SAWO DIA WEKELO 14
“Oma lo dikambo nɛ, anto tshɛ wayeya dia nyu nyekɔ ambeki ami”
“Oma lo dikambo nɛ, anto tshɛ wayeya dia nyu nyekɔ ambeki ami—Naka nyayokana ngandji lam’asanyu.”—JNI. 13:35.
OSAMBO 106 Tɔkɛnɛmɔlɛ dionga dielɛwɔ ngandji
AWUI WAYƆTƐKƐTAMA a
Shɛngiya yakɔna yonga l’anto efula wele bu Ɛmɛnyi etena kɛnawɔ ngandji kele lam’asa ekambi wa Jehowa? (Enda odingɔ 1)
1. Kakɔna kambiya anto efula etena kayawɔ lo nsanganya yaso? (Enda ndo osato.)
OHOKANYI wadi l’omi amɔtshi wambɔtɔ mbala kawɔ ka ntondo lo losanganya lo Mbalasa ka Diolelo k’Ɛmɛnyi wa Jehowa. Atshukanyi asɔ wambamba efula woho wakawaalongola dimɛna ndo ngandji kele lam’asa anto wa l’etshumanelo. Etena katawakalola oma lo losanganya otsha la ngelo, wadi ambotɛ omɛnde ɔnɛ: ‘Anto anɛ ntshikitana l’anto wambotohomanaka lawɔ ndo lambɔngɛnangɛna monga kaamɛ lawɔ.’
2. Lande na katakanyema anto amɔtshi?
2 Ngandji kele lam’asa ekambi wa Jehowa, ekɔ dui dia laande. Koko, Ɛmɛnyi wa Jehowa bu kokele. (1 Joani 1:8) Ɔnkɔnɛ, lamayototalekaka mbeya anto wa l’etshumelo asɔ, mbayototalekaka mbeya wandja awɔ. (Rɔm. 3:23) Lonyangu ko, amɔtshi mbetawɔka dia munga y’anto akina mbatakanya.
3. Oma lona eyama ambeki wa mɛtɛ waki Yeso? (Jni. 13:34, 35)
3 Tonyomenda divɛsa diɔsami ɔtɛ wa sawo ɔnɛ. (Adia Joani 13:34, 35.) Ngande wakoka anto mbishola wanɛ wele Akristo wa mɛtɛ? Vɔ mbisholaka dui sɔ oma lo ngandji kele lam’asawɔ. Bible hate dia vɔ pombaka monga kokele. Tolembete nto dia Yeso kombita ɔnɛ: ‘Oma lo dikambo nɛ, nyu nyayeya dia nyu nyekɔ ambeki ami.’ Koko nde akate ɔnɛ: “Oma lo dikambo nɛ, anto tshɛ wayeya dia nyu nyekɔ ambeki ami.” Ɔnkɔnɛ, Yeso akɛnya diaha ntsho ambeki ande, koko ndo anto akina wele bu l’etshumanelo k’Akristo wayeya ambeki ande wa mɛtɛ oma lo ngandji ka ndjahondja kele lam’asawɔ.
4. Kakɔna kakombola anto amɔtshi mbeya lo dikambo dia Akristo wa mɛtɛ?
4 Anto amɔtshi wele bu Ɛmɛnyi wa Jehowa mbeyaka ndjambola ɔnɛ: ‘Ngande watokimanyiya ngandji dia mbeya ambeki wa mɛtɛ wa Yeso? Ngande wakɛnya Yeso ngandji kɛsɔ otsha le apɔstɔlɔ ande? Ndo ngande wakokaso mbokoya ɛnyɛlɔ ka Yeso ɛlɔ kɛnɛ?’ Ɛmɛnyi wa Jehowa kokaka ndo vɔ lawɔ nkana yimba l’ekadimwelo wa ambola asɔ. Nsala dui sɔ mbeyaka tokimanyiya dia nyomoleka nkɛnɛmɔla ngandji lo yoho ya laande, etena kalɔshanaso la munga y’anto akina.—Ɛf. 5:2.
LANDE NA KELE NGANDJI EKƆ DJEMBETELO YA SHIKAA YEYAMA AMBEKI WA MƐTƐ WA YESO?
5. Lembetshiya ɛtɛkɛta wa Yeso watanema lo Joani 15:12, 13.
5 Yeso akalembetshiya dia ambeki ande wayokana ngandji lam’asawɔ lo yoho ya laande. (Adia Joani 15:12, 13.) Tolembete kɛnɛ kakawadjangɛ Yeso: “[Nyokane] ngandji oko wakamanyoke ngandji.” Kakɔna kalembetshiya dui sɔ? Oko wakadilembetshiya Yeso, ɔsɔ ekɔ ngandji ka ndjahondja, mbuta ate ngandji katshutshuya Okristo dia mvɔ kaanga l’ɔtɛ w’osekande ombetawudi naka kokaka. b
6. Ngande waka Ɔtɛkɛta wa Nzambi epole ɔsɛkɛ l’ohomba wa ngandji?
6 Ɔtɛkɛta wa Nzambi tetshaka dia ngandji ekɔ dui di’ohomba efula. Ɛnyɛlɔ le anto efula, wanɛ mbele avɛsa wa lo Bible walekawɔ nanga: “Nzambi ekɔ ngandji.” (1 Joani 4:8) “Langa wonyayɛ onto oko wayalangayɛ.” (Mat. 22:39) “Ngandji kombaka lokema la pɛkato.” (1 Pe. 4:8) “Ngandji hakomɛ pondjo.” (1 Kɔr. 13:8) Avɛsa asɔ ndo akina mɛnyaka hwe dia ekɔ ohomba sho nkɛnɛmɔla dionga dia dimɛna sɔ.
7. Lande na kele Satana bu l’akoka wa nkonya anto dia mbokana ngandji lam’asawɔ ndo monga kaamɛ?
7 Anto efula ndjambolaka ɔnɛ: ‘Ngande wakokami mbishola ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ? Ɛtɛmwɛlɔ tshɛ mbutaka dia vɔ mbetshaka akambo wa mɛtɛ, koko ɔtɛmwɛlɔ tshɛ l’atei awɔ mbetshaka dui dimɔtshi diotshikitanyi diendana l’awui waki Nzambi.’ Satana ambotondja lokema l’ɛtɛmwɛlɔ efula wa kashi ndo dui sɔ aya tshondo y’okakatanu le anto dia mbishola ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ. Koko nde hakoke pondjo nkonya nkumbo k’onto l’ɔnango k’Akristo dia mbokana ngandji onto la wonyande ndo monga kaamɛ. Paka Jehowa mbakoka nsala dui sɔ. Sho mbeyaka dui sɔ nɛ dia ngandji ndja oma le Jehowa, paka wanɛ wele la nyuma ka Jehowa ndo ɛtshɔkɔ ande mbakoka mɛnyanya ngandji ka mɛtɛ lam’asawɔ. (1 Joani 4:7) Diakɔ diakate Yeso dia paka ambeki ande ato mbayɔkɛnɛmɔla ngandji ka mɛtɛ lam’asawɔ
8-9. Ngande wakanandema anto efula l’onto ndo l’onto oma lo ngandji kakawɛnyi kele lam’asa Ɛmɛnyi wa Jehowa?
8 Paka oko wakadite Yeso, anto efula wayeya ambeki ande wa mɛtɛ oma lo ngandji ka mɛtɛ kɛnyanyawɔ lam’asawɔ. Ɛnyɛlɔ, ɔnangɛso ɔmɔtshi lelɛwɔ Ian mbohɔka mbala ka ntondo kakandɔtɔ lo losanganya lɔmɔtshi la woke, lakasalema lo sɛkɛ dia mponde diaki suke la lakande. Laasɔ ko Ian akatshu lo sɛkɛ dia mponde sɔ ambeta ngɔndɔ ngana tsho dia tenda matshɛ kɛmɔtshi. Nde mbutaka ate: “Anto waki lo losanganya lɔsɔ ntshikitana tshɛ lo tshɛ la wanɛ wakatshu dia tenda mponde. Ɛmɛnyi wa Jehowa waki la loshilambo, wakalɔtɛ dimɛna ndo anawɔ waki la nkɛwɔ y’amɛna.” Nde kotshaka ate: “Laadiko wa laasɔ, anto asɔ wakɛnamaka dia vɔ ngɛnangɛnaka la kɛnɛ kele lawɔ ndo wekɔ lo wɔladi, ɔsɔ kele dui diakamakombolaka l’edja k’ɛnɔnyi lo lɔsɛnɔ lami. Handjowɔ kaanga sawo ɔtɔi diakashama lushi lɔsɔ, koko laakatatetemala mbohɔ woho wele Ɛmɛnyi wa Jehowa la nkɛwɔ y’amɛna.” c Lo mɛtɛ, lɔkɛwɔ lɔsɔ ekɔ etombelo w’oma lo ngandji ka mɛtɛ kɛnyanyaso lam’asaso. Lam’ele sho mbokaka anangɛso l’akadiyɛso ngandji, sho mbasalɛka akambo la kɛtshi ndo la dilɛmiɛlɔ.
9 Ɔnangɛso ɔmɔtshi lelɛwɔ John akaambe woho akɔ waamɛ etena kakandɔtɔ mbala kande ka ntondo lo nsanganya ya l’etshumanelo. Nde mbutaka ɔnɛ: “Lakanandema efula lo lɔngɛnyi la mɛtɛ laki l’onto tshɛ la lɛkɔ, mbuta ate vɔ wakɛnamaka diele oko waki kokele. Ngandji ka mɛtɛ kaki lawɔ kakashikikɛ dia lamboshola ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ.” d Ntena la ntena, bɛnyɛlɔ dia ngasɔ ndo dikina mɛnyaka dia ekambi wa Jehowa mbele Akristo wa mɛtɛ.
10. Etena kakɔna djekoleko kakokaso nkondja diaaso dia mɛnyanya ngandji k’Okristo? (Enda nɔtɛ ka l’ɛse ka dikatshi.)
10 Oko wakatadiɛnyi la diko, ndooko ombetawudi ɔtɔi la l’atei aso lele kokele. Lo ntena la ntena, vɔ mbeyaka mbuta kana nsala dui dimɔtshi diakoka tonyangiya. e (Jak. 3:2) Lo waaso asɔ, djekoleko etena katonyangiya anto akina, sho kokaka mɛnya dia tekɔ mɛtɛ la ngandji otsha le wɔ oma lo kɛnɛ kayotota ndo kayotosala. Lo dikambo sɔ, wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma l’ɛnyɛlɔ kakatshike Yeso?—Joani 13:15.
WOHO AKƆNA WAKƐNYA YESO APƆSTƆLƆ ANDE NGANDJI?
Yeso akɛnya ngandji otsha le apɔstɔlɔ ande kaanga mbakawasalaka wandja efula (Enda odingɔ 11-13)
11. Naa dionga dia kɔlɔ diakakɛnɛmɔla Jakɔba nde la Joani? (Enda ndo osato.)
11 Yeso konongamɛ dia ambeki ande monga kokele. Koko, la ngandji tshɛ nde akaakimanyiya dia vɔ nsala la wolo dia nɔngɔsɔla nkɛwɔ yawɔ l’oyango wa vɔ mbetawɔma le Jehowa. Lo diaaso dimɔtshi, apɔstɔlɔ ahende, Jakɔba nde la Joani, wakalɔmbɛ mamakawɔ dia nde mbitɛ Yeso dia nde mbasha ahole wa lokumu lo Diolelo. (Mat. 20:20, 21) Jakɔba nde la Joani wakakɛnɛmɔla dionga di’otako ndo dia lotamanya.—Tok. 16:18.
12. Lande na kele aha paka Jakɔba la Joani ato bakakɛnɛmɔla waonga wa kɔlɔ? Lembetshiya.
12 Aha Jakɔba nde la Joani ato mbakakɛnɛmɔla dionga dia kɔlɔ sɔ lo diaaso sɔ. Tolembete kɛnɛ kakasale apɔstɔlɔ akina: “Lam’akoke ambeki akina 10 dikambo sɔ, vɔ wakomalɛ asekawɔ 2 asɔ.” (Mat. 20:24) Sho koka nkanyiya ɛtɛkɛta wa kɔlɔ waketshɔnya Jakɔba la Joani ndo apɔstɔlɔ akina. Ondo apɔstɔlɔ akina wakate dui dimɔtshi diele oko nɛ: ‘Afɔnyanyu enyu katonyɔlɔmba ahole wa lokumu lo Diolelo? Aha nyuamɛ mbakakambe wolo kaamɛ la Yeso. Ndo sho lawɔ mbasungana nongola waɛsɛ wa laande asɔ!’ Oyadi kɛnɛ kakawafɔnyaka kana kakawate, lo diaaso sɔ vɔ wakohɛ dia vɔ wakahombe ntetemala mɛnyanya ngandji ndo ɔlɔlɔ lam’asawɔ.
13. Kakɔna kakasale Yeso lo kɛnɛ kendana la wandja w’apɔstɔlɔ ande? (Mateo 20:25-28)
13 Kakɔna kakasale Yeso la ntondo k’okakatanu ɔsɔ? Nde komomala. Nde kombita dia nde akaye ndjoyanga apɔstɔlɔ woleki amɛna, apami waki l’okitshakitsha w’efula ndo wanɛ wakahombaka salanɛka akambo ntena tshɛ la ngandji lam’asawɔ. Koko, Yeso akakane yimba kaamɛ lawɔ la solo dia lotutsha tshɛ, nɛ dia nde akeyaka dia vɔ wakakombolaka nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. (Adia Mateo 20:25-28.) Yeso akatetemala salɛ apɔstɔlɔ ande akambo la ngandji tshɛ kaanga mbele aha ɔsɔ mbaki mbala ka ntondo kana k’ekomelo kakayangaka apɔstɔlɔ ande dia mbeya akɔna akaleke woke l’atei awɔ.—Makɔ 9:34; Luka 22:24.
14. Waonga wa ngande waki l’anto wa lɛnɛ akoole apɔstɔlɔ wa Yeso?
14 Aha la taamu, Yeso akeyaka dia mbekelo ya lɛnɛ akoole apɔstɔlɔ ande yaki la shɛngiya lewɔ. (Joani 2:24, 25) Lɛnɛ akawole, Afundji l’Afarisɛ waketshaka di’anto waki ohomba paka naka wekɔ l’ahole wa lokumu. (Mat. 23:6; ɛdika la vidɛo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: Les premiers sièges dans les synagogues yatanema lo nɔtɛ ka wekelo ka lo Mateo 23:6.) Ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ w’ase Juda wakafɔnyaka dia vɔ ndeka anto akina. f (Luka 18:9-12) Yeso akashihodia di’ahole asɔ wakakokaka monga la shɛngiya le apɔstɔlɔ lo woho wakawayaɔsaka oyadi vɔamɛ kana anto akina. (Tok. 19:11) Nde konongamɛ di’ambeki ande hawosalaki pondjo munga ndo nde aki la solo dia lotutsha otsha lewɔ etena kakawasalaka dui sɔ. Nde akeyaka dia vɔ wakakombolaka nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ, diakɔ diele la solo dia lotutsha tshɛ nde akaakimanyiya dia vɔ minya otako ndo lotamanya laki lawɔ ndo mpɛnya waonga asɔ la ngandji.
NGANDE WAKOKASO MBOKOYA ƐNYƐLƆ KA YESO?
15. Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma lo kɛnɛ kakasale Jakɔba nde la Joani?
15 Sho koka mbeka awui efula oma lo kɛnɛ kakasale Jakɔba nde la Joani. Aki dui dia kɔlɔ efula le Jakɔba nde la Joani dia nɔmba Yeso dia vɔ nkondja ahole wa lokumu lo Diolelo. Koko, apɔstɔlɔ akina vɔ lawɔ wakasale kɔlɔ lo woho wakawetawɔ dia dui sɔ ndanya kaamɛ kaki lam’asawɔ. Koko, Yeso aki ɔlɔlɔ ndo nde akokaka apɔstɔlɔ akɔ 12 tshɛ ngandji. Wetshelo akɔna wakondjaso? Aha paka kɛnɛ kasala anto akina ato mbele dikambo, koko ndo woho wayotosala akambo lo ndjela munga yatosalɛwɔ ndo wɛɔdu awɔ. Kakɔna kakoka tokimanyiya? Etena katomadia osekaso ombetawudi, sho koka ndjambola ɔnɛ: ‘Lande na kele munga kosalende kamboleka mbishami paa? Onde dui sɔ diamboshola wɔdu ɔmɔtshi wahombami nsala la wolo dia ndɔshana lawɔ? Onde onto losale kɔlɔ ekɔ ondo lo ndɔshana l’ekakatanu ɛmɔtshi? Kaanga naka lekɔ lo ndjaoka dia dimi mbɔswɛ lo dui diosalende, onde dimi koka mbɛɛnya ngandji ka ndjahondja lo nsala dia mbohɛ dui diosalende dia kɔlɔ?’ Etena kayotoleka salɛ anto akina akambo la ngandji, mbayotoleka mɛnya dia sho tekɔ ambeki wa mɛtɛ wa Yeso.
16. Wetshelo akɔna nto wakokaso nkondja ome l’ɛnyɛlɔ ka Yeso?
16 Ɛnyɛlɔ ka Yeso tetshaka nto dia nsala la wolo dia mbeya asekaso ambetawudi dimɛna. (Tok. 20:5) Kɛnɛ koleki ele, Yeso koka mbadia kɛnɛ kele l’etema. Sho hatokoke nsala dui sɔ. Koko, pombaka monga la solo dia lotutsha otsha le anangɛso l’akadiyɛso, etena katotshawɔ nkɛlɛ. (Ɛf. 4:1, 2; 1 Pe. 3:8) Ekɔ wɔdu efula nsala dui sɔ, naka sho nsala dia mbeka awui efula wendana l’ahole wakawole. Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ kɛmɔtshi.
17. Wahɔ akɔna wakakondja omendji w’otshimbedi lo mbeya ɔnangɛso dimɛna?
17 Omendji ɔmɔtshi w’otshimbedi wa nkamba lo Ɛstɛ ka l’Afrikɛ mbohɔka ɔnangɛso ɔmɔtshi lakasalaka awui l’epetenge. Ngande wakasale omendji w’otshimbedi ɔsɔ? Nde mbitaka ate: “Lo dihole dia mbewɔ ɔnangɛmi, lakɔshi yɛdikɔ ya mbeeya dimɛna.” Lo nsala ngasɔ, omendji w’otshimbedi ɔsɔ akayeyaka awui amɔtshi wendana la lɛnɛ akole ɔnangɛso waki la shɛngiya lo lonto lande. Omendji w’otshimbedi ɔsɔ tetemalaka mbuta ɔnɛ: “L’ɔkɔngɔ wa dimi nshihodia dia komonga dui dia wɔdu le ɔnangɛso dia ntondoya kɛnɛ kakasalemaka lo nkumbo kande ndo ehamelo wakandasale, dimi lakayoolangaka efula. Takayokomaka angɛnyi w’eshika.” Ɔnkɔnɛ, etena kasalaso la wolo dia mbeya anangɛso l’akadiyɛso, dui sɔ mongaka wɔdu le so dia mbowaɛnya ngandji.
18. Ambola akɔna wakokaso ndjaoka naka osekaso ombetawudi ambotosalɛ dui dimɔtshi dia kɔlɔ? (Tokedi 26:20)
18 Lo ntena dimɔtshi, sho mbeyaka mɛna ohomba wa ndjasukanya l’osekaso ombetawudi lakatosalɛ kɔlɔ. Koko, ntondotondo, ayonga dimɛna sho ndjaoka ambola wele oko: ‘Onde dimi mbeyaka kɛnɛ tshɛ kakatombe?’ (Tok. 18:13) ‘Onde dui sɔ mɛnyaka dia nde komonga la nkanyi yasalɛmi kɔlɔ?’ (Ond. 7:20) ‘Onde dimi talasalaka munga ka ngasɔ?’ (Ond. 7:21, 22) ‘Naka dimi nsawola l’onto akɔ dia dikambo diakɔ, onde dui sɔ diayonyomoleka nkonya akambo wolo?’ (Adia Tokedi 26:20.) Lam’awɔsaso etena ka nsɛdingola ambola asɔ, sho mbeyaka ndjokomɛ lo mbita dia ngandji kokaso ɔnangɛso koka totshutshuya dia mbohɛ munga kotosalende.
19. Kakɔna kamboyashikikɛ dia nsala?
19 Oko olui, Ɛmɛnyi wa Jehowa mbeyamaka oko ambeki wa mɛtɛ waki Yeso. Sho tshɛ onto l’onto mɛnyaka dia tekɔ mɛtɛ ambeki waki Yeso, ele etena kɛnyanyaso ngandji ka ndjahondja otsha le anangɛso l’akadiyɛso, oyadi wandja wele lawɔ. Lo nsala ngasɔ, sho mbeyaka nkimanyiya anto akina dia vɔ mbeya ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ ndo ndja dia ndjɔtɛmɔla Jehowa kaamɛ la so, Nzambi ka ngandji. Nyɛsɔ toyashikikɛ dia ntetemala mɛnyanya ngandji kele djembetelo yeyama Akristo wa mɛtɛ.
OSAMBO 17 “Dimi nangaka”
a Anto efula kotɔmaka oya l’akambo wa mɛtɛ l’ɔtɛ wa ngandji ka mɛtɛ kɛnawɔ kele lam’asaso. Koko sho bu kokele, ɔnkɔnɛ lo ntena dimɔtshi dui sɔ hatongaka wɔdu dia mɛnyanya ngandji lam’asaso. Nyɛsɔ tɔsɛdingole lande na kele ngandji ekɔ ohomba ndo woho wakokaso mbokoya ɛnyɛlɔ ka Yeso etena katosalɛ anto akina kɔlɔ.
b Enda dibuku diele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Yaka ondjele,” tshap. 17, odingɔ 10-11.
c Enda sawo diele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Lɔsɛnɔ lami laya l’oyango,” lo Tshoto y’Etangelo ya Ngɔndɔ ka dikumi l’ɔtɔi 1, 2012, lk 13-14.
d Enda sawo diele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Tout semblait me réussir,” lo Tshoto y’Etangelo ya Ngɔndɔ ka tanu 1, 2012, lk. 18-19. Lo falase
e Sawo nɛ hatɛkɛta dikambo dia pɛkato ya weke yahomba kandɔma paka oma le dikumanyi, ɛnyɛlɔ oko nyɛ yoshilami lo 1 Kɔrɛtɔ 6:9, 10.
f Akayotamaka dia mbala efula oma laasɔ owandji ɔmɔtshi w’ɔtɛmwɛlɔ akayotaka ɔnɛ: “L’andja w’otondo halekanyi anto akumi asato wasala akambo w’ɛlɔlɔ oko Abrahama. Naka ekɔ anto akumi asato, kete dimi l’ɔnami tekɔ anto ahende l’atei awɔ; naka wekɔ anto dikumi, kete dimi l’ɔnami tekɔ anto ahende l’atei w’anto asɔ; naka wekɔ anto atanu, kete dimi l’ɔnami tekɔ anto ahende l’atei awɔ; naka wekɔ anto ahende, kete dimi l’ɔnami; ko naka ekɔ paka onto ɔtɔi, kete dimɛ.”
