Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

Nyu nyayoyala “diulelu di’elombedi”

Nyu nyayoyala “diulelu di’elombedi”

“Nyu nyayuyala diulelu di’elombedi ndu wudja w’ekila le mi.”—ETUM. 19:6.

1, 2. Ngande wakahombe kokamɛ kanula ya womoto, ndo lande na?

PRƆFƐSIYA ka ntondo ka lo Bible kekɔ ohomba efula lo kɛnɛ kendana la okotshamelo wa sangwelo diaki Jehowa. Etena kakasha Nzambi ka mɛtɛ daka dia lo Ɛdɛna, nde akate ate: ‘Dimi layodja lohetsho lam’asayɛ la womoto ndo lam’asa kanula yayɛ la kanula yande.’ Polo lo yɛdikɔ yakɔna yakahombe lohetsho lɔsɔ monga? Jehowa akate ate: “Ndi [kanula ya womoto] ayukokomolaka l’ote, ku we [Satana] ayûlumataka lu etshindji.” (Etat. 3:15) Lohetsho lakahombe monga lam’asa olui la womoto lakahombe monga lohetsho la wolo, diakɔ diele Satana akahombe nkamba la wolo ande dia nanya kanula ya womoto.

2 Diakɔ diakate omembi w’esambo lo dɔmbɛlɔ lo kɛnɛ kendana la wodja wakasɔnama oma le Nzambi ate: “Enda atunyi aye wambuhasahasa, wane watukuhetshaka, wambunyiya ete. Vo wambudja sheki ya wulu dia ntshela wudja aye kolo, wambusanga lulimi dia nanya wane watuyulangaka. Vo wambuta vati: ‘Nyeso, tutushili wudja awo ushiki.’” (Osam. 83:2-4) Ɔlɔndji wa dioho dia kanula ya womoto akahombe kokamɛ diaha vɔ shilama oshiki ndo mbidjama mindo. Dia nkotsha oyango ɔsɔ, Jehowa akadje toseke tɔmɔtshi ta shikaa takakoke nkotsha sangwelo diande.

SHEKE YAKOKƐ KANULA

3, 4. a) Etena kakɔna kakatatɛ sheke y’Ɛlɛmbɛ nkamba olimu ayɔ, ndo kakɔna kaketawɔ wodja w’Isariyɛlɛ dia salaka? b) Oyango akɔna waki la sheke y’Ɛlɛmbɛ?

3 Oko wakiwɔ l’ɔlɔndji w’Abrahama, Isaka nde la Jakɔbɔ wakakome nunu efula ndo Jehowa akayotondjaka wodja w’Isariyɛlɛ w’edjedja oma le wɔ. Lo tshimbo ya Mɔsɛ, Jehowa akadje la wodja ɔsɔ sheke lo mbasha Ɛlɛmbɛ ndo ase Isariyɛlɛ waketawɔ mbakitanyiyaka. Bible mbutaka ɔnɛ: “[Mɔsɛ] akose buku dia daka dia [Nzambi], akadialela antu. Ku vo wakati vati: Tayutshaka tshe kakati [Jehowa], ndu tayukitanyiaka. Ku Mose akose dikila, akamonge antu, ata ati: Nyendi dikila dia daka, diakalakana [Jehowa] la nyu uku aui aso tshe.”—Etum. 24:3-8.

4 Sheke y’Ɛlɛmbɛ yakatatɛ nkamba olimu ayɔ lo dikona dia Sinayi lo 1513 N.T.D. Lo tshimbo ya sheke shɔ, wodja w’Isariyɛlɛ w’edjedja wakakome wodja wa laande wakayasɔnɛ Nzambi. Jehowa akakome ‘Ombadi awɔ, Ombidji awɔ w’ɛlɛmbɛ ndo Nkumekanga kawɔ.’ (Is. 33:22) Ɔkɔndɔ w’ase Isariyɛlɛ mɛnyaka kɛnɛ kakoka ntomba etena kakitanyiyama atɔndɔ wosembwe waki Nzambi kana etena kahawakitanyiyama. Lam’ele Ɛlɛmbɛ wakashimbaka ase Isariyɛlɛ diaha vɔ monga la losambi l’apanganu ndo ndjasha lo ɔtɛmwɛlɔ wa kashi, mbokɛmaka dia sheke y’Ɛlɛmbɛ yakakokɛka kanula ya lo ɔlɔndji w’Abrahama diaha yɔ mbɔtɔ mindo.—Etum. 20:4-6; 34:12-16.

5. a) Sheke y’Ɛlɛmbɛ yakasha ase Isariyɛlɛ wahɔ akɔna? b) Lande na kakakasha Nzambi ase Isariyɛlɛ?

5 Sheke y’Ɛlɛmbɛ yakendanaka nto la olimu w’ɔlɔmbɛdi ndo dui sɔ diaki didjidji dia kɛnɛ kakahombe ndjosalema lo nshi y’otsha la ntondo. (Hɛb. 7:11; 10:1) Kɛnɛ kele mɛtɛ ele lo tshimbo ya sheke shɔ, ase Isariyɛlɛ waki la diaaso ndo diɛsɛ dia laande dia nkoma “diulelu di’elombedi,” koko dia dui sɔ salema vɔ wakahombe nkitanyiya ɛlɛmbɛ waki Jehowa. (Adia Etumbelu 19:5, 6.) Koko ase Isariyɛlɛ kondjongaka la okitanyiya lo ɛlɛmbɛ waki Jehowa. Lo dihole dia vɔ mbɔsa la nɛmɔ oyelo waki Mɛsiya laki etenyi ka ntondo ka kanula yaki Abrahama, wodja ɔsɔ wakawokasha. Etombelo waki la dui sɔ ele, Nzambi nde la wɔ akawakasha.

Woho waki ase Isariyɛlɛ kokitanyiya Nzambi hɛnya dia Ɛlɛmbɛ kokotsha oyango awɔ (Enda odingɔ 3-6)

6. Kakɔna kakasale sheke y’Ɛlɛmbɛ?

6 Lam’ele ase Isariyɛlɛ kotshikala la kɔlamelo le Jehowa, vɔ kondjokoma diolelo di’ɛlɔmbɛdi koko dui sɔ halembetshiya ɔnɛ ɛlɛmbɛ kokotsha oyango awɔ. Ɛlɛmbɛ waki l’oyango wa nkokɛ kanula ndo nɔmbɔla anto otsha le Mɛsiya. Etena kakaye Kristo ndo kakandeyama, oyango waki la Ɛlɛmbɛ wakakotshama. Bible mbutaka ɔnɛ: “Kristo kele ekomelo k’Ɛlɛmbɛ.” (Rɔmɔ 10:4) Kaanga mbakidiɔ ngasɔ, dimbola diakambɔmaka ele: Waa na wahomba nkondja diɛsɛ dia nkoma Diolelo di’ɛlɔmbɛdi? Jehowa Nzambi akanyomodja sheke kina dia nkenga wodja w’oyoyo.

EOTWELO KA WODJA W’OYOYO

7. Dui diakɔna diakatewoyisha Jehowa edja efula la ntondo lo tshimbo ya Jeremiya?

7 Edja efula la ntondo ka sheke y’Ɛlɛmbɛ komɛ, Jehowa akatewoyisha lo tshimbo y’ɔprɔfɛta Jeremiya dia nde ayodja la wodja w’Isariyɛlɛ “sheke y’oyoyo.” (Adia Jeremiya 31:31-33.) Sheke shɔ yakahombe ntshikitana la sheke y’Ɛlɛmbɛ nɛ dia lo tshimbo ya yɔ, anto wakakoke ndjodimanyiyama pɛkato aha l’ekimanyielo k’elambo wa nyama. Ngande wakakoke dui sɔ salema?

8, 9. a) Wahɔ akɔna wele la dikila diakatshulola Yeso? b) Diɛsɛ diakɔna diakakondja wanɛ wele lo sheke y’oyoyo? (Enda osato wele lo mbɔtwɛlɔ.)

8 Ɛnɔnyi nkama l’ɔkɔngɔ, Yeso akahɔhɔla Dambo dia dikɔlɔ dia Nkumadiɔndjɔ lo Nisana 14, 33 T.D. Lo kɛnɛ kendana la dikɔhɔ dia vinyɔ, Yeso akatɛ apɔstɔlɔ ande 11 wa kɔlamelo ate: “Vinyɔ nyɛ nembetshiyaka sheke y’oyoyo yambodjama l’ekimanyielo ka dikila diami diayotshulɔma lo wahɔ anyu.” (Luka 22:20) Mateo kɔndɔlaka ɛtɛkɛta waki Yeso wendana la vinyɔ ɔnɛ: “Vinyɔ nyɛ yekɔ didjidji dia ‘dikila diami dia sheke’ diayotshulɔma lo wahɔ w’anto efula dikambo dia edimanyielo ka pɛkato yawɔ.”—Mat. 26:27, 28.

9 Dikila diaki Yeso diakatshulɔma, diakakimanyiya dia sheke y’oyoyo shikikɛma. Dikila sɔ mbakimanyiya nto di’anto dimanyiyama pɛkato mbala ɔtɔi ndo lo pondjo. Yeso komonga ombidji wa sheke y’oyoyo. Lam’ele nde komonga la pɛkato, Yeso komonga l’ohomba wa dimanyiyama. Koko Nzambi akakoke nkamba la dikila diaki Yeso diakatshulɔma lo wahɔ wa tokanula taki Adama. Nde akakoke nto mbetawɔ anto amɔtshi oko “ana” l’ɔtɛ wakawayakimɔ le nde lo mbakita nyuma k’ekila. (Adia Rɔmɔ 8:14-17.) Lam’ele vɔ mbɔsamaka oko anto wele keema la pɛkato lo washo waki Nzambi, lo yoho mɔtshi vɔ wekɔ oko Yeso Ɔnaki Nzambi lele keema la pɛkato. Akitami asɔ wayokoma “ekitɔ kaamɛ la Kristo” ndo wayonga la diaaso ndo la diɛsɛ dia monga “diolelo diɛlɔmbɛdi.” Ɔsɔ aki diɛsɛ diakakoke wodja w’Isariyɛlɛ nkondja etena kakiwɔ l’ɛse k’Ɛlɛmbɛ. Lo kɛnɛ kendana la nkoma “ekitɔ kaamɛ la Kristo,” ɔpɔstɔlɔ Petero akate ate: “Nyu nyekɔ ‘dioho di’ɛsɔnami, ɛlɔmbɛdi wakamba oko nkumi ya dikanga, wodja w’ekila, anto waki Nzambi wa laande, dia nyu mbewoya l’ahole tshɛ waonga w’amɛna efula’ wa ɔnɛ lakanyelɛ oma lo wodjima oya l’osase ande wa diambo.” (1 Pet. 2:9) Ande ohomba wele la sheke y’oyoyo shɔ lee! Diɛsɛ la sheke shɔ, ambeki waki Yeso wekɔ lo nkenga etenyi ka hende ka kanula y’Abrahama.

ETENA KAKATATƐ SHEKE Y’OYOYO NKAMBA OLIMU AYƆ

10. Etena kakɔna kakayotatɛ sheke y’oyoyo nkamba olimu ayɔ, ndo lande na kele paka l’etena kɛsɔ?

10 Etena kakɔna kakatatɛ sheke y’oyoyo nkamba olimu ayɔ? Yɔ kotatɛ nkamba olimu ayɔ l’otsho w’ekomelo waki Yeso lanɛ la nkɛtɛ etena kakandatɛkɛtaka dikambo dia yɔ. Dia yɔ ndjokamba olimu, dikila diaki Yeso diakahombe tshulɔma ndo Yeso akahombe tolambola Jehowa oshinga wa dikila diande l’olongo. Laadiko dia laasɔ, nyuma k’ekila kakahombe tshulɔma le wanɛ wakahombe ndjokoma “ekitɔ kaamɛ la Kristo.” Diakɔ diele, sheke y’oyoyo yakayotatɛ nkamba olimu lo Pɛntɛkɔsta ka lo 33 T.D., etena kakakitama ambeki wa kɔlamelo waki Yeso nyuma k’ekila.

11. a) Kakɔna kakasale sheke y’oyoyo lo kɛnɛ kendana l’ase Juda ndo l’ambetawudi w’ase wedja waki kombahema ohekele? b) Anto angana wakahombe monga lo sheke y’oyoyo?

11 Etena kakate Jehowa lo tshimbo ya Jeremiya dia nde ayodja sheke y’oyoyo la wodja w’Isariyɛlɛ, lo yoho mɔtshi sheke y’Ɛlɛmbɛ ‘yakete loowe,’ koko sheke shɔ yakahombe ndjokomɛ paka etena kakahombe sheke y’oyoyo ntatɛ nkamba olimu ayɔ. (Hɛb. 8:13) Etena kakatatɛ sheke y’oyoyo nkamba olimu ayɔ, Nzambi akatatɛ mbɔsa ase Juda la ambetawudi w’ase wedja waki kombahema ohekele woho akɔ waamɛ, nɛ dia le anto asɔ ‘wahemelo awɔ w’ohekele wekɔ wa l’etei k’otema oma le nyuma, koko aha oma lo Ɛlɛmbɛ.’ (Rɔmɔ 2:29) Lo mbidja la wɔ sheke y’oyoyo, Nzambi akadje ‘ɛlɛmbɛ lo timba ndo l’etema awɔ ndo Nde akahombe mbafunda lofunda l’etema awɔ.’ (Hɛb. 8:10) Lofulo la wanɛ wele lo sheke y’oyoyo lakahombe monga 144000 dia nkenga wodja w’oyoyo, mbuta ate “Isariyɛlɛ waki Nzambi” kana Isariyɛlɛ wa lo nyuma.—Ngal. 6:16; Ɛny. 14:1, 4.

12. Lo woho akɔna wɛdikama sheke y’Ɛlɛmbɛ la sheke y’oyoyo?

12 Lo woho akɔna wɛdikama sheke y’Ɛlɛmbɛ la sheke y’oyoyo? Oko wakadjama sheke y’Ɛlɛmbɛ lam’asa Jehowa la Isariyɛlɛ wa lootɔ, mbakadjama ndo sheke y’oyoyo lam’asa Jehowa nde l’Isariyɛlɛ wa lo nyuma. Oko waki Mɔsɛ opakemi wa sheke y’Ɛlɛmbɛ, mbele Yeso nde la wɔ ekɔ Opakemi wa sheke y’oyoyo. Oko wakashikikɛma sheke y’Ɛlɛmbɛ l’ekimanyielo ka dikila dia nyama, mbele ndo sheke y’oyoyo yɔ la wɔ yakashikikɛma lo tshimbo ya dikila diakatshulola Yeso. Ndo oko wakakongɛma wodja w’Isariyɛlɛ l’ekimanyielo ka sheke y’Ɛlɛmbɛ lo ɛlɔmbwɛlɔ ka Mɔsɛ, wanɛ wele lo sheke y’oyoyo vɔ la wɔ wekɔ lo kongɛma lo ɛlɔmbwɛlɔ ka Yeso ɔnɛ lele Ɔtɛ w’etshumanelo.—Ɛf. 1:22.

13, 14. a) Ngande wendana sheke y’oyoyo la Diolelo? b) Kakɔna kaki ohomba dia Isariyɛlɛ wa lo nyuma mbetawɔma dia tolɛ la Kristo l’olongo?

13 Sheke y’oyoyo mendanaka la Diolelo lo yoho nyɛ yele, yɔ yakote wodja w’ekila wele la diɛsɛ dia nkoma nkumi ya dikanga ndo ɛlɔmbɛdi lo Diolelo dia l’olongo. Wodja ɔsɔ mbakenga etenyi ka hende ka kanula yaki Abrahama. (Ngal. 3:29) Mbokɛmaka dia sheke y’oyoyo shɔ mbakeketsha sheke yakadje Nzambi l’Abrahama.

14 Koko aki dui dimɔtshi di’ohomba dienda na la Diolelo diakahombe shikikɛma. Sheke y’oyoyo yakote Isariyɛlɛ wa lo nyuma ndo yɔ mbakimanyiya dia wanɛ wele lo sheke yakɔ nkoma “ekitɔ kaamɛ la Kristo.” Koko aki ohomba dia nyomodja sheke kina yakakoke nkimanyiya wanɛ wele lo sheke yakɔ dia vɔ mbetawɔma dia tolɛ lo Diolelo diaki Yeso oko nkumi ya dikanga ndo oko ɛlɔmbɛdi l’olongo.

SHEKE YAKIMANYIYA DI’ANTO AKINA TOLƐ KAAMƐ LA KRISTO

15. Naa sheke yakadje Yeso nde l’apɔstɔlɔ ande wa kɔlamelo?

15 L’ɔkɔngɔ wa nde mpɔhɔla Dambo dia dikɔlɔ dia nkumadiɔndjɔ, Yeso akadje l’apɔstɔlɔ ande wa kɔlamelo sheke yelamɛ ɔnɛ sheke ya Diolelo. (Adia Luka 22:28-30.) Otshikitanyi la toseke tokina, tele Jehowa ekɔ ɔmɔtshi l’atei wa wanɛ wakatidje, sheke ya Diolelo ekɔ sheke ya lam’asa Yeso nde l’ambeki ande w’akitami. Etena kakandataka ɔnɛ: “Oko wakadje Papa la mi sheke dikambo dia Diolelo,” ondo Yeso akatɛkɛtaka dia sheke yakadje Jehowa la nde lo mbotɛ ɔnɛ wɛ ayoyala ‘ɔlɔmbɛdi pondjo l’ɛnyɛlɔ ka Mɛlɛkisɛdɛkɛ.’—Hɛb. 5:5, 6.

16. Sheke ya Diolelo yakasha Akristo w’akitami diaso diakɔna?

16 Apɔstɔlɔ 11 wa kɔlamelo ‘mbakatshikala kaamɛ la Yeso etena kakinde lo ehemba.’ Sheke ya Diolelo akaashikikɛka dia vɔ wayotonga kaamɛ la Yeso l’olongo ndo todjasɛ lo kiti ya Diolelo oko nkumi ya dikanga ndo oko ɛlɔmbɛdi. Koko aha paka apɔstɔlɔ 11 asɔ ato mbakahombe monga la diɛsɛ sɔ. Yeso akɛnɛ lo lotombo le ɔpɔstɔlɔ Joani ndo akawotɛ ate: “Ɔnɛ ladja otshumba, dimi layowosha diɛsɛ dia mbidjasɛ la mi lo kiti kami ka lowandji woho wakamadje otshumba ndo wakamadjasɛ la Papa lo kiti kande ka lowandji.” (Ɛny. 3:21) Ɔnkɔnɛ, Yeso akadje sheke ya Diolelo nde la Akristo w’akitami 144000. (Ɛny. 5:9, 10; 7:4) Sheke shɔ mbakakimanyiya dia vɔ tolɛ la Yeso l’olongo. Oko wakoka otshukami ɔmɔtshi wa lo nkumbo k’ɔsama la nɛmɔ monga la lowandji l’ɔtɛ wamondotshukana la nkumekanga kɛmɔtshi, mbele ndo Bible mbutaka di’Akristo w’akitami wekɔ oko “otshukami” wa kristo, mbuta ate “osekaseka w’emuma” wakalakema dia tshukana la Kristo.—Ɛny. 19:7, 8; 21:9; 2 Kɔr. 11:2.

TONGE LA MBETAWƆ KA WOLO LO DIOLELO DIAKI NZAMBI

17, 18. a) Shila toseke tosamalo tambotɔsɛdingola ndo tɔnɛ tendana la Diolelo. b) Lande na kahombaso monga la mbetawɔ ka wolo lo Diolelo?

17 Toseke tshɛ tambotɔsɛdingola lo asawo ahende anɛ mendanaka l’awui efula w’ohomba wendana la Diolelo. (Enda kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Woho wayokotsha Nzambi sangwelo diande.”) Dui sɔ mɛnyaka dia Diolelo shikikɛma lo toseke tele la ehikamelo ka shikaa. Ɔnkɔnɛ, tekɔ l’ɔkɔkɔ w’oshika wa ndjaɛkɛ tshɛ lo tshɛ lo Diolelo diaki Mɛsiya nɛ dia diɔ mbele ehomɔ kayokamba la Nzambi dia nkotsha sangwelo diande di’oma l’etatelo diendana la nkɛtɛ ndo l’anto.—Ɛny. 11:15.

Lo tshimbo Diolelo diaki Mɛsiya, Jehowa ayokotsha sangwelo diande diendana la nkɛtɛ (Enda odingɔ 15-18)

18 Onde tekɔ l’ɔkɔkɔ ɔmɔtshi wakoka toshimba dia sho mbetawɔ ɔnɛ Diolelo diayela anto ɛtshɔkɔ efula? Sho koka nsambisha anto la dihonga ɔnɛ Diolelo diaki Nzambi mbele tshɔi y’ehomɔ kayokandola ekakatanu tshɛ wele l’anto. Ɔnkɔnɛ, nyɛsɔ tosambishake anto akina dui dia mɛtɛ sɔ l’ohetoheto tshɛ.—Mat. 24:14.