Ambola w’oma le ambadi

Onde sho kokaka mbuta l’eshikikelo tshɛ lofulo la prɔfɛsiya yendana la Mɛsiya yele l’Afundelo wa lo Hɛbɛru?

Wekelo wa la yambalo w’Afundelo wa lo Hɛbɛru tokimanyiyaka dia sho mbishola prɔfɛsiya efula yakakotshama le Yeso Kristo. Prɔfɛsiya shɔ yakatatshi akambo wendana la dihole diakahombe Mɛsiya mbotɔ, etena kakandahombe mɛnama, akambo wakandahombe nsala, woho wakawahombe mbosalɛ akambo ndo dihole diele la nde lo sangwelo diaki Jehowa Nzambi. Prɔfɛsiya shɔ tshɛ tokimanyiyaka dia sho mbeya dia Yeso mbele Mɛsiya. Koko sho pombaka monga la yewo etena kalangaso mbuta l’eshikikelo tshɛ prɔfɛsiya ngana yendana la Mɛsiya yatanema l’Afundelo wa lo Hɛbɛru.

Anto tshɛ bu la kanyi tshɔi lo kɛnɛ kendana la prɔfɛsiya yatɛkɛta dia Mɛsiya. Lo dibuku diande diele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ Jésus le Messie — sa vie et son temps (lo Angɛlɛ), Alfred Edersheim mbutaka dia efundelo w’ambewi w’ɛlɛmbɛ mbɔsaka dia avɛsa 456 w’oma l’Afundelo wa lo Hɛbɛru mendanaka la Mɛsiya, kânga mbele efula ka l’atei awɔ hawɔtɛkɛta lo yoho ya hwe dikambo dia Mɛsiya. Koko etena kasɛdingolaso avɛsa 456 asɔ la yambalo tshɛ, sho ndjambolaka dia mbeya kana avɛsa amɔtshi l’atei awɔ wekɔ prɔfɛsiya yendana la Yeso Kristo. Ɛnyɛlɔ, Edersheim mbutaka di’ase Juda wakɔsaka dia Etatelu 8:11 ekɔ prɔfɛsiya katɛkɛta dikambo dia Mɛsiya. Vɔ wakafɔnya dia “dikatshi di’otamba w’owele diakaye la fudu k’enga diakakwama oma lo dikona dia Mɛsiya.” Ofundji w’awui asɔ nde lawɔ akakambe la Etumbelu 12:42. Dia mɛnya di’ase Juda kombokaka divɛsa sɔ dimɛna, nde akafunde ate: “Oko wakaye Mɔsɛ oma l’oswe, mbakahombe Mɛsiya ntomba oma la Rɔma.” Aha la tâmu, waa nomb’ewo y’awui wa lo Bible ndo anto akina mɛnaka dia wayonga l’okakatanu dia mbɔtɔnganyiya avɛsa ahende asɔ l’elembetshiyelo wa kɔlɔ washa anto asɔ lo dikambo dia Yeso Kristo.

Kânga naka sho komɛkomɛ lo prɔfɛsiya yakakotshama lo dikambo dia Yeso Kristo, tayonga paka l’okakatanu dia mbeya lofulo layɔ shikaa. Tɔshi ɛnyɛlɔ, Isaya tshapita 53, ekɔ la prɔfɛsiya efula yendana la Mɛsiya. Isaya 53:2-7 akate ɛtɛkɛta wa prɔfɛsiya wayela ɛnɛ: “Ndi kema la elundji ka dimena . . . Ndi akonywama, akasekama le antu . . . Ndi akatembela asui asu . . . Ndi akahumo ne dia kolo yasu . . . Uku atolombwamaka on’okoko utsha l’ediakelu . . . osuku mbakindi.” Onde avɛsa asɔ tshɛ wa lo Isaya tshapita 53 kokaka mbɔsama oko prɔfɛsiya ɔtɔi kendana la Mɛsiya, kana sho pombaka mbɔsa dia divɛsa la divɛsa diekɔ lo ntɛkɛta lo yoho ya lânde dia Mɛsiya?

Tɔsɛdingole ndo Isaya 11:1, divɛsa diata ɔnɛ: “Dimonga diayomonga uma l’ehekeli ka Jese, ndu lukuno, layutumba uma l’ediu andi.” Lo divɛsa 10, sho tanaka nto ɛtɛkɛta wa prɔfɛsiya wa woho akɔ wâmɛ. Onde sho pombaka mbɔsa avɛsa ahende asɔ oko prɔfɛsiya hiende yotshikitanyi kana oko prɔfɛsiya ɔtɔi kokalolewɔ nto? Ekadimwelo wayotokondja lo nsɛdingola Isaya tshapita 53 ndo Isaya tshapita 11 wayonga la shɛngiya lo woho wɔsaso lofulo la prɔfɛsiya yendana la Mɛsiya.

Diakɔ diele, kema dui di’ohomba dia sho mbeya prɔfɛsiya ngana shikaa yendana la Mɛsiya yele l’Afundelo wa lo Hɛbɛru. Okongamelo waki Jehowa wambotondjaka listɛ ya prɔfɛsiya yendana la Yeso akumi ndo okotshamelo ayɔ. * Listɛ shɔ kokaka tokimanyiya ndo tokeketsha lo wekelo aso w’onto ndamɛ kana wa lo nkumbo ndo l’olimu aso w’esambishelo. Ndo nto, oyadi prɔfɛsiya yendana la Mɛsiya yekɔ tshitshɛ kana efula, yɔ tshɛ toshaka tolembetelo ta shikaa tɛnya dia Yeso mbele Kristo kana Mɛsiya.

[Nɔte ka l’ɛse ka dikatshi]