. Naka wɛ ekɔ l’ana, ngande wakokayɛ nkamba la etongelo dia mbaetsha awui wendana la waonga wa Nzambi? Dimbola sɔ diayokadimɔma lo sawo nɛ.