1-2. Naka wɛ atonge nsuke dia nongola batisimu, lande na kahayahombe nkɔmɔ? (Enda osato wa lo lohoso.)

 NAKA WƐ ekɔ lo nanga batizama, kete wɛ amboyadjɛ oyango wa dimɛna efula. Onde wɛ ekɔ nsuke dia ntakola nna sɔ l’etena kɛnɛ? Naka wɛ mbetawɔka ndo dikumanyi mbetawɔka, kete tengengake batizama lo diaaso diayela. Lɔsɛnɔ la dimɛna l’olimu wa Jehowa lekɔ lo kokongɛ.

² Lo wedi okina, onde onto ɔmɔtshi ambokotɛka dia wɛ pombaka nsala ehamelo la ntondo ka wɛ batizama? Kana onde wɛ amboshihodia dui sɔ wɛmɛ? Naka ngasɔ mbediɔ, tɔkɔmɔke. Wɛ pombaka mpama ndo nkotsha oyango w’ohomba ɔsɔ, oyadi dikɛnda kana opalanga keyɛ.

3. Kakɔna kakambola owandji w’ɛnɛnɛ wa l’Etiyɔpiya Filipɛ, ndo dimbola diakɔna dionyiyama? (Ets. 8:36, 38)

³ Adia Etsha 8:36, 38. Owandji w’ɛnɛnɛ wa l’Etiyɔpiya akambola osambisha Filipɛ ate: “Kakɔna kashimba dia dimi batizama?” Pami k’ose Etiyɔpiya kɛsɔ aki la mposa ka batizama, ko onde mɛtɛ nde aki suke la ntakola nna di’ohomba sɔ?

4. Ngande wakɛnya ose Etiyɔpiya ɔsɔ dia nde akayashikikɛ dia ntetemala mbeka?

⁴ Pami k’ose Etiyɔpiya “akatatshɔka la Jɛrusalɛma dia tɔtɛmɔla.” (Ets. 8:27) Laasɔ, nde pombaka monga ose wodja wakakome ombetawudi; waki komonga ose Juda. Aha la taamu nde akeke awui wa Jehowa oma lo efundelo w’ekila w’Afundelo wa lo Hɛbɛru. Koko, nde aki la mposa ka nyomeka akambo efula. Laasɔ, etena kakahomana Filipɛ la ɔnɛnɛnɛ ɔsɔ lo mboka, kakɔna kakatane Filipɛ pami kɛsɔ asala? Nde akatadiaka  wɔɔmbɔ w’efundelo w’omvutshi Isaya. (Ets. 8:28) Ɔsɔ aki mbo ya ndɛ ya lo nyuma ya wolo. Owandji w’ɛnɛnɛ ɔsɔ kondjashaka tsho dia mbeka wetshelo w’etatelo w’oma lo Bible; koko nde akalangaka ntetemala mbeka.

5. Kakɔna kakasale ose Etiyɔpiya ɔsɔ la kɛnɛ kakandekaka?

⁵ Pami kɛsɔ aki ɔnɛnɛ wakakambaka laka Kandakɛ, nkumekanga ka womoto ka l’Etiyɔpiya “nde kakalamaka ekundji ande tshɛ.” (Ets. 8:27) Ɔnkɔnɛ, nde akahombe monga pami kaki l’ɛkɛndɛ efula. Koko, nde akɔshi etena dia ntɛmɔla Jehowa. Nde konangaka tsho mbeka awui wa mɛtɛ; koko nde akakambaka ndo la kɛnɛ kakandekaka. Ɔnkɔnɛ, nde akande lɔkɛndɔ l’otondo oma l’Etiyɔpiya l’oyango wa tɔtɛmɔla Jehowa lo tɛmpɛlɔ la Jɛrusalɛma. Lɔkɛndɔ lɔsɔ lakahombe mbɔɔsɛ wenya ndo falanga efula, koko pami kɛsɔ akalangaka ntɛmɔla Jehowa, oyadi kɛnɛ tshɛ kakalɔmbaka dui sɔ.

6-7. Ngande wakatetemalaka mpama ngandji k’ose Etiyɔpiya otsha le Jehowa?

⁶ Ose Etiyɔpiya akeke awui amɔtshi wa mɛtɛ w’ohomba oma le Filipɛ, mbidja ndo lonto la Mɛsiya. (Ets. 8:34, 35) Owandji w’ɛnɛnɛ ɔsɔ akanandema mɛtɛ lo mbeya kɛnɛ kakasale Yeso lo dikambo diande. Kakɔna kakandasale l’ɔkɔngɔ wa nde mbeya awui asɔ? Nde akakoke ntetemala ntshikala woho wakinde, ose wodja l’ose Juda lakalɛmiyamaka efula. Koko, ngandji kande otsha le Jehowa ndo otsha le Ɔnande kakahame. Nde akatshutshuyama dia mbɔsa yɛdikɔ yakatshikitanya lɔsɛnɔ lande ya batizama ndo nkoma ombeki wa Yeso Kristo. Etena kakandɛnyi dia pami kɛsɔ aki suke, Filipɛ akobatiza.

⁷ Naka nyu ndjela ɛnyɛlɔ k’ose Etiyɔpiya kɛsɔ, kete nyu lawɔ kokaka ndjalɔngɔsɔla dia batizama. Nyu lawɔ kokaka mbita l’eshikikelo tshɛ ɔnɛ: “Kakɔna kashimba dia dimi batizama?” Tɔsɛdingole woho wakokanyu ndjela wanya akɔ waamɛ wakandayele: Nde akatetemala mbeka, akakambe la kɛnɛ kakandekaka, ndo akatetemala mpamia ngandji kande otsha le Nzambi.

8. Ngande wendana Joani 17:3 la yɛ?

⁸ Adia Joani 17:3. Onde ɛtɛkɛta wa Yeso ɛsɔ wambokokimanyiya dia wɛ mbɔsa yɛdikɔ ya mbeka Bible? Dui sɔ diekɔ mɛtɛ le efula ka l’atei aso. Ko onde ɛtɛkɛta akɔ waamɛ totɛka dia ndo sho lawɔ ntetemala mbeka? Eelo. Hatohekɔki pondjo “mbeya . . . Nzambi [ɔtɔi] ka mɛtɛ.” (Ond. 3:11) Tayotetemalaka mbeka pondjo pondjo. Lam’ayototalekaka mbeka mbayototayasukanyaka la Jehowa.​—Os. 73:28.

9. Kakɔna kahombaso nsala l’ɔkɔngɔ wa sho nkondja ewo ka wetshelo w’etatelo w’oma lo Bible?

 ⁹ Etena katatɛso mbeka awui wendana la Jehowa, sho mbekaka tsho wetshelo w’etatelo wa lo Bible. Lo mukanda ande wakandafundɛ ase Hɛbɛru, ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akate dia wetshelo w’etatelo ɔsɔ ekɔ “akambo w’etatelo.” Nde kombutaka dia “wetshelo w’etatelo ɛsɔ bu ohomba”; nde akawaɛdikaka la abɛlɛ wanɔshawɔ ɔna ashashi. (Hɛb. 5:12; 6:1) Koko nde akatetemalaka nto nkeketsha Akristo tshɛ dia vɔ nyomoleka mbeka wetshelo w’etatelo w’oma lo Bible ndo mbeka awui wa mɛtɛ wa lotshimbola wa l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Onde wɛ ekɔ la nsaki ka mbeka wetshelo wa lo tshimula w’oma lo Bible? Onde wɛ ekɔ nsuke dia ntetemala mpama, ntetemala mbeka awui wendana la Jehowa ndo asangwelo ande?

10. Lande na kele mongaka okakatanu le amɔtshi dia mbeka?

¹⁰ Le efula ka l’atei aso, ekɔ okakatanu dia mbeka. Ayotota lo dikambo diayɛ? Onde lo kalasa, wɛ akeke woho wa mbadia ndo mbeka dimɛna? Onde wɛ akangɛnangɛnaka la wekelo ndo akakondja wetshelo efula? Kana onde wɛ amboyɛna dia wɛ bu l’akoka wa mbeka dimɛna oma l’abuku? Naka ngasɔ mbediɔ, kete wɛ bu wɛmɛ. Koko Jehowa koka kokimanyiya. Nde ekɔ kokele ndo Ombetsha woleki tshɛ dimɛna wakokayɛ monga lawɔ.

11. Ngande wɛnya Jehowa dia nde ekɔ “Ombetsha a woke”?

¹¹ Jehowa mbelamɛka ndamɛ “Ombetsha ayɛ wa woke.” (Isa. 30:20, 21) Nde ekɔ la solo dia lotutsha, ɔlɔlɔ ndo Ombetsha wayadja lo dihole di’anto akina. Nde nyangaka kɛnɛ kele ɔlɔlɔ le ambeki ande. (Os. 130:3) Ndo nde hatɔlɔmbɛ kɛnɛ keso bu l’akoka wa nsala. Ohɔ dia nde mbakatonge wɔɔngɔ ayɛ, wele woshasha wa diambo. (Os. 139:14) Takotɔ la mposa ka mbeka. Otungi aso nangaka dia sho mbekaka pondjo ndo ngɛnangɛnaka la kɛnɛ kekaso. Ɔnkɔnɛ, ekɔ dui dia lomba dia monga la “nsaki k’efula” k’awui wa mɛtɛ wa lo Bible kakianɛ. (1 Pe. 2:2) Yadjɛ eyango wakokayɛ nkotsha ndo ntetemala ndjela ekongelo ka wadielo wa Bible ndo ka wekelo. (Jas. 1:8) L’ekimanyielo ka Jehowa, wɛ ayɔngɛnangɛnaka la wadielo ndo ayoleka mbeka akambo efula wendana la nde.

12. Lande na kahombaso ndeka mbidja yimba le Yeso lo wekelo aso w’onto ndamɛ?

¹² Etshaka wenya mbala la mbala dia kanaka yimba la lɔsɛnɔ ndo la olimu wa Yeso. Ekɔ ohomba ndjelaka wanya waki Yeso la yambalo tshɛ naka talanga kambɛ Jehowa djekoleko lo ntena dia wolo nɛ. (1 Pe. 2:21) Yeso akate hwe dikambo di’ekakatanu wayohomana l’ambeki ande. (Luka 14:27, 28) Koko, nde aki l’eshikikelo di’ambeki ande wa mɛtɛ wayotondoya oko wakandatondoya. (Jni. 16:33) Eka kiambokambo tshɛ yendana la lɔsɛnɔ la Yeso ndo yadjɛ eyango wa mbookoya lo lɔsɛnɔ layɛ la lushi la lushi.

13. Awui akɔna wahombayɛ ntetemala nɔmba Jehowa ndo lande na?

¹³ Aha tsho monga l’ewo ko ambokoka. Ɔkɔkɔ weyɛ l’ohomba wa ewo ele wɛ kokaka mbeka awui efula wendana la Jehowa ndo nkɛnɛmɔla waonga wele oko ngandji ndo mbetawɔ otsha le nde. (1 Kɔr. 8:1-3) Etena katayatetemala mbeka, tetemala nɔmba Jehowa dia nde kokimanyiya dia wɛ monga la mbetawɔ k’efula. (Luka 17:5) Nde kadimolaka la lokaho tshɛ alɔmbɛlɔ wa ngasɔ. Mbetawɔ ka mɛtɛ kohikami lo ewo ka Nzambi le so kayokokimanyiya dia nsala ehamelo.​—Jak. 2:26.

14. Ngande wakatɔtɔmiya ɔpɔstɔlɔ Petero ohomba wa nkamba la kɛnɛ kekaso? (Enda ndo osato.)

¹⁴ Ɔpɔstɔlɔ Petero akatɔtɔmiya ohomba w’ambeki  wa Kristo wa ntetemala nkamba la kɛnɛ kekawɔ. Nde akate dia ɔkɔndɔ wa lo Bible wendana la Nɔa. Jehowa akatɛ Nɔa dia lo tshimbo ya Mvula k’elola, Nde ayela elanyelo le akanga wa kɔlɔ wa l’etena kɛsɔ. Mbeya tsho dia elola kayoya dui sɔ kokoka nshimbɛ Nɔa la nkumbo kande. Tolembete dia Petero akatɛkɛtaka dia etena ka la ntondo ka Mvula k’elola “etena kakasɛlamaka wato wa luudu.” (1 Pe. 3:20) Eelo, Nɔa nde la nkumbo kande wakasalaka akambo wakawekaka oma le Nzambi, lo nsala waato wa luudu, bato wa woke. (Hɛb. 11:7) Ɔnkɔnɛ, Petero akɛdika kɛnɛ kakasale Nɔa kɛsɔ la batisimu, lo mfunda ɔnɛ: “Batisimu kɔtɔnɛ la dui sɔ tɔ lawɔ kekɔ lo nyoshimbɛ.” (1 Pe. 3:21) Lo yoho mɔtshi, sho mbeyaka mbɛdika olimu wasalayɛ l’etena kɛnɛ dia ndjalɔngɔsɔla dia batizama l’olimu wakakambaka Nɔa la nkumbo kande l’edja k’ɛnɔnyi efula dia nsɛla wato wa luudu. Olimu akɔna wakokayɛ nsala dia ndjalɔngɔsɔla otsha lo batisimu?

15. Ndjatshumoya ka mɛtɛ kɛdikɛdi na?

¹⁵ Dui dimɔtshi dia ntondo diahombaso nsala ele ndjatshumoya l’ otema ɔtɔi oma lo pɛkato yaso. (Ets. 2:37, 38) Ndjatshumoya ka mɛtɛ konyaka dia nsala etshikitanu wa mɛtɛ. Onde wɛ ambotshikaka nsala awui wahangɛnyangɛnya Jehowa, ɛnyɛlɔ nsɛna lɔsɛnɔ la mindo, nnɔ mfɔka, nkamba l’ɛtɛkɛta wa kɔlɔ, kana ntondja ɛtɛkɛta wa kɔlɔ? (1 Kɔr. 6:9, 10; 2 Kɔr. 7:1; Ɛf. 4:29) Naka wɛ atasale dui sɔ, kete tetemala nsala etshikitanu wahombama. Sawola la ɔnɛ leka la yɛ Bible kana mbola dikumanyi dia l’etshumanelo ekimanyielo ndo ɛlɔmbwɛlɔ. Naka wɛ ekɔ ɔlɔngɔlɔngɔ waakadjasɛ lakanyu, tetemala nɔmba ambutshi ayɛ ekimanyielo dia ntshika mbekelo tshɛ ya kɔlɔ yakoka koshimba diaha wɛ nongola batisimu.

16. Mbekelo y’amɛna ya lo nyuma mendanaka nto la na?

¹⁶ Ekɔ dimɛna nto ndjela mbekelo y’amɛna ya lo nyuma. Mbekelo yakɔ mendanaka la wɔtwɛlɔ wa lo nsanganya y’Akristo ndo woshelo wa kɔmatɛrɛ lɔkɔ. (Hɛb. 10:24, 25) Ndo etena kakotshayɛ kɛnɛ kalɔmbama dia ndjasha l’olimu w’Okristo, etɛ dui sɔ etenyi kɛmɔtshi ka mbekelo yayɛ y’amɛna. Etena tshɛ kayashayɛ l’olimu washimbɛ nsɛnɔ, mbayoyotalekaka  mbɔngɛnangɛna. (2 Tim. 4:5) Naka wɛ eke dikɛnda ndo akadjasɛ lakanyu, yambola wate: ‘Onde ekɔ ohomba dia ambutshi ami mboholakami dia mbɔtɔ lo nsanganya kana dia ntshɔ l’esambishelo? Kana onde dimɛ mbɔsa yɛdikɔ ya nsala dikambo sɔ?’ Lo mbɔsa tɛdikɔ ta ngasɔ lo nyu nyuamɛ, nyu mɛnyaka mbetawɔ ndo ngandji ndo lowando otsha le Jehowa Nzambi. Wasɔ mbele awui “wɛnya ditshelo diɛnya omamemelo le Nzambi,” weshasha washayɛ Jehowa. (2 Pe. 3:11; Hɛb. 13:15) Weshasha tshɛ wakimɔma la lolango aha la ntshutshuya ngɛnyangɛnyaka Nzambi kaso. (Ɛdika la 2 Kɔrɛtɔ 9:7.) Sho salaka awui asɔ dikambo vɔ toshaka ɔngɛnɔngɛnɔ etena kashaso Jehowa kɛnɛ koleki dimɛna le so.

17-18. Dionga diakɔna di’ohomba diayokokimanyiya dia mpama polo lo batisimu ndo lande na? (Tokedi 3:3-6)

¹⁷ Etena katayahame dia nongola batisimu, wɛ ayohomana l’ekakatanu. Anto amɔtshi mbeyaka kɔsɔka l’ɔtɛ wayayɛ la mbetawɔ k’oyoyo; vɔ mbeyaka kaanga kɔlɔsha kana kɔhɛnyahɛnya. (2 Tim. 3:12) Ondo wɛ ekɔ lo nsala la wolo dia ntshika nsala dui dimɔtshi dieyayɛ ɔnɛ diekɔ kɔlɔ, koko ntena dimɔtshi wɛ ekɔ lo ntetemala nsala dui diakɔ dia kɔlɔ. Kana wɛ mbeyaka ndjoyaoka oko wɛ ambohomba solo dia lotutsha lo ndjaoka kɔlɔ l’ɔtɛ wɛnayɛ oko oyango ayɛ hakotshama. Kakɔna kayokokimanyiya dia mbikikɛ? Dionga dioleki ohomba ele, ngandji otsha le Jehowa.

¹⁸ Ngandji otsha le Jehowa mbele dionga dioleki dimɛna, dionga dioleki tshɛ dimɛna diahombayɛ monga la diɔ. (Adia Tokedi 3:3-6.) Ngandji ka wolo otsha le Nzambi koka tokimanyiya dia ntondoya ekakatanu wa lo lɔsɛnɔ. Bible tɛkɛtaka mbala efula dia ngandji kakɔlamelo koka Jehowa ekambi ande. Ngandji ka kɔlamelo nembetshiyaka dia nde hatshikaki pondjo ekambi ande kana ntshika mbowaoka ngandji. (Os. 100:5) Wɛ akatongama l’efanelo ka Nzambi. (Eta. 1:26) Ngande wakokayɛ mɛnya woho wa ngandji kɛsɔ?

19. Ngande wakokayɛ mɛnya lowando l’efula lo kɛnɛ tshɛ kakosalɛ Jehowa? (Ngal. 2:20)

¹⁹ Totate la lowando. (1 Tɛs. 5:18) Lushi tshɛ, yambola wate: ‘Ngande wakamɛnya Jehowa ngandji kande?’ Oma laasɔ, yashikikɛ dia mbishaka Jehowa losaka l’alɔmbɛlɔ ayɛ, lo nshila awui shikaa wakandakosalɛ. Shihodia akambo wakosalɛ Jehowa le yɛ wɛmɛmɛ, nɛ dia nde kolangaka okowakashihodia ɔpɔstɔlɔ  Pɔɔlɔ dui sɔ lo dikambo dia Jehowa. (Adia Ngalatiya 2:20.) Yambola wate: ‘Onde dimi nangaka mɛnya Jehowa ngandji kami lo wedi ami?’ Ngandji ka Jehowa kayokokimanyiya dia ntetemala nshika ntanga la ntondo k’ehemba ndo ekakatanu wahomana la yɛ. Kɛsɔ ayokotshutshuya dia wɛ nama mbekelo yayɛ y’amɛna ya lo nyuma, ntetemala mɛnya ngandji kokayɛ Shɔ lushi la lushi.

20. Kakɔna kahombayɛ nsala dia wɛ nambola lɔsɛnɔ layɛ le Jehowa ndo ohomba akɔna wele la yɛdikɔ shɔ?

²⁰ L’edjedja ka wonya, ngandji kokayɛ Jehowa kayokotshutshuya dia nsala dɔmbɛlɔ dia laande. Wɛ ayoyakimɔ le Nzambi. Ohɔ dia, kamayakimɔyɛ le Jehowa, wɛ mongaka l’elongamelo ka diambo kɛnɛ: Wɛ ayongaka onto lande pondjo pondjo. Etena kakimɔyɛ lɔsɛnɔ layɛ le Jehowa, wɛ mbolakaka dia wɛ ayowokambɛka oyadi lo ntena di’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo dia paa. Wɛ bu l’ohomba wa nsala daka sɔ nto. Mɛtɛ, etena kayakimɔso, sho mbɔsaka yɛdikɔ ya wolo efula. Ko ohokana yimba la dui nɛ: Wɛ ayɔsa tɛdikɔ efula lo lɔsɛnɔ layɛ, tɔmɔtshi l’atei atɔ tekɔ amɛna efula, koko wɛ hatɔsa yɛdikɔ ya dimɛna yoleki nyɛ, mbuta ate nambola lɔsɛnɔ layɛ le Jehowa. (Os. 50:14) Satana ayohemba ntɛwɔla ngandji kokayɛ Shɔ, lo nongamɛ dia wɛ ayoshisha olowanyi ayɛ. Tetawɔke pondjo dia Satana ntondoya! (Jɔbɔ 27:5) Ngandji ka wolo kokayɛ Jehowa kayokokimanyiya dia wɛ nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la ndjakimɔ kayɛ ndo ntetemala ndjasukanya suke suke la shɔ kele l’olongo.

21. Lande na kataso dia batisimu bu ekomelo koko ekɔ etatelo?

²¹ L’ɔkɔngɔ wa wɛ ndjakimɔ le Jehowa, sawola la dikumanyi dia l’etshumanelo kayɛ lo kɛnɛ kendana la nna dikina di’ohomba diahombayɛ ntakola. Ohɔka nshi tshɛ dia batisimu bu ekomelo koko ekɔ etatelo. Lɔ lekɔ lɔsɛnɔ laha l’ekomelo lo kambɛ Jehowa. Diakɔ diele nkeketsha ngandji kokayɛ Shɔ l’etena kɛnɛ. Yadjɛ eyango dia ngandji kayɛ tatetemalaka mpama lushi la lushi. Dui sɔ diayokokonya dia wɛ batizama. Ɔsɔ ayonga lushi la diambo. Koko ɔsɔ ekɔ tsho etatelo. Ngandji kokayɛ Jehowa ndo Ɔnande katetemale mpama pondjo pondjo!