Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

Woho wakokaso mɛna akambo la sso di’ɔlɔlɔ

Woho wakokaso mɛna akambo la sso di’ɔlɔlɔ

“Naka untu ayulumba deku efula, ndi angenengene lu deku diako.”—UND. 11:8.

1. Naa ɛtshɔkɔ w’oma le Jehowa watokimanyiya dia sho monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ?

 JEHOWA nangaka dia sho mongaka l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Diakɔ diatotshulwɛnde ɛtshɔkɔ efula dia sho ngɛnangɛnaka. Ɛnyɛlɔ, nde akatosha lɔsɛnɔ. Laasɔ, sho koka nkamba la nsɛnɔ yaso dia mbotombola nɛ dia nde akatokotola oya l’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ. (Osam. 144:15; Jni. 6:44) Jehowa toshikikɛka dia nde tokaka ngandji ndo tokimanyiyaka dia sho ntetemala mbokambɛ. (Jer. 31:3; 2 Kɔr. 4:16) Tekɔ lo Paradiso ka lo nyuma lɛnɛ akondjaso mbo ya ndɛ efula ya lo nyuma ndo lɛnɛ eso l’anangɛso l’akadiyɛso watoka ngandji. Laadiko dia laasɔ, tekɔ l’elongamelo ka diambo lo nshi yayaye.

2. Tokanyi takɔna talɔshana la ekambi waki Nzambi ɛmɔtshi wa kɔlamelo?

2 Kaanga mbeso l’ɛkɔkɔ watosha ɔngɛnɔngɛnɔ ɛsɔ, ekambi waki Nzambi ɛmɔtshi wele la kɔlamelo wekɔ lo ndɔshana la tokanyi ta kɔlɔ lo kɛnɛ kendana la wɔ vɔamɛ. Vɔ mbeyaka mfɔnya ɔnɛ etondo awɔ kana olimu wakambɛwɔ Jehowa bu la nɛmɔ efula le nde. Le wanɛ watetemala monga la tokanyi ta kɔlɔ ta ngasɔ, kanyi ya monga la ɔngɛnɔngɛnɔ “deku efula” mbeyaka mɛnama oko anyanya. Le wɔ, lɔsɛnɔ mbeyaka mɛnama oko wonya ambowadjɛ la yanyi.—Und. 11:8.

3. Kakɔna kakoka ndjotokonya dia monga la tokanyi ta kɔlɔ?

3 Anangɛso l’akadiyɛso asɔ mbeyaka monga la tokanyi ta kɔlɔ l’ɔtɛ wa hemɔ kana w’etombelo w’oma lo lotshundu. (Osam. 71:9; Tuk. 13:12; Und. 7:7) Ndo nto, Okristo tshɛ pombaka mbeya dia otema wekɔ lokeso ndo vɔ mbeyaka tɛndja onongo etena kele mbeyaka monga ko Nzambi ekɔ lo tɔɔsa la nɛmɔ. (Jer. 17:9; 1 Jni. 3:20) Diabolo mamatanyiyɛka ekambi wa Nzambi akambo. Ndo wanɛ wele la ekanelo ka yimba kaki Satana mbeyaka tokonya dia sho mfɔnya dia sho bu la nɛmɔ lo washo wa Nzambi oko wakasale Elifazɛ otsha le Jɔbɔ. Oko wakidiɔ dui dia kashi lo nshi ya Jɔbɔ mbediɔ ndo ɛlɔ kɛnɛ.—Jobo 4:18, 19.

4. Kakɔna kayangaso nsɛdingola lo sawo nɛ?

4 Jehowa mɛnyaka hwe lo Bible dia nde ayonga kaamɛ la wanɛ wakɛndakɛnda “l’ukidi a udjima a tshududu.” (Osam. 23:4) Yoho mɔtshi yende kaamɛ la so ele oma lo tshimbo y’Ɔtɛkɛta ande. Bible kekɔ ‘ehomɔ ka wolo k’oma le Nzambi katokimanyiya dia sho mbitola diangɔ diohikami wolo,’ mbidja ndo tokanyi ta kɔlɔ. (2 Kɔr. 10:4, 5) Nyɛsɔ tende woho wakokaso nkamba la Bible dia mɛna akambo la sso di’ɔlɔlɔ. Ɔsɛdingwelo ɔsɔ wayotokimanyiya ndo wayotɛnya toho takokaso nkeketsha anto akina.

TOKAMBE LA BIBLE DIA MƐNA AKAMBO LA SSO DI’ƆLƆLƆ

5. Ɔsɛdingwelo akɔna wakoka tokimanyiya dia sho mɛna akambo la sso di’ɔlɔlɔ?

5 Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akɛnya awui amɔtshi wakoka tokimanyiya dia sho mɛna akambo la sso di’ɔlɔlɔ. Nde akakeketsha etshumanelo ka la Kɔrɛtɔ ate: “Nyotetemale ndjasɛdingola dia mbeya kana nyekɔ lo nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la mbetawɔ.” (2 Kɔr. 13:5) “Mbetawɔ” kɛdikɛdi awui tshɛ wa lo Bible wetawɔ Akristo. Naka ɛtɛkɛta la ditshelo diaso mbɔtɔnɛka l’awui wetawɔso asɔ, kete tayɛnya dia tekɔ “lo nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la mbetawɔ.” Lo mɛtɛ, sho pombaka nto mbɛdika nsɛnɔ yaso la awui tshɛ wetshama Akristo. Hatohombe nsɔna awui wahombaso nkitanyiya.—Jak. 2:10, 11.

6. Lande na kahombaso ndjasɛdingola dia mbeya, kana tekɔ “lo nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la mbetawɔ”? (Enda osato wele lo mbɔtwɛlɔ.)

6 Sho mbeyaka mengenga dia ndjasɛdingola, djekoleko naka hatosale awui amɔtshi walɔmba Bible. Koko teye dia Jehowa tɔsaka la nɛmɔ oleki woho wayaɔsaso shoamɛ. (Is. 55:8, 9) Nde sɛdingolaka atɛmɔdi ande, aha dia mbashola la munga kɛmɔtshi, koko dia mbishola waonga awɔ w’ɛlɔlɔ ndo dia mbakimanyiya. Naka wɛ nkamba la Ɔtɛkɛta wa Nzambi dia mbeya, kana wɛ ekɔ “lo nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la mbetawɔ,” kete wɛ ayoleka ndjaɔsa oko wakɔsa Nzambi. Dui sɔ kokaka kokimanyiya dia wɛ minya oseka kanyi tshɛ y’ɔnɛ wɛ bu la nɛmɔ lo washo wa Nzambi. Naka wɛ nsala ngasɔ, kete ayonga oko onto lambodihola didishi dia osase mbɔtɔ lo luudu.

7. Wahɔ akɔna wayotokondja lo nsɛdingola bɛnyɛlɔ di’anto waki la kɔlamelo watɛkɛtama lo Bible?

7 Yoho mɔtshi ya dimɛna ya ndjasɛdingola l’otema ɔtɔi ele nkana yimba lo bɛnyɛlɔ di’anto waki la kɔlamelo watɛkɛtama lo Bible. Ɛdika awui wakaakomɛ la awui wele la yɛ ndo yambola kɛnɛ kotoyosala lo dihole diawɔ. Nyɛsɔ tɔsɛdingole bɛnyɛlɔ sato diɛnya woho wakokaso nkamba la Bible dia sho menda kana tekɔ “lo nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la mbetawɔ” ndo tekɔ la kanyi y’ɔlɔlɔ lo kɛnɛ kendana la so.

WADI AKI ODO L’OSE WOLA

8, 9. a) Ekakatanu akɔna wakahomana la wadi aki odo l’ose wola? b) Ambola akɔna wakandakoke ndjaoka?

8 Etena kakinde lo tɛmpɛlɔ ka la Jɛrusalɛma, Yeso akɛnyi wadi aki odo ɔmɔtshi. Ɛnyɛlɔ kaki wadi aki odo ɔsɔ koka tokimanyiya dia sho mɛna akambo la sso di’ɔlɔlɔ kaanga mbeso l’elelo ɛmɔtshi. (Adia Luka 21:1-4.) Wadi aki odo ɔsɔ akahombe mbikikɛ aha tsho kandji ka nyɔi k’omɛnde, koko ndo awui wa kɔlɔ wakasalaka ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ “wa[ka]kɔsɔlaka wadi waki edo diangɔ diawɔ” lo dihole dia vɔ mbakimanyiya. (Luka 20:47) Nde aki ose wola w’efula ndo yema ya woshasha yakandakokaka nkimɔ lo tɛmpɛlɔ yaki la nɛmɔ dia yema ya dikuta yakoka ose olimu futama lo minitɛ ngana tsho.

9 Tokanyiya yema woho wakayaoke wadi aki odo ɔsɔ etena kakandayɔtɔka lo tɛmpɛlɔ okime ekenga ande ehende wa falanga. Onde nde akakanyiya ɔnɛ woshasha wayangande nkimɔ wekɔ yema tshitshɛ lo mbɛdika la wɔnɛ wotondokimɔ otondongaka omɛnde eke la lɔsɛnɔ? Onde nde akanyange etena kakandɛnyi lokema la weshasha wakakimɔ wanɛ waki la ntondo kande ondo lo ndjambola dia kana woshasha ande wekɔ mɛtɛ la nɛmɔ? Oyadi ngasɔ mbakidiɔ kana bu, nde akasale kɛnɛ kakinde l’akoka dia nsukɛ ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ.

10. Ngande wakɛnya Yeso ɔnɛ wadi aki odo ekɔ la nɛmɔ lo washo wa Nzambi?

10 Yeso akɛnya ɔnɛ Jehowa akɔshi wadi aki odo ɔsɔ la nɛmɔ ndo woshasha wakandakimɔ. Nde akate ate: “Nde ambodja woshasha woleki [akanga w’ɛngɔnyi tshɛ].” Kaanga mbakahombe woshasha ande sanganyema la wɛnɛ wakakimɔ anto akina, Yeso akatɛkɛta dia woshasha ande. Wanɛ wakayodiholaka tɔshɛtɛshɛtɛ ta weshasha wakɛnyi ekenga ehende wa falanga ɛsɔ, koko vɔ kombeya dia ekenga akɔ ndo ɔnɛ lakaakimɔ aki la nɛmɔ di’efula lo washo wa Jehowa. Nzambi akɔsaka wadi aki odo otshikitanyi la woho wakawɔsaka anto akina kana wakandayaɔsaka ndamɛ. Onde wɛ hakoke nkamba l’ɔkɔndɔ ɔnɛ dia ndjasɛdingola dia mbeya kana wɛ ekɔ lo nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la mbetawɔ?

Wetshelo akɔna wamboyokondja oma l’ɔkɔndɔ waki wadi aki odo l’ose wola? (Enda odingɔ 8-10)

11. Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma l’ɔkɔndɔ waki wadi aki odo?

11 Woho wa lɔsɛnɔ lasɛnayɛ lekɔ la shɛngiya lo woshasha wakokayɛ mbisha Jehowa. L’ɔtɛ wa lotshundu ndo wa dikɔmɔ, apandjudi amɔtshi bu l’akoka wa ndeka ndjasha l’olimu w’esambishelo. Onde vɔ pombaka ndjambola kana kɛnɛ kasalawɔ bu la nɛmɔ? Oyadi wɛ bu l’awui wakodjɛ wekamu efula, wɛ mbeyaka ndjɔfɔnya dia wenya wetshayɛ l’esambishelo wekɔ tshitshɛ efula lo mbɛdika la wɛnɛ wakimɔ Ɛmɛnyi wa Jehowa wa l’andja w’otondo. Ɔkɔndɔ wa wadi aki odo l’ose wola tetshaka ɔnɛ Jehowa mɛnaka ndo mbɔsaka la nɛmɔ kɛnɛ tshɛ koosalɛso, djekoleko naka tambosala dui sɔ etena keso la ntondo k’ekakatanu. Onde wenya yema tshitshɛ kana efula wakayetsha l’olimu wa Jehowa ɔnɔnyi wetshi, wakakɔlɔmbɛ dia wɛ ndjahombia akambo amɔtshi wa laande? Naka ngasɔ, kete onga l’eshikelo dia Jehowa akɔshi kɛnɛ kakayasale lo wenya ɛsɔ la nɛmɔ di’efula. Naka l’ɛnyɛlɔ ka wadi aki odo wɛ ekɔ lo nsala kɛnɛ tshɛ kakokayɛ nsala l’olimu wa Jehowa, kete wɛ ekɔ l’ɔkɔkɔ wa mbetawɔ ɔnɛ wɛ ekɔ “lo nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la mbetawɔ.”

“OSE LUMU LAMI”

12-14. a) Naa tokanyi ta kɔlɔ takayɛ Elidja lo yimba? b) Lande na ondo kakooyɛ tokanyi tɔsɔ?

12 Omvutshi Elidja aki la kɔlamelo otsha le Jehowa ndo aki la mbetawɔ ka wolo. Koko l’etena kɛmɔtshi, nde akayoyaokaka dia nde ambɔkɔmɔ. Diakɔ diakandalɔmbɛ nyɔi lo mbutɛ Jehowa ate: “[Jehowa], ambukuka! Ose lumu lami.” (1 Khum. 19:4) Wanɛ wahatashishaka elongamelo lo yɛdikɔ ya ngasɔ koka ndjota dia Elidja akatondja “aui [w’]utundjatundja” lo dɔmbɛlɔ diande. (Jobo 6:3) Koko teye dia nde aki l’ɛkɔkɔ wa mbuta ngasɔ. Jehowa akookimanyiya lo dihole dia nde mbosha dilanya.

13 Ngande wakayokoma Elidja lo nɔmba Jehowa dia nde nkila lɛɛhɔ? Yema tshitshɛ la ntondo ka nde mbutɛ Jehowa ɛtɛkɛta ɛsɔ, nde aki oma la mɛnya atɛmɔdi wa Baala dia Jehowa mbele Nzambi ka mɛtɛ ndo amvutshi wa Baala 450 wakadiakema lushi lɔsɔ. (1 Khum. 18:37-40) Ondo Elidja akalongamɛka di’ase Isariyɛlɛ wayokalola l’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ koko dui sɔ kosalema. Jezabɛlɛ ya wadi nkumekanga akatomɛ Elidja ɔkɛndji ate nde ekɔ lo ndjalɔngɔsɔla dia ndjoodiaka. Diaha nde ndjodiakema, Elidja akanya demba ko akatshu l’oswe wa shɛnga wa la Juda.—1 Khum. 19:2-4.

14 Lam’akinde ndamɛ, Elidja akayambola dia kana olimu ande w’omvutshi wekɔ la nɛmɔ le Jehowa. Nde akatɛ Jehowa ate: “Dimi handeki wa papa ololo.” Nde akalangaka mbuta ɔnɛ nde akayaɔsaka ɛngɔ k’anyanya oko watshɛnde wakavu. Nde akayaɛdika lo ndjela atɔndɔ ande ndo akɛnyi dia ndooko di’ɔlɔ diakokande nsala lo washo wa Jehowa kana w’anto akina.

15. Ngande wakashikikɛ Nzambi Elidja dia nde ekɔ lo ntetemala mbɔɔsa la nɛmɔ?

15 Koko Jehowa akɛnaka Elidja lo yoho kina. Elidja akatetemala monga la nɛmɔ lo washo wa Nzambi ndo Nzambi akasale kɛnɛ kahombama dia mbeetawoya. Nde akatome ondjelo dia ndjookeketsha. Ndo nto, Jehowa akawosha mbo ya ndɛ ndo ashi wa nnɔ l’edja ka lɔkɛndɔ lande la nshi 40 otsha l’okongo wa Hɔrɛbɛ. Laadiko dia laasɔ, Nzambi akangola Elidja lo kanyi yande y’ɔnɛ ndooko ose Isariyɛlɛ okina lakatshikala la kɔlamelo le Jehowa laadiko diande. Oma laasɔ, Nzambi akasha Elidja ɛkɛndɛ ekina ndo nde aketawɔ ɛkɛndɛ akɔ. Elidja akakimanyiyama oma le Jehowa ndo nde akanyomoyoleka nkondja wolo wa ntetemala nkamba olimu ande w’omvutshi.—1 Khum. 19:5-8, 15-19.

16. Naa toho tɔmɔtshi tatokimanyiya Nzambi?

16 Kɛnɛ kakakomɛ Elidja koka tokimanyiya dia sho ndjasɛdingola kana tekɔ lo nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la mbetawɔ ndo mɛna akambo la sso di’ɔlɔlɔ. Yoho ya ntondo ele, kanyiya toho totshikitanyi takokimanyiya Jehowa. Mbeyaka monga ko etena kakiyɛ lo dihombo wɛ akalongola ekimanyielo oma le ekumanyi kɛmɔtshi kana oma le Okristo ɔmɔtshi wambohokɔ akambo. (Ngal. 6:2) Onde wɛ atakondjaka ekimanyielo ka lo nyuma oma lo Bible, oma l’ekanda aso ndo oma lo nsanganya ya l’etshumanelo? Mbala kayaye kayoyokondja ekimanyielo oma lo toho tɔsɔ, ayonga dimɛna wɛ nkana lomba lo kɛnɛ kendana la kiɔkɔ y’ekimanyielo kɛsɔ ndo nsala dɔmbɛlɔ dia eokelo ka losaka.—Osam. 121:1, 2.

17. Lande na kɔsa Jehowa ekambi ande la nɛmɔ?

17 Dui dia hende ele, mbeya ɔnɛ mɛna akambo lo yoho ya kɔlɔ koka tonganyiya etale nɛ dia Nzambi tɔsaka la nɛmɔ di’efula. (Adia Rɔmɔ 14:4.) Jehowa mbɔsaka woho wakatayakimɔ le nde la nɛmɔ, woho weso la kɔlamelo otsha le nde ndo nɛmɔ diatoshande halemanɛ la kɛnɛ kasalaso. Dui sɔ mɛtɛ kokaka nɛ dia oko wakidiɔ lo dikambo dia Elidja, tekɔ lo salɛ Jehowa awui efula wele shoamɛ hatoleke mbashihodia. Ɛnyɛlɔ, hasambe anto amɔtshi wakayasalɛ ɔlɔlɔ l’etshumanelo ndo anto amɔtshi wakayasambisha akambo wa mɛtɛ l’ɛtshi kanyu ka nkɛtɛ.

18. Kakɔna kɛnya ɛkɛndɛ watosha Jehowa?

18 Dui dia sato ele, mbɔsa ɔkɛndɛ tshɛ watosha Jehowa oko djembetelo yɛnya dia nde ekɔ la so. (Jer. 20:11) L’ɛnyɛlɔ kaki Elidja, wɛ mbeyaka nkɔmɔ l’ɔtɛ wahayakondja etombelo w’ɛlɔlɔ l’olimu w’esambishelo kana l’ɔtɛ wahakotshama eyango ayɛ ɛmɔtshi wa lo nyuma. Kaanga mbediɔ ngasɔ, eya dia wɛ ekɔ la diɛsɛ dia mamba diele l’ekambi waki Nzambi tshɛ, mbuta ate nsambisha lokumu l’ɔlɔlɔ ndo mbelamɛ ɔnɛ Ɔmɛnyi wa Jehowa. Ɔnkɔnɛ, naka wɛ ntshikala la kɔlamelo, kete wayokotɛ ndo wɛ ɔnɛ: “Ɔtɔ lo ɔngɛnɔngɛnɔ w’owandji ayɛ.”—Mat. 25:23.

‘DƆMBƐLƆ DI’ƆMƐNYI MFƆNU’

19. Ngande wakadiɛnɛ omembi w’Osambu 102?

19 Omembi w’Osambu 102 akadiɛnɛka l’awui wa kɔlɔ. Nde ‘akadiɛnɛka’ la asui wa lo demba ndo la lɔkɔnyɔ ndo nde akalele l’ɔtɛ w’efula ka ‘paa’ kaki la nde. (Efundelo wa la diko di’Osambu 102.) Ɛtɛkɛta w’omembi w’osambo ɔnɛ mɛnyaka dia nde akadiɛnɛ la paa k’efula ndo akayaokaka opoko. (Osam. 102:3, 4, 6, 11) Nde akafɔnyaka dia Jehowa ambookalɛ.—Osam. 102:10.

20. Ngande wakoka dɔmbɛlɔ nkimanyiya wanɛ walɔshana la tokanyi ta kɔlɔ?

20 Koko omembi w’Osambo ɔsɔ akakoke nkamba la lɔsɛnɔ lande dia ntombola Jehowa. (Adia Osambu 102:19-21.) Oko wa diɛnya Osambu wa 102, kaanga wanɛ wasɛna lo mbetawɔ koka diɛnɛ la paa kana mbekola timba tawɔ ahole akina. “Uku esole kuyadjasedi l’ulumbi a luudu,” omembi w’Osambo ɔsɔ akayaokaka opoko. (Osam. 102:7) Naka wɛ amboyaoka ngasɔ, kete ɛkɛ otema ayɛ le Jehowa oko wakasale omembi w’Osambo ɔsɔ. Dɔmbɛlɔ di’ɔmɛnyi mfɔnu diayoyosala koka kokimanyiya etena kalɔshanayɛ la tokanyi ta kɔlɔ. Bible mbutaka dia “ndi atulungaka dombelo dia amenyi fono, hatutunaka dombelo diawo.” (Osam. 102:17) Toyaɛkɛ lo dui sɔ.

21. Ngande wakoka onto ndɔshana la ekanelo ka kɔlɔ?

21 Osambu 102 tɛnyaka nto woho wakokaso ndeka mɛna akambo la sso di’ɔlɔlɔ. Omembi w’osambo akasale dui sɔ lo nsɛdingola diɔtɔnganelo diasande la Jehowa. (Osam. 102:12, 27) Nde akakeketshama lo mbeya dia Jehowa okongaka suke dia nsukɛ ekambi ande wele la ntondo k’ekakatanu. Ɔnkɔnɛ, naka l’etena kɛmɔtshi ekakatanu wokoshimba dia wɛ ndjasha l’olimu waki Nzambi, kete dja dui sɔ lo dɔmbɛlɔ. Aha wɛ nɔmba Nzambi paka dia nde konyɛ okakatanu wele la yɛ, koko lɔmbande nto dia “antu nsanya dia lukumbu la [Jehowa].”—Osam. 102:20, 21.

22. Ngande wakoka ɔmɔmɔ la l’atei aso ngɛnyangɛnya Jehowa?

22 Sho koka nkamba la Bible dia ndjasɛdingola dia mbeya kana tekɔ lo nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la mbetawɔ ndo kana tekɔ lo mbetawɔma le Jehowa. Kɛnɛ kele mɛtɛ ele, lo dikongɛ di’akambo diasɛnaso nɛ, hatokoke minya ekanelo ka kɔlɔ kana ɔkɔmwɛlɔ tshɛ lo tshɛ. Kɛnɛ kahomba onto tshɛ ntsha ele, nsala kɛnɛ katɔlɔmba Jehowa, mbetawɔma le nde ndo mbikikɛ la kɔlamelo tshɛ l’olimu wokambɛso.—Mat. 24:13.