Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

Onde wɛ “ekɔ lo nkombola”

Onde wɛ “ekɔ lo nkombola”

FERNANDO * akayakiyanyaka efula. Dikumanyi pende wakɔlɔmbɛ dia nsawola la nde lo shɔpɔ. L’ɔkɔngɔ w’omendji w’otshimbedi membola etshumanelo kawɔ mbala efula, dikumanyi wakoolembetshiya kɛnɛ kakandahombe nsala dia ndjaalowanya dia nde mɛmba ɛkɛndɛ ekina l’etshumanelo. Lam’ele nshi yakatetaka tsho, Fernando akatatɛ ndjakiyanya dia kana nde ayɔsɔnama oko ekumanyi. Kombeta edja, omendji w’otshimbedi akembola etshumanelo kawɔ nto. Ko laasɔ, kakɔna kakahombe dikumanyi mbuta mbala kɛsɔ nto?

Etena kakasawolaka dikumanyi la nde, Fernando akahokɛ lotui lo kɛnɛ kakataka ekumanyi kɛmɔtshi. Ekumanyi kɛsɔ akakane la nde yimba lo 1 Timɔte 3:1 ndo akawotɛ ɔnɛ dikumanyi wakalongola mukanda wɛnya dia wɛ ambɔsɔnama oko ekumanyi. Fernando akakashimɔ ndo akawombola ate “wate na watayɛ?” Ekumanyi kɛsɔ akanyomowotɛ ndo Fernando akangɛnangɛna efula. Lam’akawewoya etshumanelo dui sɔ l’ɔkɔngɔ, anto tshɛ wakangɛnangɛna.

Onde ekɔ kɔlɔ nkombola mɛmba ɛkɛndɛ l’etshumanelo? Ndooko. Lo 1 Timɔte 3:1 Bible mbutaka ɔnɛ: “Naka onto ekɔ lo nkombola olimu w’omendji, nde ekɔ lo nkombola olimu w’ɔlɔlɔ.” Efula k’apami w’Akristo wakamba la dako sɔ ndo wahama lo nyuma, ndjalowanyaka dia mɛmba ɛkɛndɛ l’etshumanelo. Etombelo wonga la dui sɔ ele, wodja waki Nzambi tshɔkwamaka lo nkondja nunu akumi dia dikumanyi diele l’akoka ndo ekambi wakimanyiya. Koko lam’ele ehamelo wekɔ lo taleke salema lo tshumanelo, ohomba w’anangɛso wakoka mɛmba ɛkɛndɛ wekɔ lo taleke monga. Naa yoho yoleki dimɛna ya nkombola mɛmba ɛkɛndɛ? Ndo onde wanɛ wakombola olimu w’omendji pombaka ndjakiyanyaka dia mbeya etena kayowɔsɔnama oko dikumanyi oko akasale Fernando?

KAKƆNA KALEMBETSHIYA “NKOMBOLA”?

Etelo ka lo Bible k’ɔnɛ “nkombola,” kadimɔma oma lo vɛrbɛ ya lo Grɛkɛ yalembetshiya monga la nsaki k’efula ndo nsala la wolo. Dui sɔ mbeyaka kokonya dia wɛ nkanyiya dikambo di’onto lasala la wolo dia mimba olowa wa dimɛna efula oma l’otamba. Koko nkombola dia mɛmba ɛkɛndɛ halembetshiya monga la lokaki dia nkondja diɛsɛ dia nkoma “omendji.” Lande na? Nɛ dia wanɛ wakombola dia monga dikumanyi pombaka nkamba “olimu w’ɔlɔlɔ,” lo dihole dia nyanga dia monga la titrɛ.

Akambo efula walɔmbama dia nkamba olimu w’ɔlɔlɔ ɔsɔ tanemaka lo 1 Timɔte 3:2-7 ndo lo Tito 1:5-9. Lo kɛnɛ kendana l’atɔndɔ wa laadiko asɔ, Raymond lambokamba edja oko ekumanyi mbutaka ate: “Le mi, dui dioleki ohomba ele woho wakambɛso Jehowa. Ntɛkɛta dimɛna ndo mbetsha ekɔ ohomba, koko ekɔ ohomba nsala la wolo dia monga onto lele bu l’onongo, lasala akambo la wɛdimo, lele la yimba y’ɔlɔlɔ, ladja akambo l’ɔnɔngɔ, lalongola angɛndangɛnda ndo lele l’ekanelo k’ɔlɔlɔ.”

‘Okotshake kɛnɛ kalɔmbama’ lo mbishaka lonya lo elimu wotshikitanyi wa l’etshumanelo

Ɔnangɛso lakombola monga l’ɛkɛndɛ pombaka mɛnya dia nde ekɔ onto lele bu l’onongo lo mbewɔ monga la dungi pende ndo lo ntona dia nsala awui wa mindo. Nde pombaka monga la wɛdimo, la yimba y’ɔlɔlɔ, mbidjaka akambo l’ɔnɔngɔ ndo mongaka l’ekanelo k’ɔlɔlɔ nɛ dia kɛsɔ mbayokimanyiya asekande Akrsisto dia ndjaɛkɛ le nde dia mbalɔmbɔla ndo ayowakimanyiyaka lo akambo wele lawɔ. Naka nde nongolaka angɛndangɛnda, kete nde ayonga kiɔkɔ y’ekeketshelo le ɛlɔngɔlɔngɔ ndo le wanɛ weke eyoyo lo akambo wa mɛtɛ. Nde pombaka kimanyiyaka wanɛ wele la hemɔ ndo esombe, nɛ dia nde ekɔ onangi w’akambo w’ɛlɔlɔ. Nde pombaka nkɛnɛmɔla waonga asɔ lo wahɔ w’anto akina, koko aha l’oyango wa nde sɔnama. *

Olui wa dikumanyi ngɛnangɛnaka mbisha anangɛso alako ndo mbakeketsha, koko le ɔnangɛso lakombola mɛmba ɛkɛndɛ, dui dioleki ohomba ele nde nkotsha kɛnɛ kalɔmba Afundelo. Henry lele ekumanyi kaya la diewo mbutaka ɔnɛ: “Naka wɛ ekɔ lo nkombola mɛmba ɛkɛndɛ, wɛ pombaka nkamba la wolo dia mɛnya dia wɛ amboyalowanya.” Lo nkamba la Undaki 9:10, nde nembetshiyaka ate: “‘Kɛnɛ tshɛ kayɛna lonya layɛ dia ntsha, kokitshe la wolo ayɛ,’ ɔkɛndɛ tshɛ wayokosha dikumanyi, salawɔ lo yoho ya dimɛna. Langa ɔkɛndɛ tshɛ wakawakosha l’etshumanelo mbidja ndo wɔmbɛlɔ wa mbalasa. L’edjedja ka wonya, olimu ayɛ ndo welo wadjayɛ wayɛnama le anto tshɛ.” Naka wɛ kombolaka dia ndjokamba oko ekumanyi lushi lɔmɔtshi, kete onga onto lakamba olimu efula ndo lɛkɛwɔ otema l’olimu w’ekila wasalayɛ. Okitshakitsha pombaka kɛnɛmɔma lo lɔsɛnɔ layɛ koko aha yimba y’otako.—Mat. 23:8-12.

TSHIKA DITSHELO NDO TOKANYI TA KƆLƆ

Anangɛso wele la nsaki kambotamba elelo ka nkoma dikumanyi mbeyaka ndjohembama dia mɛnya lo yoho ya kɔlɔ nsaki kawɔ ka nkoma dikumanyi kana ndjokoma lo monga la shɛngiya le olui wa dikumanyi. Akina ndjokomaka lo ntona alako wawasha dikumanyi. Anangɛso asɔ pombaka ndjambola ɔnɛ: ‘Onde dimi nyangaka wahɔ ami eto, ko kana dimi kombolaka dia ndjokokɛ ɛkɔkɔ waki Nzambi l’okitshakitsha?’

Anangɛso wakombola mɛmba ɛkɛndɛ hawohombe mbohɛ dui dimɔtshi dialɔmbama di’onto nkoma ekumanyi, mbuta ate monga “bɛnyɛlɔ di’ɛlɔlɔ le ɛkɔkɔ.” (1 Pet. 5:1-3) Onto lele ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ l’etshumanelo mbewɔka ditshelo ndo tokanyi ta kɔlɔ. Nde kɛnɛmɔlaka solo dia lotutsha oyadi nde ambɔsɔnama ekumanyi kana bu. Nkoma ekumanyi hatshungola onto lo yoho ya dihindo oma lo munga yaya oma lo woho weso keema kokele. (Wal. 12:3; Osam. 106:32, 33) Ɛnyɛlɔ, mbeyaka monga ko ɔnangɛso ‘heye dia nde akasale dui dimɔtshi dia kɔlɔ,’ koko anto akina mbeyaka monga la kanyi yotshikitanyi la yande. (1 Kɔr. 4:4) Diakɔ diele, naka dikumanyi wambokosha alako w’oma lo Bible, sala la wolo dia mbahokamɛ, tomalake ndo nkamba l’alako awɔ.

AHOMBAYƐ NSALA NAKA WƐ AMBOKONGA EDJA?

Anangɛso efula ndjɛnaka dia wambokonga edja efula la ntondo ka vɔ ndjɔsɔnama. Naka wɛ ‘ambokombola olimu w’omendji’ l’edja k’ɛnɔnyi efula, onde wɛ ndjokomaka mbala mɔtshi lo mboka nkɛlɛ? Naka ngasɔ, kete yela ɛtɛkɛta ɛnɛ: “Elungamelu k’engo kahakumi esadi, katukiaka utema kandji. Keli lam’akuma engo kalungamelandi, to katuyalaka uku utamba a lumu.”—Tuk. 13:12.

Onto mbeyaka ndjonga la paa l’asolo naka oyango ande hawokotshama. Ngasɔ mbakayaoke Abrahama. Jehowa akoolake ɔna pami, koko ɛnɔnyi efula wakete wele nde la Sara kombota ana. (Etat. 12:1-3, 7) Lam’ele laasɔ ko nde aya osombe, Abrahama akate ate: “Khumadiondjo [Jehowa] li, kayuyumbisha na? Dim’one utatshu aha la ona . . . Enda, we atambisha nduku ona.” Jehowa akooshikikɛ dia daka diande diendana l’ɔna pami diayokotshama. Koko ndekana ɛnɔnyi 14 wakete la ntondo ka Nzambi ndjokotsha ɛtɛkɛta ande.—Etat. 15:2-4; 16:16; 21:5.

Etena kakandakongɛka, onde Abrahama akashisha ɔngɛnɔngɛnɔ ande l’olimu wakandakambɛka Jehowa? Ndooko. Nde kombidja taamu lo daka diaki Nzambi, koko nde akatetemala mbika washo lo daka sɔ. Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akafunde ate: “L’ɔkɔngɔ wa Abrahama mɛnya solo dia lotutsha, nde akalongola daka sɔ.” (Hɛb. 6:15) L’ekomelo a shimu, Nzambi Kanga wolo tshɛ akayɔtshɔkɔlaka pami ka kɔlamelo kɛsɔ oleki ndo kɛnɛ kakandakombolaka. Wetshelo akɔna wakokayɛ nkondja oma lo ɛnyɛlɔ k’Abrahama?

Naka aya ɛnɔnyi efula wamboyokombola dia nkoma ekumanyi ko dui sɔ diatakotshama, ntetemala ndjaɛkɛ le Jehowa. Toshishake ɔngɛnɔngɛnɔ ayɛ l’olimu ande. Warren lambokimanyiya anangɛso efula dia vɔ mpama lo nyuma mbutaka ɔnɛ: “Nɔmbamaka etena k’otale dia ɔnangɛso ndjokotsha kɛnɛ kalɔmbama dia nde ndjɔsɔnama oko ekumanyi. L’edjedja ka wonya, akoka ndo dionga di’ɔnangɛsɔ ndjɛnamaka yema yema lo lɔkɛwɔ lande ndo woho wakotshande ɛkɛndɛ ande. Anto amɔtshi fɔnyaka dia vɔ koka nkotsha ɛkɛndɛ awɔ dimɛna paka naka wambɔsɔnama oko dikumanyi. Ɔsɔ ekɔ ekanelo ka yimba ka kɔlɔ ndo koka nkonya onto lo tatshimbaka wɔɔngɔ. Naka wɛ ekɔ lo kambɛ Jehowa la kɔlamelo oyadi dihole diakɔna kana kɛnɛ tshɛ kasalayɛ, eya dia wɛ ekɔ lo nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ.”

Ɔnangɛso ɔmɔtshi lakakongɛ l’edja kolekanyi ɛnɔnyi dikumi, akayɔsɔnamaka oko ekumanyi. Lo nkamba la elembetshielo weyama hwe wele lo tshapita 1 ya Ezekiyele, nde mbutaka wetshelo wakandakondja ɔnɛ: “Jehowa ekɔ lo takɛndjakɛndja pusupusu kande, mbuta ate okongamelo ande la vitɛsɛ yalangande. Jehowa salaka akambo lo etena kalangande koko aha etena kalangaso. Lo kɛnɛ kendana la kongɛ dia nkamba oko ekumanyi, bu lolango lami, mbuta ate kɛnɛ kakombolami kana kɛnɛ kalangami dia nkoma. Nɛ dia mbeyaka monga ko kɛnɛ kakombolami bu kɛnɛ kakombola Jehowa.”

Naka wɛ kombolaka nkamba olimu w’ɔlɔlɔ w’omendji w’Okristo, kete wɛ koka nkotsha kɛnɛ kalɔmbama lo mbisha lonya lo ɔngɛnɔngɛnɔ w’etshumanelo. Naka wɛ mɛnaka di’akambo wamboviya, toyakiyanyake ndo onga la solo dia lotutsha. Raymond l’omaso ntɛkɛta diande mbutaka ate: “Monga la nsaki kambotamba elelo ka monga ekumanyi koka shishɛ onto ɔngɛnɔngnɔ. Wanɛ wayakiyanya shishaka ɔngɛnɔngɛnɔ waya lo kambɛ Jehowa.” Kɛnɛmɔla waonga w’elowa wa nyuma kaki Nzambi, djekoleko ndjakimɛ. Sala la wolo dia nkeketsha lonyuma layɛ oma lo wekelo wa Bible. Fudia olimu ayɛ w’esambishelo ndo ekaka Bible la wanɛ wɛnya nsaki. Ekiya ase nkumbo kayɛ dia vɔ ndjashaka lo akambo wa lo nyuma ndo salaka Ɔtɛmwɛlɔ wa lo nkumbo. Ɔngɛnangɛnake diaaso tshɛ diakondjayɛ dia monga kaamɛ l’ananyɔ ndo l’akadiyɛyɛ. Oko wasalayɛ la wolo dia nkotsha oyango ayɛ, wɛ ayɔngɛnangɛna kambɛ Jehowa.

Nsala la wolo dia ndjalowanya dia mɛmba ɛkɛndɛ l’etshumanelo ekɔ tshondo y’ɔtshɔkɔ w’oma le Jehowa, nɛ dia oyadi nde kana okongamelo ande hawokombola dia wanɛ wayalowanya dia mɛmba ɛkɛndɛ ndjakiyanya kana monga la lonyangu l’olimu ande. Nzambi sukɛka ndo tshɔkɔlaka wanɛ tshɛ wokambɛ l’eyango w’amɛna. Ɛtshɔkɔ wa Jehowa “hataheka lunyangu ladiku diawo.”—Tuk. 10:22.

Oyadi wɛ ambokombola edja efula dia mɛmba ɛkɛndɛ, wɛ koka ntetemala mɛnya ehamelo ayɛ wa lo nyuma. Kaanga mbatetemalayɛ nkɛnɛmɔla waonga walɔmbama ndo nkamba efula l’etshumanelo, tonyake ase nkumbo kayɛ yimba ndo eya dia Jehowa hohɛ kɛnɛ tshɛ kasalayɛ l’olimu ande. Tekɔ lo nkombola dia wɛ ntetemala kambɛ Jehowa lo ɔkɛndɛ tshɛ wakoshawɔ.

^ od. 2 Nkombo ya lo sawo nɛ yakatshikitanyema.

^ od. 8 Atɔndɔ wɔtɛkɛtami lo sawo nɛ mendanaka nto l’anangɛso wakombola nkoma ekambi wakimanyiya. Awui walɔmbama dia vɔ nkotsha tanemaka lo 1 Timɔte 3:8-10, 12, 13.