1, 2. Kakɔna kayosala Diolelo diaki Nzambi, ndo lande na kakokaso monga l’eshikikelo ɔnɛ diɔ diayoya?

ETENA kakiwɔ lo dikona dimɔtshi diosukanyi la Kapɛrnauma, l’eleko kamɔnga akatshi ka l’ɔnɔnyi 31 T.D., Yeso Kristo aketsha ambeki ande dia vɔ nɔmbaka ɔnɛ: “Diolelo diayɛ diaye.” (Mat. 6:10) Ɛlɔ kɛnɛ, anto efula ndjambolaka dia kana Diolelo diayoya. Koko tekɔ l’eshikikelo dia alɔmbɛlɔ wasalaso l’otema ɔtɔi ɔnɛ Diolelo dia Nzambi diaye wayokadimɔma.

² Jehowa ayokamba la Diolelo diande dia nsala dia nkumbo kande ka l’olongo ndo ka la nkɛtɛ monga woho akɔ waamɛ. Sangwelo diaki Nzambi sɔ diayokotshama. (Is. 55:10, 11) Aha la taamu, Jehowa ambokomaka Nkumekanga lo nshi yaso nyɛ. Awui wa diambo wambosalema l’edja k’ɛnɔnyi 100 wambolɛ Yeso mɛnyaka mɛtɛ ka dui sɔ. Nzambi ekɔ lo salɛ miliyɔ y’ekambi ande wa kɔlamelo awui wa weke ndo wa diambo. (Zek. 14:9; Ɛny. 15:3) Koko, yoho yambokoma Jehowa Nkumekanga shɔ ntshikitana la oyelo wa Diolelo diaki Nzambi diaketsha Yeso ambeki ande dia nɔmbaka. Ngande wotshikitanyi akambo asɔ ndo ngande wendanaso la wɔ?

3. a) Ɔnɔnyi akɔna wakasɔnama Yeso oko Nkumekanga, ndo lende? b) Kakɔna kɛnya ɔnɛ Diolelo diakashikikɛma lo 1914? (Enda nɔtɛ l’ɛse ka dikatshi.)

³ Oya l’ekomelo ka ntambe 19, takatatɛ nshihodia daka diakafunde Danyɛlɛ ambeta ɛnɔnyi 2500 diata ɔnɛ: “Lu nshi ya khumi ya dikanga yako, [Nzambi] leli l’ulungu ayutundja diulelu diahalanaki pundju.” (Dan. 2:44) Ambeki wa Bible wakɛnya l’edja k’ɛnɔnyi efula ɔnɛ Diolelo sɔ diakahombe ntatɛ mbolɛ l’olongo lo 1914. L’etena kɛsɔ, anto efula wakɛnaka akambo la sso di’ɔlɔlɔ l’ɛnyɛlɔ k’ofundji ɔmɔtshi wakate ate: “Ɔnɔnyi wa 1914 wayonga ɔnɔnyi w’elongamelo le anto tshɛ.” Koko lam’akayɔlɔmaka Ta dia ntondo di’andja w’otondo mbakɛnama mɛtɛ ka daka diaki Danyɛlɛ. Ndjala ya kasha, adidimu wa nkɛtɛ, elando ndo ekotshamelo k’alaka akina wa lo Bible wakɛnya dia Yeso akatatɛ mbolɛ l’olongo lo 1914. * Lo nsɔna Ɔnande Mɛsiya oko Nkumekanga mbakakome Jehowa Nkumekanga lo yoho kina.

4. Kakɔna kakasale Yeso kam’akandakome Nkumekanga, ndo waa na wakandayodjaka yimba?

⁴ Oyango wa ntondo waki la Nkumekanga Yeso aki wa ndɔsha Satana lele otunyi wa She. Yeso nde l’andjelo ande wakakasha Diabolo nde l’ɛdiɛngɛ ande oma l’olongo. Dui sɔ diakela ɔngɛnɔngɛnɔ l’olongo ndo paa k’efula la nkɛtɛ. (Adia Ɛnyɛlɔ 12:7-9, 12.) Oma laasɔ, Nkumekanga akayodjaka ambolami ande wa la nkɛtɛ yimba lo mbaɛdia, mbaetsha ndo mbakongɛ dia vɔ nsala lolango laki Nzambi. Nyɛsɔ tɔsɛdingole woho waketawɔ ambolami akambo asato asɔ ndo wetshelo wakokaso nkondja oma lo dui sɔ ɛlɔ kɛnɛ.

5. Wɛdiamelo akɔna wakasalema lam’asa 1914 la etatelo ka 1919?

⁵ L’ɔkɔngɔ wa Nkumekanga kakashikikɛma mbɛdia olongo oma lo shɛngiya yaki Satana l’ɛdiɛngɛ ande, Jehowa akawotɛ dia nde nsɛdingola ndo mbɛdia lonyuma l’ambeki ande wa la nkɛtɛ. Kɛsɔ mbakelɛ omvutshi Malaki ɔnɛ wɛdiamelo wa lo nyuma. (Mal. 3:1-3) Ɔkɔndɔ mɛnyaka dia dui sɔ diakasalema lam’asa 1914 la etatelo ka 1919. * Dia monga lo nkumbo ka Jehowa, sho pombaka monga pudipudi ndo ekila. (1 Pet. 1:15, 16) Sho pombaka nkakitɔna l’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi ndo hatohombe ndjatambiya l’awui wa pɔlitikɛ wa l’andja ɔnɛ.

6. Ngande wakondjaso mbo ya ndɛ ya lo nyuma, ndo lande na keyɔ ohomba?

⁶ Yeso akakambe la lowandji lande dia nsɔna “ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo kɛsɔ.” Ɔhɔmbɔ ɔsɔ mbakalongola ɔkɛndɛ wa mbishaka wanɛ wele l’ɛse k’ɛlɔmbwɛlɔ ka Yeso wakenga “olui ɔtɔi” mbo ya ndɛ ya lo nyuma y’amɛna efula mbala la mbala. (Mat. 24:45-47; Jni. 10:16) Ntatɛ oma ko 1919, djui y’Akristo w’akitami wekɔ lo nkotsha ɔkɛndɛ awɔ wa ndesha “anto wa lo luudu” laki Nzambi. Lokema la mbo ya ndɛ ya lo nyuma yatosha ɔhɔmbɔ ɔsɔ tokimanyiyaka dia sho monga la mbetawɔ ka nge. Yɔ tokimanyiyaka dia sho ntshikala pudipudi lo nyuma, lo lɔkɛwɔ, lo yimba ndo lo demba. Yɔ tolowanyaka ndo tokimanyiyaka dia sho ndjasha l’olimu woleki ohomba wasalema la nkɛtɛ nshi nyɛ. Onde wɛ ndɛka mbo ya ndɛ shɔ mbala la mbala?

7. Naa olimu w’ohomba wakatatɛ Yeso etena kakinde lanɛ la nkɛtɛ, ndo polo l’etena kakɔna kahombawɔ kambema?

⁷ Etena kakatatɛ Yeso olimu ande lanɛ la nkɛtɛ, nde akate ate: “Dimi pombaka mbewoya lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo dia Nzambi ndo l’esomba ekina, nɛ dia l’ɔtɛ wa dikambo sɔ mbakamatomama.” (Luka 4:43)  Yeso aketsha olimu w’esambishelo lo dihole dia ntondo l’edja k’ɛnɔnyi esato l’etenyi wakinde lanɛ la nkɛtɛ. Nde akatɛ ambeki ande ate: “Lam’ayonyotshɔ, nyotasambishaka nyate: ‘Diolelo dia l’olongo diaya suke.’” (Mat. 10:7) L’ɔkɔngɔ wa eolwelo kande, Yeso akatatshi ate ambeki ande wayokonya losango lakɔ “polo ndo l’ahole woleki etale wa lo nkɛtɛ.” (Etsha 1:8) Nde akaalake dia nde ayosukɛ olimu w’ohomba ɔsɔ polo l’ekomelo ka dikongɛ nɛ di’akambo.—Mat. 28:19, 20.

8. Ngande wakakimanyiya Nkumekanga Yeso ambolami ande dia vɔ ndjasha l’esambishelo?

⁸ Oya lo 1919, “lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo” lakayoleka sambishama. (Mat. 24:14) Nkumekanga Yeso aki lo mbolɛ l’olongo ndo akatshumanya djui y’Akristo wakɛdiama la nkɛtɛ. Vɔ wakakitanyiya ɛtɛkɛta waki Yeso w’ɔnɛ: Nyosambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo diaki Nzambi lo nkɛtɛ k’otondo. (Etsha 10:42) Ɛnyɛlɔ, suke l’apandjudi wa Diolelo 20 000 wakɔtɔ lo losanganya la woke la wedja efula lakasalema la Cedar Point, Ohio, l’États-Unis, lo Ngɔndɔ ka divwa 1922. Ohokanyiya ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula wakonge la wɔ etena kakasha ɔnangɛsɔ Rutherford sawo diaki l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Diolelo” ndo kakandate ate: “Hanyɛnyi, he Nkumekanga ekɔ lo mbolɛ! Nyu nyekɔ atɛkɛtshi ande. Oma lɔkɔ, nyosambisha, nyosambisha, nyosambisha, Nkumekanga la Diolelo diande.” L’ɔkɔngɔ wa vɔ ndjela sawo sɔ, anangɛso l’akadiyɛso nunu pende wakɔshi yɛdikɔ ya mbeteta kilɔmɛtrɛ oko 72 oma lo dihole diakasalema losanganya dia tasambishaka. Ɔnangɛso ɔmɔtshi akate ate: “Handoohɛki pondjo leeta l’ɔnɛ nyosambisha Diolelo ndo ohetoheto waki l’anto wakɔtɔ lo losanganya lɔsɔ.” Aha ndamɛ oto mbakate ɛtɛkɛta ɛsɔ.

9, 10. a) Tɛdikɔ takɔna takɔsama dia ndowanya apandjudi wa Diolelo? b) Wahɔ akɔna wamboyokondja oma lo kalasa kɛmɔtshi?

⁹ Oya lo 1922, apandjudi ndekana 17 000 wakayasha l’olimu w’esambishelo lo wedja 58. Koko vɔ waki l’ohomba w’olowanyelo. Lo ntambe ka ntondo, Nkumekanga Yeso akasha ambeki ande ɛlɔmbwɛlɔ k’oshika lo kɛnɛ kendana la kɛnɛ kakawahombe nsambisha, dihole diakawahombe tosambisha ndo woho wakawahombe nsambisha. (Mat. 10:5-7; Luka 9:1-6; 10:1-11) Kaanga ɛlɔ kɛnɛ, Yeso salaka dia wanɛ tshɛ washa lonya l’olimu w’esambishelo nongola olowanyelo ndo dihomɔ diewɔ l’ohomba dia nsambisha dimɛna dimɛna. (2 Tim. 3:17) Lo tshimbo y’etshumanelo k’Akristo, Yeso ekɔ lo ndowanya ambolami ande l’olimu ɔsɔ. Yoho mɔtshi yaalowanyande ele lo tshimbo ya Kalasa k’olimu wa teokrasi kalɔmbwama lo tshumanelo ndekana 111000. Diɛsɛ l’olowanyelo ɔsɔ, miliyɔ ndekana esambele y’apandjudi waya l’akoka wa nsambisha ndo mbetsha lo yoho yangɛnyangɛnya “weho w’anto tshɛ.”—Adia 1 Kɔrɛtɔ 9:20-23.

¹⁰ Laadiko dia Kalasa k’olimu wa teokrasi, tekɔ la kalasa nkina yakalɔngɔsɔma  dia ndowanya dikumanyi dia l’etshumanelo, ambatshi mboka, anangɛso w’enyemba, atshukanyi w’Akristo, ase kɔmite ka filialɛ la wadiɛwɔ, emendji weteta la wadiɛwɔ ndo waa misiɔnɛrɛ. * Ambeki amɔtshi w’oma lo Kalasa ka Bible k’atshukanyi w’Akristo wakɛnya lowando lawɔ lo mbuta ɔnɛ: “Olowanyelo wa laande wakatalongola wakafudia ngandji kokaso Jehowa ndo wakatosha akoka wa nkimanyiya anto akina.”

11. Kakɔna kakimanyiya apandjudi wa Diolelo dia vɔ ntetemala nsambisha kaanga la ntondo k’ɛlɔshamelo?

¹¹ Otunyi Satana mɛnaka welo w’efula wadjama dia ntɔla olimu w’esambishelo ka Diolelo otsha la ntondo ndo wa mbetsha anto akambo wa mɛtɛ. Nde kambaka la toho tɛnama ndo tahɛnama dia ndɔshana la losango la Diolelo ndo la wanɛ walisambisha dia memadia olimu ɔsɔ. Koko welo ande tshɛ mbɔtɔka l’ashi nɛ dia Jehowa akasha Ɔnande lowandji loleki “waolelo tshɛ, mandji tshɛ, welo tshɛ [ndo] dɔmbwɛlɔ tshɛ.” (Ɛf. 1:20-22) Oko wende Nkumekanga, Yeso ekɔ lo nkamba la lowandji lande lo nkokɛ ndo nɔmbɔla dia nde ndjashikikɛ ɔnɛ lolango la She lekɔ lo salema. * Lokumu l’ɔlɔlɔ lekɔ lo nsambishama ndo miliyɔ y’anto y’ele l’etema w’ɛlɔlɔ wekɔ lo mbetshama ɛlɛmbɛ wa Jehowa. Ande diɛsɛ diele la so dia mbisha lonya l’olimu wa woke ɔsɔ lee!

12. Naa tɛdikɔ tɔmɔtshi takɔsama l’okongamelo ntatɛ lam’akashikikɛma Diolelo diaki Nzambi?

¹² Ntatɛ lam’akashikikɛma Diolelo diaki Nzambi lo 1914, Nkumekanga akakongɛ toho takoka ekambi wa Nzambi salaka lolango la She. (Adia Isaya 60:17.) Ɛnyɛlɔ, lo 1919, emendji w’olimu wakatatɛ sɔnama lo tshumanelo tshɛ dia nɔmbɔlaka olimu w’esambishelo. Lo 1927, yɛdikɔ yakɔsama dia esambishelo ka lo luudu la luudu salemaka Lushi la lomingu tshɛ. Etena kakawatatɛ mbelamɛ lo lokombo l’Ɛmɛnyi wa Jehowa lotumbi oma lo Bible lo 1931, apandjudi wa Diolelo wakaleke ndjasha l’esambishelo. (Is. 43:10-12) Lo 1938, apami wakatatɛ sɔnama lo tshumanelo dia mɛmba ɛkɛndɛ lo ndjela kɛnɛ kalɔmba Afundelo lo dihole dia ntetemala mbavɔtɛka. Lo 1972, elui wa dikumanyi mbakatatɛ nɔmbɔla tshumanelo l’ɔtɛ w’ekumanyi ɔtɔi nɔmbɔlaka etshumanelo. Wakakeketsha apami tshɛ dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia ‘namaka ɛkɔkɔ wa Nzambi wakandawasha.’ (1 Pet. 5:2) Lo 1976, Olui-walɔmbɔla w’Ɛmɛnyi wa Jehowa wakatɔma lo kɔmite shamalo dia nɔmbɔlaka esambishelo l’andja w’otondo. Mbokɛmaka dia Nkumekanga kakasɔnama oma le  Jehowa akatakongɛka ambolami ande yema yema lo yoho yaki Nzambi ya nɔmbɔla.

13. Ɛnɔnyi 100 wambolɛ Yeso wambonga la shɛngiya yakɔna le yɛ?

¹³ Ohokana yimba lo kɛnɛ kambosala Mɛsiya Nkumekanga l’edja k’ɛnɔnyi 100 wambondolɛ! Nde ambɛdia anto efula dia vɔ monga enyimpala waki Jehowa. Nde ambɔlɔmbɔla esambishelo ka lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo lo wedja 239 ndo ambetsha miliyɔ y’anto awui wendana la Jehowa. Nde ambotshumanya ambolami ande wele la kɔlamelo ndekana miliyɔ esambele ndo vɔ wakayakimɔ la lolango dia nsala lolango la She. (Osam. 110:3) Jehowa ambosala awui wa diambo efula lo tshimbo ya Diolelo diaki Mɛsiya. Koko ekɔ akambo akina efula wayondosala lo nshi yayaye.

14. a) Kakɔna kalɔmbaso Nzambi dia nde nsala etena kalɔmbaso ɔnɛ: “Diolelo diayɛ diaye”? b) Naa divɛsa dia lo ɔnɔnyi 2014, ndo landena kele ɔsɔ ekɔ dui dia dimɛna?

¹⁴ Kaanga mbele Jehowa aketɛ Ɔnande Yeso Kristo oko Mɛsiya Nkumekanga lo 1914, ɔsɔ komonga okadimwelo wa dɔmbɛlɔ diaso di’ɔnɛ “Diolelo diayɛ diaye.” (Mat. 6:10) Bible akatatshi ɔnɛ Yeso ‘ayolɛ l’atei w’atunyi ande.’ (Osam. 110:2) Mandji yele l’ɛse k’ɛlɔmbwɛlɔ kaki Satana yekɔ lo ntetemala ndɔshana la Diolelo diaki Nzambi. Etena kalɔmbaso ɔnɛ Diolelo dia Nzambi diaye, tekɔ lo nɔmba Nzambi dia Nkumekanga Mɛsiya nde la wanɛ wayɔlɔmbɔla kaamɛ la nde ndja ndjokomiya ɛlɔmbwɛlɔ k’ana w’anto ndo ndjonya atunyi wa Diolelo oma la nkɛtɛ. Dui sɔ diayokotsha ɛtɛkɛta wele lo Danyele 2:44 wata dia Diolelo diaki Nzambi “diayulanya waulelu ako tshe, diayâshila ushiki.” Diolelo sɔ diayolanya ewandji wa pɔlitikɛ wele atunyi wa Diolelo diaki Nzambi. (Ɛny. 6:1, 2; 13:1-18; 19:11-21) Etena kayokotshama dui sɔ kamboleka sukana. Lam’ele aya ɛnɔnyi 100 wambolɛ Diolelo diaki Nzambi l’olongo, ekɔ dimɛna dia divɛsa dia l’ɔnɔnyi 2014 monga Mateo 6:10 diata ɔnɛ: “Diolelo diayɛ diaye.”

15, 16. a) Akambo akɔna wa diambo wayeta l’edja k’Ɛlɔmbwɛlɔ kaki Yeso k’ɛnɔnyi kinunu? b) Kakɔna kayosala Yeso l’ekomelo k’ɛlɔmbwɛlɔ kande, ndo diɔtɔnganelo dia ngande diayonga lam’asa Jehowa l’anande?

¹⁵ L’ɔkɔngɔ wa Nkumekanga Mɛsiya ndanya atunyi waki Nzambi, nde ayokasha Satana l’ɛdiɛngɛ ande lo difuku diaha l’ekomelo l’edja k’ɛnɔnyi kinunu. (Ɛny. 20:1-3) Lam’ele l’etena kɛsɔ ko shɛngiya yaki Diabolo yaya bu l’andja, Diolelo diaki Mɛsiya diayosala di’anto nkondja wahɔ oma l’olambo w’etshungwelo waki Yeso ndo diɔ diayonya etombelo tshɛ w’oma lo pɛkato kakasale Adama. Nkumekanga ayolola miliyɔ y’anto waheyama mbadia woladi lo nyɔi ndo ayɔsa tɛdikɔ di’anto asɔ mbetshama akambo wendana la Jehowa. (Ɛny. 20:12, 13) Nkɛtɛ k’otondo kayokoma Paradiso oko waki ekambɔ k’Ɛdɛna ndo akanga wa kɔlamelo tshɛ wayokoma kokele.

¹⁶ L’ekomelo k’Ɛlɔmbwɛlɔ ka Kristo k’ɛnɔnyi kinunu, Diolelo diaki Mɛsiya diayoshidiya oyango adiɔ. Oma laasɔ, Yeso ayokaloya Diolelo le She. (Adia 1 Kɔrɛtɔ 15:24-28.) Hatonga nto ohomba dia ɔtɛkɛtshi ɔmɔtshi monga lam’asa Jehowa l’anande wa la nkɛtɛ. Ana tshɛ waki Nzambi wa l’olongo ndo wa la nkɛtɛ wayonga kaamɛ la Shɛwɔ ka l’olongo oko ase nkumbo kande.

17. Kakɔna kamboyoyashikikɛ dia nsala lo kɛnɛ kendana la Diolelo diaki Nzambi?

¹⁷ Akambo wa diambo wambosalema l’edja k’ɛnɔnyi 100 wa Diolelo diaki Mɛsiya toshikikɛka dia Jehowa ekɔ lo nɔmbɔla ndo ɔnɛ sangwelo diande lo dikambo dia nkɛtɛ diayokotshama. Ɔnkɔnɛ, nyɛsɔ totetemale monga ambolami wa kɔlamelo waki Yeso, totetemale mbewoya Nkumekanga ndo Diolelo diande, tele l’eshikikelo k’ɔnɛ, Jehowa ayokadimola dɔmbɛlɔ diaso di’ɔnɛ: “Diolelo diayɛ diaye.”