1-2. Ekakatanu akɔna ondo wahomana l’ekambi wa kɔlamelo wa Jehowa?

 AWUI wa nkandji koka ntshikitanya lɔsɛnɔ laso lo nkamula ka sso. Ɛnyɛlɔ, ɔnangɛso la kɔlamelo lelɛwɔ Luis a wakawoshola la hemɔ ka kansɛrɛ ka wolo efula. Dɔkɔtɛlɛ akawotɛ dia ambotshikala ngɔndɔ ngana tsho dia nsɛna. Monika nde l’omɛnde wakayashaka efula l’awui wa lo nyuma. Lushi lɔmɔtshi, Monika akayeyaka dia omɛnde lele ekumanyi aki la lɔsɛnɔ la dungi pende l’edja k’ɛnɔnyi efula. Olivia kadiyɛso k’onyemba akatshutshuyama dia mimɔ oma lo ngelo kande l’ɔtɛ wa lɔpɛpɛ la wolo efula lakahombe mpɛpa. Etena kakandakalola, nde akayotanaka dia lɔpɛpɛ lɔsɔ lakalanya luudu lande tshɛ. Lo nkamula ka sso, nsɛnɔ y’anto asɔ yakatshikitana lo yoho ya diambo efula. Onde wɛ ambohomanaka la dui dia ngasɔ? Onde wɛ ambohomanaka la dui dimɔtshi diakatshikitanya lɔsɛnɔ layɛ lo mayi ka sso?

² Kaanga mbeso ekambi wa kɔlamelo wa Jehowa, tekɔ lo mpomana l’ekakatanu ndo sho tataka hemɔ oko watata onto tshɛ. Sho mbeyaka nto mbikikɛ ɔhɛnyɔhɛnyɔ kana ɛlɔshamelo w’oma le anto wahetsha ekambi wa Nzambi. Tolembete dia Jehowa hatoshimba di’akambo asɔ tokomɛ, koko nde tolakaka dia ayotokimanyiya. (Isa. 41:10) L’ekimanyielo kande, sho koka ntetemala monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ, mbɔsa tɛdikɔ t’amɛna ndo ntshikala la kɔlamelo le nde oyadi kaanga tekɔ la ntondo k’ekakatanu woleki tshɛ wolo. Lo sawo nɛ, tayɔsɛdingola toho tɔnɛi tatokimanyiya Jehowa lo tena dia paa dia lo lɔsɛnɔ laso. Tayɔsɛdingola nto kɛnɛ kakokaso nsala dia nkondja wahɔ oma l’ekimanyielo katoshande.

 JEHOWA AYOKOLAMAKA

3. Etena kahomanaso la mpokoso kɛmɔtshi, kakɔna katongaka ondo okakatanu dia nsala?

³ Okakatanu. Etena kahomanaso la mpokoso ka wolo efula, sho mbeyaka mɛna dia ekɔ wolo sho nkanyiya dimɛna kana mbɔsa tɛdikɔ t’amɛna. Lande na? Otema aso mbeyaka monga la lɔkɔnyɔ l’efula. Tokanyi taso mbeyaka ndola tɔɔ l’ekiyanu. Sho mbeyaka ndjaoka oko tekɔ lo tekekɔ aha la mbeya lɛnɛ atatatshu. Tolembete woho wakayaoke akadiyɛso wakatatɛkɛtshi la ntondo etena kakawahomana l’ekakatanu. Olivia mbutaka ate: “L’ɔkɔngɔ wa lɔpɛpɛ ndanya luudu lami, lakayaoke oko lamboshishɔ ndo lambɔmɛnama tshɛ l’ekiyanu.” Monika mbutaka lo dikambo di’omɛnde lakashisha kɔlamelo le nde ate: “Lakayaoke l’ɔkɔmwɛlɔ w’efula oleki ndo woho watɔkɔmɔka onto. Lakayaoke oko onto ɔmɔtshi ambombika lokuwa. Laki l’okakatanu wa salaka tolimulimu takamasalaka lushi la lushi. Akɛnama oko dikambo diahakoke komɛmi, koko diambonkomɛ.” Ngande watolaka Jehowa dia tokimanyiya etena kayaokaso dia tambɔmɛnama l’asui?

4. Lo ndjela Filipɛ 4:​6, 7, kakɔna katolaka Jehowa?

⁴ Kɛnɛ kasala Jehowa. Nde tolakaka dia tosha kɛnɛ kelɛ Bible ɔnɛ “wɔladi wa Nzambi.” (Adia Filipɛ 4:​6, 7.) Wɔladi ɔsɔ mendanaka la ki ka l’otema ndo ka lo yimba koye oma lo diɔtɔnganelo dia dimɛna diasaso la nde. Wɔladi ɔsɔ “ndeka tokanyi taso tshɛ”; vɔ wekɔ dui dia diambo efula oleki ndo woho wakanyiyaso. Ɛnyɛlɔ, onde wɛ ambɔlɔmbaka Jehowa l’etete tshɛ ndo oma laasɔ wɛ ambaamba lo woho wamboyokondja ki ka dimɛna efula? Wɛ ekɔ lo ndjaoka lo yoho shɔ nɛ dia Jehowa ambokosha “wɔladi wa Nzambi.”

5. Ngande walama wɔladi wa Nzambi timba ndo etema aso?

⁵ Divɛsa diakɔ diamɛ mbutaka dia wɔladi wa Nzambi “wayolama kana wayokokɛ, “etema anyu la timba tanyu.” Tshɛkɛta y’edjedja yokambi la wɔ ɔnɛ “nama” yakendanaka la etelo k’asɔlayi ndo wakakambaka la yɔ dia nembetshiya asɔlayi walama osomba ndo wawokokɛ oma lo weho w’ɛlɔshamelo tshɛ. Anto wa l’osomba wakawalamaka wakalalaka djɔ ya baku, weya dia asɔlayi wekɔ la soko dia mbalamaka. Woho akɔ waamɛ mbele, etena kalama wɔladi wa Nzambi etema ndo tokanyi taso, sho ndjaokaka lo wɔladi, teya dia tekɔ l’ekokelo. (Os. 4:8) L’ɛnyɛlɔ ka Hana, kaanga naka okakatanu aso hawoshidi mbala kakɔ ɔtɔi, sho koka ntetemala ndjaoka yema lo wɔladi. (1 Sa. 1:​16-18) Ndo etena kayaokaso lo wɔladi, mbala efula mongaka wɔdu l’eso dia nkanyiya lo yoho ya dimɛna ndo mbɔsa tɛdikɔ ta lomba.

6. Kakɔna kakokaso nsala dia nkondja wahɔ oma lo wɔladi wa Nzambi? (Enda ndo osato.)

⁶ Kɛnɛ kahombaso nsala. Etena keyɛ l’ekiyanu, elɛ olami, ko wɛ ntɛkɛta la nde. Lo ngande?  Lo nɔmba edja ndo wɛ ambokondja wɔladi wa Nzambi. (Luka 11:9; 1 Tɛs. 5:17) Luis, lakatatɛkɛtshi diande l’etatelo, nembetshiyaka woho wakinde nde la wadɛnde Ana l’akoka wa ndɔshana l’ekakatanu etena kakaweyaka dia ambotshikalɛ ngɔndɔ ngana tsho dia nde nsɛna. Nde mbutaka ate: “L’etena kɛsɔ, aki okakatanu wa wolo efula dia mbɔsa tɛdikɔ lo kɛnɛ kendana la nkokɛ yoonge ndo akambo akina. Koko dɔmbɛlɔ aki dui di’ohomba efula ndo diɔ diakambisha wɔladi l’etena ka wolo kɛsɔ.” Luis nde la wadɛnde mbutaka dia, vɔ wakalɔmbaka l’etete aha la mpekɔ, walɔmba Jehowa dia nde mbasha ki ka lo yimba, wɔladi wa l’etei k’otema ndo lomba la mbɔsa tɛdikɔ t’amɛna. Ndo vɔ wakayaoke dia wambokondja ekimanyielo. Naka wɛ ambohomana la mpokoso kɛmɔtshi, tetemala ndjasha lo dɔmbɛlɔ ndo wɛ ayɛna dia wɔladi wa Jehowa wekɔ lo nama otema ndo yimba yayɛ.—Rɔmɔ 12:12.

JEHOWA AYOKOSHIKIKADIA

7. Ngande ondo watotoyaokaka etena kahomanaso l’okakatanu ɔmɔtshi wa wolo?

⁷ Okakatanu. Etena keso la ntondo ka ohemba wa wolo, nsaki, tokanyi ndo etsha aso mbeyaka ntshikitana la woho wokotosalaka etena keso dimɛna. L’ɛnyɛlɔ ka masuwa watɛmbama l’asuku w’ashi oma lo dihole dimɔtshi otsha lo dihole dikina, mbele ndo sho lawɔ koka ndjaoka dia tambɛmbama oma lo dikambo dimɔtshi otsha lo dikina. Ana, lakatatɛkɛtshi diande oma l’etatelo mbutaka dia nde akandama la lɔkɔnyɔ l’efula l’ɔkɔngɔ wa nyɔi ka Luis. Nde akate ate: “Tena dimɔtshi lakayaokaka l’ɔkɔmwɛlɔ w’efula, lakatatɛ ndjaoka kɛtshi. Laki la nkɛlɛ ɔnɛ nde ambotshɔ.” Lo tena dikina, Ana akayaokaka opoko ndo aki la nkɛlɛ efula lo kɛnɛ kendana la mbɔsa tɛdikɔ l’awui wakahombaka Luis nsala. Lo tena dikina nde akayaokaka diele oko ekɔ lo tɛmbama l’asuku w’ashi. Ngande watokimanyiya Jehowa etena katatɛso mɛnama l’ekiyanu?

8. Oko wotami lo Isaya 33:​6, eshikikelo kakɔna katosha Jehowa?

⁸ Kɛnɛ kasala Jehowa. Nde toshikikɛka dia nde ayotoshikikadia. (Adia Isaya 33:6.) Etena katatɛ asuku mbekola masuwa, vɔ mbeyaka monga lo waale wa mɛmbama lɛnɛ la lɛnɛ. Dia masuwa nshikimala, masuwa efula mongaka ondo l’ohomba wa mɔlɔla wele la woho ɔmɔtshi wa loongo la laande oma l’emamu alɔ ko dindja polo lo lɔkɔngɔ. Diangɔ sɔ koka nkimanyiya masuwa diaha vɔ mimbɔ, ngasɔ mbayonga anto wele lɔkɔ lo wɔladi ndo lɔkɛndɔ lawɔ layotshɔ dimɛna. Koko, diangɔ sɔ kambaka dimɛna etena katakɛndakɛnda masuwa. Woho akɔ waamɛ mbele, Jehowa ayotoshikikadia etena katatatetemala monga la kɔlamelo lo tena di’ekakatanu.

9. Ngande wakoka dihomɔ di’eyangelo tokimanyiya dia sho ntetemala monga la wɛdimo? (Enda ndo osato.)

 ⁹ Kɛnɛ kahombaso nsala. Etena keyɛ la ntondo ka dikambo diakotsha wɔma, sala tshɛ kakokayɛ nsala dia ntetemala nama mbekelo yayɛ ya lo nyuma. Mbeyaka monga ko wɛ aya bu l’akoka wa nsala awui efula oko wakayasalaka ntondo, koko eyaka dia Jehowa ekɔ l’ekanelo k’ɔlɔlɔ. (Ɛdika la Luka 21:​1-4.) Laadiko dia laasɔ, ɔsaka nto etena ka salaka wekelo w’onto ndamɛ ndo kanaka la wɔ yimba. Lande na? Lo tshimbo y’okongamelo ande, Jehowa akatosha asawo wa diambo ndo tovidɛo takoka tokimanyiya dia mbahemɛ nsaki yaso lo tena di’ekakatanu. Dia ntana kɛnɛ keyɛ la tɔ ohomba, wɛ koka nkamba la dihomɔ di’eyangelo diatanema l’ɔtɛkɛta ayɛ, ɛnyɛlɔ oko aplikasiɔ wa JW Library, Index des publications des Témoins de Jéhovah ndo Dibuku di’eyangelo di’Ɛmɛnyi wa Jehowa. Monika, lakatatɛkɛtshi l’etatelo, mbutaka dia nde akakambaka la dihomɔ di’eyangelo sɔ kam’akandeyaka dia tokanyi t’okiyanu tambotatɛ mboyelɛ lo wɔɔngɔ. Ɛnyɛlɔ, nde akasale eyangelo wa tshɛkɛta “nkɛlɛ.” Lo tena dikina, nde akasalaka eyangelo wa tshɛkɛta “mfunga” kana “nshisha kɔlamelo.” Oma laasɔ, nde akadiaka polo ndo nde amboyaoka dimɛna. Nde mbutaka ate: “Etena kakamatatɛka nsala eyangelo ami lakongaka l’okiyanu w’efula. Koko lam’akamatadiaka lakayaokaka diele oko Jehowa ekɔ lo kimɛmi lo lonya lande l’omi, lakayeyaka dia Jehowa nshihodiaka nsaki ya l’etei kami, ndo nde akakimanyiyaka.” Ekimanyielo k’oma le Jehowa kɛsɔ koka kokimanyiya dia wɛ mbahemɛ tokanyi tayɛ polo ndo wɛ amboyaoka lo wɔladi—Os. 119:​143, 144.

JEHOWA AYOKOSUKƐKA

10. Ngande ondo watotoyaokaka l’ɔkɔngɔ wa dui dimɔtshi dia wolo efula?

¹⁰ Okakatanu. L’ɔkɔngɔ wa dui dimɔtshi dia kɔlɔ ntomba, ekɔ nshi mɔtshi yakokaso ndjaoka oko tambɔkɔmɔ lo demba kana lo yimba. Sho mbeyaka ndjaoka woho watoyaokaka ondawi wa lowango wakahomɔ koko wakalawɔka efula, koko wonya ɔnɛ nde ɔtɛnguna. Sho mbeyaka monga l’okakatanu wa nsala awui wakatɔsaka dia wekɔ wɔdu mbasala, kana mbeyaka monga ko taya bu la nsaki ka ndjasha l’elimu wakatasalaka ntondo l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Oko Elidja, sho mbeyaka monga l’okakatanu wa mbetɔ. Tokombolaka paka ndala tsho. (1 Nku. 19:​5-7) Kakɔna kalaka Jehowa dia tosalɛ etena kokaso dia taya l’ɔkɔmwɛlɔ?

11. Yoho yakɔna kina yatokimanyiya Jehowa? (Osambo 94:18)

¹¹ Kɛnɛ kasala Jehowa. Nde ndakaka dia  ayotosukɛ. (Adia Osambo 94:18.) Oko watoyangaka ondawi wa lowango wambohomɔ osukɔ dia nde nkɛndakɛnda, mbele ndo sho lawɔ mbeyaka monga l’ohomba wa ekimanyielo dia ntetemala ndjasha l’olimu wa Jehowa. Lo tena dia ngasɔ, Jehowa toshikikɛka ɔnɛ: “Dimi Jehowa Nzambi kayɛ kokimɛka lo lonya layɛ l’omi, dimi kotɛka nte: ‘Tokake wɔma. Dimi layokokimanyiya.’” (Isa. 41:13) Nkumekanga Davidɛ akɛnyi ekimanyielo kɛsɔ. Etena kakandahomana l’ehemba ndo l’atunyi, nde akatɛ Jehowa ate: “Lonya layɛ l’omi sukɛkami.” (Os. 18:35) Ko ngande washa Jehowa osukɔ ɔsɔ?

12. Akɔna akoka Jehowa nkamba la nde dia tokimanyiya etena keso wɔdu?

¹² Mbala efula Jehowa tosukɛka lo ntshutshuya anto akina dia vɔ tokimanyiya. Ɛnyɛlɔ, etena kakayaoke Davidɛ dia nde ambɔkɔmɔ, ɔngɛnyi ande Jɔnatana akawembolaka ndo akawoshaka osukɔ wa lo yimba ndo akawotɛka ɛtɛkɛta wa nkeketsha. (1 Sa. 23:​16, 17) Woho akɔ waamɛ mbele, Jehowa akasɔnɛ Elisha dia mbisha Elidja ekimanyielo kahombama. (1 Nku. 19:​16, 21; 2 Nku. 2:2) Ɛlɔ kɛnɛ, Jehowa mbeyaka nkamba la nkumbo, angɛnyi kana dikumanyi dia tosukɛ. Koko, etena keso l’ekiyanu, sho mbeyaka nkombola mangana l’anto akina. Sho kombolaka dia monga tsho shaomɛ. Ɔsɔ ekɔ dui dia dimɛna. Kakɔna kakokaso nsala dia nongola osukɔ wa Jehowa?

13. Kakɔna keso l’ohomba wa nsala dia nkondja osukɔ oma le Jehowa? (Enda ndo osato.)

¹³ Kɛnɛ kahombaso nsala. Lɔshana la kanyi ya ndjanganya l’anto akina. Etena kayanganyaso l’anto akina, mbala efula sho ndekaka kanyiya dikambo di’ekakatanu aso ndo sho mbeyaka ndjotatɛ kanyiya paka dikambo diaso shoamɛ to ndo awui wayotatshɔka paka lo kɔlɔ. Ekanelo ka yimba ka ngasɔ koka monga la shɛngiya lo tɛdikɔ tɔsaso. (Tok. 18:1) Eelo, sho tshɛ mongaka l’ohomba w’etena ka ndjanganya l’anto akina, djekoleko etena kahomanaso l’akambo wa wolo efula. Koko, naka tamboyanganya yema l’etena k’otale, sho mbeyaka ndjohandja toho efula takamba la Jehowa latɔ dia tosukɛ. Laasɔ dui sɔ mbeyaka tokonya l’okakatanu wa mbetawɔ ekimanyielo k’oma le nkumbo, angɛnyi ndo dikumanyi. Ɔsawɔ oko vɔ wekɔ toho takamba la Jehowa dia kosukɛ.—Tok. 17:17; Isa. 32:​1, 2.

JEHOWA AYOKOSAMBA

14. Awui akɔna wakoka totsha wɔma?

¹⁴ Okakatanu. Lo tena dimɔtshi sho mbeyaka ndjaoka dia tekɔ la wɔma. Lo Bible, ekambi wa Nzambi wa kɔlamelo wakatɛkɛtaka tena dimɔtshi etena kakiwɔ la ntondo k’ekakatanu ndo  wakasakaka nkomba la ntondo k’atunyi awɔ kana oma lo tɔsɛngiya tokina. (Os. 18:4; 55:​1, 5) Woho akɔ waamɛ mbele, sho mbeyaka pomana l’ɔlɔshamelo ɔmɔtshi wa la kalasa, l’olimu, w’oma le nkumbo yaso kana w’oma le lɛɛta. Sho koka kaanga monga la wɔma wa nyɔi l’ɔtɛ weso la hemɔ kɛmɔtshi. Lo tena dia ngasɔ, sho mbeyaka ndjoyaoka oko anto waha l’ekimanyielo oko ɔna dikɛnda. Ngande watokimanyiya Jehowa lo tena diele oko sɔ?

15. Kakɔna kayotokimanyiya Jehowa dia nsala lo ndjela Osambo 94:19 ?

¹⁵ Kɛnɛ kasala Jehowa. Nde tosambaka ndo totutadiaka. (Adia Osambo 94:19.) Osambo ɔnɛ mbeyaka tokonya dia sho nkana yimba l’ɛnyɛlɔ ka yana ya yimato yoka wɔma ndo l’okakatanu wa ndala l’ɔtɛ wa lɔpɛpɛ la mvula. Sho koka mɛna woho wayaye ombutshi ande ambokimɛ lo anya ande atatshu la nde edja polo ndo nde amboshama. Kaanga mbapɛpa lɔpɛpɛ lɔsɔ, yana ya yimato shɔ amboyaoka l’ekokelo l’ɔtɛ wakokumbate she l’anya ande. Etena kahomanaso l’ekakatanu, sho mbeyaka monga l’ohomba wa Shɛso lele l’olongo dia tokimɛ lo yoho ya didjidji edja polo ndo tamboyaoka dimɛna. Ngande wakondjaso esambelo k’oma le Jehowa kɛsɔ?

16. Kakɔna kakokaso nsala dia nkondja wahɔ oma lo esambelo ka Jehowa? (Enda ndo osato.)

¹⁶ Kɛnɛ kahombaso nsala. Etshaka wenya mbala la mbala lo nɔmbaka ndo lo mbadiaka Ɔtɛkɛta ande. (Os. 77:​1, 12-14) Laasɔ etena keyɛ la ntondo k’okakatanu, kɛnɛ kahombayɛ nsala ntondo ondo ayonga ohomba wɛ mbelɛ le Shɔ lele l’olongo. Tɛ Jehowa wɔma ayɛ ndo ekiyanu ayɛ. Etawɔ dia sawola la nde ko nde ayokosamba lo tshimbo y’Afundelo. (Os. 119:28) Wɛ mbeyaka ntana divɛsa dimɔtshi dia lo Bible shikaa diakoka kosamba lo yoho ya laande etena keyɛ la wɔma. Ɛnyɛlɔ, wɛ mbeyaka keketshama oma lo dibuku dia Jɔbɔ, di’Esambo ndo dia Tokedi, mbidja ndo ɛtɛkɛta wa Yeso wele lo Mateo tshapita 6. Etena kalɔmbayɛ Jehowa ndo kadiayɛ Ɔtɛkɛta ande, wɛ ayoka woho wakosambande.

17. Eshikikelo kakɔna kakokaso monga la tɔ?

¹⁷ Sho koka monga l’eshikikelo dia Jehowa ayonga kaamɛ la so lo tena di’ekakatanu dia lo lɔsɛnɔ laso. Hatongaki pondjo shoamɛ. (Os. 23:4; 94:14) Jehowa ndakaka dia nde ayotolama, ayotoshikikɛ, ayotosukɛ ndo ayotosamba. Lo kɛnɛ kendana la Jehowa, Isaya 26:3 mbutakata ɔnɛ: “Wɛ ayokokɛ wanɛ wayaɛkɛ tshɛ le yɛ; wɛ ayowasha wɔladi wahashile, nɛ dia vɔ ndjaɛkɛka le yɛ.” Ɔnkɔnɛ yaɛkɛ le Jehowa ndo nkondja wahɔ lo tshimbo ya kɛnɛ kasalande dia kokimanyiya. Naka wɛ nsala ngasɔ, kete wɛ ayomokondja wolo kaanga lo tena di’ekakatanu.