Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

Tonge la nyuma kaki Nzambi, koko aha yimba y’andja ɔnɛ

Tonge la nyuma kaki Nzambi, koko aha yimba y’andja ɔnɛ

Tonge la nyuma kaki Nzambi, koko aha yimba y’andja ɔnɛ

“Keli shu kunungula nyuma ka la kete nye, takalungula nyuma k’uma le [Nzambi], dia shu mbeya ushasha wakatusha [Nzambi].”—1 KOR. 2:12.

1, 2. a) Lo woho akɔna walɔ Akristo wa mɛtɛ ta? b) Ambola akɔna wayangaso nsɛdingola?

AKRISTO wa mɛtɛ wekɔ lo ndɔ ta. Otunyi aso ekɔ la nkudu, la lokeso l’efula ndo nde ekɔ ɔndɔshi wa ta wa manamana. Anto efula wa l’andja ɔnɛ wekɔ lo sɛngiyama oma le nde, nɛ dia nde ekɔ la dihomɔ dia ta dia wolo efula. Koko, hatohombe mboka wɔma kana monga aha la elongamelo. (Is. 41:10) Tekɔ la dihomɔ diakoka tokokɛ oma l’ɛlɔshamelo tshɛ.

2 Ta diaso kema dia lo demba, koko diekɔ dia lo nyuma. Otunyi aso ekɔ Satana Diabolo ndo ehomɔ koleki woke kakamba la nde ele ‘yimba y’andja ɔnɛ.’ (1 Kor. 2:12) Nyuma kaki Nzambi mbele ehomɔ katokimanyiya dia sho nshika tanga la ntondo k’ɛlɔshamelo ande. Dia sho tondoya lo ta sɔ ndo monga la diɔtɔnganelo dia ma ma la Nzambi, sho pombaka nɔmba dia nkondja nyuma kaki Nzambi ndo nkɛnɛmɔla olowa atɔ lo nsɛnɔ yaso. (Ngal. 5:22, 23) Ko, yimba y’andja ɔnɛ kɛdikɛdi na ndo shɛngiya yakɔna yele la yɔ? Ngande wakokaso nshikikɛ dia kana tekɔ lo sɛngiyama la yimba y’andja ɔnɛ? Ndo wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma l’ɛnyɛlɔ kaki Yeso lo kɛnɛ kendana la nkondja nyuma kaki Nzambi ndo nshika tanga la ntondo ka yimba y’andja ɔnɛ?

Lande na kambekɔnɛ yimba ya l’andja ɔnɛ ahole tshɛ?

3. Yimba y’andja ɔnɛ kɛdikɛdi na?

3 Satana “umbuledi a kete nye,” mbele lo kiɔkɔ ya yimba y’andja ɔnɛ ndo yimba shɔ ndɔshanaka la nyuma k’ekila kaki Nzambi. (Joa. 12:31; 14:30; 1 Joa. 5:19) Yɔ yekɔ wolo walɔmbɔla tokanyi t’anto ndo wâtshutshuya dia nsala awui wakɛnɛmɔla yimba yakɔ. Wolo wahɛnama ɔsɔ tshutshuyaka anto dia vɔ nsala awui wahɔtɔnɛ la lolango ndo la sangwelo diaki Nzambi.

4, 5. Ngande wambekɔnɛ yimba yaki Satana l’ahole tshɛ?

4 Ngande wambekɔnɛ yimba yaki Satana l’ahole tshɛ? Ntondotondo, Satana akakese Eva lo ekambɔ ka Ɛdɛna. Nde akawetawoya ɔnɛ, naka nde tɔmbɔkwɛ Nzambi kete nde ayonga la lɔsɛnɔ la dimɛna. (Etat. 3:13) Ande woho wakandayaetɛ kanga kashi lee! (Joa. 8:44) Oma lâsɔ lo tshimbo ya womoto, nde akayokonyaka Adama dia tɔmbɔkwɛ Jehowa. L’ɔtɛ w’ɔtɔmbɔkwɛlɔ w’Adama, anto wakasondjama lo pɛkato ndo wakakite mbekelo ka sɛngiyama la yimba y’ɔtɔmbɔkwɛlɔ yaki Satana.—Adia Efeso 2:1-3.

5 Satana akasɛngiya nto lemba la woke la andjelo, wakayokomaka ɛdiɛngɛ. (Eny. 12:3, 4) Andjelo asɔ wakatɔmbɔkwɛ Nzambi yema tshitshɛ la ntondo ka Mvula k’elola ka lo nshi ya Nɔa. Andjelo asɔ wakafɔnya ɔnɛ wayonga la lɔsɛnɔ la dimɛna naka vɔ ntshika ahole awɔ wa l’olongo ko ndja la nkɛtɛ dia ndjokotsha nsaki y’alemba yakiwɔ komonga la lotshungɔ. (Jude 6) L’ekimanyielo k’ɛdiɛngɛ ɛsɔ, wele kakianɛ l’emamu wa nkɛtɛ, Satana ekɔ “ukeshi a wa la kete tshe.” (Eny. 12:9) Lonyangu ko, anto efula hawoshihodia shɛngiya ya kɔlɔ yele l’ɛdiɛngɛ.—2 Kor. 4:4.

Onde wɛ ekɔ lo sɛngiyama la yimba y’andja ɔnɛ?

6. Ngande wakokaso sɛngiyama la yimba y’andja ɔnɛ?

6 Anto efula haweye woho wanganyiya Satana anto, koko Akristo wa mɛtɛ mbetshamaka oma lo Bible woho wasalande dui sɔ. (2 Kor. 2:11) Lo mɛtɛ, yimba y’andja ɔnɛ hayokoke monga la shɛngiya leso onyake paka shoamɛ mbetawe dia yɔ tɔsɛngiya. Ɔnkɔnɛ, nyɛsɔ tɔsɛdingole ambola anɛi wayotokimanyiya dia nshihodia dia kana tekɔ lo sɛngiyama la nyuma kaki Nzambi kana la yimba y’andja ɔnɛ.

7. Naa yoho mɔtshi yahemba Satana dia tanganya la Jehowa?

7 Ɔsɔnwɛlɔ ami wa tɔkɛnyɔ ɛnyawɔ lo dikambo diami? (Adia Jakoba 3:14-18.) Satana pembaka dia tanganya la Nzambi lo totshutshuya dia sho nanga awui wa ngala. Diabolo mbeyaka dia Jehowa petshaka onto tshɛ lalanga awui wa ngala. (Osam. 11:5) Ɔnkɔnɛ, Satana kambaka la ekanda, filmɛ, mishiki ndo tɔkɛnyɔ ta l’ɔrdinatɛrɛ takeketsha awui wa mindo ndo wa ngala dia nomialomia nsaki yaso y’alemba. Satana ngɛnangɛnaka etena kasɛngiyamaso l’awui wa kɔlɔ wakeketshande anto dia nsala oyadi sho nangaka kɛnɛ kele ɔlɔlɔ.—Osam. 97:10.

8, 9. Ambola akɔna wendana la tɔkɛnyɔ wahombaso ndjambola?

8 Lo wedi okina, nyuma kaki Nzambi tshutshuyaka wanɛ wakilongola dia vɔ monga la lɔkɛwɔ la pudipudi, mbidjasɛ l’anto ki ndo monga la kɛtshi k’efula. Ɔnkɔnɛ, sho pombaka ndjambola ɔnɛ: ‘Onde tɔkɛnyɔ tasɔnami keketshakami dia monga la waonga w’amɛna?’ Lomba l’oma l’olongo ‘kema la lokeso.’ Wanɛ wetawɔ dia sɛngiyama la nyuma kaki Nzambi, hawosambisha asekawɔ anto dia monga la lɔkɛwɔ la pudipudi ndo la wɔladi ko l’etena kakɔ kâmɛ vɔ mbetawɔka dia menda awui wa ngala ndo wa mindo lo woshɛshɛ lo mvudu yawɔ.

9 Jehowa tɔlɔmbaka dia sho mbomamema l’etondo aso tshɛ. Koko, Satana pembaka dia tokonya dia sho mbɔtɛmɔla oko wakandayange dia Yeso mbɔtɛmɔla. (Luka 4:7, 8) Sho kokaka ndjambola ɔnɛ: ‘Onde tɔkɛnyɔ tasɔnami kimanyiyakami dia mamema Nzambi la tshondo yami tshɛ? Onde ɔsɔnwɛlɔ ami wa tɔkɛnyɔ konyaka dia monga dui dia wolo kana dia wɔdu le mi dia nshika tanga la ntondo ka yimba y’andja ɔnɛ? Onde dimi pombaka nsala etshikitanu lo tɔkɛnyɔ tayomɔsɔna otsha la ntondo?’

10, 11. a) Lo kɛnɛ kendana la lomombo la l’emunyi, yimba y’andja ɔnɛ keketshaka anto dia vɔ monga la dionga diakɔna? b) Ko Ɔtɛkɛta wa Nzambi wakasambiyama tokeketshaka dia sho monga la dionga dia ngande?

10 Dionga diakɔna diele la mi lo kɛnɛ kendana la lomombo la l’emunyi? (Adia Luka 18:24-30.) Yimba y’andja ɔnɛ nomialomiaka “saki ka ashu” lo nkeketsha anto dia monga la lokaki ndo la mposa ka lomombo la l’emunyi. (1 Joa. 2:16) Yɔ yambokonya anto efula dia vɔ ndjadjɛ oyango wa ngɔna. (1 Tim. 6:9, 10) Yimba shɔ kokaka tokonya lo sho mbetawɔ ɔnɛ ndjamɔtshɛ lomombo la l’emunyi kokaka tosha ɔngɛnɔngɛnɔ wa pondjo. (Tuk. 18:11) Koko, naka sho mbetawɔ dia ngandji ka falanga mbahemɛ ngandji kokaso Nzambi, kete Satana ayotodja otshumba. Sho pombaka ndjambola ɔnɛ: ‘Onde lɔsɛnɔ lami lambohikama paka l’oyango wa lomombo la l’emunyi ndo w’ɛngɛnɔngɛnɔ?’

11 Lo yoho yotshikitanyi, Ɔtɛkɛta waki Nzambi wakasambiyama tokeketshaka dia sho monga la wɛdimo lo woho wɔsaso falanga ndo nkamba olimu l’etete dia nkotsha ehomba aso ndo w’ase nkumbo yaso. (1 Tim. 5:8) Nyuma kaki Nzambi kimanyiyaka wanɛ wakilongola dia vɔ mbokoya lokaho laki Jehowa. Anto wa asɔ mbeyamaka oma lo lokaho lawɔ ndo vɔ bu akanga w’enyishi. Vɔ mbɔsaka anto la nɛmɔ di’efula oleki lomombo la l’emunyi ndo vɔ ngɛnangɛnaka dia kahana l’anto akina kɛnɛ kele la wɔ etena kakondjawɔ diaaso dia nsala dikambo sɔ. (Tuk. 3:27, 28) Ndo vɔ hawetawɔ pondjo dia oyango wa falanga mbeta la ntondo k’olimu wakambɛwɔ Nzambi.

12, 13. Otshikitanyi la yimba y’andja ɔnɛ, ngande wakoka nyuma kaki Nzambi tokimanyiya dia sho nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ?

12 Lonto lami kɛnɛmɔlaka yimba yakɔna? (Adia Kolosai 3:8-10, 13.) Yimba y’andja ɔnɛ keketshaka anto dia nkɛnɛmɔla etsha wa demba. (Ngal. 5:19-21) Etena kakokaso mbeya yimba yatɔsɛngiya ele, aha etena kele awui tshɛ wekɔ lo tatshu dimɛna, koko etena katawatshu otsha lo kɔlɔ, ɛnyɛlɔ naka ɔnangɛso ɔmɔtshi hatodje yimba, ambotonyangiya kana ambotosalɛ kɔlɔ. Lâdiko dia lâsɔ, kɛnɛ kasalaso lo woshɛshɛ mbeyaka mɛnya dia kana tekɔ lo sɛngiyama la yimba y’andja ɔnɛ kana la nyuma kaki Nzambi. Mbeyaka monga ohomba di’onto ndamɛ ndjasɛdingola lo dikambo sɔ. Yambola wate: ‘Lo ngɔndɔ shamalo yetshi nyɛ, onde lakokoya Kristo lo yoho y’efula kana lakayokalolɛka ditshelo dimɔtshi dia kɔlɔ l’ɛtɛkɛta ndo lo lɔkɛwɔ lami?’

13 Nyuma kaki Nzambi kokaka tokimanyiya dia sho ‘nkolola lonto l’edjedja la ditshelo dialɔ’ ndo ndɔta ‘lonto l’oyoyo.’ Dui sɔ diayotokimanyiya dia sho ndeka monga la ngandji ndo la kɛtshi. Tayonga suke dia dimanyiyana lam’asaso, kânga mbakokadiɔ mɛnama dia tekɔ la shadiya ya momala. Ndo etena katosalɛwɔ awui wa wɛngiya, hatotonga nto la “yenyi . . . la lutunu, la kele, la utshanu, la etenganelu, la wehu tshe wa somboki.” Koko, tayosala la wolo dia monga la “memakana.”—Ef. 4:31, 32.

14. Ngande wɔsa anto efula wa l’andja ɔnɛ Ɔtɛkɛta wa Nzambi?

14 Onde dimi nɛmiyaka ndo kitanyiyaka ɛlɛmbɛ wa lo Bible wendana la lɔkɛwɔ? (Adia Tukedi 3:5, 6.) Yimba y’andja ɔnɛ keketshaka anto diaha vɔ mbɔsa Ɔtɛkɛta wa Nzambi la nɛmɔ. Wanɛ wasɛngiyama la yimba shɔ tonaka dia mbetawɔ abuku wa lo Bible wɔsawɔ oko abuku waki kosambiyama ndo vɔ ndjashaka paka lo toshimu ndo filozofi y’ana w’anto. (2 Tim. 4:3, 4) Amɔtshi mɔnyɔlaka ndo Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Anto asɔ mɛnyaka dia Bible bu la nɛmɔ, tɔ bu mɛtɛ ndo wekɔ lo ndjaɔsa akanga a tomba lo washo awɔ. Vɔ kitshakitshaka nɛmɔ diele l’ɛlɛmbɛ wa pudipudi wendana la loseka, dieyanelo dia lam’asa pami la pami ndo la odiakelo wa diwala. Vɔ mbetshaka ɔnɛ “kolo [ekɔ] ololo, la ololo kolo.” (Is. 5:20) Onde tekɔ lo sɛngiyama la yimba ya ngasɔ? Onde sho ndjaɛkɛka lo lomba laki anto kana lo tokanyi taso hita etena kadiɛnɛso l’ekakatanu? Kana onde sho salaka la wolo dia ndjela alako wa lo Bible?

15. Lo dihole dia sho ndjaɛkɛ lo lomba laso hita, kakɔna kahombaso nsala?

15 Nyuma kaki Nzambi tokimanyiyaka dia sho mbɔsa Bible la nɛmɔ. L’ɛnyɛlɔ k’omembi w’esambo, sho mbɔsaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi oko tala l’ekolo aso ndo oko osase lo mboka kaso. (Osam. 119:105) Lo dihole dia sho ndjaɛkɛ lo lomba laso hita, sho ndjaɛkɛka l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi wakafundama dia vɔ tokimanyiya dia ntshikitanya ɔlɔlɔ la kɔlɔ. Hatɔshi tsho Bible la nɛmɔ, koko sho nangaka ndo ɛlɛmbɛ waki Nzambi.—Osam. 119:97.

Tokondja wetshelo oma l’ɛnyɛlɔ ka Yeso

16. Kakɔna kalɔmbama dia monga la “yimba ya Kristu”?

16 Dia nkondja nyuma kaki Nzambi, sho pombaka monga la “yimba ya Kristu.” (1 Kor. 2:16) Dia monga la ‘woho wa dionga diaki la Kristo Yeso,’ paka sho mbeya woho wakandakanyiyaka, wakandasalaka akambo ndo mbôkoya. (Romo 15:5; 1 Pet. 2:21) Tɔsɛdingole toho tɔmɔtshi takokaso nsala dikambo sɔ.

17, 18. a) Wetshelo akɔna wakondjaso oma le Yeso lo kɛnɛ kendana la dɔmbɛlɔ? b) Lande na kahombaso ‘ntetemala nɔmba’?

17 Tɔlɔmbɛ dia nkondja nyuma kaki Nzambi. Etena kakinde la ntondo k’ehemba, Yeso akalɔmbɛ nyuma kaki Nzambi dia tɔ mbôkimanyiya. (Luka 22:40, 41) Sho lawɔ pombaka nɔmba Nzambi dia nde tosha nyuma kande k’ekila. Jehowa mbishaka la lolango ndo la lokaho wanɛ tshɛ wɔlɔmba nyuma kande la mbetawɔ. (Luka 11:13) Yeso akate ate: “Nyolombe ku wayunyusha. Nyuyangi ku nyayena. Nyokokole, ku wayunyudihula. Untu tshe latolombaka, atulungulaka. Untu latuyangaka, atenaka. Untu latokokolaka, wayûdihula.”—Mat. 7:7, 8.

18 Etena kayangaso nyuma kaki Jehowa ndo ekimanyielo kande, tatohekɔke dia mbɔlɔmbatɔ. Mbeyaka monga ohomba dia sho mbɔlɔmbatɔ mbala la mbala ndo l’etete. Lo tena dimɔtshi, Jehowa tshikaka dia wanɛ wɔlɔmba mɛnya ekiyanu awɔ w’oma k’ɛse otema ndo mbetawɔ kawɔ ka shikaa la ntondo ka nde ndjokadimola l’alɔmbɛlɔ awɔ. *

19. Kakɔna kakasalaka Yeso tena tshɛ, ndo lande na kahombaso mbôkoya?

19 Tokitanyiyake Jehowa l’akambo tshɛ. Tena tshɛ, Yeso akasalaka akambo wakangɛnyangɛnya She. Lo diaaso dimɔtshi, kanyi yaki la Yeso lo dikambo dimɔtshi yakatshikitana la kɛnɛ kakalangaka She. Koko l’eshikikelo tshɛ, nde akatɛ She ate: “Kuku aha uku alangami, keli uku alangaye.” (Luka 22:42) Yambola wate: ‘Onde dimi kitanyiyaka Nzambi oyadi etena kele dikambo sɔ kema wɔdu?’ Ekɔ ohomba monga l’okitanyiya le Nzambi dia nkondja lɔsɛnɔ. Sho pombaka mbokitanyiya l’otema ɔtɔi nɛ dia nde kele Otungi aso, Kiɔkɔ ya lɔsɛnɔ laso ndo Ɔnɛ lalisukɛ. (Osam. 95:6, 7) Ndoko kɛnɛ koleki monga l’okitanyiya. Hatokoke mbetawɔma le Nzambi naka sho bu l’okitanyiya.

20. Lɔsɛnɔ laki Yeso l’otondo lakendanaka la dikambo diakɔna, ndo ngande wakokaso mbôkoya?

20 Teye Bible dimɛna. Etena kakahembama mbetawɔ kande oma l’ɛlɔshamelo waki Satana, Yeso akashile avɛsa w’oma l’Afundelo. (Luka 4:1-13) Etena kakandalɔshanaka la andɔshi w’ase ɛtɛmwɛlɔ, Yeso akakambe l’Ɔtɛkɛta waki Nzambi dia mɛnya mɛtɛ ka kɛnɛ kakandataka. (Mat. 15:3-6) Lɔsɛnɔ laki Yeso l’otondo lakendanaka la mbeyanya ndo nkotsha ɛlɛmbɛ waki Nzambi. (Mat. 5:17) Sho lawɔ pombaka ntetemala ndesha timba taso la Ɔtɛkɛta wa Nzambi wakeketsha mbetawɔ. (Fil. 4:8, 9) Mbeyaka monga tshondo y’okakatanu le anto amɔtshi dia ntshungola etena ka nsala wekelo w’onto ndamɛ ndo wa lo nkumbo. Koko, sho pombaka nsala la wolo dia ndjatshungolɛ etena.—Ef. 5:15-17.

21. Yɛdikɔ yakɔna yakoka tokimanyiya dia sho mbeya Ɔtɛkɛta wa Nzambi dimɛna ndo nkamba la wɔ?

21 ‘Ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ’ ambotokimanyiya dia sho ntana etena ka salaka wekelo w’onto ndamɛ ndo wa lo nkumbo lo mbɔsa yɛdikɔ yendana la Ɔtɛmwɛlɔ wa lo nkumbo wa la dikɔlɔ lomingu tshɛ. (Mat. 24:45) Onde wɛ ekɔ lo nkamba la yɛdikɔ shɔ la lomba? Dia kokimanyiya dia wɛ monga la yimba ya Kristo, onde wɛ kokaka mbidja lo wekelo ayɛ tenyi dimɔtshi diasɛdingola awui amɔtshi waketshaka Yeso? Wɛ kokaka nkamba la Index des publications Watch Tower dia mbishola awui amɔtshi wendana la dikambo dimɔtshi dialangayɛ nsɛdingola. Ɛnyɛlɔ, ntatɛ l’ɔnɔnyi 2008 polo 2010, numɛlɔ ka periodikɛ k’anto tshɛ kakatondja asawo 12 waki l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Wetshelo wakondjaso oma le Yeso.” Wɛ kokaka nkamba l’asawo asɔ lo wekelo ayɛ. Ntatɛ oma lo 2008 Tshoto y’Etangelo y’anto tshɛ yekɔ lo ntondja asawo wele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Onde wɛ akeyaka?” Sawo nɛ diekɔ l’awui w’amɛna efula walembetshiya ɛkɔndɔ ɛmɔtshi wɔsami oma lo Bible. Shi nyu kokaka mbidjaka awui w’oma l’asawo asɔ l’ekongelo kanyu k’Ɔtɛmwɛlɔ wa lo nkumbo wa la dikɔlɔ mbala la mbala?

Sho kokaka mbidja andja ɔnɛ otshumba

22, 23. Kakɔna kahombaso nsala dia mbidja andja ɔnɛ otshumba?

22 Dia nɔmbwama la nyuma kaki Nzambi, sho pombaka nshika tanga la ntondo ka yimba y’andja ɔnɛ. Ɔsɔ kema dikambo dia wɔdu. Dikambo sɔ diekɔ wolo efula ndo diekɔ tshondo ya ta. (Jude 3) Koko, sho kokaka mbidja otshumba. Yeso akatɛ ambeki ande ate: “La kete, nyu la asui, keli nyongenengene! Dimi lambuleka wa la kete wulu.”—Joa. 16:33.

23 Sho lawɔ kokaka mbidja andja ɔnɛ otshumba naka sho nshika tanga la ntondo ka yimba yayɔ ndo nsala kɛnɛ tshɛ kakokaso nsala dia nkondja nyuma kaki Nzambi. Lo mɛtɛ, “naka [Nzambi] eko la su wedi akona ayeya tahamela na?” (Romo 8:31) Lo nkondja nyuma kaki Nzambi ndo lo nɔmbwama la tɔ oko wɛnyamidiɔ lo Bible, tayonga l’ɔlɔ, la ki, l’ɔngɛnɔngɛnɔ, ndo l’eshikikelo ka monga la lɔsɛnɔ la pondjo l’andja w’oyoyo waya kasuke.

[Nɔte ka l’ɛse ka dikatshi]

^ od. 18 Dia mbeya awui akina wendana la dɔmbɛlɔ, enda lɛkɛ 170-173 la dibuku Bible etshatɔ mɛtɛ?

Onde wɛ âkohɔ?

• Lande na kambodiangana yimba y’andja ɔnɛ ahole tshɛ?

• Ambola anɛi akɔna wahombaso ndjambola?

• Akambo akɔna asato wamboteka oma l’ɛnyɛlɔ ka Yeso lo kɛnɛ kendana la nkondja nyuma kaki Nzambi?

[Ambola wa wekelo]

[Osato wa lo lɛkɛ 8]

Ngande wakayokomaka andjelo amɔtshi ɛdiɛngɛ?

[Osato wa lo lɛkɛ 10]

Satana kambaka la yimba y’andja ɔnɛ dia nsɛngiya anto, koko sho kokaka ntshungɔ oma lo shɛngiya yayɔ