Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

Nyuma kaki Nzambi kakalɔmbɔlaka Akristo wa lo ntambe ka ntondo ndo kekɔ lo tɔlɔmbɔla ɛlɔ kɛnɛ

Nyuma kaki Nzambi kakalɔmbɔlaka Akristo wa lo ntambe ka ntondo ndo kekɔ lo tɔlɔmbɔla ɛlɔ kɛnɛ

Nyuma kaki Nzambi kakalɔmbɔlaka Akristo wa lo ntambe ka ntondo ndo kekɔ lo tɔlɔmbɔla ɛlɔ kɛnɛ

“Nyuma otoi katutshaka akambu aso tshe.”—1 KOR. 12:11.

1. Ambola akɔna wayangaso nsɛdingola lo sawo nɛ?

ETENA katɛkɛtayɛ dia Pɛntɛkɔsta, naa awui amɔtshi wa diambo wakoyɛ lo yimba? (Etsha 2:1-4) Woho wakalodiama ambeki waki Yeso wa lo ntambe ka ntondo la nyuma k’ekila lo diaaso sɔ akela etshikitanu wa weke lo diɔtɔnganelo diaki lam’asa Nzambi l’ekambi ande. Lo sawo dietshi, takasɛdingola toho tɔmɔtshi takakimanyiya nyuma kaki Nzambi ekambi ande wa kɔlamelo wa lo nshi y’edjedja dia mɛmba ɛkɛndɛ wa weke wakandawasha. Ko naa otshikitanu wele lam’asa woho wakakambe Nzambi la nyuma kande la ntondo ka Yeso ndo lo ntambe ka ntondo? Ndo ngande wakimanyiya nyuma k’ekila Akristo ɛlɔ kɛnɛ? Nyɛsɔ tɔsɛdingole ambola asɔ.

“Ulungi, ukambi a Khumadiondjo mbemi”

2. Ngande wakɛnyi Mariya shɛngiya yaki la nyuma k’ekila?

2 Mariya aki laawɔ etena kakatshulwɛ Jehowa wanɛ waki lo luudu la la diko la la Jerusalɛma nyuma kande. (Etsha 1:13, 14) Koko, l’edja k’ɛnɔnyi akumi asato la ntondo ka dui sɔ, nde akɛnyi shɛngiya yaki la nyuma kaki Jehowa lo toho ta diambo. Jehowa akasangola lɔsɛnɔ l’Ɔnande ko lidja l’otema wa Mariya laki womoto l’emuma. Ɔnɔsɔ akotɔ l’ekimanyielo ka “nyuma [k’ekila].”—Mat. 1:20.

3, 4. Dionga diakɔna diakakɛnɛmɔla Mariya, ndo ngande wakokaso mbôkoya?

3 Lande na kakakondja Mariya diɛsɛ dia lânde sɔ? L’ɔkɔngɔ w’ondjelo mbolembetshiya ɔnɛ nde ayota ɔna, Mariya akokadimola ate: “Ulungi, ukambi a Khumadiondjo mbemi, diayali le mi uku diui diaye.” (Luka 1:38) Lo mbuta ngasɔ, Mariya akɛnya dia nde aki womoto l’ɔlɔlɔ. Okadimwelo ɔsɔ wakandasha mbala kakɔ ɔtɔi akɛnya dia nde aki suke dia ntsha dui sɔ. Nde kondjambola lo kɛnɛ kakakoke ase nkumbo kande mbɔsa dui sɔ kana shɛngiya yakakoke monga la dui sɔ lo diɔtɔnganelo diaki lam’asande l’omambedi ande. Lo mbuta dia nde aki womoto lakaleke monga l’okitshakitsha, Mariya akɛnya dia nde akayaɛkɛka tshɛ lo tshɛ le Jehowa.

4 Onde lo tena dimɔtshi wɛ amboyaokaka ɔnɛ wɛ bu l’akoka wa mɛmba ɛkɛndɛ ɛmɔtshi l’olimu waki Nzambi? Ɔmɔmɔ la l’atei aso ayambole ɔnɛ: ‘Onde dimi ndjaɛkɛka le Jehowa lo nsala akambo lo yoho yɔtɔnɛ la lolango lande? Onde lekɔ la yimba ya ndjahombia?’ Yashikikɛ dia Nzambi mbishaka ɔnɛ tshɛ layaɛkɛ le nde l’otema ande tshɛ ndo letawɔ lowandji la nde nyuma kande.—Etsha 5:32.

Nyuma k’ekila kakakimanyiya Petero

5. Ngande wakakimanyiya nyuma k’ekila Petero la ntondo ka Pɛntɛkɔsta 33 T.D.?

5 Oko wakidiɔ lo dikambo dia Mariya, ɔpɔstɔlɔ Petero nde lawɔ akɛnyi wolo wa nyuma k’ekila kaki Nzambi la ntondo ka Pɛntɛkɔsta 33 T.D. Yeso akawosha nde l’apɔstɔlɔ akina wolo wa ntondja ɛdiɛngɛ. (Mako 3:14-16) Kânga mbahasha Afundelo elembetshiyelo efula wendana la dui sɔ, mɛnamaka dia Petero akakambe la wolo ɔsɔ dia nsala ahindo. Wolo waki Nzambi wakɛnama nto etena kakatɛ Yeso Petero dia mboyela ayakɛndakɛnda lâdiko dia ndjale ka Ngalileya. (Adia Mateu 14:25-29.) Aha la tâmu, Petero aki l’akoka wa nsala awui wa diambo efula nɛ dia nde akayaɛkɛka lo wolo washa nyuma k’ekila. Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ, nyuma kɛsɔ kakakimanyiya Petero ndo ambeki akina lo toho totshikitanyi.

6. Kakɔna kakasale Petero l’ekimanyielo ka nyuma kaki Nzambi la ntondo ndo l’ɔkɔngɔ wa Pɛntɛkɔsta 33 T.D.?

6 Lo fɛtɛ ka Pɛntɛkɔsta 33 T.D., Petero nde l’ambeki akina wakalongola dikoka dia ntɛkɛta l’ɛtɛkɛta wakatɛkɛtaka wanɛ wakatodjasɛ lo tshanda mɔtshi la Jerusalɛma. Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ, Petero akayosha sawo la ntondo k’olui w’anto. (Etsha 2:14-36) Petero aki la wɔma lo waaso amɔtshi, koko lo diaaso sɔ nde akalodiama la wolo wa nsambisha la dihonga kânga mbakawawanɛka ndo mbakawɔhɛnyahɛnyaka. (Etsha 4:18-20, 31) Nzambi akawosha lomba la mbeya akambo woshami. (Etsha 5:8, 9) Ndo nde akakondja wolo wa mbolola kânga edo.—Etsha 9:40.

7. Wetshelo akɔna waki Yeso wakayeya Petero paka l’ɔkɔngɔ wa nde nkoma okitami?

7 Kânga la ntondo ka Pɛntɛkɔsta, Petero akashihodiaka akambo efula wa mɛtɛ waketsha Yeso. (Mat. 16:16, 17; Joa. 6:68) Koko aki akambo efula waketsha Yeso waki Petero koshihodiaka la ntondo ka Pɛntɛkɔsta. Ɛnyɛlɔ, nde kombeyaka dia Yeso akahombe mbolwama oko etongami ka lo nyuma l’ɔkɔngɔ wa nshi shato kana ɔnɛ Diolelo diande diakahombe monga l’olongo. (Joa. 20:6-10; Etsha 1:6) Petero kombeyaka kanyi y’ɔnɛ anto amɔtshi kokaka nkoma ditongami dia lo nyuma ndo tôlɛ lo Diolelo dia l’olongo. Paka etena kakandabatizama la nyuma ndo kakandakondja elongamelo k’otsha l’olongo, mbakayeyaka Petero wetshelo waki Yeso lo kɛnɛ kendana l’awui asɔ.

8. Naa ewo kele l’akitami ndo “ekoko ekina”?

8 L’ɔkɔngɔ w’ambeki waki Yeso nongola nyuma k’ekila, vɔ wakayoshihodia awui efula wakiwɔ kombeyaka. Nyuma k’ekila kakakimanyiya wanɛ wakafunde Afundelo w’Akristo wa lo Grɛkɛ dia nembetshiya awui efula wa diambo wendana la sangwelo diaki Jehowa. (Ef. 3:8-11, 18) Ɛlɔ kɛnɛ, akitami ndo “ekoko ekina” mbekaka ndo shihodiaka awui wa mɛtɛ woho akɔ wâmɛ. (Joa. 10:16) Onde wɛ mbɔsaka eokelo k’Ɔtɛkɛta waki Nzambi kakondjaso l’ekimanyielo ka nyuma k’ekila la nɛmɔ?

Paulo ‘akalodiama la nyuma k’ekila’

9. Kakɔna kakasale Paulo l’ekimanyielo ka nyuma k’ekila?

9 Ɔnɔnyi ɔtɔi l’ɔkɔngɔ wa Pɛntɛkɔsta 33 T.D., onto okina nto akalongola woshasha wa Nzambi wa nyuma k’ekila. Onto akɔ ko Saulo lakayokomaka Paulo. Shɛngiya yaki la nyuma le nde kokaka monga la wahɔ le so. Ɔpɔstɔlɔ Paulo akasambiyama dia mfunda abuku 14 wa lo Bible. Oko wakidiɔ lo dikambo dia Petero, nyuma kaki Nzambi kakakimanyiya Paulo dia mfunda tokanyi tokɛma hwe lo kɛnɛ kendana l’elongamelo ka lɔsɛnɔ lahavu ndo laha l’ɛhɔndɛlɔ l’olongo. L’ekimanyielo ka nyuma k’ekila, Paulo akakɔnɔla anto, akatondja ɛdiɛngɛ ndo akolola onto ɔmɔtshi. Koko, Paulo akalongola nyuma k’ekila dia ntsha dui dimɔtshi dioleki ohomba ndo ekambi waki Nzambi ɛlɔ kɛnɛ nongolaka nyuma k’ekila dia nsala woho akɔ wâmɛ kânga mbahawakilongola lo yoho ya dihindo.

10. Ngande wakakimanyiya nyuma k’ekila Paulo dia monga l’akoka wa ntɛkɛta?

10 Paulo “lakaludiama la nyuma k[’ekila]” akatɛkɛta la dihonga tshɛ la ntondo k’ose alɔhɔ. Ande etombelo w’amɛna wakonge l’ɛtɛkɛta waki Paulo le omboledi wa lâdiko wa l’osomba wa Kupiro lee! Omboledi ɔsɔ aketawɔ akambo wa mɛtɛ, “akambi dia wetshelu wa [Jehowa].” (Etsha 13:8-12) Mbokɛmaka hwe dia Paulo akeyaka shɛngiya yaki la nyuma k’ekila kaki Nzambi etena kakandasambishaka akambo wa mɛtɛ. (Mat. 10:20) L’ɔkɔngɔ diko, nde akayɔsɛngasɛnga ase etshumanelo ka l’Ɛfɛsɔ dia vɔ mbodja l’alɔmbɛlɔ dia nde monga ‘l’akoka wa ntɛkɛta.’—Ef. 6:18-20.

11. Ngande wakalɔmbwama Paulo la nyuma kaki Nzambi?

11 Nyuma k’ekila kokimanyiya Paulo dia ntɛkɛta tsho, koko tɔ kakoshimbe ndo diaha nsambisha lo bɛtshi dimɔtshi dia nkɛtɛ. Etena kakandatatɛ nkɛndɔ yande ya misiɔnɛrɛ, Paulo akalɔmbwama la nyuma kaki Nzambi. (Etsha 13:2; adia Etsha 16:6-10.) Jehowa ekɔ lo ntetemala nɔmbɔla olimu w’esambishelo l’ekimanyielo ka nyuma kande. Oko wakidiɔ le Paulo, ekambi waki Jehowa tshɛ wele l’okitanyiya salaka la wolo dia nsambisha la dihonga ndo l’ohetoheto. Kânga mbele yoho yakakambe Nzambi la nyuma kande dia nɔmbɔla Paulo ntshikitana la yoho yakambande la tɔ dia tɔlɔmbɔla ɛlɔ kɛnɛ, tekɔ l’eshikikelo ɔnɛ Jehowa ekɔ lo nkamba la nyuma kande k’ekila dia nkimanyiya wanɛ wele l’etema w’ɛlɔlɔ dia mbeya akambo wa mɛtɛ.—Joa. 6:44.

“Wehu efula w’elimu”

12-14. Onde nyuma kekɔ la shɛngiya ya woho akɔ wâmɛ le ekambi waki Nzambi tshɛ? Lembetshiya.

12 Onde ɛkɔndɔ wɛnya woho wakatshɔkɔla Jehowa etshumanelo ka lo ntambe ka ntondo k’akitami keketshaka ekambi ande wakayakimɔ lende ɛlɔ kɛnɛ? Aha la tâmu, sho keketshamaka. Tolame lo yimba ɛtɛkɛta wakasambiyama wakafundɛ Paulo etshumanelo ka la Kɔrɛtɔ lo kɛnɛ kendana la weshasha wa nyuma wa nsala ahindo wakalongola asekande Akristo ɛnɛ: “Wehu efula wa weshasha weko, keli nyuma keko otoi. Wehu efula wa dikambelu weko keli Khumadiondjo eko otoi. Wehu efula w’elimu weko, keli [Nzambi k]eko otoi. Ndi atutshaka akambu tshe le antu tshe.” (1 Kor. 12:4-6, 11) Nyuma k’ekila kokaka monga la shɛngiya lo toho totshikitanyi le ekambi waki Nzambi dia nkotsha oyango ɔmɔtshi. Lo mɛtɛ, nyuma k’ekila kekɔ lo nkimanyiya “limba la tshitshe l’ekoko” ndo “ekoko ekina.” (Luka 12:32; Joa. 10:16) Koko, tɔ bu la shɛngiya ya woho akɔ wâmɛ le ose etshumanelo tshɛ.

13 Ɛnyɛlɔ, dikumanyi sɔnamaka l’ekimanyielo ka nyuma k’ekila. (Etsha 20:28) Koko aha akitami tshɛ mbakamba oko emendji lo tshumanelo. Kakɔna kalembetshiya dui sɔ? Diɔ nembetshiyaka dia nyuma kaki Nzambi mongaka la shɛngiya lo toho totshikitanyi le ose etshumanelo tshɛ.

14 Nyuma kakimanyiya Akristo w’akitami dia ndjashikikɛ ɔnɛ vɔ wekɔ “ana wa luta” waki Nzambi ndo tɔ kakɔ kâmɛ kakakambe la nde dia mbolola Ɔnande ɛtɔi lakandote oma lo nyɔi otsha lo lɔsɛnɔ la l’olongo lahavu. (Adia Romo 8:11, 15.) Jehowa akakambe la nyuma kakɔ kâmɛ dia ntonga andja w’otondo. (Etat. 1:1-3) Paka lo tshimbo ya nyuma kakɔ kâmɛ mbakakimanyiya Jehowa Bɛzalɛlɛ dia nkamba olimu wa lânde lo tabɛrnakɛlɛ, kakandasha Samisɔna wolo wa lânde dia nsala akambo efula ndo mbakandakimanyiya ɔpɔstɔlɔ Petero dia nkɛndakɛnda lâdiko di’ashi. Ɔnkɔnɛ, teye dia otshikitanu wekɔ lam’asa nɔmbwama la nyuma kaki Nzambi la monga okitami. Nzambi ndamɛ mbasɔna akitami.

15. Onde batismu ka la nyuma kayotetemala pondjo pondjo? Lembetshiya.

15 Nyuma kaki Nzambi kokongaka la shɛngiya le ekambi ande wa kɔlamelo oma ko nshi y’edjedja, mbuta ate nunu di’ɛnɔnyi la ntondo k’ɔsɔnwɛlɔ w’akitami ntatɛ. Lo Pɛntɛkɔsta 33 T.D., mbakatatɛ ɔsɔnwɛlɔ ɔsɔ, koko hawototemala pondjo pondjo. Batismu ka la nyuma kayokomɛ koko nyuma k’ekila kayotetemala monga la shɛngiya le ekambi waki Nzambi dia mbakimanyiya dia nsala lolango la nde pondjo pondjo.

16. Kakɔna kasala ekambi waki Nzambi l’ekimanyielo ka nyuma kande?

16 Naa dui dia lânde diasalema la nkɛtɛ ɛlɔ kɛnɛ l’ekimanyielo ka nyuma k’ekila kaki Jehowa? Enyelo 22:17 kadimolaka ɔnɛ: “Nyuma la utshukami wambuta vati: Yaka! One luka ati ati: Yaka! One leli la pusa ayi! One lalanga ose ashi a lumu wososa.” L’ekimanyielo ka nyuma kaki Nzambi, Akristo wekɔ lo mbisha ‘wanɛ tshɛ walanga’ leeta dia vɔ ndjɔsa ashi wa lɔsɛnɔ. Akristo w’akitami mbalɔmbɔla olimu ɔsɔ. Koko, ɛkɔkɔ ekina wekɔ lo nkamba kâmɛ lawɔ dia mbisha anto leeta lɔsɔ. Elui akɔ ehende kambaka kâmɛ ndo nɔmbwamaka la nyuma kakɔ kâmɛ dia nkotsha olimu ɔsɔ. Vɔ tshɛ wakayakimɔ le Jehowa lo batizama “lu lukumbu la Papa ndu l’Ona ndu la nyuma k’[ekila].” (Mat. 28:19) Ndo vɔ tshɛ mbetawɔka dia nyuma kaki Nzambi mbâlɔmbɔla lo mbetawɔ dia tɔ tɔsha elowa lo nsɛnɔ yawɔ. (Ngal. 5:22, 23) L’ɛnyɛlɔ k’akitami, ɛkɔkɔ ekina mbetawɔka ekimanyiyielo ka nyuma kaki Nzambi. L’ekimanyielo ka nyuma k’ekila, vɔ salaka kɛnɛ tshɛ kakokawɔ nsala dia nkitanyiya ɛlɛmbɛ waki Jehowa wâlɔmba dia monga ekila.—2 Kor. 7:1; Eny. 7:9, 14.

Totetemale nɔmba Nzambi dia nde tosha nyuma k’ekila

17. Ngande wakokaso mɛnya dia tekɔ lo nɔmbwama la nyuma kaki Nzambi?

17 Oyadi tekɔ l’elongamelo ka nkondja lɔsɛnɔ la pondjo l’olongo kana la nkɛtɛ, Jehowa kokaka tosha “wulu utamanya” dia sho nama olowanyi aso ndo ndjokondja difuto. (2 Kor. 4:7) Anto efula mbeyaka tɔnyɔla l’ɔtɛ wasambishaso lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo. Koko tohɔ ɛtɛkɛta waki Yeso wata ɔnɛ: “Naka nyu nyambotengama dia lukumbu la Kristu, nyu nyeko la otshoko, ne dia nyuma ka lutumbu, ndu ka [Nzambi], keko la nyu.”—1 Pet. 4:14.

18, 19. Ngande watokimanyiya Jehowa lo tshimbo ya nyuma kande k’ekila, ndo yɛdikɔ yakɔna yamboyɔsa lo kɛnɛ kendana la dui sɔ?

18 Nzambi mbishaka wanɛ tshɛ wɔlɔmba nyuma kande l’otema ɔtɔi. Nde kokaka pamia aha tsho akoka aso koko ndo nsaki kele la so ka nsala kɛnɛ tshɛ kakokaso nsala l’olimu ande. Bible mbutaka ɔnɛ: “[Nzambi] katukambaka l’etema anyu, dia nyu nanga la ntsha lulangu landi.” Woshasha w’oshinga wolo wa nyuma k’ekila, mbidja ndo welo aso wa l’otema ɔtɔi wa ntetemala nama “diui dia lumu” ayotokimanyiya dia ‘ntetemala nkamba olimu wolo dia panda kaso la wɔma ndo la lokomba.’—Fil. 2:12, 13, 16.

19 Ɔnkɔnɛ, toyaɛkɛke tshɛ lo tshɛ lo wolo washa nyuma kaki Nzambi, tokotshake ɛkɛndɛ watoshawɔ l’otema ɔtɔi, toyalowanyake lɔkɔ ndo toyangake nshi tshɛ ekimanyielo kaki Jehowa. (Jak. 1:5) Nde ayotosha akokaka wele la so ohomba dia nshihodia Ɔtɛkɛta ande, ndɔshana l’ekakatanu ndo nsambisha lokumu l’ɔlɔlɔ. Bible mbutaka ɔnɛ: “Nyolombe, ku wayunyusha, nyuyangi ku nyayena; nyokokole ku wayunyudihula.” (Luka 11:9, 13) Ɔnkɔnɛ, nyɛsɔ tɔsɛngasɛngake Jehowa dia nde tokimanyiya woho wa sho monga la kɔlamelo l’ɛnyɛlɔ k’ekambi ande wa lo nshi y’edjedja ndo wa nshi nyɛ walɔmbwama la nyuma kande k’ekila.

Onde wɛ kokaka nembetshiya?

• L’ɛnyɛlɔ kaki Mariya, woho akɔna wa dionga diahombaso monga la diɔ dia sho tshɔkwama?

• Lo woho akɔna wakalɔmbwama Paulo la nyuma kaki Nzambi?

• Ngande walɔmbwama ekambi waki Nzambi la nyuma kande ɛlɔ kɛnɛ?

[Ambola wa wekelo]

[Osato wa lo lɛkɛ 24]

Nyuma kaki Nzambi kakakimanyiya Paulo dia ntondoya shɛngiya yele la nyuma ya kɔlɔ

[Osato wa lo lɛkɛ 26]

Ɛlɔ kɛnɛ, nyuma k’ekila kimanyiyaka Akristo tshɛ oyadi elongamelo kele la wɔ