Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

Tonande etema w’ase nkumbo yaso wele keema ambetawudi

Tonande etema w’ase nkumbo yaso wele keema ambetawudi

YESO KRISTO akatɛ pami kakandakɔnɔla ate: “Tshɔka la ngelo le ewotɔ ayɛ ndo towate akambo tshɛ wambokosalɛ Jehowa ndo woho wambondokooka kɛtshi.” L’etena kɛsɔ, nde aki ondo la Ngadara, lo sidɛ-ɛstɛ ka ndjale ka Ngalileya asawola la pami kakakombolaka dia monga ombeki ande. Ɛtɛkɛta waki Yeso ɛsɔ mɛnyaka dia nde akeyaka ɔnɛ anto efula mongaka la mbekelo ka mbutɛ ase nkumbo yawɔ akambo w’ohomba wamboweya.—Makɔ 5:19.

Mbekelo kɛsɔ mbele l’anto efula ɛlɔ kɛnɛ, koko l’ahole akina tɔ kambokitaka dikuma. Diakɔ diele, etena kakoma onto ɔtɛmɔdi wa Jehowa Nzambi ka mɛtɛ, nde kombolaka dia ntatɛ nsambisha ase nkumbo kande. Ko ngande wahombande ntatɛ nsala dui sɔ? Ngande wakokande munanda etema w’ase nkumbo kande wele bu Ɛmɛnyi wa Jehowa kana wahatɛmɔla? Bible mɛnyaka woho wakokande nsala dui sɔ.

“TAMBƐNA MƐSIYA”

Lo ntambe ka ntondo, Andɛlɛ aki l’atei w’anto wa ntondo wakashihodia dia Yeso mbele Mɛsiya. Ko waa na wakandatɛ losango lɔsɔ ntondotondo? Bible mbutaka ɔnɛ: “Ntondotondo, Andɛlɛ akatshu le Simɔna k’ɔnango ndo akawotɛ ate: ‘Tambɛna Mɛsiya’ (kitshimudi ate: Kristo).” Andɛlɛ akatshu la Petero otsha le Yeso ndo Petero akakondja diɛsɛ dia monga ombeki waki Yeso.—Jni. 1:35-42.

Suke la ɛnɔnyi esamalo oma laasɔ etena kaki Petero la Jɔpa, ondjelo akawotɛ dia nde ntshɔ lo lɛkɛ la nɔrdɛ otsha la Kayisariya laka Kɔrnɛliyo laki owandji w’asɔlayi. Ko waa na wakandatotanaka lɛkɔ? “Kɔrnɛliyo akaakongaka [Petero nde la wanɛ wakayayaka la nde] ndo nde akasanganya ewotɔ ande la angɛnyi ande tshɛ kaamɛ.” Lo nsala ngasɔ, Kɔrnɛliyo akasha ewotɔ ande diɛsɛ dia vɔ mpokamɛ kɛnɛ kakataka Petero ndo mbɔsa yɛdikɔ oma lo kɛnɛ kakawoke.—Etsha 10:22-33.

Wetshelo akɔna wakokaso nkondja lo woho wakasalɛ Andɛlɛ nde la Kɔrnɛliyo ase nkumbo yawɔ akambo?

Andɛlɛ nde la Kɔrnɛliyo kɔkɔma anya. Andɛlɛ akatshu la Petero le Yeso ndo Kɔrnɛliyo akatshumanya ase nkumbo kande dia vɔ mboka kɛnɛ kakataka Petero. Koko Andɛlɛ nde la Kɔrnɛliyo kotshutshuya ase nkumbo yawɔ kana nkamba la toho ta mayɛlɛ dia vɔ monga ambeki waki Kristo. Ko wetshelo akɔna wakondjaso oma l’ɔkɔndɔ ɔsɔ? Sho lawɔ pombaka nsala kɛnɛ kakawasale. Sho mbeyaka nsambisha ase nkumbo yaso kana nsala dia vɔ nkondja waaso wa vɔ mbetshama akambo wa mɛtɛ w’oma lo Bible. Koko sho pombaka nɛmiya lotshungɔ lele la wɔ la nsɔna kɛnɛ kalangawɔ ndo mbewɔ mbatshutshuya dia vɔ mbetawɔ esambishelo kaso. Tayanga nsɛdingola ɛnyɛlɔ kaki Jürgen nde la Petra atshukanyi wadjasɛ l’Allemagne dia nshihodia woho wakokaso nkimanyiya ase nkumbo yaso dia vɔ mbetawɔ akambo wa mɛtɛ.

Petra akekaka Bible l’Ɛmɛnyi wa Jehowa ndo akayobatizamaka. Jürgen y’omɛnde aki owandji w’asɔlayi. L’etatelo, Jürgen kɔngɛnangɛnaka yɛdikɔ yakɔshi wadɛnde ya mbeka Bible. Koko nde akayoshihodiaka di’Ɛmɛnyi wa Jehowa wekɔ lo nsambisha akambo wa mɛtɛ. Nde lawɔ akayakimɔ le Jehowa ndo aya ekumanyi lo etshumanelo ka lo ngelo kawɔ. Dako diakɔna diatoshande lo kɛnɛ kendana la munanda etema w’ewotɔ aso wele keema Ɛmɛnyi wa Jehowa?

Jürgen mbutaka ate: “Hatohombe pondjo mbatshutshuya dia vɔ mbetawɔ kɛnɛ kataso kana mbapɔpa akambo efula mbala ɔtɔi. Naka sho nsala ngasɔ, kete dui sɔ mbeyaka mbakonya dia vɔ ntona losango laso. L’edjedja ka wonya, tayoyɛna di’ekɔ dimɛna sho mbasambishaka lo pai l’ɔkɔmi tshɛ. Ekɔ nto dimɛna dia sho mbeyanya ase nkumbo yaso l’anangɛso l’akadiyɛso wele la wɔ lɔlɔnga laamɛ ndo wayasha lo akambo wayashawɔ. Naka sho nsala ngasɔ, kete dui sɔ diayowakimanyiya dia vɔ mbetawɔ losango laso.”

“Hatohombe pondjo mbatshutshuya dia vɔ mbetawɔ kɛnɛ kataso kana mbapɔpa akambo efula mbala ɔtɔi.”—Jürgen

Ɔpɔstɔlɔ Petero la ewotɔ waki Kɔrnɛliyo waketawɔ losango l’oma lo Bible esadi eto. Koko le anto akina wakayokomaka Akristo lo ntambe ka ntondo, akalɔmbama etena k’otale dia vɔ ndjɔsa yɛdikɔ.

KAYOTOTA LO DIKAMBO DI’ANANGO YESO?

Ewotɔ waki Yeso efula waki la mbetawɔ le nde etena kakandasambishaka. Ɛnyɛlɔ, ondo ɔpɔstɔlɔ Jakɔba nde la Joani wakikɔ ana l’ana vɔ la Yeso ndo Salɔme ka nyangɛwɔ akikɔ nyango kadi la Yeso. Ondo Salɔme aki l’atei wa “wamato akina efula wakaakimanyiya [Yeso nde l’apɔstɔlɔ ande] la diangɔ diawɔ.”—Luka 8:1-3.

Koko ewotɔ ekina waki Yeso komonga la mbetawɔ le nde mbala kakɔ ɔtɔi. Ɛnyɛlɔ, mbala kɛmɔtshi l’ɔkɔngɔ wa Yeso batizama, elui w’anto wakatshumana dia mbohokamɛ. “Koko lam’akoke ase nkumbo kande dikambo sɔ, vɔ wakatshu dia towɔsa, nɛ dia vɔ wakataka vate: ‘Nde ambodjɔ dadi.’” L’ɔkɔngɔ wa laasɔ, etena kakawombola anango ekongelo ka lɔkɛndɔ lande, Yeso kombakadimola mbala kakɔ ɔtɔi nɛ dia vɔ “komonga la mbetawɔ le nde.”—Makɔ 3:21; Jni. 7:5.

Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma lo woho wakasalɛka Yeso ewotɔ ande akambo? Etena kakawawotɛ ɔnɛ wɛ ambodjɔ dadi, Yeso kombatɛ ɔnɛ nyu nyekɔ lo dindja. Kaanga l’ɔkɔngɔ wa nde ndjakema ndo mbolɔ, Yeso akatetemala nkeketsha ase nkumbo kande lo mɛnama le Jakɔba y’ɔnango. Ondo wɛnamelo ɔsɔ komonga la shɛngiya le Jakɔba oto, koko dui sɔ diaketawoya ndo anango Yeso akina ɔnɛ nde mɛtɛ ekɔ Mɛsiya. Diakɔ diele vɔ waki kaamɛ l’apɔstɔlɔ ndo l’anto akina lo luudu la la diko la Jɛrusalɛma etena kakawalongola nyuma k’ekila. L’edjedja ka wonya, Jakɔba nde la Judɛ ɔnango Yeso okina wakayokondjaka waɛsɛ akina wa laande.—Etsha 1:12-14; 2:1-4; 1 Kɔr. 15:7.

LE AMƆTSHI NƆMBAMAKA ETENA K’OTALE

“Naka sho monga la solo dia lotutsha, kete tayokondja etombelo w’ɛlɔlɔ.”—Roswitha

Oko wakidiɔ lo ntambe ka ntondo, ɛlɔ kɛnɛ nɔmbamaka etena k’otale le ase nkumbo yaso amɔtshi dia vɔ ndjetawɔ akambo wa mɛtɛ. Tɔshi ɛnyɛlɔ kaki Roswitha lakatetemala ndjasha l’ɔtɛmwɛlɔ w’aseka Mupɛ wa la Rɔmɔ polo l’etena kakayokomaka omɛnde Ɔmɛnyi wa Jehowa lo 1978. Lam’ele nde aki oseka Mupɛ, Roswitha akalɔshaka omɛnde l’etatelo. Koko l’edjedja ka wonya, ɔlɔshɛlɔ ande wakayotutaka ndo nde akayoshihodiaka dia Ɛmɛnyi wa Jehowa wekɔ lo mbetsha akambo wa mɛtɛ. Lo 2003, nde akabatizama. Kakɔna kakookimanyiya dia nde nsala etshikitanu? Lo dihole dia nde mbika washo lo ɔlɔshɛlɔ wa wadɛnde, omi aki Roswitha akawosha diaaso dia nde ntshikitanya ekanelo kande ka yimba. Roswitha mbutaka ate: “Naka sho monga la solo dia lotutsha, kete tayokondja etombelo w’ɛlɔlɔ.”

Monika akabatizama lo 1974 ndo anande ahende wakayokomaka Ɛmɛnyi wa Jehowa l’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi dikumi. Kaanga mbaki Hans k’omɛnde kombalɔshaka, nde akayobatizama paka lo 2006. Ase nkumbo kaki Hans mbutaka ɔnɛ: “Ekɔ ohomba mamema Jehowa la kɔlamelo tshɛ ndo aha nshisha mbetawɔ kele la so le nde.” Lo mɛtɛ, akikɔ dui di’ohomba di’ase nkumbo kaki Hans mbɛnya ɔnɛ vɔ wekɔ lo ntetemala mbooka ngandji. Vɔ waki l’elongamelo ɔnɛ lushi lɔmɔtshi Hans ayetawɔ akambo wa mɛtɛ.

TAAKEKETSHA LO MBASHA ASHI W’AKAMBO WA MƐTƐ

Yeso akɛdika akambo wa mɛtɛ la ashi washa lɔsɛnɔ la pondjo. (Jni. 4:13, 14) Sho kombolaka di’ase nkumbo kaso nkeketala lo nnɔ ashi wa tshitshi ndo wa pudipudi w’akambo wa mɛtɛ. Hatohombe mbakumiya ashi lo mbatshutshuya dia vɔ nnɔ yɛdikɔ yamboleka efula mbala kakɔ ɔtɔi. Woho wayotaalembetshiya akambo wa mɛtɛ mbayaakonya dia vɔ nkeketala kana mbɔla. Bible mbutaka ɔnɛ “kanga utema w’ololo atukanaka yimba dia nkaluya diui” ndo ɔnɛ “utema wa kanga yimba atulakanyaka unyo andi, ndu atufudiaka yimba lu elomo andi.” Ngande wakokaso nkamba la dako sɔ?—Tuk. 15:28; 16:23.

Ɛnyɛlɔ, wadi mbeyaka nkombola dia nsambisha omɛnde akambo wa mɛtɛ. Naka nde nkana “yimba dia nkaluya dui,” kete nde ayɔsɔna ɛtɛkɛta w’amɛna. Nde hahombe monga la losembwe la tshambandeko kana mɛnya dia nde ndeka omɛnde. Tokanyi tande t’amɛna kokaka nkeketsha ndo mbidja wɔladi lam’asande l’omɛnde. Ko etena kakɔna koleki dimɛna kakoka omɛnde mbohokamɛ? Akambo akɔna walanga omɛnde nsawola kana mbadia? Onde omɛnde ndjashaka l’awui wa siansɛ, wa pɔlitikɛ kana wa tɔkɛnyɔ? Ngande wakokande nkotola yambalo y’omɛnde lo Bible ko l’etena kakɔ kaamɛ nɛmiya nsaki ndo tokanyi tande? Naka kadiyɛso teyi akambo asɔ la ntondo, kete nde ayoyosawola l’omɛnde la dilɛmiɛlɔ.

Dia sho munanda otema w’ose nkumbo kaso lele keema Ɔmɛnyi wa Jehowa, halɔmbama tsho mbosambishaka. Sho pombaka monga ndo la lɔkɛwɔ l’ɔlɔlɔ.

LƆKƐWƆ L’ƆLƆLƆ

Jürgen lakatatɛkɛtshi dikambo diande la diko mbutaka ate: “Sho pombaka kambaka l’atɔndɔ wa lo Bible lo lɔsɛnɔ laso la lushi la lushi. Ɔsɔ ekɔ yoho ya dimɛna ya nkimanyiya ewotɔ aso dia vɔ nshikikɛ ɔnɛ tekɔ la lɔkɛwɔ l’ɔlɔlɔ kaanga naka vɔ hawetawe dikambo sɔ.” Ɔnangɛso Hans lakayobatizamaka ɛnɔnyi 30 l’ɔkɔngɔ wa wadɛnde mbutaka ate: “Lɔkɛwɔ la dimɛna l’Okristo lekɔ ohomba efula nɛ dia ewotɔ ande wayɛnaka etombelo w’ɛlɔlɔ wakondjande lo woho wakambande l’akambo wa mɛtɛ.” Ewotɔ aso pombaka mɛna dia sho ntshikitana l’anto akina lo yoho ya dimɛna l’ɔtɛ weso ekambi wa Nzambi.

“Lɔkɛwɔ la dimɛna l’Okristo lekɔ ohomba efula nɛ dia ewotɔ ande wayɛnaka etombelo w’ɛlɔlɔ wakondjande lo woho wakambande l’akambo wa mɛtɛ.”—Hans

Ɔpɔstɔlɔ Petero akasha akadiyɛso wele waomɛwɔ keema Akristo dako di’ohomba nɛ: “Nyetawɔ awui wa waomɛnyu, kele wanɛ wahakitanyiya ɔtɛkɛta wa Nzambi kawokitanyiya aha kaanga la mbatɛ dui diɛsɛ la lɔkɛwɔ la wadɛwɔ, nɛ dia vɔ wayɛna la washo awɔ lɔkɛwɔ lanyu l’ɔlɔlɔ kaamɛ ndo dilɛmiɛlɔ dianyu di’efula. Tanyolekake ndjasha lo olangala wa l’andja wendana la mbɛla divo ndo ndɔta dɛngalɛnga dia paonyi kana ahɔndɔ, koko nyoyasha lo olangala wahalanaki wa lonto loshɛmi l’etei k’otema, olangala wa ki ndo wa yimba ya memakana wele la nɛmɔ di’efula lo washo wa Nzambi.”—1 Pet. 3:1-4.

Petero akafunde ɔnɛ waomi amɔtshi kokaka ndjokoma ambetawudi naka wadiɛwɔ monga la lɔkɛwɔ l’ɔlɔlɔ otsha le wɔ. Christa akakambe la tɔndɔ dia lo Bible sɔ dia munanda otema w’omɛnde l’ekimanyielo ka lɔkɛwɔ lande ntatɛ oma lam’akandabatizama lo 1972. Kaanga mbakekaka omɛnde Bible l’Ɛmɛnyi wa Jehowa l’etena kɛmɔtshi, nde kɔmbɔsaka akambo wa mɛtɛ la nɛmɔ. Nde akɔtɔka lo nsanganya mɔtshi y’Akristo ndo akokanaka dimɛna l’ase etshumanelo. Anangɛso lo wedi awɔ wakalɛmiyaka lotshungɔ lele la nde la nsɔna kɛnɛ kalangande. Kakɔna kasala Christa dia munanda otema w’omɛnde?

Nde mbutaka ɔnɛ: “Dimi ndjaketembolaka dia nsala kɛnɛ kanɔmba Jehowa. L’etena kakɔ kaamɛ, dimi pembaka dia mbetawoya omɛmi ‘aha la mbotɛ ndooko dui’ diɛsɛ la lɔkɛwɔ lami la dimɛna. Dimi salaka la wolo dia nkitanyiya kɛnɛ tshɛ kambutɛnde l’awui wele ndooko atɔndɔ wa lo Bible wosekɔmi. Ndo dimi mɛtɛ nɛmiyaka lotshungɔ lele la nde ndo kitshaka akambo tshɛ l’anya waki Jehowa.”

Ɛtɛkɛta waki Christa ɛsɔ mɛnyaka ohomba wa ndjaɔtɔnganyiya l’awui weta. Nde ekɔ l’ekongelo ka dimɛna k’akambo wa lo nyuma, ɛnyɛlɔ wɔtwɛlɔ wa lo nsanganya ndo esambishelo ka mbala la mbala. Nde mɛnyaka dia nde shihodiaka ndo mbeyaka ɔnɛ omɛnde ekɔ l’ohomba wa ngandji kande, wenya ande ndo mbodja yimba. Ndjaɔtɔnganyiyaka l’awui ndo mongaka la kɛtshi ekɔ dimɛna efula le anangɛso l’akadiyɛso wodjashi kaamɛ la ewotɔ awɔ wele bu Akristo. Bible mbutaka ɔnɛ: “Engo tshe keko la etena kato.” Dui sɔ mendanaka ndo la wenya wetshaso kaamɛ l’ase nkumbo yaso, djekoleko olonganyi aso wele bu Okristo. Paka nyu mbetshisha wenya kaamɛ mbayonyokondja woho wa nsawola. Awui weta mɛnyaka dia sawo dia dimɛna kimanyiyaka olonganyi diaha nde ndjaoka opoko kana monga la kandjema.—Und. 3:1.

TATOSHISHAKE ELONGAMELO PONDJO

Holger lele she akayobatizamaka ɛnɔnyi 20 l’ɔkɔngɔ w’ase nkumbo akina mbutaka ate: “Ekɔ ohomba mɛnyaka ose nkumbo lele bu Okristo dia nyu mbolangaka ndo ɔnɛ nyu nɔmbaka lo dikambo diande.” Christa kotshaka ate: ‘Haloshishaki pondjo elongamelo ɔnɛ lushi lɔmɔtshi omɛmi ayoyɔsa akambo wa mɛtɛ la nɛmɔ.’ Sho pombaka nshi tshɛ mongaka la dionga dia dimɛna otsha le ase nkumbo yaso wele bu Akristo ndo mɛnyaka ɔnɛ tekɔ lo nongamɛ dia lushi lɔmɔtshi vɔ wayetawɔ akambo wa mɛtɛ.

Kɛnɛ kahombaso nsala ele nama diɔtɔnganelo dia dimɛna l’ase nkumbo yaso, mbasha diɛsɛ dia vɔ mbetawɔ akambo wa mɛtɛ lushi lɔmɔtshi ndo munanda etema awɔ la losango la lo Bible. Laadiko dia laasɔ, lo akambo tshɛ sho pombaka monga la “lotutsha ndo la dilɛmiɛlɔ di’efula.”—1 Pet. 3:15.