1, 2. a) Wɛɛla akɔna wakatɛ Yeso angɛnyi ande w’eshika? (Enda osato wele lo mbɔtwɛlɔ.) b) Lande na kele ekɔ ohomba mbeya kitshimudi ya wɛɛla w’ɛkɔkɔ la mbudi?

YESO aki oma la ntɛkɛta l’angɛnyi ande w’eshika Petero, Andɛlɛ, Jakɔba ndo Joani. Vɔ wakawoke nde atɛkɛta dia wɛɛla wa ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo kɛsɔ, esekaseka dikumi wa dimuma ndo wa talata. Yeso akakumiya sawo diande la wɛɛla okina nto. Nde akɛnya etena kayoya “Ɔna onto” dia ndjolombosha “anto wa lo wedja tshɛ.” Wɛɛla ɔsɔ wakakotola yambalo y’ambeki ande. Lo wɛɛla akɔ, Yeso akatɛkɛta dia elui ehende, olui ɔmɔtshi wɔsama oko ɛkɔkɔ ndo okina oko mbudi. Nde akayokaka epole ɔsɛkɛ lo olui wa sato w’ohomba efula wakandate dia vɔ wekɔ oko ‘anango’ “Nkumekanga”—Adia Mateo 25:31-46.

² Ekambi waki Jehowa wokoyashaka lo wɛɛla ɔsɔ ndo vɔ wekɔ l’ɔkɔkɔ wa nsala dui sɔ nɛ dia Yeso akɛnya kɛnɛ kayokomɛ anto. Nde akɛnya lande na kele anto amɔtshi wayokondja lɔsɛnɔ la pondjo etena kele akina wayodiakema lo pondjo. Nsɛnɔ yaso nemanɛka la eokelo kaso k’awui wa mɛtɛ waketsha Yeso ndo la woho wakambaso la wɔ. Diakɔ diele, sho koka ndjambola ɔnɛ: Ngande wambolowanya Jehowa eokelo kaso  ka wɛɛla ɔnɛ? Lande na kakokaso mbuta dia wɛɛla ɔnɛ mbikaka epole ɔsɛkɛ l’ohomba wa olimu w’esambishelo? Waa na wakalongola ɔkɛndɛ wa nsambisha? Ndo lande na kele ɔnɛ mbele etena ka monga la kɔlamelo le “Nkumekanga” ndo le wanɛ welɛnde ɔnɛ “analengo”?

3, 4. a) Naa akambo asato w’ohomba wahombaso mbeya dia nshihodia wɛɛla w’ɛkɔkɔ la mbudi? b) Lo 1881, ngande wakalembetshiyaka Tshoto y’Etangelo ya Siɔna wɛɛla ɔnɛ?

³ Dia sho nshihodia dimɛna wɛɛla wa ɛkɔkɔ la mbudi, sho pombaka mbeya akambo asato w’ohomba anɛ: Wanɛ watɛkɛtama lɔkɔ, etena kayoya dombwelo ndo ɔkɔkɔ wa monga l’olui w’ɛkɔkɔ kana wa mbudi.

⁴ Lo 1881, Tshoto y’Etangelo ya Siɔna akɛnya dia Yeso mbelamɛka ɔnɛ “Ɔna onto” ndo “Nkumekanga.” Ambeki wa Bible wa ntondo wakoke dia etelo k’ɔnɛ “analengo” katanema lo ekadimwelo ka Bible ka King James Version, mendanaka la wanɛ wayolɛ la Kristo ndo l’anto akina tshɛ l’ɔkɔngɔ wa nkɛtɛ kadimɔma paradiso. Vɔ wakoke dia okakitɔnelo wa ɛkɔkɔ la mbudi wayosalema lo Ɛlɔmbwɛlɔ k’ɛnɔnyi kinunu ka Kristo. Ndo vɔ wakataka di’anto wayonga l’olui w’ɛkɔkɔ l’ɔtɛ wasɛnawɔ lo ndjela ɛlɛmbɛ wa la ngandji waki Nzambi.

5. Lo ɛnɔnyi wa 1920, ngande wakayolowana eokelo kaso ka wɛɛla ɔnɛ?

⁵ Lo etatelo ka 1920, Jehowa akakimanyiya ekambi ande dia vɔ ndowanya eokelo kawɔ ka wɛɛla ɔnɛ. Tshoto y’Etangelo ya Ngɔndɔ ka dikumi 15, 1923, yakashikikɛ dia Yeso mbele “Ɔna onto.” Koko yɔ yakɛnyaka avɛsa wakeyanyaka anango Kristo lo komɛkomɛ paka le wanɛ wayotolɛ la nde l’olongo ndo yɔ yakɛnyaka dia wanɛ wele la elongamelo ka ndjɔsɛna l’ɛse ka ɛlɔmbwɛlɔ ka Diolelo dia Kristo lanɛ la nkɛtɛ mbele ɛkɔkɔ. Ko kayotota dia etena k’okakitɔnelo w’ɛkɔkɔ la mbudi? Numɛlɔ kɛsɔ akataka di’anango Kristo wayotolɛ la nde l’olongo lo Ɛlɔmbwɛlɔ k’ɛnɔnyi kinunu, diakɔ diele wanɛ wayɔsɛna la nkɛtɛ hawotonga l’akoka wa mbakimanyiya. Ɔnkɔnɛ, okakitɔnelo w’ɛkɔkɔ la mbudi wakahombe salema la ntondo ka Ɛlɔmbwɛlɔ k’ɛnɔnyi kinunu ntatɛ. Dia mɛnya ɔkɔkɔ wahomba onto ndjɔsama oko ɔkɔkɔ, Tshoto y’Etangelo shɔ akate dia anto wayɔsama oko ɛkɔkɔ l’ɔtɛ wakawetawɔ Yeso oko Nkumɛwɔ ndo wendɛwɔ lo Diolelo dia diɔ nɔngɔsɔla akambo.

6. Lo ɛnɔnyi wa 1990, ngande wakayolowanyema eokelo kaso nto lo wɛɛla wa ɛkɔkɔ la mbudi?

⁶ Etombelo waki la eokelo k’oyoyo kɛsɔ ele, ekambi waki Jehowa wakayaokaka di’onto l’onto akɔsamaka oko ɔkɔkɔ kana mbudi lo etena k’ekomelo ka dikongɛ di’akambo ndo dui sɔ diakalemanɛka la woho wakawɔsaka losango la Diolelo. Koko l’atei atei wa ɛnɔnyi 1990, eokelo kaso kakayolowanyema. Asawo ahende wa lo Tshoto y’Etangelo ya Ngɔndɔ ka dikumi l’ɔtɔi 1, 1995 wakɛnya woho w’ɔtɔnɛ ɛtɛkɛta wa Yeso wa lo Mateo 24:29-31 (adia) ndo wɛnɛ wa lo Mateo 25:31, 32. (Adia.) * Kakɔna kakatama lo asawo asɔ? Sawo dimɔtshi diakate ɔnɛ “elombwelo k’ɛkɔkɔ la mbudi kayosalema lo nshi yayaye.” Ko etena kakɔna shikaa? “Tɔ kayosalema l’ɔkɔngɔ wa ‘fɔnu’ katawɔ lo Mateu 24:29, 30 ndja ndo l’ɔkɔngɔ w’Ɔna onto ‘koma lo lotombo lande.’ . . . Oma lâsɔ, lam’ayolanyema dikongɛ dia kɔlɔ nɛ di’otondo, Yeso ayodihola tuminadi ko ayolomboya anto tshɛ.”

7. Naa eokelo k’oshika kaya la so kakianɛ lo wɛɛla wa ɛkɔkɔ la mbudi?

 ⁷ Ɛlɔ kɛnɛ, taya la eokelo k’oshika ka wɛɛla w’ɛkɔkɔ la mbudi. Lo kɛnɛ kendana la wanɛ watɛkɛtama lɔkɔ, Yeso mbele “Ɔna onto” kana Nkumekanga. Wanɛ welamɛ ɔnɛ “analengo” wekɔ apami ndo wamato wakakitama nyuma k’ekila wayotolɛ la Kristo l’olongo. (Rɔmɔ 8:16, 17) “Ɛkɔkɔ” la “mbudi” wekɔ anto w’oma lo wedja tshɛ. Anto asɔ kokitama nyuma k’ekila. Ko kayotota dia etena ka elombwelo? Elombwelo kɛsɔ kayosalema otsha lo ekomelo ka mfɔnu ka woke. Ko kayotota lo kɛnɛ kendana la ɔkɔkɔ w’ɔsama anto oko ɛkɔkɔ kana mbudi? Dui sɔ nemanɛka la woho wasalɛwɔ anango Kristo wakakitama nyuma weke la nkɛtɛ. Oko wayaso l’ekomelo ka dikongɛ nɛ di’akambo, tekɔ mɛtɛ la lowando lo woho watangamula Jehowa osase lo wɛɛla ɔnɛ ndo wɛɛla ekina watanema lo Mateo tshapita 24 ndo 25.

8, 9. Lande na kɔsama ɛkɔkɔ oko ‘anto w’ɛlɔlɔ’?

⁸ Lo wɛɛla wa ɛkɔkɔ la mbudi, Yeso kɔtɛkɛta mbala kakɔ ɔtɔi dia olimu w’esambishelo. Ko lande na kakokadiɔ mbutama ɔnɛ wɛɛla ɔnɛ tɔtɔmiyaka ohomba w’olimu w’esambishelo?

⁹ Ntondotondo, tolembete dia Yeso aketshaka lo tshimbo ya wɛɛla. Yeso kɔtɛkɛtaka lo yoho ya mɛtɛ mɛtɛ dia okakitɔnelo wa ɛkɔkɔ la mbudi. Woho akɔ waamɛ mbele, nde kombuta di’onto tshɛ l’ɔsama oko ɔkɔkɔ pombaka ndesha, ndɔtsha, nkokɛ kana membola ɔnango Kristo ɔmɔtshi lele lo lokanu. Koko nde akɛnyaka dionga diahomba ɛkɔkɔ wa didjidji monga la diɔ otsha le anango. Nde mbɔsaka ɛkɔkɔ oko ‘anto w’ɛlɔlɔ’ nɛ dia vɔ mbetawɔka dia Kristo ekɔ la djui y’anango w’akitami weke la nkɛtɛ ndo ɛkɔkɔ sukɛka la kɔlamelo tshɛ akitami lo nshi y’ekomelo ya paa nyɛ.—Mat. 10:40-42; 25:40, 46; 2 Tim. 3:1-5.

10. Ngande wakoka ɛkɔkɔ mɛnya ngandji otsha le anango Kristo?

¹⁰ Dui dia hende, tɔsɛdingole awui wakayokonya Yeso dia mbuta ɛtɛkɛta ɛnɛ. Nde akatɛkɛta dia djembetelo ya woongelo ande ndo ekomelo ka dikongɛ nɛ di’akambo. (Mat. 24:3) L’etatelo ka sawo diande, Yeso akasha djembetelo yakahombe ndjɛnama hwe, mbuta ate lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo ‘lakahombe sambishama lo nkɛtɛ k’otondo.’ (Mat. 24:14) Ndo la ntondo ka nde ntɛkɛta dia ɛkɔkɔ la mbudi, Yeso akatɛkɛta dia wɛɛla wa talata. Oko wakatadiɛnyi lo sawo di’etshi, Yeso akasha wɛɛla ɔsɔ dia ntɔtɔmiya ambeki ande w’akitami, mbuta ate “anango” dia vɔ pombaka monga l’ohetoheto l’esambishelo. Koko lemba la tshitshɛ l’akitami weke la nkɛtɛ lo etena kɛnɛ ka woongelo wa Yeso wekɔ lo mpomana la okakatanu wa wolo dia nsambisha “anto wa lo wedja tshɛ” la ntondo ka ekomelo ndja. Wɛɛla wa ɛkɔkɔ la mbudi mɛnyaka dia akitami pombaka kimanyiyama. Ɔnkɔnɛ, yoho mɔtshi yoleki dimɛna yakoka wanɛ w’ɔsama oko ɛkɔkɔ mboka anango Kristo ngandji ele lo mbasukɛ l’olimu w’esambishelo. Ko kakɔna kalɔmbama dia mbasukɛ? Onde dui sɔ mendanaka tsho la ekimanyielo ka lo demba la ka lo yimba, ko kana dui sɔ nɔmbaka ndo awui akina?

11. Dimbola diakɔna dia koka mimbɔma, ndo lande na?

¹¹ Ɛlɔ kɛnɛ, efula ka l’atei wa miliyɔ enanɛi y’ambeki waki Yeso bu akitami  wa nyuma k’ekila. Vɔ konongola talata yakasha Yeso ase olimu ande w’akitami. (Mat. 25:14-18) Diakɔ diele, dimbola nɛ koka mimbɔma: ‘Onde ɔkɛndɛ wa nsambisha mendanaka ndo la wanɛ wele bu akitami wa nyuma k’ekila?’ Tɔsɛdingole ɛkɔkɔ ɛmɔtshi wakadimolaso ɔnɛ eelo.

12. Wetshelo akɔna wakondjaso oma lo ɛtɛkɛta waki Yeso watanema lo Mateo 28:19, 20?

¹² Yeso akalowanya ambeki ande tshɛ dia nsambisha. L’ɔkɔngɔ wa eolwelo kande, Yeso akalɔmbɛ ambeki ande dia vɔ mbetɛ anto ambeki ndo mbaetsha dia vɔ nkitanyiya “akambo tshɛ” wakandawadjangɛ. L’atei w’awui wakandawadjangɛ mbaki ndo ɔkɛndɛ wa nsambisha. (Adia Mateo 28:19, 20.) Ɔnkɔnɛ, ambeki waki Yeso tshɛ pombaka nsambisha oyadi wekɔ la elongamelo ka tɔsɛna l’olongo kana lanɛ la nkɛtɛ.—Ets. 10:42.

13. Kakɔna kɛnya ɛnɛlɔ kakɛnyi Joani, ndo lande na?

¹³ Dibuku dia Ɛnyɛlɔ mɛnyaka dia olimu w’esambishelo koka salema oma le akitami ndo ɛkɔkɔ ekina. Yeso akɛnya ɔpɔstɔlɔ Joani ɛnɛlɔ ka “otshukami,” mbuta ate akitami 144000 wayotolɛ la Kristo l’olongo welɛ anto dia vɔ “[ndjɔsa] ashi wa lɔsɛnɔ wɔsɔsa.” (Ɛny. 14:1, 3; 22:17) Ashi wa didjidji asɔ wekɔ kɛnɛ kakakimɔ Jehowa dia ntshungola anto oma lo pɛkato la nyɔi lo tshimbo y’oshinga w’etshungwelo waki Kristo. (Mat. 20:28; Jni. 3:16; 1 Jni. 4:9, 10) Oshinga w’etshungwelo ekɔ dui di’ohomba lo losango latatasambisha ndo akitami mbalɔmbɔla olimu wa nkimanyiya anto dia vɔ mbeka ndo nkondja wahɔ oma lɔkɔ. (1 Kɔr. 1:23) Koko lo ɛnɛlɔ, Joani akɛnyi anto akina wele bu l’olui w’otshukami. Vɔ lawɔ pombaka mbutaka ɔnɛ “Yaka.” Vɔ wekɔ lo nkitanyiya ndo wekɔ lo mbelɛ anto akina dia vɔ ndjɔsa ashi wa lɔsɛnɔ. Olui wa hende ɔsɔ ekɔ wanɛ wele la elongamelo ka ndjɔsɛna lanɛ la nkɛtɛ. Ɔnkɔnɛ, ɛnɛlɔ kɛnɛ mɛnyaka hwe dia anto tshɛ wetawɔ leeta l’ɔnɛ  “yaka” wekɔ l’ɔkɛndɛ wa nsambisha anto akina.

14. Kakɔna kalɔmbama dia nkitanyiya “ɔlɛmbɛ wa Kristo”?

¹⁴ Anto tshɛ wele l’ɛse ka “ɔlɛmbɛ wa Kristo” pombaka nsambisha. (Ngal. 6:2) Jehowa nongamɛka dia wanɛ tshɛ wɔtɛmɔla nkitanyiya ɛlɛmbɛ akɔ waamɛ. Ɛnyɛlɔ, nde akatɛ ase Isariyɛlɛ ɔnɛ: “Olembe ako otoi mbayuyala le on’a luta ndu le ongendangenda wudjashi l’atei anyu.” (Etum. 12:49; Lew. 24:22) Akristo bu l’ɛse k’Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ. Koko sho tshɛ oyadi akitami mbeso kana bu, tekɔ la tshina dia “ɔlɛmbɛ wa Kristo.” Ɔlɛmbɛ ɔsɔ mendanaka ndo la kɛnɛ tshɛ kaketsha Yeso. Ɔlɛmbɛ woleki woke l’atei w’ɛlɛmbɛ waketsha Yeso mbutaka di’ambeki ande pomba mbokana ngandji. (Jni. 13:35; Jak. 2:8) Yoho mɔtshi yalekaso mɛnya ngandji kokaso Nzambi, Kristo ndo osekaso onto ele lo nsambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo.—Jni. 15:10; Ets. 1:8.

15. Lande na kakokadiɔ mbutama ɔnɛ didjango diaki Yeso mendanaka l’ambeki ande tshɛ?

¹⁵ Ɛtɛkɛta waki Yeso otsha le djui ya tshitshɛ koka mendana ndo la olui a woke. Ɛnyɛlɔ, Yeso akadje sheke ya Diolelo nde l’ambeki ande 11 ato, koko sheke shɔ mendanaka l’akitami 144000 tshɛ. (Luka 22:29, 30; Ɛny. 5:10; 7:4-8) Woho akɔ waamɛ mbele, Yeso akadjangɛ paka djui ya tshitshɛ y’ambeki ande, mbuta ate wanɛ wakɛnana lande l’ɔkɔngɔ wa eolwelo kande dia vɔ nsambisha. (Ets. 10:40-42; 1 Kɔr. 15:6) Koko ambeki ande wa kɔlamelo tshɛ wa lo ntambe ka ntondo wakashihodia dia didjango sɔ diakendanaka la wɔ oyadi vɔ kompokamɛ dui diaki Yeso l’atui awɔ. (Ets. 8:4; 1 Pet. 1:8) Woho akɔ waamɛ mbele, Yeso kɔtɛkɛta l’onto tshɛ la l’atei wa miliyɔ enanɛi y’apandjudi wa Diolelo wele l’ohetoheto. Koko vɔ tshɛ mbeyaka dia vɔ pombaka monga la mbetawɔ le Kristo ndo mɛnya mbetawɔ kɛsɔ lo ndjasha l’olimu w’esambishelo.—Jak. 2:18.

16-18. Ngande wakoka ɛkɔkɔ ekina nsukɛ anango Kristo, ndo lande na kahombawɔ nsala dui sɔ l’etena kɛnɛ?

¹⁶ Satana ekɔ lo ndɔshana l’atshikadi w’akitami waki Kristo ndo nde ayoleka mfudia ɔlɔshɛlɔ ɔsɔ lam’ele “etena kambootshikalɛ kaya mondo.” (Ɛny. 12:9, 12, 17) Kaanga mbahombawɔ mbikikɛ ehemba wa wolo, akitami wekɔ lo ndjasha l’olimu w’esambishelo woleki woke l’ɔkɔndɔ. Aha la taamu, Yeso ekɔ la wɔ ndo ekɔ lo ntshɔkɔla welo awɔ.—Mat. 28:20.

¹⁷ Ɛkɔkɔ ekina mbɔsaka dia ekɔ tshondo ya diɛsɛ dia nsukɛ anango Kristo aha paka l’olimu w’esambishelo koko ndo lo toho tokina. Ɛnyɛlɔ, vɔ wekɔ lo nkimɔ falanga dia nkimanyiya lo wokelo wa Mbalasa ya Diolelo, Mbalasa ya nsanganya ya weke, mvudu ya Bɛtɛlɛ ndo la kɔlamelo tshɛ vɔ wekɔ lo nkitanyiya wanɛ wakasɔnama oma le “ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo kɛsɔ” dia nɔmbɔla.—Mat. 24:45-47; Hɛb. 13:17.

¹⁸ Keema edja, andjelo wayanga nkimɔ mpɛpɛ y’elanyelo ya mfɔnu ka woke. Dui sɔ diayosalema l’ɔkɔngɔ w’atshikadi w’anango Kristo tshɛ mimɔ oma la nkɛtɛ lo mbidjama djembetelo y’ekomelo. (Ɛny. 7:1-3) La ntondo k’Aramangɛdɔna, atshikadi w’akitami tshɛ wayodɛ l’olongo. (Mat. 13:41-43) Ɔnkɔnɛ, le wanɛ walongamɛ dia mbɔsama oko ɛkɔkɔ, ɔnɛ mbele etena ka vɔ nsukɛ anango Kristo la kɔlamelo tshɛ.