SAWO DIA WEKELO 43
“Nde ayonyokeketsha”
“[Jehowa] ayonyokeketsha, nde ayonyoshikikadia nge.”—1 PE. 5:10.
OSAMBO 38 Nde ayonyokeketsha
AWUI WAYƆTƐKƐTAMA a
1. Ngande wakakeketsha Nzambi ekambi ande wa kɔlamelo wa lo nshi y’edjedja?
MBALA efula Ɔtɛkɛta wa Nzambi mbɛdikaka apami wa kɔlamelo oko anto wa wolo. Koko kaanga ɔnɛ loleki wolo l’atei awɔ aha nshi tshɛ mbatondongaka wolo. Ɛnyɛlɔ, lo waaso amɔtshi nkumekanga Davidɛ akayaokaka dia nde aki “wolo oko dikona,” koko lo waaso akina nde ekɔ “la wɔma.” (Os. 30:7) Kaanga Samisɔna laki la wolo w’efula etena kakandatalɔmbɔmaka la nyuma ka Nzambi, nde akeyaka dia otondonga aha la wolo w’oma le Nzambi, tshike nde otonga “ɔhɔdu oko apami akina tshɛ.” (Emb. 14:5, 6; 16:17) Apami wa kɔlamelo asɔ waki la wolo nɛ dia Jehowa mbakawashaka wolo.
2. Lande na kakate ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ dia l’etena kakɔ kaamɛ nde aki wɔdu ndo wolo? (2 Kɔrɛtɔ 12:9, 10)
2 Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akeyaka nto dia nde aki l’ohomba wa wolo w’oma le Jehowa. (Adia 2 Kɔrɛtɔ 12:9, 10.) L’ɛnyɛlɔ k’efula ka l’atei aso, Pɔɔlɔ aki l’ekakatanu wendana la yoonge. (Ngal. 4:13, 14) Lo ntena dimɔtshi nde akalɔshaka la wolo dia nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. (Rɔmɔ 7:18, 19) Ndo lo ntena dimɔtshi, nde aki l’ekiyanu ndo aki la wɔma wa kɛnɛ kakakoke mbokomɛ. (2 Kɔr. 1:8, 9) Etena kaki Pɔɔlɔ la wɔdu, etena kɛsɔ kakinde la wolo. Lo ngande? Jehowa akasha Pɔɔlɔ wolo wakinde la wɔ ohomba. Nde akasha Pɔɔlɔ wolo waki la nde ohomba dia mbikikɛ ekakatanu ande.
3. Ambola akɔna wayotokadimola lo sawo nɛ?
3 Jehowa tolakaka dia tokeketsha sho la wɔ. (1 Pe. 5:10) Koko hatohombe nongamɛ dia nongola wolo ɔsɔ aha la sho mbidja welo lo wedi aso. Tɔshi ɛnyɛlɔ, dia mutuka nkɛndakɛnda, vɔ pombaka monga la mɔtɛrɛ. Koko, shufɛlɛ pombaka mina aksɛrɛratɛrɛ dia mutuka ntshɔ lɛnɛ ahombawɔ ntshɔ. Woho akɔ waamɛ mbele, Jehowa ekɔ suke dia tosha wolo wele la so ohomba, koko sho pombaka ntakola wanya amɔtshi dia sho nkondja wolo akɔ. Kakɔna kakatosha Jehowa dia sho monga la wolo? Ndo kakɔna kahombaso nsala dia nkondja wolo akɔ? Tayokondja okadimwelo wa ambola asɔ lo nsɛdingola ɛnyɛlɔ k’anto asato wɔtɛkɛtami lo Bible mbuta ate, omvutshi Jɔna, Mariya wa nyango Yeso ndo ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ. Tayɛna woho watetemala Jehowa nkeketsha ekambi ande woho akɔ waamɛ ɛlɔ kɛnɛ.
DƆMBƐLƆ NDO WEKELO KOKA KOSHA WOLO WA MBIKIKƐ
4. Ngande wakokaso nkondja wolo w’oma le Jehowa?
4 Yoho mɔtshi yakokaso nongola wolo w’oma le Jehowa ele lo ndjasukanya la nde lo dɔmbɛlɔ. Jehowa ayokadimola lo alɔmbɛlɔ aso lo tosha “wolo woleki wɔnɛ wokongaka l’onto.” (2 Kɔr. 4:7) Sho koka keketshama nto lo mbadiaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndo lo kanaka la wɔ yimba. (Os. 86:11) Losango la Jehowa la lo Bible lekɔ “la wolo.” (Hɛb. 4:12) Etena kalɔmbayɛ Jehowa ndo kadiayɛ Ɔtɛkɛta ande, wɛ ayokondja wolo wele la yɛ ohomba dia mbikikɛ, dia wɛ monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ kana dia nkotsha kaanga ɔkɛndɛ wa wolo. Tende woho wakakeketsha Jehowa omvutshi Jɔna.
5. Lande na kaki omvutshi Jɔna l’ohomba wa dihonga?
5 Omvutshi Jɔna aki l’ohomba wa dihonga. Nde aki la wɔma dia ntshɔ lɛnɛ akotome Jehowa, ɔnkɔnɛ, nde akalawɔ ndo akatshu dihole dikina. Etombelo waki la dui sɔ ele, kɔkɔ ate kwɛ, tshike nde la wanɛ waki lande lo masuwa wakavu la lɔpɛpɛ la wolo. Etena kakawawokɛ l’ashi, lose la woke lak’ɔmɛnɛ ko nde akatotanema lo wodjima l’otema wa lose. Ngande wafɔnyayɛ woho wakayaoke Jɔna? Onde nde akalongamɛ dia nde ayovɔ lɛkɔ? Onde nde akayambolaka dia kana Jehowa ambotona? Jɔna akahombe monga l’okiyanu w’efula.
6. Lo ndjela Jɔna 2:1, 2, 7, kakɔna kakakeketsha Jɔna etena kakinde l’otema wa lose?
6 Kakɔna kakasale Jɔna dia nkondja wolo wakinde la wɔ ohomba lo dihole diakinde ndaamɛ sɔ? Dui dimɔtshi ele, nde akalɔmbɛ. (Adia Jɔna 2:1, 2, 7.) Kaanga mbakandahindolɛ Jehowa, Jɔna aki l’eshikikelo dia Jehowa akahombe mboka dɔmbɛlɔ diande dia ndjatshumuya dia l’okitshakitsha sɔ. Jɔna akakanaka yimba la yambalo tshɛ lo avɛsa wakandadiaka lo nshi y’edjedja. Lande na kakokaso mbuta ngasɔ? Dɔmbɛlɔ diande diatanema lo Jɔna tshapita 2, kambaka la tɔtɛkɛta takɔ taamɛ tatanema lo Esambo. (Ɛnyɛlɔ, ɛdika Jɔna 2:2, 5 l’Osambo 69:1; 86:7.) Mbokɛmaka hwe dia Jɔna akeyaka avɛsa asɔ dimɛna. Ndo lo kana yimba l’avɛsa asɔ l’etena ka paa kɛsɔ, nde aki l’eshikikelo ɔnɛ Jehowa ayowokimanyiya. Jehowa akashimbɛ Jɔna ndo oma laasɔ nde akayonga suke dia nsala olimu wakawosha Jehowa.—Jɔna 2:10–3:4.
7-8. Ngande wakalongola ɔnangɛso ɔmɔtshi la la Taïwan wolo etena kakinde l’ehemba?
7 Ɛnyɛlɔ ka Jɔna koka tokimanyiya etena kahomanaso l’ehemba efula. Ɛnyɛlɔ, Zhiming, b ɔnangɛso ɔmɔtshi l’oma la Taïwan akadiɛnɛka la hemɔ ya welo efula. Laadiko dia laasɔ, nde akahombe mbikikɛ ehemba w’oma le ase nkumbo kande l’ɔtɛ wa mbetawɔ kande le Jehowa. Nde akakondja wolo oma le Jehowa lo tshimbo ya dɔmbɛlɔ ndo ya wekelo. Nde mbetawɔka ɔnɛ: “Lo ntena dimɔtshi, laki l’okiyanu w’efula ndo dimi kokokaka ntshikala ki ndo nsala wekelo w’onto ndamɛ.” Koko nde kompekɔ. Nde mbutaka ate: “Ntondontondo, lakalɔmbɛ Jehowa. Oma laasɔ, lakadjaka ekutɛrɛ lo telefɔnɛ kami ndo lakahokamɛka esambo aso wa Diolelo. Lo ntena dimɔtshi lakembaka esambo akɔ la dui dia l’ɛse polo lam’akamahombe monga ki. Oma laasɔ lakatatɛ mbeka.”
8 Wekelo w’onto ndamɛ akakeketsha Zhiming lo toho takinde konongamɛka. Ɛnyɛlɔ, etena kakinde suke la nsala epaso wa wolo efula, onganga ɔmɔtshi akawotɛ ɔnɛ lam’ele nde komonga la dikila efula aki ohomba vɔ mbokaloya dikila. L’otsho wa la ntondo ka vɔ mbosala epaso, Zhiming akadia akambo wendana la kadiyɛso kɛmɔtshi kakawasale woho w’epaso akɔ waamɛ. Nde komonga la dikila efula; koko nde kombetawɔ dia vɔ mbokaloya dikila ndo nde akakɔlɔngana. Dui sɔ diakakimanyiya Zhiming dia ntetemala ntshikala la kɔlamelo.
9. Naka wɛ ekɔ l’okiyanu l’ɔtɛ w’ohemba ɔmɔtshi, kakɔna kakokayɛ nsala? (Enda ndo esato.)
9 L’etena keyɛ l’ohemba ɔmɔtshi, onde wɛ toyaokaka dia wɛ ekɔ l’ekiyanu efula ndo aya bu la wolo wa kɛnɛmɔlɛ Jehowa otema ayɛ lo dɔmbɛlɔ? Kana onde wɛ toyaokaka dia aya bu la wolo wa mbeka? Ohɔ dia Jehowa nshihodiaka dimɛna okakatanu ayɛ. Ɔnkɔnɛ, kaanga etena kasalayɛ dɔmbɛlɔ dia lo tshena pe, wɛ koka monga l’eshikikelo dia nde ayokosha kɛnɛ mɛtɛ kele layɛ ohomba. (Ɛf. 3:20) Naka wɛ ekɔ l’okakatanu dia mbadia kana mbeka, wɛ koka mpokamɛ wadielo wa Bible kana w’okanda aso ɔmɔtshi walembetshiya Bible wakadjama l’eshinga. Wɛ koka nto nkondja ekimanyielo lo mpokamɛ osambo ɔmɔtshi l’atei w’esambo aso kana menda vidɛo mɔtshi lo jw.org. Jehowa kombolaka dia wɛ monga la wolo ndo nde ayokoshawɔ etena kawɔlɔmbayɛ ndo kalongamɛyɛ ekadimwelo wa dɔmbɛlɔ diayɛ lo Bible ndo lo dihomɔ dikina tshɛ diatoshande.
ANANYƆ L’AKADIYƐYƐ KOKA KOKEKETSHA
10. Ngande watokeketsha anangɛso l’akadiyɛso w’Akristo?
10 Jehowa koka nkamba l’anangɛso w’Akristo dia kokeketsha. Vɔ koka monga “kiɔkɔ y’esambelo k’efula” etena kahomanaso l’okakatanu ɔmɔtshi kana etena kasalaso la wolo dia nkotsha ɔkɛndɛ ɔmɔtshi. (Kɔl. 4:10, 11) Lo yoho ya laande, sho mongaka l’ohomba w’angɛnyi etena “keso lo tena dia paa.” (Tok. 17:17) Etena kayaokaso dia tambɔlɛmba, asekaso ambetawudi koka tokimanyiya lo demba, lo yimba ndo lo nyuma. Tɔsɛdingole woho wakalongola Mariya wa nyango Yeso ekeketshelo k’oma le anto akina.
11. Lande na kaki Mariya l’ohomba w’ekeketshelo?
11 Mariya aki l’ohomba w’ekeketshelo. Ohokanyiya woho wakandayaoke etena kakandalongola ɔkɛndɛ wa wolo efula oma le ondjelo Ngabriyɛlɛ. Nde aki atashukama koko akahombe ntshɔ diemi. Nde komonga la diewo dia woho wa mbodia ana koko nde akahombe nkokɛ ɔna lakahombe ndjokoma Mɛsiya. Lam’ele nde ateyanaka la pami, ngande wakahombe Mariya nembetshiya omambedi ande Yɔsɛfu ɔnɛ laya la diemi?—Luka 1:26-33.
12. Lo ndjela Luka 1:39-45, ngande wakalongola Mariya ekeketshelo kaki lande ohomba?
12 Ngande wakasale Mariya dia nkondja wolo wakinde la wɔ ohomba ndo nkotsha ɔkɛndɛ wa laande ndo wa wolo ɔsɔ? Nde akayange ekimanyielo oma le anto akina. Ɛnyɛlɔ, nde akambola Ngabriyɛlɛ dia mbotɛ awui akina efula wendana l’ɔkɛndɛ ɔsɔ. (Luka 1:34) Yema tshitshɛ oma laasɔ, nde “akande lɔkɛndɔ otsha l’akona” la Juda dia ntenda owotɔ ande Elizabɛtɛ. Ɔsɔ aki lɔkɛndɔ la dimɛna efula. Elizabɛtɛ akandola Mariya ndo akasambiyama la nyuma ka Jehowa dia mbewoya Marayi prɔfɛsiya ka keketsha kendana la ɔna lakandahombe ndjota. (Adia Luka 1:39-45.) Mariya akate dia Jehowa “ambosala akambo wa wolo la lonya la nde.” (Luka 1:46-51) Jehowa kakakeketsha Mariya lo tshimbo ya Ngabriyɛlɛ ndo y’Elizabɛtɛ.
13. Kakɔna kakatombe etena kakalɔmbɛ kadiyɛso kɛmɔtshi anangɛso l’akadiyɛso ekimanyielo?
13 L’ɛnyɛlɔ ka Mariya, sho la wɔ koka keketshama oma le asekaso ambetawudi. Dasuri, kadiyɛso kɛmɔtshi kadjasɛ la Bolivie, aki l’ohomba w’ekeketshelo ka ngasɔ. Etena kakawashola papa kande la hemɔ kahakɔnɔ ndo kakawalongolaka esakelo lo lopitadi, Dasuri mbaki l’ɔkɛndɛ wa mbokotshɛka ehomba nde. (1 Tim. 5:4) Dui sɔ komongaka ntena tshɛ wɔdu. Nde mbetawɔka ate: “Tena efula lakayaokaka oko hatokoka ntetemala.” Onde nde akalɔmbɛ ekimanyielo? Oma l’etatelo nde kɔnɔmba. Nde mbutaka ate: “Dimi konangaka fukutanya anangɛso l’akadiyɛso. Lakeyaka dia Jehowa mbakahombe mbishami ekimanyielo kakimi la tɔ ohomba. Koko oma laasɔ lakayoshihodiaka dia etena kakamayanganyaka l’anto akina, lakahembaka dia nkandola ekakatanu ami dimɛ.” (Tok. 18:1) Dasuri akɔshi yɛdikɔ ya fundɛ angɛnyi ande angana ndo mbalembetshiya okakatanu ande. Nde mbutaka ate: “Dimi pombaka ndo kɛnɛ ka mbuta lo ekeketshelo kakamalongola oma le asekaso Akristo. Vɔ wakambelaka mbo ya ndɛ lo lopitadi ndo wakatadiyɛka avɛsa wa lo Bible wakeketsha. Ande dui dia dimɛna dia mbeya dia sho bu shoamɛ lee! Tekɔ lo nkumbo ka woke ka Jehowa kele suke dia kosha lonya, kele kaamɛ dia ndela layɛ ndo dia nkadola ekakatanu kaamɛ layɛ.”
14. Lande na kahombaso mbetawɔ ekimanyielo k’oma le dikumanyi?
14 Yoho mɔtshi yatokeketsha Jehowa ele lo tshimbo ya dikumanyi. Vɔ wekɔ woshasha wakamba la nde dia tokeketsha ndo dia tosha wolo. (Isa. 32:1, 2) Ɔnkɔnɛ, etena keyɛ l’ekiyanu tɛ dikumanyi kɛnɛ kayakiyanyayɛ. Tengengake dia mbetawɔ ekimanyielo k’oma le dikumanyi. Lo tshimbo yawɔ, Jehowa kokaka kokeketsha.
KONDJA EKEKETSHELO OMA LO ELONGAMELO KAYƐ KA LO SNHI YAYAYE
15. Elongamelo kakɔna kele l’Akristo tshɛ?
15 Alaka wa lo Bible koka tosha elongamelo ndo wolo wa sho ntetemala kambɛ Jehowa. (Rɔmɔ 4:3, 18-20) Akristo amɔtshi wekɔ l’elongamelo ka tɔsɛna pondjo pondjo l’olongo, etena kele Akristo akina wekɔ l’elongamelo ka sɛnaka pondjo pondjo lo nkɛtɛ k’olangala efula kayokadimɔ Paradiso. Elongamelo kaso tokimanyiyaka dia mbikikɛ ehemba, nsambisha lokumu l’ɔlɔlɔ ndo nkotsha ɛkɛndɛ w’otshikitanyi l’etshumanelo. (1 Tɛs. 1:3) Woho w’elongamelo kakɔ kaamɛ kakakeketsha ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ.
16. Lande na kaki ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ l’ohomba w’ekeketshelo?
16 Pɔɔlɔ aki l’ohomba w’ekeketshelo. Lo mukanda ande otsha le ase Kɔrɛtɔ nde akayaɛdika la diwomba dia wɔdu. Nde ‘akahinama,’ aki “l’okandokando,” ‘akahɛnyahɛnyama,’ ndo ‘akakɔshama la nkɛtɛ.’ Lɔsɛnɔ lande laki kaanga lo waale. (2 Kɔr. 4:8-10) Pɔɔlɔ akafunde ɛtɛkɛta ɛsɔ lam’akinde lo lɔkɛndɔ lande la sato la misiɔnɛrɛ. Ndo l’ɔkɔngɔ wa nde mfunda ɛtɛkɛta ɛsɔ, nde akahomana l’ekakatanu wa wolo efula. Wakosalɛ akambo la ngala efula, wakawonde, masuwa wakinde lɔkɔ wakahandjɔ ndo wakawodje lo lokanu.
17. Lo yoho yɔtɔnɛ la 2 Kɔrɛtɔ 4:16-18, kakɔna kakakimanyiya Pɔɔlɔ dia mbikikɛ ehemba?
17 Pɔɔlɔ akakondja wolo wa mbikikɛ lo mbika washo l’elongamelo kande. (Adia 2 Kɔrɛtɔ 4:16-18.) Nde akatɛ ase Kɔrɛtɔ dia oyadi demba diande ‘kolanaka,’ nde hetawɔki pondjo nkɔmɔ. Pɔɔlɔ akake washo lo nshi yande yayaye. Elongamelo kande ka lɔsɛnɔ la pondjo l’olongo ‘kakatalekaka mpama,’ elongamelo ka Pɔɔlɔ aki dui dia laande le nde diakɔ diele nde aki suke dia mbikikɛ oseka okakatanu tshɛ l’oyango wa nkondja difuto diande. Pɔɔlɔ akakane yimba la elongamelo kɛsɔ, etombelo waki la dui sɔ ele, nde akayaoke dia nde akatetɛmaka “oyoyo lushi la lushi.”
18. Ngande wakakeketsha Tihomir nde la nkumbo kande elongamelo kawɔ ka lo nshi yayaye?
18 Tihomir, ɔnangɛso ɔmɔtshi ladjasɛ la Bulgarie, akatane ekeketshelo lo elongamelo kande. Ambeta ɛnɔnyi engana, koshɛnde Zdravko akavu l’aksida. Etombelo waki la dui sɔ ele, Tihomir aki l’okiyanu efula. Dia ndɔshana l’okiyanu ɔsɔ nde la nkumbo kande wakakane yimba lo woho wayonga eolwelo. Nde nembetshiyaka ɔnɛ: “Ɛnyɛlɔ, sho kɛtshanyaka dihole diayotolongola Zdravko, mbo ya ndɛ yayotokatɛ, anto wayotelɛ lo fɛtɛ kaso ka ntondo etena kayondolɔ ndo kɛnɛ kayotowotɛ lo dikambo dia nshi y’ekomelo.” Tihomir mbutaka dia mbika washo l’elongamelo kaso keketshaka nkumbo kande dia mbikikɛ ndo tokeketshaka dia ntetemala kongɛɛ etena kayolola Jehowa ɔnango.
19. Kakɔna kakokayɛ nsala dia nkekeketsha elongamelo kayɛ? (Enda ndo osato.)
19 Ngande wakokayɛ nkeketsha elongamelo kayɛ? Ɛnyɛlɔ, naka wɛ ekɔ l’elongamelo ka nsɛna pondjo pondjo lanɛ la nkɛtɛ, adia woho walembetshiya Bible woho wayonga paradiso ndo kana la tɔ yimba. (Isa. 25:8; 32:16-18) Kanyiya woho wayoyala lɔsɛnɔ l’andja w’oyoyo. Ɔsa diele oko wɛ aya lɛkɔ. Akɔna akombolayɛ tɛna? Mindjo yakɔna yakombolayɛ tohokamɛ? Ngande wayoyoyaoka? Dia kokimanyiya dia nkana yimba woho wayoyala paradiso, enda esato wa l’ekanda aso kana enda mishiki wele la vidɛo wele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: Andja w’oyoyo wayaye, Daka dia Paradiso diaya ka soko kana Kanyiya etena. Naka mbala la mbala sho mbɔsaka etena ka kana yimba l’elongamelo k’andja w’oyoyo, ekakatanu aso wayonga wa lo “tshanda mɔtshi tsho ndo bu wolo.” (2 Kɔr. 4:17) Elongamelo kakosha Jehowa kayokokimanyiya dia wɛ nkeketala.
20. Kaanga etena kayaokayɛ dia wɛ ekɔ wɔdu, ngande wakokayɛ nkondja wolo?
20 Kaanga etena kayaokaso dia tekɔ wɔdu, ‘Nzambi ayotosha wolo.’ (Os. 108:13) Jehowa ambotoshaka kɛnɛ tshɛ kele la so ohomba dia nongola ekeketshelo k’oma le nde. Ɔnkɔnɛ, etena keyɛ l’ohomba wa nkotsha ɔkɛndɛ ɔmɔtshi, dia mbikikɛ ohemba, kana dia ntetemala monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ, lɔmba Jehowa l’otema ɔtɔi ndo yanga ɛlɔmbwɛlɔ kande lo wekelo w’onto ndamɛ. Etawɔ ekeketshelo k’oma le anangɛyɛ l’akadiyɛyɛ w’Akristo. Mbala la mbala, ɔsaka etena ka kanaka yimba lo dikambo di’elongamelo kayɛ ka nshi yayaye. Oma laasɔ, wɛ “[ayokeketshama] la wolo w’efula lo ndjela nkudu ka [Nzambi] ka diambo dia [wɛ] monga l’akoka wa mbikikɛ tshɛ lo tshɛ la solo dia lotutsha ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ.”—Kɔl. 1:11.
OSAMBO 33 Okitsha wotsho ayɛ le Jehowa
a Sawo nɛ diayokimanyiya wanɛ wayaoka dia ohemba wahomana lawɔ ekɔ wolo dia mbikikɛ kana wɛna dia vɔ bu l’akoka wa nkotsha ɔkɛndɛ ɔmɔtshi. Tayɛna woho wakoka Jehowa tokeketsha ndo kɛnɛ kakokaso nsala dia nongola ekimanyielo kande.
b Nkombo mɔtshi yakatshikitanyema.
c ELEMBETSHIYELO W’OSATO : Kadiyɛso kɛmɔtshi ka ehoke akana yimba dikambo di’alaka wa lo Bible ndo ekɔ lo menda mishiki wele la tovidɛo dia mbokimanyiya dia kana yimba woho wayonga lɔsɛnɔ lande l’andja w’oyoyo.