Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

Lande na kahombaso ‘sungukalaka’?

Lande na kahombaso ‘sungukalaka’?

“Hanyeye lushi layoya Nkumɛnyu.”—MATEO 24:42.

ESAMBO: 136, 129

1. Sha ɛnyɛlɔ kɛnya lande na kele ekɔ ohomba dia mbidja yimba lo etena keso ndo kɛnɛ keeta lam’eso. (Enda osato wele lo mbɔtwɛlɔ.)

LOSANGANYA la woke layanga ntatɛ. Ɔnɔmbɔdi ambodɛ lo lɔyɛnga ndo amboyayola anto tshɛ. Mishiki wambotatɛ. Ampokami wambeya dia aya etena ka vɔ mbidjasɛ. Vɔ nangaka mpokamɛ mishiki w’amɛna ndo wekɔ lo nomɔlomɔ dia ndjela asawo wayanga mbishama. Koko ondo ekɔ anto amɔtshi wahadje yimba le ɔnɔmbɔdi kana wahadje yimba lo mishiki wadjama. Ɔnkɔnɛ, vɔ haweye dia losanganya la woke layangatatɛ ndo anto amɔtshi wekɔ lo teteta kana wekɔ lo tasawola l’angɛnyi awɔ. Dui sɔ mɛnyaka kɛnɛ kakoka ntomba naka sho hatodje yimba lo etena keso kana kɛnɛ keeta lam’eso. Dui sɔ toshaka wetshelo w’ohomba nɛ dia keema edja dui dimɔtshi dia woke efula diayanga salema ndo sho pombaka ndjalɔngɔsɔla dia dui diakɔ. Dui diakɔna sɔ?

2. Lande na kakatɛ Yeso ambeki ande ɔnɛ “nyosungukalake”?

2 Yeso Kristo akahɛmɔla ambeki ande lo kɛnɛ kendana la ohomba wa nsungukala ndo wa ndjalɔngɔsɔla dikambo dia “ekomelo ka dikongɛ di’akambo.” Nde akawatɛ ate: “Nyendake, nyɔsɛnake, nɛ dia nyu hanyeye etena kakashikikɛma.” Oma laasɔ nde akawatɛ mbala efula ate: “Nyosungukalake.” (Mateo 24:3; adia Makɔ 13:32-37.) Ɔkɔndɔ wa lo Mateo mɛnyaka nto dia Yeso akahɛmɔla ambeki ande l’ɔtɛ wa dikambo sɔ. Nde akawatɛ ate: “Nyosungukalake, nɛ dia hanyeye lushi layoya Nkumɛnyu.” Ndo nde akaahɛmɔla nto ate: “Nyɛnya dia nyekɔ suke, nɛ dia Ɔna onto ayoya lo wonya wahanyafɔnya.” Oma laasɔ nde akatɛtɛ nto ate: “Nyosungukalake, nɛ dia hanyeye lushi kaanga wonya.”—Mateo 24:42-44; 25:13.

3. Lande na kadjaso yimba lo ɔhɛmwɛlɔ wa Yeso?

3 Ɛmɛnyi wa Jehowa wekɔ lo mbidja yimba lo ɔhɛmwɛlɔ wakasha Yeso. Sho mbeyaka dia tekɔ lo nsɛna lo “etena k’ekomelo” ndo ɔnɛ “mfɔnu ka woke” kayanga ntatɛ keema edja. (Danyɛlɛ 12:4; Mateo 24:21) Paka oko wakatatshi Yeso, ekambi waki Jehowa wekɔ lo nsambisha lokumu l’ɔlɔlɔ lendana la Diolelo lo nkɛtɛ k’otondo. L’etena kakɔ kaamɛ, tekɔ lo mɛna ata, elando, adidimu wa nkɛtɛ ndo ndjala lo ahole efula. Lofunge l’ɛtɛmwɛlɔ lekɔ ndo awui wa ngala ndo w’esehe wekɔ woho wakiwɔ komongaka ntondo. (Mateo 24:7, 11, 12, 14; Luka 21:11) Ɛlɔ kɛnɛ, tekɔ lo nkonga l’asolo walomɔlomɔ etena kayoya Yeso ndo kayondokotsha sangwelo diaki She.—Makɔ 13:26, 27.

LUSHI LAKƆ LEKƆ LO NDJALEKE NSUKANA!

4. a) Lande na kakokaso mbetawɔ dia nshi nyɛ Yeso eya etena kayɔlɔma ta dia Aramangɛdɔna? b) Kaanga mbele hateye etena kayotatɛ mfɔnu ka woke, kakɔna kakokaso monga la eshikikelo?

4 Etena katshɔso lo losanganya lɔmɔtshi la woke, sho mbeyaka etena kayotatɛ etenyi la etenyi. Koko, sho hatokoke mbeya etena shikaa kayotatɛ mfɔnu ka woke. Etena kakinde la nkɛtɛ, Yeso akate ate: “Lo kɛnɛ kendana la lushi kana la wonya akɔ, ndooko onto leya, kaanga andjelo wa l’olongo, kaanga Ɔna, paka Papa ndamɛ.” (Mateo 24:36) Ɔnkɔnɛ, lam’ele Yeso mbayɔlɔmbɔla ta dia Aramangɛdɔna, ondo nshi nyɛ nde eya etena kayonga ta sɔ. (Ɛnyɛlɔ 19:11-16) Koko sho hateye datɛ kana etena kayoya ekomelo. Diakɔ diele ekɔ ohomba efula le so dia sungukalaka. Jehowa amboshikikɛka etena shikaa kayotatɛ mfɔnu ka woke ndo lushi la lushi tɔ kekɔ lo ndjaleke nsukana. “Tɔ hatotshimbatshimba!” (Adia Habakuka 2:1-3.) Lande na kakokaso monga la eshikikelo ka dui sɔ?

Jehowa amboshikikɛka etena shikaa kayotatɛ mfɔnu ka woke

5. Sha ɛnyɛlɔ kɛnya dia prɔfɛsiya ya Jehowa kotshamaka paka l’etena kakashikikɛma.

5 Prɔfɛsiya ya Jehowa kotshamaka nshi tshɛ l’etena kakashikikɛma. Ɛnyɛlɔ, tokanyiya yema lo kɛnɛ kendana la lushi lakandatshungola wodja ande oma l’Edjibito. Aki lo Ngɔndɔ ka Nisana 14 l’ɔnɔnyi wa 1513 la ntondo ka Kristo. L’ɔkɔngɔ diko Mɔsɛ akayofundaka lo dikambo dia lushi lɔsɔ ate: “L’ekomelo k’ɛnɔnyi 430, ko lushi lɔsɔ, nyemba tshɛ y’anto wa Jehowa yakatombe oma lo wodja w’Edjibito.” (Etombelo 12:40-42) Ngɔndɔ ka Nisana 14 l’ɔnɔnyi wa 1943 la ntondo ka Kristo, ɛnɔnyi 430 kokele la ntondo k’ase Isariyɛlɛ tshungɔma, daka diaki Jehowa dia ntshɔkɔla kanula yaki Abrahama diakatatɛ nkamba olimu adiɔ. (Ngalatiya 3:17, 18) L’ɔkɔngɔ diko, Jehowa akayotɛ Abrahama ate: “Eya mɛtɛ dia tokanula tayɛ wayonga angɛndangɛnda lo wodja waha wawɔ, ndo dia anto wa lɛkɔ wayowaetɛ mfumbe ndo wayowasoya l’edja k’ɛnɔnyi 400.” (Etatelo 15:13; Etsha 7:6) Ɛnɔnyi 400 ɛsɔ wakatatɛ l’ɔnɔnyi wa 1913 la ntondo ka Kristo etena kakatatɛ Ishimaɛlɛ salɛ Isaka akambo wa kɔlɔ. Ɛnɔnyi ɛsɔ wakakomɛ lushi lakatshungola Jehowa ase Isariyɛlɛ oma l’Edjibito. (Etatelo 21:8-10; Ngalatiya 4:22-29) Lo mɛtɛ, ɛnɔnyi nkama la ntondo Jehowa akashikikɛ lushi shikaa lakandahombe ntshungola wodja ande.

6. Lande na kakokaso monga l’eshikikelo ɔnɛ Jehowa ayoshimbɛ ekambi ande?

6 Jashua aki ose Isariyɛlɛ ɔmɔtshi lakatshungɔ oma l’Edjibito. Ɛnɔnyi efula l’ɔkɔngɔ, nde akayoholaka wodja ate: “Ndo nyu mbeyaka dimɛna la otema anyu tshɛ ndo la anima anyu tshɛ dia ndooko dui 1 lo alaka tshɛ w’amɛna wakanyolake Jehowa Nzambi kanyu diaki kokotshama. Vɔ tshɛ wakakotshama le nyu. Ndooko kaanga dui 1 diakete pa.” (Jashua 23:2, 14) Jehowa ekɔ lo ndaka dia ntshungola ekambi ande lo mfɔnu ka woke ndo dia mbasha lɔsɛnɔ la pondjo l’andja w’oyoyo. Ndo sho koka monga l’eshikikelo dia daka diande sɔ diayokotshama. Ɔnkɔnɛ, naka sho nangaka monga l’andja w’oyoyo ɔsɔ, kete sho pombaka sungukalaka.

TOSUNGUKALAKE DIA SHO NDJOSHIMBAMƐ

7, 8. a) Olimu akɔna wakakambaka djamu lo nshi y’edjedja ndo wetshelo akɔna wakondjaso oma lo dui sɔ? b) Sha ɛnyɛlɔ kɛnya kɛnɛ kakoka ntomba naka todjamu wambolala djɔ lo olimu.

7 Sho koka nkondja wetshelo oma le todjamu takalamaka esomba lo nshi y’edjedja. Efula k’esomba ɛsɔ, mbidja ndo Jɛrusalɛma, wakadingama la mpele di’etale diaha atunyi monga l’akoka wa mbɔtɔ l’etei. Todjamu wakemalaka lo mpele sɔ, ndo oma lɛkɔ vɔ wakakokaka mɛna ɛtshi ka nkɛtɛ tshɛ kakadinge osomba. Todjamu tokina wakemalaka lo asoko w’osomba. Apami asɔ wakahombaka nsungukala otsho la yanyi ndo etena kakawɛnaka atunyi wayaye, vɔ wakahɛmɔlaka anto wa l’osomba. (Isaya 62:6) Vɔ wakeyaka ohomba wa sungukalaka ndo sɛdingolaka dimɛna awui waketaka. Otondongaka vɔ kosalaka ngasɔ, tshike anto efula wakakokaka mvɔ.—Ɛzɛkiyɛlɛ 33:6.

8 Josèphe, lakafunde ɔkɔndɔ w’ase Juda, akalembetshiya woho wakonge ase Rɔmɔ l’akoka wa mbɔtɔ la Jɛrusalɛma l’ɔnɔnyi wa 70 l’ɔkɔngɔ wa Kristo. Todjamu takalamaka osomba wakalale djɔ. Etombelo waki la dui sɔ ele, asɔlayi w’ase Rɔmɔ wakɔtɔ l’osomba. Vɔ wakatshu lo tɛmpɛlɔ, wakakitshumbe ndo wakalanya kɛnɛ tshɛ kakatshikala la Jɛrusalɛma. Ɔsɔ aki etenyi k’ekomelo ka mfɔnu koleki tshɛ woke kaki ase Juda watɛnaka.

9. Dui diakɔna diahaleke anto efula mbeya ɛlɔ kɛnɛ?

9 Ɛlɔ kɛnɛ, mandji efula yekɔ lo nkokɛ elelo awɔ lo nkamba la asɔlayi ndo l’awui wendana la ekokelo watondja awui wa tshulatshula weke katomba. Mandji shɔ sɛdingolaka onto tshɛ kana ɛngɔ tshɛ kakoka ndjodja lotui tshitshi la wodja awɔ lo waale. Koko vɔ hayeye dia ekɔ lowandji lɔmɔtshi loleki wolo l’olongo lalɔmbwama oma le Kristo Yeso. Keema edja lowandji lɔsɔ layanga ndɔsha mandji tshɛ ya la nkɛtɛ. (Isaya 9:6, 7, nɔtɛ; 56:10; Danyɛlɛ 2:44) Tekɔ lo kongɛ l’asolo walomɔlomɔ dia lushi lɔsɔ ndja ndo sho nangaka monga suke dikambo dialɔ. Diakɔ diele, sho mbidjaka yimba lo prɔfɛsiya ya lo Bible ndo tetemalaka kambɛ Jehowa la kɔlamelo.—Osambo 130:6.

TATEKOLAKE TIMBA TASO

10, 11. a) Dui diakɔna diahombaso monga la yambalo, ndo lande na? b) Kakɔna kaketawoya dia Diabolo ekɔ lo nsɛngiya anto diaha vɔ mbidja yimba lo prɔfɛsiya ya lo Bible?

10 Ohɔsa dia djamu mɔtshi akasungukadi otsho w’otondo. Koko wenya engana w’ekomelo w’olamelo ande, aya dui dia wolo efula le nde dia nsungukala nɛ dia nde ambɔlɛmba efula. Woho akɔ waamɛ mbele, tekɔ lo nsɛna lo nshi y’ekomelo k’andja ɔnɛ. Ndo oko watataleke nsukana l’ekomelo, mbataleke monga dui dia wolo efula le so dia nsungukala. Ande kɔlɔ kayonga naka hatotetemadi nsungukala lee! Nyɛsɔ tɔsɛdingole akambo asato wakoka toshimba dia sho sɛnaka.

11 Diabolo ekɔ lo nkesa anto. Nde ekɔ “owandji w’andja ɔnɛ.” Yema tshitshɛ la ntondo ka Yeso mvɔ, nde akohola ambeki ande dui sɔ mbala shato y’etondo. (Joani 12:31; 14:30; 16:11) Diabolo ekɔ lo nkamba l’ɔtɛmwɛlɔ wa kashi dia nkesa anto. Diakɔ diele, anto efula ɛlɔ kɛnɛ hawodje yimba lo prɔfɛsiya ya lo Bible yɛnya hwe dia ekomelo k’andja ɔnɛ kamboleka monga suke. (Zɛfaniya 1:14) Mbokɛmaka hwe dia, Satana “ambetɛ wanɛ wele bu ambetawudi totshungu.” (2 Kɔrɛtɔ 4:3-6) Etombelo wambonga la dui sɔ ele, etena kasalaso la wolo dia mbutɛ anto ɔnɛ ekomelo k’andja ɔnɛ kaya suke ndo ɔnɛ Kristo ekɔ lo mbolɛ nshi nyɛ, efula ka l’atei awɔ hawolange mpokamɛ. Vɔ mbutaka mbala efula ɔnɛ: “Wasɔ hamende.”

12. Lande na kahatahombe mbetawɔ dia Diabolo tokesa?

12 Kaanga mbele anto efula hawoyasha lo prɔfɛsiya ya lo Bible, hatohombe mbetawɔ dia dionga diawɔ tɔkɔmɔla. Sho mbeyaka lande na kele ekɔ ohomba sho sungukalaka. Pɔɔlɔ akatɛ anango ate: “Nyamɛ mbeyaka dimɛna dia lushi la Jehowa layoya.” Nde akakotsha ate: “Paka woho watoyaka wovi l’otsho.” (Adia 1 Tɛsalɔnika 5:1-6.) Yeso akatɔhɛmɔla ate: “Nyoyalɔngɔsɔlɛ, nɛ dia Ɔna onto ayoya lo wonya wahanyafɔnya.” (Luka 12:39, 40) Keema edja, Satana ayokesa anto lo mbakonya dia vɔ mfɔnya ɔnɛ “wɔladi ndo lotui tshitshi” lekɔ l’andja ɔnɛ. Oma laasɔ, lushi la Jehowa layoya la shashimoya ndo vɔ wayokashimɔ. Kayotota lo dikambo diaso? Naka sho nangaka monga suke dia lushi lɔsɔ ndo aha kesama oko anto akina, kete sho pombaka ‘sɛnaka ndo ntetemala monga l’ekanelo k’ɔlɔlɔ.’ Diakɔ diele, sho pombaka mbadiaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi lushi tshɛ ndo kanaka yimba la kɛnɛ katotɛ Jehowa.

13. Ngande wele yimba ya l’andja ɔnɛ la shɛngiya le anto, ndo ngande wakokaso mbewɔ yimba ya kɔlɔ shɔ?

13 Yimba y’andja ɔnɛ yekɔ lo nsɛngiya ekanelo k’anto. Anto efula ɛlɔ kɛnɛ mɛnaka dia ndooko ohomba wa mbeya Nzambi. (Mateo 5:3) Diakɔ diele, vɔ wekɔ lo mbetsha wenya ndo welo awɔ suke la tshɛ dia nkondja diangɔ efula diasha andja ɔnɛ. (1 Joani 2:16) Ndo nto, weho wa tɔkɛnyɔ efula tekɔ lo kɛnyama ndeka ndo woho waki ntondo dia nkutola anto ndo mbakeketsha dia vɔ nanga ɛngɛnɔngɛnɔ ndo nkotsha nsaki tshɛ yele la wɔ. (2 Timɔte 3:4) Awui asɔ wekɔ lo mbekola anto timba oma lo kɛnɛ koleki ohomba ndo vɔ hawokanyiya dikambo dia diɔtɔnganelo diawɔ la Nzambi. Diakɔ diele Pɔɔlɔ akohola Akristo dia vɔ pombaka “memɔ oma lo djɔ” lo ntshika ndjasha tshɛ dia nkotsha nsaki yawɔ.—Rɔmɔ 13:11-14.

Sho nangaka dia nyuma kaki Nzambi monga la shɛngiya lo ekanelo kaso, koko aha yimba ya l’andja ɔnɛ

14. Ɔhɛmwɛlɔ akɔna watanaso lo Luka 21:34, 35?

14 Sho nangaka dia nyuma kaki Nzambi monga la shɛngiya lo ekanelo kaso, koko aha yimba ya l’andja ɔnɛ. Lo tshimbo ya nyuma kande, Jehowa akatokimanyiya dia nshihodia hwe kɛnɛ kayanga salema. (1 Kɔrɛtɔ 2:12) [1] (Enda nɔtɛ ka la koma.) Koko sho pombaka monga la yambalo. Kaanga diangɔ dieso la diɔ ohomba lo lɔsɛnɔ koka tekola yimba oma lo kambɛ Jehowa. (Adia Luka 21:34, 35.) Anto akina mbeyaka totɛ dia tekɔ dinginya dia mbetawɔ ɔnɛ tekɔ lo nsɛna l’ekomelo k’andja ɔnɛ. (2 Petero 3:3-7) Koko hatohombe mbetawɔ dia vɔ tɔkɔmɔla. Sho tekɔ la tolembetelo tɛnya hwe dia ekomelo kayanga ndja. Naka sho nangaka dia nyuma kaki Nzambi monga la shɛngiya le so, kete sho pombaka mbɔtɔka lo nsanganya mbala la mbala kaamɛ l’anangɛso.

Onde wɛ ekɔ lo nsala kɛnɛ tshɛ kakokayɛ nsala dia ‘sungukalaka’? (Enda odingɔ 11-16)

15. Kakɔna kakakomɛ Petero, Jakɔba ndo Joani ndo ngande wakoka dui dia ngasɔ tokomɛ ndo sho la wɔ?

15 Wɛɔdu aso mbetɛka akambo wolo diaha sho nsungukala. Yeso akashihodia di’anto wele keema kokele wekɔ la wɛɔdu. Tokanyiya yema kɛnɛ kakete l’otsho wa la ntondo ka nde mvɔ. Kaanga mbele Yeso aki kokele, nde akeyaka ɔnɛ dia ntshikala la kɔlamelo nde akahombaka nɔmba She dia mbokimanyiya. Yeso akalɔmbɛ ɔpɔstɔlɔ Petero, Jakɔba ndo Joani dia vɔ nsungukala etena kakandalɔmbaka. Koko apɔstɔlɔ kombeya dia aki dui di’ohomba le wɔ dia nsungukala. Vɔ wakalɛmbɛ ndo wakalale djɔ. Yeso nde la wɔ akalɛmbɛ, koko nde akasungukala ndo akalɔmbɛ She. Apɔstɔlɔ vɔ la wɔ wakahombe nɔmbaka l’etena kɛsɔ.—Makɔ 14:32-41.

16. Lo ndjela Luka 21:36, lande na kakatɔlɔmbɛ Yeso dia ‘sɛnaka’?

16 Kakɔna kayotokimanyiya dia ‘sɛnaka’ ndo ndjalɔngɔsɔla dikambo dia lushi la Jehowa? Sho pombaka monga la nsaki k’efula ka ntetemala nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. Koko aha laasɔ ato. Nshi ngana la ntondo ka Yeso mvɔ, nde akatɛ ambeki ande dia vɔ ntetemala nɔmbaka Jehowa dia nkondja ekimanyielo. (Adia Luka 21:36.) Dia sungukalaka lo etena k’ekomelo kɛnɛ, sho la wɔ nto pombaka nɔmbaka Jehowa mbala tshɛ.—1 Petero 4:7.

NYOSUNGUKALAKE

17. Ngande wakokaso ndjashikikɛ dia tekɔ suke lo kɛnɛ kayanga salema keema edja?

17 Yeso akate dia ekomelo kayoya “lo wonya wahanyafɔnya.” (Mateo 24:44) Diakɔ diele, sho pombaka ndjalɔngɔsɔlaka tena tshɛ. Ɔnɛ keema etena ka sho nsala la wolo dia nsɛna lɔsɛnɔ lata andja waki Satana ɔnɛ lɔ layela ɔngɛnɔngɛnɔ. Ɔsɔ ekɔ tsho dɔ. Koko, lo tshimbo ya Bible, Jehowa nde la Yeso totɛka woho wakokaso sungukalaka. Ɔnkɔnɛ, nyɛsɔ todjake yimba lo prɔfɛsiya ya lo Bible ndo woho watayakotshama. Ndo nyɛsɔ toleke ndjasukanya la Jehowa ndo mbetsha Diolelo diande lo dihole dia ntondo lo nsɛnɔ yaso. Lo nsala ngasɔ mbayotonga suke etena kayoya ekomelo. (Ɛnyɛlɔ 22:20) Nsɛnɔ yaso nemanɛka la dui sɔ.

^ [1] (odingɔ 14) Enda tshapita 21 ya dibuku Diolelo diaki Nzambi diekɔ lo mbolɛ

Onde wɛ ekɔ lo nsala kɛnɛ tshɛ kakokayɛ nsala dia ‘sungukalaka’?