Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

Kakɔna katetsha ahindo wa Yeso?

Kakɔna katetsha ahindo wa Yeso?

Kakɔna katetsha ahindo wa Yeso?

WƐ MBEYAKA mamba dia mbeya ɔnɛ ɛkɔndɔ wa lo Bible wendana la lɔsɛnɔ la Yeso lanɛ la nkɛtɛ hawokambe ndooko lushi la tshɛkɛta yokadimɔmi ɔnɛ “dihindo” ya l’ɔtɛkɛta wakafundama Bible ntondo. Tshɛtɛkɛta ya lo Grɛkɛ (dyʹna·mis) yakadimɔma ntena dimɔtshi ɔnɛ “dihindo” nembetshiyaka lo yoho ya mɛtɛ mɛtɛ ɔnɛ “wolo.” (Luka 8:46) Yɔ mbeyaka kadimɔma nto ɔnɛ “dikoka,” kana “akambo wa diambo.” (Mateo 11:20; 25:15) Lo ndjela nomb’ewo kɛmɔtshi k’awui wa lo Bible, tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ shɔ “mbikaka epole ɔsɛkɛ l’olimu wa wolo wosadimi, ndo lo yoho ya laande, lo wolo wokimanyiyisha di’olimu akɔ kambema. Dikambo sɔ kɔndwama lo yoho yɛnya wolo wa Nzambi wakamba olimu.”

Tshɛkɛta kina ya lo Grɛkɛ (teʹras) kadimɔmaka mbala efula ɔnɛ ‘djembetelo’ kana ‘dikambo dia diambo.’ (Joani 4:48; Etsha 2:19) Etelo kɛsɔ tɔtɔmiyaka shɛngiya yonga la dui sɔ le wanɛ wadiɛna. Mbala efula, lemba l’anto ndo ambeki wakambaka lo mboka etsha wa diambo waki Yeso.​—Makɔ 2:12; 4:41; 6:51; Luka 9:43.

Tshɛkɛta ya sato ya lo Grɛkɛ (se·meiʹon) yendana l’ahindo wa Yeso nembetshiyaka “djembetelo.” Yɔ “mbikaka epole ɔsɛkɛ lo kitshimudi ya shikaa” ya dihindo,” mbata nomb’ewo k’awui wa lo Bible kelɛwɔ Robert Deffinbaugh. Nde kotshaka ate: “Djembetelo yekɔ dihindo diewoya dikambo dimɔtshi dia mɛtɛ lo kɛnɛ kendana la Nkumɛso Yeso.”

Dɔ di’anyanya ko kana wolo w’oma le Nzambi?

Bible hate di’ahindo wa Yeso waki awui wa lokolonganya wakandasalaka dia mbɔdia anto. Vɔ waki djembetelo ya “wolo waki Nzambi wahadjama anya,” oko wakadiɛnama lo dikambo dia yana ya hiami yele Yeso akatondja ɔdiɛngɛ oma le nde. (Luka 9:37-43) Onde dihindo sɔ diakakoke monga wolo le Nzambi Kanga-Wolo-tshɛ, Ɔnɛ latawɔ dia nde ekɔ la “lokema la wolo”? (Isaya 40:26) Ndooko!

Evanjiliɔ tɛkɛtaka di’ahindo oko 35 wakasale Yeso. Koko hateye lofulo tshɛtshɛ l’ahindo wakandasale. Ɛnyɛlɔ, Mateo 14:14 mbutaka ɔnɛ: “Nde [Yeso] akɛnyi olui a woke w’anto ko nde akawaoke kɛtshi, ko akakɔnɔla wanɛ waki la hemɔ.” Hateye anto angana waki la hemɔ wakandakɔnɔla lo diaaso sɔ.

Ahindo asɔ mbakakonya Yeso dia mbuta dia nde ekɔ Ɔna Nzambi, mbuta ate Mɛsiya wakalakema. Afundelo mɛnyaka dia wolo wakasha Nzambi Yeso wakokimanyiya dia nsala ahindo. Ɔpɔstɔlɔ Petero akate lo dikambo dia Yeso dia nde “aki pami kele Nzambi akanyɛnyande lo sɛkɛ lo tshimbo y’ahindo, akambo wa diambo, akambo wa mamba la tolembetelo takasale Nzambi lo tshimbo yande l’atei anyu oko wadieyanyu nyuamɛ.” (Etsha 2:22) Lo diaaso dikina, Petero akate dia “Nzambi akookite esɔ la nyuma k’ekila ndo la wolo ndo nde aketeta lo wodja w’otondo, atasale akambo w’ɛlɔlɔ ndo atakɔnɔla wanɛ tshɛ wakahɛnyahɛnyamaka oma le Diabolo, nɛ dia Nzambi aki kaamɛ la nde.”​—Etsha 10:37, 38.

Ahindo wa Yeso waki l’atei wa wetshelo ande. Makɔ 1:21-27 mɛnyaka kɛnɛ kakasale lemba l’anto lam’akawoke wetshelo wa Yeso ndo la ntondo ka dihindo dimɔtshi diakandasale. Makɔ 1:22 mbutaka dia lemba l’anto “wakaambe lo menda yoho yande ya mbetsha,” ndo divɛsa 27 mbutaka di’anto “wakaambe” etena kakandatondja ɔdiɛngɛ ɔmɔtshi. Ahindo wa Yeso ndo losango lande akɛnya dia nde aki Mɛsiya wakalakema.

Yeso kɔsɛma diande aki Mɛsiya, koko ɛtɛkɛta ande, etsha ande ndo wolo wakawosha Nzambi wakɛnamaka lo ahindo ande akɛnya dia nde mbaki Mɛsiya. Etena kakayambolaka anto lo kɛnɛ kendana l’ɔkɛndɛ ande, la dihonga tshɛ, Yeso akakadimola ate: “Dimi lekɔ la djembetelo nkina yoleki ya Joani, nɛ dia akambo wakambutɛ Papa dia nsala mbasalami ndo akambo akɔ shikikɛka lo dikambo diami ɔnɛ Papa kakantome.”​—Joani 5:36.

Tolembetelo tɛnya mɛtɛ k’akambo

Lande na kakokaso monga l’eshikikelo di’ahindo wa Yeso waki mɛtɛ ndo shikaa? Tɔsɛdingole tolembetelo tɔmɔtshi tɛnya di’ahindo ande waki mɛtɛ.

Lam’akandasalaka ahindo ande, ndooko lushi lakakotola Yeso yambalo y’anto oya le nde. Nde akalangaka dia Jehowa nongola lotombo ndo lokumu oma l’ahindo wakandasalaka. Ɛnyɛlɔ, la ntondo ka nde nkɔnɔla pami kɛmɔtshi kaki tshungu, Yeso akake epole ɔsɛkɛ dia nde ayanga nsala dihindo sɔ “dia etsha waki Nzambi mɛnama lo sɛkɛ lo dikambo diande.”​—Joani 9:1-3; 11:1-4.

Otshikitanyi l’amɛnyi w’alɔ, asadi wa maji ndo waa wetshi, Yeso ndooko lushi lakandakambe la tshelo ya mbetɛ onto nende, lokeso, awui wa maji kana w’ashidi. Nde kokamba la dikanyiyakanyiya kana emindo w’anto. Tende woho wakakɔnɔla Yeso akanga wa totshungu ahende l’okitshakitsha tshɛ. Ɔkɔndɔ mbutaka ɔnɛ: “Yeso akawaoke kɛtshi, akananda washo awɔ, ko mbala kakɔ ɔtɔi vɔ wakasɛnɛ ndo wakooyele.” (Mateo 20:29-34) Nde kosala disalasala dimɔtshi, kana sɛlɛmɔnyi mɔtshi kana nsala dui sɔ l’ofunu tshɛ. Yeso akasale ahindo ande la ntondo k’anto, mbala efula la ntondo k’ɛmɛnyi efula. Nde kokamba l’osase ɔmɔtshi wa laande kana la weho ɛmɔtshi wa sɛlɛmɔnyi. Ahindo wasɛma anto dia nsala ɛlɔ kɛnɛ haweyama nembetshiya.​—Makɔ 5:24-29; Luka 7:11-15.

Lo ntena dimɔtshi, Yeso aketawɔka mbetawɔ kaki l’anto wakakondja wahɔ oma l’ahindo ande. Koko Yeso kompekɔ nsala dihindo dimɔtshi l’ɔtɛ w’ɔnɛ onto bu la mbetawɔ. Lam’akinde la Kapɛrnauma ka la Ngalileya, “wakawela anto efula waki la ɛdiɛngɛ, ko nde akatondja ɛdiɛngɛ akɔ la dui ndo akakɔnɔla wanɛ tshɛ waki la hemɔ.”​—Mateo 8:16.

Ahindo wakasale Yeso wakakotsha ehomba wa lo demba w’anto, koko aha dia ngɛnyangɛnya weho ɛmɔtshi w’anto. (Makɔ 10:46-52; Luka 23:8) Ndooko lushi lakasale Yeso ahindo dia nkondja wahɔ ɔmɔtshi oma lɔkɔ.​—Mateo 4:2-4; 10:8.

Kayotota dikambo di’ɛkɔndɔ wa lo waa Evanjiliɔ?

Tamboyeya awui wendana l’ahindo wa Yeso diɛsɛ l’ɛkɔndɔ wofundami lo waa Evanjiliɔ. Onde tekɔ l’ɛkɔkɔ wa ndjaɛkɛ lo ɛkɔndɔ ɛsɔ etena katatayange dia mbeya dia kana ahindo wakasale Yeso wekɔ mɛtɛ. Eelo.

Oko wakatashidi dita, ahindo wa Yeso wakasalemaka la ntondo k’anto tshɛ, mbuta ate la ntondo k’ɛmɛnyi efula. Evanjiliɔ wa ntondo wakafundama l’etena kaki efula k’ɛmɛnyi ɛsɔ weke la lɔsɛnɔ. Lo kɛnɛ kendana la losembwe l’afundji w’Evanjiliɔ, dibuku Ahindo ndo eohwelo (ang.) mbutaka ɔnɛ: “Ayonga dui diele bu la losembwe dia mfunda afundji w’Evanjiliɔ ɔnɛ vɔ wakakuwanya awui wa l’ɔkɔndɔ l’ahindo wa lotshula dia vɔ nkamba la wɔ lo wahɔ w’awui awɔ wa teoloji. [...] Afundji awɔ waki l’etema wa losembwe. ”

Ndooko lushi lakadje ase Juda wanɛ wakalɔshanaka la Lokristo taamu lo kɛnɛ kendana l’ahindo watɛkɛtami l’Evanjiliɔ. Koko vɔ wakadje taamu lo wolo wakakambema dia nsala ahindo asɔ. (Makɔ 3:22-26) Ndo atunyi wa lo nshi ya la ntondo komanguna ahindo wa Yeso. Adɔkima wa lo ntambe ka ntondo ndo ka hende T.D., wekɔ la rɛferansɛ watɛkɛta di’ahindo wakasale Yeso. Mbokɛmaka hwe dia tekɔ l’ɛkɔkɔ w’eshika wa mbetawɔ di’ahindo wa Yeso wɔkɔndwami l’Evanjiliɔ wekɔ mɛtɛ.

Onto lakasale ahindo

Ɔsɛdingwelo w’ahindo wa Yeso wayonga ekokele naka sho nkomɛ tsho lo kɛnɛ kɛnya di’ahindo asɔ waki mɛtɛ. Lo nkɔndɔla awui wa diambo wakasale Yeso, Evanjiliɔ mɛnyaka dia nde aki onto lakatɛtɛka solo la ntondo k’asui w’anto ndo nde akokaka anto kɛtshi koleki anto tshɛ ndo nde akayakiyanyaka dikambo di’ɔlɔlɔ w’anto akina.

Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ kaki kanga sudi lakaye le Yeso ndo lakɔsɛngasɛna ate: “Ɔnkɔnɔlɛ naka wɛ alanga.” Yeso “akawoke kɛtshi,” ndo akasembola lonya lande, akawonanda ata ate: “Dimi nangaka, ɔkɔnɔ.” Pami kɛsɔ akakɔnɔ mbala kakɔ ɔtɔi. (Makɔ 1:40-42) Yeso akonge la kɛtshi kakootshutshuya dia nkamba la wolo wakawosha Nzambi dia nsala ahindo.

Kakɔna kakatombe etena kakahomana Yeso l’anto wakayatombaka la kaka y’odo oma l’osomba wa Nayina? Ɔlɔngɔlɔngɔ wakavu aki tshɔi y’ɔna yaki wadi aki odo ɔmɔtshi. Yeso ‘akoke womoto ɔsɔ kɛtshi,’ nde akasukana lalande ndo akawotɛ ate: “Takolela.” Oma laasɔ, nde akolola ɔnaki womoto ɔsɔ.​—Luka 7:11-15.

Wetshelo ɔmɔtshi wakeketsha wakokaso nkondja oma l’ahindo wa Yeso ele nde ‘akokaka anto kɛtshi’ ndo akakimanyiyaka anto. Koko ahindo asɔ bu ɛkɔndɔ w’anyanya. Hɛbɛru 13:8 mbutaka ɔnɛ: “Yeso Kristo ekɔ woho akɔ waamɛ loyi, ɛlɔ ndo pondjo pondjo.” Nde ekɔ lo mbolɛ kakianɛ oko Nkumekanga ka l’olongo. Nde ekɔ suke dia nkamba la wolo wakawosha Nzambi lo yoho yoleki la fwa woho wakandakambe la wolo ɔsɔ lam’akinde lanɛ la nkɛtɛ ndo nde ekɔ l’akoka wa nsala dui sɔ. Keem’edja, Yeso ayɔkɔnɔla akanga w’okitanyiya tshɛ. Ɛmɛnyi wa Jehowa wayokokimanyiya l’ɔngɛnɔngɛnɔ tshɛ dia mbeya awui akina wendana la elongamelo ka diambo ka nshi yayaye kɛsɔ.

[Esato]

Ahindo waki Yeso waki djembetelo ya “wolo waki Nzambi wahadjama anya”

[Esato]

Yeso akatɛtɛka solo lo yɛdikɔ y’efula