Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

Ambola w’oma le ambadi

Ambola w’oma le ambadi

Ɛzɛkiyɛlɛ 37 tɛkɛtaka dikambo dia totenyi t’esongo tohende takayoyala tshenyi y’osongo tshɔi. Kakɔna kalembetshiya dui sɔ?

Lo tshimbo y’omvutshi ande Ɛzɛkiyɛlɛ, Jehowa akewoya ɔnɛ wodja ande wakahombe nkalola lo Nkɛtɛ ya Daka ndo ɔnɛ vɔ wakahombe nyomonga kaamɛ oko wodja ɔtɔi nto. Prɔfɛsiya kɛsɔ kakewoya nto ɔnɛ wanɛ watɛmɔla Nzambi lo nshi y’ekomelo pombaka monga kaamɛ oko wodja ɔtɔi.

Jehowa akatɛ omvutshi ande Ɛzɛkiyɛlɛ dia mfunda lo totenyi t’esongo tohende. Nde akahombe mfunda lo tshenyi yosongo ya ntondo ɔnɛ: “Dikambo dia Juda ndo dikambo dia ase Isariyɛlɛ wele kaamɛ la nde.” Ndo mfunda lo tshenyi kina ɔnɛ: “Dikambo dia Yɔsɛfu, tshenyi y’osongo ya Efrayimɛ ndo luudu la Isariyɛlɛ l’otondo wanɛ wele kaamɛ la nde.” Totenyi takɔ t’esongo tohende takahombe ndjala “tshenyi y’osongo tshɔi” lo lonya la Ɛzɛkiyɛlɛ.—Ɛzɛkiyɛlɛ 37:15-17.

Kakɔna kalembetshiya tshɛkɛta “Efrayimɛ”? Dioho dia Efrayimɛ diakalekaka mbeyama lo waoho dikumi wa lo diolelo di’Isariyɛlɛ dia lo nɔrdɛ. Lo mɛtɛ, Jɛrɔbɔama mbaki nkumekanga ka ntondo kakalɔmbɔla diolelo sɔ, nde aki oma lo dioho di’Efrayimɛ. (Eohwelo k’Ɛlɛmbɛ 33:13, 17; 1 Nkumi ya dikanga 11:26) Dioho sɔ diakaye oma le Efrayimɛ, ɔna Yɔsɛfu la pami. (Walelo 1:32, 33) Yɔsɛfu akakondja ɔtshɔkɔ wa laande oma le Jakɔbɔ she. Diakɔ diele, akasungana dia “tshenyi y’osongo ya Efrayimɛ” monga didjidji dia waoho dikumi wa diolelo dia lo nɔrdɛ. L’ɔnɔnyi wa 740 la ntondo ka Kristo, edja efula la ntondo ka Ɛzɛkiyɛlɛ ndjota prɔfɛsiya, ase Asuriya wakalɛndja diolelo dia Isariyɛlɛ dia lo nɔrdɛ ndo wakatɔlɛ anto lo lɔhɔmbɔ. (2 Nkumi ya dikanga 17:6) Ɛnɔnyi efula l’ɔkɔngɔ, ase Babilɔna wakalɛndja ase Asuriya. Diakɔ diele, etena kakafunde Ɛzɛkiyɛlɛ prɔfɛsiya kendana la totenyi t’esongo tohende, ase Isariyɛlɛ efula wakahandjɔnɛ lo diolelo dia Babilɔna.

Lo ɔnɔnyi wa 607 la ntondo ka Kristo mbotɔ, ase Babilɔna wakalɛndja diolelo dia Juda dia lo sidɛ diaki la waoho ahende ndo wakatɔlɛ anto otsha la Babilɔna. Ondo vɔ wakatshu ndo l’anto tshɛ wakatshikala oma lo diolelo di’Isariyɛlɛ dia lo nɔrdɛ. Nkumi ya dikanga ya lo diolelo dia lo sidɛ yaki oma lo dioho dia Juda. Ɛlɔmbɛdi vɔ la wɔ wakadjasɛka la Juda nɛ dia vɔ wakakambaka lo tɛmpɛlɔ. (2 Ɛkɔndɔ 11:13, 14; 34:30) Diakɔ diele, akasungana dia tshenyi y’osongo yaki “dikambo dia Juda” monga didjidji dia waoho ahende wa diolelo dia sidɛ.

Etena kakɔna kakasanganyema totenyi tohende t’esongo tɔsɔ? Dui sɔ diakasalema l’ɔnɔnyi wa 537 la ntondo ka Kristo mbotɔ, etena kakakalola enyimpala wa waolelo akɔ ahende mbuta ate, diolelo dia sidɛ ndo dia nɔrdɛ oma lo lɔhɔmbɔ otsha la Jɛrusalɛma dia toka tɛmpɛlɔ nto. Wodja w’Isariyɛlɛ kokakitɔna nto. Mbala kɛsɔ nto, ase Isariyɛlɛ wakatɛmɔlaka Jehowa kaamɛ. (Ɛzɛkiyɛlɛ 37:21, 22) Kaamɛ kɛsɔ, kakewoyama nto oma le omvutshi Isaya ndo Jɛrɛmiya.—Isaya 11:12, 13; Jɛrɛmiya 31:1, 6, 31.

Kakɔna kakewoya prɔfɛsiya ka Ɛzɛkiyɛlɛ kendana la ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi? Nde akewoya ɔnɛ Jehowa ayosala dia wanɛ tshɛ wɔtɛmɔla ‘monga ɔtɔi.’ (Ɛzɛkiyɛlɛ 37:18, 19) Onde atete edja kambokotshama daka sɔ? Eelo. Prɔfɛsiya kɛsɔ kakatatɛ kotshama lo 1919. La ntondo ka laasɔ, Satana akahembe nkakitola ekambi waki Nzambi lo pondjo. Koko lo 1919, ekambi waki Nzambi wakayakongɛmaka yema yema nto ndo wakayala kaamɛ nto.

Lo etena kɛsɔ, ekambi waki Nzambi efula waki l’elongamelo ka tonga nkumi ya dikanga ndo ɛlɔmbɛdi kaamɛ la Yeso l’olongo. (Ɛnyɛlɔ 20:6) Vɔ waki oko tshenyi y’osongo dikambo dia Juda. Koko aki nto anto yema tshitshɛ waki l’elongamelo ka nsɛna pondjo pondjo la nkɛtɛ. Ndo oko wakatetaka nshi, lofulo la wanɛ wele l’elongamelo kɛsɔ lakatadɛka. (Zɛkariya 8:23) Vɔ waki oko tshenyi y’osongo dikambo dia Yɔsɛfu.

Ɛlɔ kɛnɛ, elui akɔ ehende wekɔ lo kambɛ Jehowa kaamɛ. Ndo vɔ wekɔ la Nkumekanga ɔtɔi, Yeso Kristo. Lo prɔfɛsiya ka Ɛzɛkiyɛlɛ, vɔ tɛkɛtaka dikambo diande oko “okambi ami Davidɛ.” (Ɛzɛkiyɛlɛ 37:24, 25) Yeso akalɔmbɛ She lo dikambo dia ambeki ande ɔnɛ: ‘Wonge vɔ tshɛ ɔtɔi, oko weyɛ wɛ Papa kaamɛ la mi ndo dimi kaamɛ la yɛ.’ * (Enda nɔtɛ.) (Joani 17:20, 21) Yeso akatewoyisha nto dia djui ya tshitshɛ y’ambeki ande w’akitami wayonga “olui 1” kaamɛ la “ɛkɔkɔ ekina.” Vɔ tshɛ wakahombe ndjela “olami 1.” (Joani 10:16) Paka oko wakate Yeso, ɛlɔ kɛnɛ ekambi waki Nzambi tshɛ wekɔ kaamɛ, oyadi wanɛ wele l’elongamelo ka nsɛna pondjo pondjo l’olongo kana la nkɛtɛ.

^ od. 10 Etena kakatɛkɛtaka Yeso dia djembetelo ya nshi y’ekomelo, nde akasha ambeki ande wɛɛla efula. Ekɔ dui dia diambo dia mbeya ɔnɛ nde akatɛkɛta ntondo dia “ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo kɛsɔ,” djui ya tshitshɛ y’anango w’akitami wakahombe ndjɔlɔmbɔla ekambi waki Nzambi. (Mateo 24:45-47) Oma laasɔ, nde akasha wɛɛla dia ntɛkɛta dia akitami tshɛ. (Mateo 25:1-30) L’ekomelo nde akatɛkɛta dia wanɛ wayosukɛ anango Kristo ndo wayɔsɛna pondjo pondjo la nkɛtɛ. (Mateo 25:31-46) Woho akɔ waamɛ mbele, etena kakatatɛ prɔfɛsiya ka Ɛzɛkiyɛlɛ kotshama lo nshi yaso nyɛ, tɔ kakendana ntondotondo la wanɛ wele l’elongamelo ka tɔsɛna l’olongo. Ndo kaanga mbele aha mbala tshɛ kele waoho dikumi w’Isariyɛlɛ didjidji dia wanɛ wayɔsɛna pondjo pondjo la nkɛtɛ, kaamɛ katɛkɛtama lo prɔfɛsiya kɛsɔ toholaka kaamɛ kele lam’asa anto asɔ la akitami.