Nyɛsɔ tɔngɛnɛngɛnɛ kâmɛ!

ƆNGƐNƆNGƐNƆ wekɔ lo taleke monga wolo ntana. Aya dui dia wolo di’anto efula ngɛnangɛna kâmɛ l’asekawɔ. Lɔsɛnɔ la nshi nyɛ, djekoleko l’esomba wa weke, lokonyaka anto dia ndjanganya l’anto akina ndo ndjaoka opoko.

Alberto Oliverio, lele prɔfɛsɛrɛ lo kalasa y’adidi, mbutaka ɔnɛ: “Anto efula ndjaokaka opoko [ndo] lɔsɛnɔ lasɛnawɔ l’esomba wa weke mbatshutshuyaka dia ndjaoka opoko. Lo waaso efula, dui sɔ mbeyaka nkonya onto diaha mbidja ɔnɛ lakamba la nde biro ɔtɔi kana osukanyi ande yimba kana mbohɛ dia mɛnya facture le ɔnɛ lakawasha ɔkɛndɛ wa mendaka anto watomba oma lo makashinyi.” Mbala efula, opoko wa ngasɔ konyaka anto l’ɔkɔmwɛlɔ.

Koko aha ngasɔ mbediɔ le Akristo. Ɔpɔstɔlɔ Paulo akafunde ate: “Nyongenangenaki nshi tshe.” (1 Tes. 5:16) Tekɔ l’ɛkɔkɔ efula wa monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo ngɛnangɛna kâmɛ. Sho tɛmɔlaka Jehowa Nzambi Nkum’Olongo, shihodiaka losango l’akambo wa mɛtɛ wa lo Bible, tekɔ l’elongamelo ka panda ndo ka lɔsɛnɔ la pondjo ndo sho koka nkimanyiya anto akina dia vɔ nongamɛ ɛtshɔkɔ akɔ wâmɛ.—Osam. 106:4, 5; Jer. 15:16; Romo 12:12.

 Akristo wa mɛtɛ mbeyamaka lo woho wewɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo wangɛnangɛnawɔ kâmɛ l’anto akina. Ɔnkɔnɛ, hatokoke mamba dia Paulo fundɛ ase Filipi ɛtɛkɛta wayela ɛnɛ: “Dimi leko la ongenongeno, lambongenangena kame la nyu tshe. Okone ndu nyu nyongenengene, nyongenengene kame la mi.” (Fil. 2:17, 18) Paka lo divɛsa nɛ nto diele la tɔtɛkɛta tongana toto, Paulo akatɛkɛta mbala hiende y’etondo dia ngɛnangɛna kâmɛ l’anto akina.

Lo mɛtɛ, Akristo pombaka nsala la wolo dia mbewɔ dui tshɛ diakoka mbakonya dia ndjanganya l’anto akina. Okristo tshɛ wayanganya l’asekande ambetawudi hakoke ngɛnangɛna kâmɛ la wɔ. Lâsɔ, ngande wakokaso nkamba la dako diaki Paulo diata ɔnɛ: “Nyongenengene le Khumadiondjo”?—Fil. 3:1.

Tɔngɛnɛngɛnɛ kâmɛ l’asekaso ambetawudi

Etena kakafundɛ Paulo ase Filipi mukanda, ondo nde aki lo lokanu la Rɔma l’ɔtɛ wakandasambishaka. (Fil. 1:7; 4:22) Koko ohetoheto waki la nde l’olimu w’esambishelo kokitakita l’ɔtɛ wakinde lo lokanu. Nde akangɛnangɛnaka kambɛ Jehowa l’akoka ande tshɛ ndo dia ‘tshulwama oko olambo wa lotela.’ (Fil. 2:17) Dionga diaki Paulo mɛnyaka dia ɔngɛnɔngɛnɔ halemanɛ l’akambo wele l’onto. Kânga mbakinde lo lokanu, nde akate ate: “Dimi layongenangenaka.”—Fil. 1:18.

Lam’ele Paulo mbakâte etshumanelo ka la Filipi, nde akokaka anango wa lɛkɔ ngandji ka lânde. Nde akeyaka dia naka nde kahana la wɔ ɔngɛnɔngɛnɔ wakandatane l’olimu waki Jehowa, kete vɔ lawɔ wayokeketshama. Ɔnkɔnɛ, nde akafunde ate: “Anyasu, dimi nangaka nyu mbeya nyati: Akambu wakayala le mi, wakayala dia nfudia lukumu l’ololo. Okone kanu yami yambenama le alami tshe wa lu luudu l’elumbwelu la le akina tshe ati: Yo yeko dikambu dia Kristu.” (Fil. 1:12, 13) Yoho mɔtshi yakangɛnangɛnaka Paulo kâmɛ l’anango aki lo woho wakandawatɛka awui wakeketsha. Lo wedi awɔ, Akristo w’ase Filipi wakahombe ngɛnangɛna kâmɛ la Paulo. Koko dia vɔ nsala ngasɔ, takawahombe nkɔmɔ l’ɔtɛ w’ekakatanu wakahomanaka la Paulo. L’ɔtɛ wa vɔ nkɔmɔ, wakahombe mbokoya ɛnyɛlɔ kande. (Fil. 1:14; 3:17) Lâdiko dia lâsɔ, Akristo wa la Filipi wakahombe mbidja Paulo l’alɔmbɛlɔ awɔ ndo mbokimanyiya ndo mbosukɛ lo yoho yahombama.—Fil. 1:19; 4:14-16.

Onde ndo sho mbele l’ɔngɛnɔngɛnɔ oko waki la Paulo? Onde sho salaka la wolo dia mɛna etombelo w’ɛlɔlɔ w’oma l’awui wele la so ndo w’oma l’olimu w’esambishelo? Etena keso  kâmɛ l’anangɛso, ekɔ ohomba sho ngɛnangɛna lo kɛnɛ kendana l’olimu w’esambishelo. Hatohombe nkonga paka naka tambohomana l’akambo wa weke ko sho ndjosala dui sɔ. Mbeyaka monga ko takemula nsaki k’onto ɔmɔtshi lo losango la Diolelo lo nkamba la mbɔtwɛlɔ kɛmɔtshi ka lânde ka dimɛna kana ekanelo kɛmɔtshi ka yimba. Ɛnyɛlɔ, taki la sawo dia dimɛna l’onto ɔmɔtshi l’esambishelo ka lo luudu la luudu l’avɛsa amɔtshi wa lo Bible wakatasɔnɛ. Ko kana mbeyaka monga ko anto wa l’ɛtshi kaso ka nkɛtɛ waketawɔ esambishelo kaso l’ɔtɛ wakawoke ɔnɛ tekɔ Ɛmɛnyi wa Jehowa. Nsawola akambo wa ngasɔ toshaka ɔkɔkɔ wa sho ngɛnangɛna kâmɛ.

Ɛmɛnyi wa Jehowa efula wekɔ lo ntetemala ndjahombia akambo efula dia nkamba olimu w’esambishelo. Ambatshi mboka, emendji weteta, ase nkumbo ya Bɛtɛlɛ, waa misiɔnɛrɛ ndo ekambi watshɔ tokamba lo wedja efula ndjashaka l’otema ɔtɔi l’olimu wa lo tena tshɛ ndo mongaka l’ɔngɛnɔngɛnɔ lo nsala dui sɔ. Onde sho ngɛnangɛnaka etena kongaso kâmɛ la wɔ? Nyɛsɔ tɛnya lowando lele la so otsha le asekaso “ekambi w’ulimu wa diulelu dia [Nzambi].” (Kol. 4:11) Etena keso la wɔ kâmɛ lo nsanganya ya l’etshumanelo kana ya weke, sho kokaka mbakeketsha la wangasanu tshɛ. Sho kokaka nto mbokoya ohetoheto awɔ. Lâdiko dia lâsɔ, sho kokaka nyanga “etena k’ololo” ka mpokamɛ akambo wakahomana la wɔ l’esambishelo ndo ɛtɛkɛta wakeketsha oma le wɔ lo monga suke dia mbalongola, ɛnyɛlɔ tosanga la wɔ lonya lo lokenga.—Fil. 4:10.

Tɔngɛnɛngɛnɛ kâmɛ la wanɛ wele l’ekakatanu

Woho wakandakikɛ ɛhɛnyɔhɛnyɔ ndo wakandatondoya ekakatanu mbakakeketsha yɛdikɔ ya Paulo ya ntshikala la kɔlamelo le Jehowa. (Kol. 1:24; Jak. 1:2, 3) Lo mbeya di’anango wa la Filipi vɔ lawɔ wayohomana l’ekakatanu akɔ wâmɛ ndo ɔnɛ wayokeketshama lo ndjela ɛnyɛlɔ kande mbaki ɔkɔkɔ wakandangɛnangɛna kâmɛ la wɔ. Diakɔ diakandafunde ate: “Wakanyusha dikambu ne dia Kristu, aha dia nyu mbetawo tshu, keli dia nyu nsuwa dikambu diandi, ne dia nyu nyeko la ta l’etema anyu uku akanyenyi l’utema ami, ndu uku ukanyu kakiane nyati: Dio dieko l’utema ami.”—Fil. 1:29, 30.

Woho akɔ wâmɛ mbele ɛlɔ kɛnɛ, Akristo wekɔ lo diɛnɛ l’ɔlɔshamelo l’ɔtɛ w’olimu awɔ w’esambishelo. Mbala mɔtshi, ɔlɔshamelo ɔsɔ mongaka wa lo demba, koko mbala efula vɔ salemaka lo mayɛlɛ. Vɔ kokaka monga emamatanya w’oma le waa apɔsta, ɛhɛnyɔhɛnyɔ w’oma le ase nkumbo la diɔnyɔ di’oma le asekaso wa l’olimu kana oma le angɛnyi wa la kalasa. Yeso akatewola dia hatohombe mamba kana nkɔmɔ etena kahomanaso l’ekakatanu ɛsɔ. L’ɔtɛ wa sho nsala ngasɔ, akambo asɔ wekɔ ɛkɔkɔ wahombaso monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Nde akate ate: “Lam’ayuwunyotenga, lam’ayuwunyusuya, lam’ayuwunyumamanyia wehu tshe w’akambu wa kolo dia dikambu diami, nyeko la otshoko. Nyongenengene, nyutamanya ngenangena, ne dia difutu dianyu dieko efula l’ulungu.”—Mat. 5:11, 12.

Hatohombe mboka wɔma kana nsaka lokomba etena kokaso di’anangɛso wa lo wedja ɛmɔtshi wekɔ lo diɛnɛ l’ɛhɛnyɔhɛnyɔ wa wolo. L’ɔtɛ wa nsala ngasɔ, sho pombaka ngɛnangɛna lo woho wakikɛwɔ. Sho kokaka mbadja l’alɔmbɛlɔ dia Jehowa mbasha wolo wa vɔ ntetemala monga la mbetawɔ ndo mbikikɛ. (Fil. 1:3, 4) Kânga mbakokaso nkimanyiya anangɛso wa ngandji asɔ lo yɛdikɔ mɔtshi, sho kokaka nkimanyiya ase etshumanelo kaso wahomana l’ekakatanu. Sho kokaka ndjasha le wɔ ndo mbasukɛ. Sho kokaka nyanga waaso wa ngɛnangɛna kâmɛ la wɔ lo mbaelɛka mbala mɔtshi l’Ɔtɛmwɛlɔ aso wa lo nkumbo wa la dikɔlɔ, lo sambishaka kâmɛ la wɔ ndo lo sembolaka ekolo kâmɛ la wɔ.

Tekɔ l’ɛkɔkɔ efula wa monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Nyɛsɔ toshike ekolo la ntondo ka yimba y’andja ɔnɛ ya ndjanganya l’anto ndo totetemale ngɛnangɛna kâmɛ l’anangɛso. Lo nsala ngasɔ, hatotokimanyiya tsho dia ngandji ndo kâmɛ monga l’etshumanelo, koko tayokimanyiya di’ɔngɛnɔngɛnɔ monga lo nkumbo kaso k’onto l’ɔnango ka l’andja w’otondo. (Fil. 2:1, 2) Ɔnkɔnɛ, nyɛsɔ “[tɔ]ngenangenaki le Khumadiondjo” nɛ dia Paulo ekɔ lo tokeketsha lo mbuta ɔnɛ: “Dimi lambunyutela ntu nti: Nyongenangenaki!”—Fil. 4:4.

[Efundelo wɛnya kanga osato wa lo lɛkɛ 6]

Globe: Courtesy of Replogle Globes