Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

Tolowanya apami wambobatizama dia mɛmba ɛkɛndɛ

Tolowanya apami wambobatizama dia mɛmba ɛkɛndɛ

Tolowanya apami wambobatizama dia mɛmba ɛkɛndɛ

“Untu tshe layumana mbeka, ayuyala uku umbetsha andi.”—LUKA 6:40.

1. Ngande wakalowanya Yeso ambeki ande etena kakinde la nkɛtɛ dia vɔ ndjonga etshumanelo ka woke?

ƆPƆSTƆLƆ JOANI akadihiya Evanjiliɔ ande ate: “Jesu akatshi ndu akambu akina efula. Utunduyala dikambu la dikambu diafundami, dimi lambukana nti: Kete yame tshu tutuyeya nkuka abuku tshe wutufundama.” (Joa. 21:25) Etena kakinde la nkɛtɛ, Yeso akalowanya ndo akalɔngɔsɔla apami wakahombe ndjɔlɔmbɔla olimu w’esambishelo l’ɔkɔngɔ ande. Etena kakandakalola l’olongo lo 33 T.D., Yeso akatakengi etshumanelo ka woke kakahame esadi eto la nunu di’anto.—Etsha 2:41, 42; 4:4; 6:7.

2, 3. a) Bonde keso l’ohomba wa wanyandja w’apami wambobatizama wahomba mɛmba ɛkɛndɛ? b) Ayotɔsɛdingola lo sawo nɛ?

2 Kânga mbeso apandjudi ndekana miliyɔ esambele wokahanyemi lo tshumanelo ndekana 100 000 dia l’andja w’otondo, ohomba w’apami wahomba mɛmba ɛkɛndɛ wekekɔ. Ɛnyɛlɔ, tekɔ l’ohomba w’efula wa dikumanyi di’Akristo. Sho mandolaka wanɛ tshɛ wakotsha kɛnɛ kalɔmbama dia mɛmba ɔkɛndɛ ɔsɔ nɛ dia vɔ wekɔ lo ‘nkombola dia nkamba olimu w’ɔlɔlɔ.’—1 Tim. 3:1.

3 Aha naka onto amboyala pami, kete weho akɔ tshɛ nde kotshaka kɛnɛ kalɔmbama dia mɛmba ɛkɛndɛ. Aha kalasa yɔtɔ onto kana diewo diele la nde mbakoka mbokimanyiya dia mɛmba ɛkɛndɛ, koko nde pombaka mpama lo nyuma. Lâdiko dia monga l’akoka, nde pombaka nkɛnɛmɔla waonga w’onto lambotshunda lo nyuma. Ngande wakokaso nkimanyiya apami wambobatizama dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia mɛmba ɛkɛndɛ? Yeso akate ate: “Untu tshe layumana mbeka, ayuyala uku umbetsha andi.” (Luka 6:40) Lo sawo nɛ, tayɔsɛdingola toho tɔmɔtshi takakimanyiya Yeso Kristo lele Ombetsha a Woke ambeki ande dia monga l’akoka wa mɛmba ɛkɛndɛ wa weke ndo tayokondja wetshelo ɛmɔtshi oma lo kɛnɛ kakandasale.

“Dimi lambunyeta nti: Engenyi”

4. Ngande wakɛnya Yeso dia nde aki ɔngɛnyi w’ambeki ande?

4 Yeso akɔsaka ambeki ande oko angɛnyi, koko aha oko anto w’anyanya. Nde aketshaka wenya kâmɛ la wɔ, akawashwɛka toseke tande ndo ‘akawaewoya akambo tshɛ wakandoke le She.’ (Adia Joani 15:15.) Tokanyiya yema ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula waki la wɔ etena kakakadimola Yeso dimbola diawɔ di’ɔnɛ: “Ayuyala djimbitelu yakona ya lam’ayuyuya ndu y’ekumelu k’etena kene”? (Mat. 24:3, 4) Ndo nto, nde akatɛ ambeki ande tokanyi ndo nsaki yande y’oma k’ɛse otema. Ɛnyɛlɔ, l’otsho wakandafungama, Yeso akɔshi Petero, Jakɔba ndo Joani dia vɔ ntshɔ l’ekambɔ ka Ngɛtɛsɛmanɛ lɛnɛ akandatɔlɔmbaka oma k’ɛse otema l’ɔtɛ wa dui diakôtshindjaka wɔɔngɔ. Ondo apɔstɔlɔ asɔ asato komboka dɔmbɛlɔ diaki Yeso, koko wakakoke mɛna dia dui sɔ diakawoshaka pâ efula l’asolo. (Mako 14:33-38) Tokanyiya nto shɛngiya yakonge l’ohilwelo waki Yeso le apɔstɔlɔ ande asato asɔ yema tshitshɛ la ntondo. (Mako 9:2-8; 2 Pet. 1:16-18) Diɔtɔnganelo diaki lam’asa Yeso l’ambeki ande aki tshondo y’ekimanyielo le wɔ etena kakawayɛmba ɛkɛndɛ wa weke.

5. Naa toho tɔmɔtshi takoka dikumanyi di’Akristo nkimanyiya anto akina?

5 L’ɛnyɛlɔ kaki Yeso, dikumanyi di’Akristo mbɔtɔka l’anto akina ɔngɛnyi ndo mbakimanyiyaka. Vɔ ngɛnangɛnaka kâmɛ l’asekawɔ ambetawudi, mongaka la diɔtɔnganelo dia ma ma la wɔ lo mbaɛnya ɔnɛ vɔ ndjashaka le wɔ. Kânga mbahombawɔ nama toseke, dikumanyi hawohombe mbishɛshɛ oseka vuiwui tshɛ. Dikumanyi ndjaɛkɛka le anangɛwɔ ndo vɔ mbatɛka akambo wa mɛtɛ w’oma l’Afundelo wakawadia. Vɔ hawohombe mɔnyɔla ekambi wakimanyiya oyadi ɛnɔnyi wele la wɔ, koko vɔ pombaka mbaɔsa oko anto wambotshunda lo nyuma, wele l’akoka ndo wakambɛ etshumanelo.

“Dimi lambunyusha djimbitelu”

6, 7. Lembetshiya ɛnyɛlɔ kakatshikɛ Yeso ambeki ande ndo shɛngiya yaki la dui sɔ le wɔ.

6 Kânga mbakɔsaka ambeki waki Yeso awui wa lo nyuma la nɛmɔ, ahole wakawodiama ndo mbekelo yawɔ yakasɛngiyaka tokanyi tawɔ mbala mɔtshi. (Mat. 19:9, 10; Luka 9:46-48; Joa. 4:27) Koko, Yeso komanɛ kana pangwɛ ambeki ande. Nde kombadjɛ dɛmbɛlɛmbɛ ndo kombalɔmba dia nsala awui wele nde ndamɛ kosalaka, koko nde akawaetshaka lo mbasha ɛnyɛlɔ.—Adia Joani 13:15.

7 Ɛnyɛlɔ ka ngande kakatshikɛ Yeso ambeki ande? (1 Pet. 2:21) Nde aketɛ lɔsɛnɔ lande ɔsɛlɛngɛ dia ndjasha tshɛ l’esambishelo. (Luka 9:58) Yeso akeyaka elelo ande ndo akatondjaka wetshelo ande mbala tshɛ oma l’Afundelo. (Joa. 5:19; 17:14, 17) Nde akadjaka anto lo demba ndo aki ɔlɔlɔ. Ngandji mbakotshutshuyaka dia nsala ngasɔ. (Mat. 19:13-15; Joa. 15:12) Ɛnyɛlɔ ka Yeso aki la shɛngiya ya dimɛna le apɔstɔlɔ ande. Ɛnyɛlɔ, Jakɔba kosaka lokomba la ntondo ka nyɔi, koko nde akakambɛ Nzambi la kɔlamelo polo l’etena kakandadiakema. (Etsha 12:1, 2) Joani akayele ɛnyɛlɔ ka Yeso la kɔlamelo tshɛ l’edja kolekanyi ɛnɔnyi 60.—Eny. 1:1, 2, 9.

8. Ɛnyɛlɔ kakɔna kasha dikumanyi anangɛso w’ɛlɔngɔlɔngɔ?

8 Dikumanyi diele la yimba ya ndjahombia, diele l’okitshakitsha ndo diokana ngandji mbishaka ɛnyɛlɔ kahomba ɛlɔngɔlɔngɔ ndjela. (1 Pet. 5:2, 3) Ndo nto, dikumanyi diasha ɛnyɛlɔ lo mbetawɔ, lo wetshelo, lo lɔsɛnɔ l’Okristo ndo l’olimu w’esambishelo kokaka monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ lo mbeya di’anto akina kokaka mbokoya mbetawɔ kawɔ.—Heb. 13:7.

‘L’ɔkɔngɔ wa Yeso mbasha ɔkɛndɛ, nde akâtome’

9. Kakɔna kɛnya dia Yeso akalowanya ambeki ande dia vɔ ntetemala nkamba olimu w’esambishelo?

9 L’ɔkɔngɔ wa nde ndjasha l’esambishelo l’ohetoheto tshɛ suke l’ɛnɔnyi ehende, Yeso akahamia olimu ɔsɔ lo ntoma apɔstɔlɔ 12 dia tosambisha. Ntondotondo, nde akawatɛ kɛnɛ kakawahombe nsala. (Mat. 10:5-14) Etena kakinde suke la ndesha nunu di’anto lo yoho ya dihindo, Yeso akatɛ ambeki ande woho wakawahombe nɔnga anto dia mbakahɛ mbo ya ndɛ. (Luka 9:12-17) Mbokɛmaka hwe dia Yeso akalowanya ambeki ande lo mbasha ɛlɔmbwɛlɔ k’oshika. Woho wakâlowanya Yeso ndo shɛngiya ya nyuma k’ekila mbakakimanyiya apɔstɔlɔ dia nkongɛ esambishelo ka woke kakasalema ntatɛ lo 33 T.D.

10, 11. Lo toho takɔna takoka dikumanyi ntetemala ndowanya eyoyo?

10 Ɛlɔ kɛnɛ, onto kondjaka wetshelo wa lo nyuma etena ketawɔnde dia ntatɛ mbeka Bible ndo mbeyaka monga ohomba sho mbokimanyiya dia mbadia. Sho tetemalaka mbokimanyiya etena tshɛ kâkateke la nde Bible. Etena kayondotatɛ mbɔtɔ lo nsanganya y’Akristo mbala la mbala, nde ayohama lo nyuma ndo ayokoma opandjudi wahatabatizama etena kayashande lo Kalasa k’olimu wa teokrasi ndo l’awui akina. L’ɔkɔngɔ wa batismu kande, sho kokaka ntetemala mbolowanya l’akambo wele oko ɔlɔngɔswɛlɔ wa mbala la mbala wa Mbalasa ka Diolelo. L’edjedja ka wonya, sho kokaka nkimanyiya ɔnangɛso lo mbɛ̂nya kɛnɛ kakokande nsala dia nkoma okambi wakimanyiya l’atei w’etshumanelo.

11 Etena kashawɔ ɔnangɛso ɔmɔtshi lambobatizama ɔkɛndɛ, l’ɔngɛnɔngɛnɔ tshɛ dikumanyi pombaka mbolembetshiya toho takamba l’okongamelo lo kɛnɛ kendana la dikambo sɔ ndo mbosha alako wahombama. Ɔnangɛso lalowanyema pombaka nshihodia kɛnɛ kɔ̂lɔmbawɔ. Naka nde heye kɛnɛ kahombande nsala, dikumanyi diele la ngandji hawohombe mbuta mbala kakɔ ɔtɔi ɔnɛ nde bu l’akoka wa mɛmba ɛkɛndɛ. Koko vɔ pombaka mbɛ̂nya la lotutsha tshɛ akambo wahombande ndjalowanya ndo eyango wakokande ndjadjɛ dia nkotsha dui sɔ. Etena kɛnawɔ woho wakamba wanɛ walowanyawɔ l’alako wawashawɔ, dikumanyi ngɛnangɛnaka woho wakambɛwɔ anto akina.—Etsha 20:35.

“Kanga yimba katukaka alaku”

12. Lande na kaki alako waki Yeso l’etombelo w’amɛna?

12 Yeso akalowanya ambeki ande lo mbisha ɔmɔmɔ la l’atei awɔ alako wakɔtɔnɛka l’ehomba awɔ. Ɛnyɛlɔ, nde akahangwɛ Jakɔba nde la Joani lo woho wakawalange nɔmba dia dja mpolɔ oma l’olongo ndo ndjaka ase Samariya amɔtshi waki kombalongola. (Luka 9:52-55) Etena kakɔ̂lɔmbɛ nyango aki Jakɔba la Joani dia vɔ tônga lo dihole dia lânde lo Diolelo, Yeso akawatɛ ate: “Mbidjase lu lunya lami la pami kana lu lunya lami la lomoso, kema dikambu diami dia mbisha untu. Keli dio dieko dikambu dia wane wakalongoswela Papa.” (Mat. 20:20-23) Tena tshɛ, Yeso akawashaka alako wakokɛmaka hwe, wakɔtɔnɛka l’ehomba awɔ ndo wakɔsamaka oma l’Afundelo. Nde akawatɛ dia vɔ kambaka l’atɔndɔ asɔ. (Mat. 17:24-27) Yeso akeyaka nto elelo w’ambeki ande ndo nde konongamɛka dia vɔ monga kokele. Ngandji ka shikaa kakandâokaka mbakôtshutshuyaka dia mbasha alako.—Joa. 13:1.

13, 14. a) Waa na wele l’ohomba w’alako? b) Sha bɛnyɛlɔ di’alako amɔtshi wakoka dikumanyi mbisha wanɛ wahatahame lo nyuma.

13 Ɔnangɛso tshɛ lakombola nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia mɛmba ɛkɛndɛ ekɔ l’ohomba w’alako w’oma l’Afundelo mbala la mbala. Tukedi 12:15 mbutaka ɔnɛ: Ɔnangɛso ɔmɔtshi l’ɔlɔngɔlɔngɔ mbutaka ɔnɛ: “Lakayɛna di’okakatanu ami woleki woke ele woho wakamafɔnyaka ɔnɛ hakoke nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia mɛmba ɛkɛndɛ. Koko ekumanyi kɛmɔtshi akayokimanyiya dia nshihodia ɔnɛ aha paka dimi mbokotshisha oseka vuiwui tshɛ ko ndjɛmba ɛkɛndɛ.”

14 Naka dikumanyi wambɛna di’ɔnangɛso ɔmɔtshi latahame lo nyuma ekɔ la wɛɔdu ɛmɔtshi, vɔ keketshamaka dia mbongola l’etema wa memakana. (Ngal. 6:1) Tena dimɔtshi, ɔnangɛso mbeyaka monga l’ohomba w’alako wendana la waonga ande amɔtshi. Naka mɛnamaka di’ɔnangɛso ɔmɔtshi mbidjaka sawosawo l’ɛkɛndɛ wawoshawɔ, dikumanyi mbeyaka mbokimanyiya lo mbɛ̂nya ɔnɛ Yeso akasambishaka Diolelo l’ohetoheto diakɔ diakandadjangɛ ambeki ande dia mbetɛ anto ambeki. (Mat. 28:19, 20; Luka 8:1) Naka ɔnangɛso ɔmɔtshi kombolaka monga la lokumu, dikumanyi kokaka mbɛ̂nya woho wakakimanyiya Yeso ambeki ande dia mɛna wâle waya oma lo ndjayangɛ lokumu. (Luka 22:24-27) Ko kayotota di’ɔnangɛso lombanɛ tokumbɛkumbɛ? Wɛɛla w’ose olimu lakatone dia dimanyiya ɔnɛ lakakolama biasabasa yande etena kele nde lawɔ akakolama dibasa dia woke diakandahombe mfuta, mbeyaka mbokimanyiya lo yɛdikɔ y’efula. (Mat. 18:21-35) Naka dui dia ngasɔ diambotomba, kete ayonga dimɛna dikumanyi mbosha alako aha la ntshimbatshimba.—Adia Tukedi 27:9.

‘Oyalowanyake’

15. Ngande wakoka ase nkumbo nkimanyiya owandji wa nkumbo dia nde mɛmba ɛkɛndɛ?

15 Dikumanyi mbele anto wa ntondo wahomba ndowanya apami dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama, koko ndo anto akina kokaka nsukɛ welo wadjawɔ. Ɛnyɛlɔ, ase nkumbo k’ɔnangɛso lambobatizama kokaka ndo pombaka mbokimanyiya dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia mɛmba ɛkɛndɛ. Koko naka nde ambongaka ekumanyi, wadɛnde l’anande pombaka ntetemala mbokimanyiya. Nde ngɛnangɛnaka etena kɛnya ase nkumbo kande yimba ya ndjahombia ndo kôsukɛwɔ dia mɛmba ɛkɛndɛ ande dimɛna. Yimba yawɔ ya ndjahombia mbɔngɛnyangɛnyaka ndo dui sɔ ngɛnyangɛnyaka anto akina.—Tuk. 15:20; 31:10, 23.

16. a) Onto akɔna lele l’ɔkɛndɛ wa ntondo wa nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia mɛmba ɛkɛndɛ? b) Ngande wakoka ɔnangɛso nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia mɛmba ɛkɛndɛ l’etshumanelo?

16 Kânga mbakoka anto akina mbokimanyiya ndo mbosukɛ, ɔnangɛso ndamɛ mbele l’ɔkɛndɛ wa ntondo wa nsala la wolo dia mɛmba ɛkɛndɛ. (Adia Ngalatiya 6:5.) Lo mɛtɛ, aha paka ɔnangɛso mbongi okambi wakimanyiya kana ekumanyi ko nde nkimanyiya apandjudi akina ndo ndeka ndjasha l’esambishelo. Koko dia mɛmba ɛkɛndɛ l’etshumanelo, anangɛso pombaka mbidja welo dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama l’Afundelo. (1 Tim. 3:1-13; Tito 1:5-9; 1 Pet. 5:1-3) Ɔnkɔnɛ, naka ɔnangɛso kombolaka nkamba oko okambi wakimanyiya kana ekumanyi ko nde atasɔnama, nde pombaka mbidja yimba l’awui wahombande ndjalowanya wele oko mbadiaka Bible lushi la lushi, salaka wekelo w’onto ndamɛ, kanaka yimba dimɛna la kɛnɛ kekande, salaka alɔmbɛlɔ w’oma k’ɛse otema ndo monga l’ohetoheto l’olimu w’esambishelo. Lo ntsha ngasɔ, nde ayokamba la dako diaki Paulo otsha le Timɔtɛ diata ɔnɛ: ‘Oyalowanyake dia mamema Nzambi.’—1 Tim. 4:7.

17, 18. Kakɔna kakoka nsala ɔnangɛso lambobatizama lele ekiyanu, woho wayaokande dia nde bu l’akoka kana woho wahokimanyiya anto mboshimbaka dia mɛmba ɛkɛndɛ?

17 Ko kakɔna kayotota naka ɔnangɛso ɔmɔtshi hakotsha kɛnɛ kalɔmbama dia mɛmba ɛkɛndɛ l’ɔtɛ w’ekiyanu wele la nde kana woho wayaokande dia nde kema l’akoka? Ayonga dimɛna nde nkana yimba l’awui watosalɛ Jehowa Nzambi nde la Yeso Kristo. Jehowa “atutembelaka wetshu asu.” (Osam. 68:19) Ɔnkɔnɛ, Shɛso lele l’olongo kokaka nkimanyiya ɔnangɛso ɔsɔ dia mɛmba ɛkɛndɛ l’etshumanelo. Ekɔ ohomba di’ɔnangɛso lele bu okambi wakimanyiya kana ekumanyi mbeya dia tekɔ l’ohomba w’anto wambotshunda wetawɔ dia monga la waɛsɛ w’olimu l’okongamelo waki Nzambi. Nkana yimba l’akambo asɔ mbeyaka mbotshutshuya dia mbidja welo dia ndɔshana la tokanyi ta kɔlɔ takoka monga la nde. Nde kokaka nɔmba Nzambi dia mbosha nyuma k’ekila êya dia waonga atɔ wele oko ki ndo solo dia lotutsha wayowokimanyiya dia minya ekiyanu kana tokanyi t’ɔnɛ nde bu l’akoka wa mɛmba ɛkɛndɛ. (Luka 11:13; Ngal. 5:22, 23) Ndo nde kokaka monga l’eshikikelo k’ɔnɛ Jehowa tshɔkɔlaka wanɛ tshɛ wakotsha kɛnɛ kalɔmbama dia mɛmba ɛkɛndɛ l’eyango w’amɛna.

18 Onde woho wahokimanyiya anto akina dia mɛmba ɛkɛndɛ kokaka nshimba ɔnangɛso lambobatizama dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama? Kakɔna kakoka nkimanyiya ɔnangɛso lele kema la nsaki ka mɛmba ɛkɛndɛ? Ɔpɔstɔlɔ Paulo akafunde ate: “Ne dia [Nzambi] katukambaka l’etema anyu, dia nyu nanga la ntsha lulangu landi.” (Fil. 2:13) Nsaki ka mɛmba ɛkɛndɛ ekɔ woshasha w’oma le Nzambi ndo nyuma kande kokaka mbisha onto wolo dia nkamba olimu w’ekila. (Fil. 4:13) Ndo nto, sho kokaka nɔmba Nzambi dia nde tokimanyiya dia sho nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ.—Osam. 25:4, 5.

19. Etelo k’ɔnɛ Jehowa ayɔsɔna “alami w’ekoko esambeli la anto a waki enanei” alembetshiyatɔ?

19 Jehowa tshɔkɔlaka welo wadja dikumanyi dia ndowanya Akristo w’apami wambobatizama. Nde tshɔkɔlaka nto welo wadja anangɛso walowanyema dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia mɛmba ɛkɛndɛ l’etshumanelo. Afundelo toshikikɛka di’ekambi waki Nzambi wekɔ la “alami w’ekoko esambeli la antu a waki enanei,” mbuta ate lofulo lahombama l’apami wele l’akoka wahomba sɔnama dia mɛmba ɛkɛndɛ l’okongamelo waki Jehowa. (Mika 5:5) Ande ɔngɛnɔngɛnɔ wele la so dia mɛna Akristo efula w’apami walowanyema ndo wakotsha kɛnɛ kalɔmbama l’okitshakitsha tshɛ dia monga la waɛsɛ w’olimu dikambo dia lotombo la Jehowa lee!

Ngande wayoyokadimola?

• Ngande wakakimanyiya Yeso ambeki ande dia monga l’akoka wa mɛmba ɛkɛndɛ wa weke?

• Ngande wakoka dikumanyi mbokoya Yeso etena kakimanyiyawɔ anangɛso wa l’etshumanelo dia mɛmba ɛkɛndɛ?

• Ngande wakoka ase nkumbo nkimanyiya owandji wa nkumbo dia nde nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia mɛmba ɛkɛndɛ?

• Kakɔna kakoka ɔnangɛso nsala dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia mɛmba ɛkɛndɛ?

[Ambola wa wekelo]

[Esato wa lo lɛkɛ 31]

Ngande wakokaso ndowanya ambeki wa Bible wakombola mpama lo nyuma?

[Osato wa lo lɛkɛ 32]

Ngande wakoka Akristo w’apami mɛnya dia wekɔ lo nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia mɛmba ɛkɛndɛ?