Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

Tatoyakesake la tokanyi ta kɔlɔ

Tatoyakesake la tokanyi ta kɔlɔ

Tatoyakesake la tokanyi ta kɔlɔ

L’ƆKƆNGƆ wa Eva ndɛ olowa wakasekɛma, Nzambi akawombola ate: “Na dikambu diutsheye ne na?” Nde akakadimola ate: “Ului kakampimbi, diako mbakamali.” (Etat. 3:13) Satana lele olui wa lokeso wakakonya Eva dia pindolɛ Nzambi, akayelamɛka l’ɔkɔngɔ ɔnɛ: “Ului ako a wuki w’edjedja, . . . ukeshi a wa la kete tshe.”—Eny. 12:9.

Ɔkɔndɔ wa lo dibuku dia Etatelu ɔnɛ mɛnyaka dia Satana ekɔ kanga lokeso ndo nde kambaka la kashi dia nkesa anto wele bu la yewo. Lo mɛtɛ Eva akakesama. Koko, hatohombe nkanyiya ɔnɛ paka Satana oto mbakoka tonganyiya. Bible tewolaka nto oma lo wâle waya lo sho ‘ndjakesa la tokanyi ta kɔlɔ.’—Jak. 1:22.

Sho mbeyaka mbɔsa dia hatokokaki ndjakesa pondjo. Koko, ɔhɛmwɛlɔ w’oma le Nzambi ɔsɔ wekɔ l’oyango wa shikaa. Ɔnkɔnɛ, nyɛsɔ tɔsɛdingole woho wakokaso ndjakesa ndo weho wa tokanyi ta kɔlɔ takoka tonganyiya. Ɛnyɛlɔ kɛmɔtshi ka l’Afundelo kokaka tokimanyiya lo dikambo sɔ.

Wetshelo wakokaso nkondja oma l’ɛnyɛlɔ k’anto wakayakese

Oya lo ɔnɔnyi wa 537 N.T.D., Kurɔ ka woke laki nkumekanga ka Pɛrɛsiya akadjanga di’ase Juda waki lo lɔhɔmbɔ la Babilɔna nkalola la Jerusalɛma dia tohika tɛmpɛlɔ nto. (Ez. 1:1, 2) L’ɔnɔnyi wakayele ndo lo yoho yɔtɔnɛ la sangwelo diaki Jehowa, anto wakake etshina ka tɛmpɛlɔ k’oyoyo. Anto wakakalola waki l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo wakatombola Jehowa lo woho wakandâtshɔkɔla dia vɔ ntatɛ mbika tɛmpɛlɔ. (Ez. 3:8, 10, 11) Koko kombeta edja, atunyi wakatatɛ mbalɔsha ndo vɔ wakayɔkɔmɔka. (Ez. 4:4) Ɛnɔnyi oko 15 l’ɔkɔngɔ wa vɔ nkalola, ewandji wa la Pɛrɛsiya wakashimbe olimu wa wokelo wakasalemaka la Jerusalɛma. Dia nkeketsha oshimbelo ɔsɔ, ewandji wa lɛɛta wa l’ɛtshi ka nkɛtɛ kɛsɔ wakakome la Jerusalɛma ndo “wakatuwanya [ase Juda] la ngala la wulu uma l’ulimu.”—Ez. 4:21-24.

Ɛhɛnyɔhɛnyɔ wa wolo wakayokonyaka ase Juda dia vɔ ndjakesa lo monga la tokanyi ta kɔlɔ. Vɔ wakayatɛ ɔnɛ: “Etena katakuki ka mpika luudu la [Jehowa] ntu.” (Hang. 1:2) Vɔ wakafɔnya ɔnɛ Nzambi konanga dia vɔ mbika tɛmpɛlɔ l’etena kɛsɔ. Lo dihole dia vɔ nyanga toho ta nsala lolango lande, vɔ wakatshike olimu awɔ w’ekila ndo wakatatɛ ndjasha tshɛ lo nɔngɔsɔla mvudu yawɔ. Hangai, ɔprɔfɛta waki Nzambi akawambola ate: “Undi, on’eli etena ka nyu mbidjase lu mvudu yanyu ya ladiku, lam’ambulana luudu lone [tɛmpɛlɔ kaki Jehowa]?”—Hang. 1:4.

Onde sho mɛnaka wetshelo wakokaso nkondja oma l’ɛnyɛlɔ kɛnɛ? Monga la tokanyi ta kɔlɔ lo kɛnɛ kendana la tena diakashikikɛ Nzambi dia nkotsha sangwelo diande kokaka ndjotokonya dia sho minya yimba l’ohomba wele l’elimu ndo ɛkɛndɛ aso wendana l’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ ko sho ndjoyasha paka dia wahɔ aso hita. Ɛnyɛlɔ, ohɔsa dia wɛ ekɔ lo nkonga dia nongola angɛndangɛnda. Woho wâkongɛyɛ l’asolo walomɔlomɔ mbeyaka ndjokokonya dia wɛ nsala elimu esadi esadi etena kalɔngɔsɔlayɛ akambo wendana la oyelo awɔ. Koko, oma lâsɔ wɛ ambolongola losango ɔnɛ vɔ wayoyokoma yema l’ɔkɔngɔ. Onde wɛ ayotshika kɛnɛ kalɔngɔsɔlayɛ?

Koko, tohɔ dia Hangai nde la Zɛkariya wakakimanyiya ase Juda dia vɔ nshihodia ɔnɛ Jehowa akalangaka dia vɔ mbika tɛmpɛlɔ aha la ntshimbatshimba. Hangai akâkeketsha ate: “Nyu antu tshe wa lu kete, nyukikitali. Nyukambi ulimu.” (Hang. 2:4) Vɔ wakahombe ndjasha tshɛ l’olimu, wele l’eshikikelo ɔnɛ nyuma kaki Nzambi kayowakimanyiya. (Zek. 4:6, 7) Shi ɛnyɛlɔ kɛnɛ kokaka tokimanyiya diaha sho monga la tokanyi ta kɔlɔ lo kɛnɛ kendana la lushi la Jehowa?—1 Kor. 10:11.

Tonya tokanyi ta kɔlɔ ndo tonge la t’amɛna

Lo mukanda ande wa hende, ɔpɔstɔlɔ Petero akatɛkɛta dia alamanaka waki Jehowa wa nshikikɛ “ulungu w’uyuyu la kete y’uyuyu.” (2 Pet. 3:13) Nde akɛnya dia amɔnyɔdi amɔtshi wakadjaka tâmu ɔnɛ Nzambi hosala ndoko dikambo oyadi kɛnɛ tshɛ kasala anto. Vɔ wakayakesaka lo mbuta dia ndoko dikambo diayosalema, ndo ɔnɛ “diango tshe dieko pupu uku akidio uma l’etatelu k’etungelu.” (2 Pet. 3:4) Petero akalange nkimanyiya asekande Akristo dia vɔ minya tokanyi ta kɔlɔ tɔsɔ. Nde akafunde ate: “Dimi lambangasanya etema anyu w’ololo ne dia nyuhula.” Nde akohola asekande Akristo dia amɔnyɔdi asɔ wekɔ lo ndjakesa. Nzambi akalanya anto wa kɔlɔ la mvula k’elola kakalɔ lo nkɛtɛ k’otondo.—2 Pet. 3:1, 5-7.

Hangai akasha ɔhɛmwɛlɔ wa woho akɔ wâmɛ lo mbewola ase Juda wakakɔmɔ ndo wakatshike nkamba olimu lo 520 N.T.D. Nde akâkeketsha ate: “Nyukani yimba dia etsha anyu.” (Hang. 1:5) Dia memula akoka awɔ w’ekanelo ka yimba, nde akôhola asekande ambetawudi sangwelo diaki Nzambi ndo alaka ande wendana la ekambi ande. (Hang. 1:8; 2:4, 5) Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ w’ekeketshelo kɛsɔ, olimu wa wokelo wakatatɛ nto kânga mbakashimbe ewandji wa lɛɛta olimu akɔ. Mbala kɛsɔ nto, atunyi wakahembe mbashimba dia mbika tɛmpɛlɔ koko wakakite tatala. Didjango diendana la oshimbelo diakanyɛma ndo l’edja k’ɛnɔnyi etanu tɛmpɛlɔ kakashile mbikama.—Ez. 6:14, 15; Hang. 1:14, 15.

Tokane yimba dia etsha aso

Onde sho fɔnyaka dia l’ɛnyɛlɔ k’ase Juda wa lo nshi ya Hangai, sho kokaka nkɔmɔ etena katokomɛ ekakatanu? Etena katokomɛ ekakatanu, sho mbeyaka mɛna dia ekɔ dui dia wolo dia nama ohetoheto aso l’olimu w’esambishelo. Ko kakɔna kakoka tɔkɔmɔla? Sho mbeyaka nsowa l’ɔtɛ wa akambo wa wɛngiya wa lo dikongɛ nɛ di’akambo. Tokanyiya yema dikambo dia Habakuka lakambola ate: “Edja ndu kaandi ayumulela ekimanyelu, ku we hambukela? Dimi lambukulelela dia akambu wa ngala, keli we hatushimbela.” (Hab. 1:2) Lo kɛnɛ kendana la awui wakoka anto mbɔsa ɔnɛ wambotshimbatshimba, Okristo mbeyaka ndjɔfɔnya ɔnɛ nde hahombe nsala akambo la shamanya ndo ndjetsha oyangelo wa lɔsɛnɔ la dimɛna lo dihole dia ntondo. Onde dikambo dia ngasɔ kokaka tokomɛ? Naka sho monga la tokanyi ta ngasɔ, kete tekɔ lo ndjakesa. Ekɔ ohomba efula dia nkitanyiya dako dia l’Afundelo diatotɛ dia sho ‘nkana yimba di’etsha aso’ ndo ‘memula akoka aso w’ekanelo ka yimba.’ Sho kokaka ndjambola ɔnɛ: ‘Onde woho wamboviya dikongɛ nɛ di’akambo oko wakimi kɔfɔnyaka kokaka mambiyami?’

Etena kakoka mɛnama oko etena k’otale

Tɔsɛdingole yema ɛtɛkɛta waki Yeso wendana la ekomelo ka dikongɛ nɛ di’akambo. Ɔkɔndɔ wa Mako wa prɔfɛsiya kaki Yeso kendana la nshi y’ekomelo mɛnyaka dia Yeso akatolake mbala efula dia sho ntetemala mambalɛka. (Mako 13:33-37) Sho tanaka ɔhɛmwɛlɔ wa woho akɔ wâmɛ lo prɔfɛsiya katɛkɛta dikambo dia Aramangɛdɔna, lushi la woke la Jehowa. (Eny. 16:14-16) Lande na kashama ɛhɛmwɛlɔ ɛsɔ mbala la mbala? Ɛhɛmwɛlɔ wa ngasɔ wekɔ ohomba nɛ dia l’ɔkɔngɔ wa nkonga lo etena kakoka mbɔsama oko etena k’otale, anto mbeyaka ndjonya yimba l’ohomba wa nsala akambo la shamanya.

Yeso akasha ɛnyɛlɔ kɛnya ohomba wa sho ntetemala mambalɛka etena kakongɛso ekomelo ka dikongɛ nɛ di’akambo. Nde akatɛkɛta dikambo dia kanga luudu lambeya ɔnɛ wevi wayowɔtwɛ l’otsho. Kakɔna kakandahombe nsala diaha vɔ mbova? Nde akahombe nsungukala otsho w’otondo. Yeso akakomiya ɛnyɛlɔ kɛsɔ lo tolaka ɔnɛ: “Dieli la nyu dia ndjalongosola, ne dia On’a untu ayuya lu unya wahanyalungamela.”Mat. 24:43, 44.

Ɛnyɛlɔ kɛnɛ mɛnyaka ohomba wa ndjalɔngɔsɔla ndo kongɛka oyadi kânga l’etena k’otale. Ndjakiyanya amboleka lo kɛnɛ kendana la dikongɛ nɛ di’akambo mbeyaka ndjotokonya dia sho mɛna dia diɔ diamboviya lo yɛdikɔ yakiso kɔfɔnyaka. Hatohombe ndjakesa lo monga la tokanyi ta kɔlɔ t’ɔnɛ ‘etena kakashikikɛ Jehowa katakoke.’ Monga l’ekanelo ka ngasɔ kokaka ndjotoshishɛ nsaki ka nsambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo.—Romo 12:11.

Tonya tokanyi ta kɔlɔ

Lo kɛnɛ kendana la tokanyi ta kɔlɔ, tɔndɔ diele lo Ngalatiya 6:7 kotshamaka. Divɛsa diakɔ mbuta ɔnɛ: “Tuyadimbiyaki, . . . untu tshe ayuna diango diakandune.” Naka hawone diangɔ lo dihole diokambiwɔ, kete adiyo wayotomba esadi eto. Woho akɔ wâmɛ mbele, naka hatemudi akoka aso w’ekanelo ka yimba, kete tokanyi ta kɔlɔ kokaka ndjonɛma lo timba taso. Ɛnyɛlɔ, sho mbeyaka ndjɔfɔnya ɔnɛ ‘lushi la Jehowa layoya mɛtɛ, koko aha kakianɛ.’ Tokanyi ta kɔlɔ ta ngasɔ kokaka ndjotokonya dia sho mbekola timba taso oma l’elimu wa teokrasi. L’edjedja ka wonya, ohetoheto wele la so l’awui w’ɔtɛmwɛlɔ mbeyaka ndjokitakita. L’etena kɛsɔ, lushi la Jehowa mbeyaka ndjotokumɛ.—2 Pet. 3:10.

Koko, tokanyi ta kɔlɔ hatotonɛma lo timba taso naka sho ntetemala nshihodia “lulangu la [Nzambi], l’ololo latôngenyangenyaka, ndu l’uluwanyi.” (Romo 12:2) Wadielo wa mbala la mbala w’Ɔtɛkɛta wa Nzambi ekɔ dikambo dioleki ohomba diakoka tokimanyiya lo nshi nyɛ y’ekomelo. Afundelo kokaka nkeketsha eshikikelo kaso k’ɔnɛ Jehowa tokotshaka nshi tshɛ kɛnɛ katande l’etena kakandashikikɛ.—Hab. 2:3.

Wekelo, dɔmbɛlɔ, wɔtwɛlɔ wa lo nsanganya, esambishelo kâmɛ l’etsha aso woludi la kɛtshi wayotokimanyiya dia sho ‘ntetemala nama lo timba taso oyelo wa lushi la Jehowa.’ (2 Pet. 3:11, 12) Jehowa mɛnaka etete kele la so. Ɔpɔstɔlɔ Paulo toholaka ɔnɛ: “Tatuhekoki dia ntsha ditshelu di’ololo, ne dia tayuna lu eleku ka muna, naka hatuheko.”—Ngal. 6:9.

Ɔnɛ kema etena ka sho mbetawɔ kesama la tokanyi ta kɔlɔ lo nkanyiya ɔnɛ lushi la Jehowa haloya esadi. Koko, ɔnɛ ekɔ etena kahombaso nkeketsha etema aso nɛ dia lushi la Jehowa lambosukana.

[Osato wa lo lɛkɛ 4]

Hangai nde la Zɛkariya wakakeketsha ase Juda dia mbika tɛmpɛlɔ

[Osato wa lo lɛkɛ 5]

Kakɔna kayosala kanga luudu naka nde ambeya dia wevi wayowɔtwɛ?