Tokoya Mbetawɔ Kawɔ

Nde akakikɛ awui wakakoke mbɔkɔmɔla

SAMUƐLƐ akakoke monga la pâ efula l’asolo etena kakinde la Shilo. Akɛnama dia suke l’osomba w’otondo waki lo ndela. Wamato ndo ana angana waki lo ndela ambutshi awɔ, waomɛwɔ, anawɔ w’apami ndo anangɛwɔ wakatovɔka lo ta? Sho mbeyaka tsho dia Isariyɛlɛ akashisha asɔlayi 30 000 lo ta diakawatɔlɔ l’ase Filistiya l’ɔkɔngɔ wa vɔ nshisha anto 4 000 lo ta dikina.—1 Samuele 4:1, 2, 10.

Ɔsɔ aki tsho mpokoso kɛmɔtshi l’atei wa nyɛ yakahomana la wɔ. Ɔlɔmbɛdi a lâdiko Eliya aki l’ana ahende w’apami waki la lɔkɛwɔ la mindo, Hɔfɛni la Finehasi wanɛ wakatɛmbaka ɔshɛtɛ wa sheke oma la Shilo. Ɔshɛtɛ wa nɛmɔ ɔsɔ waki didjidji dia wôngelo wa Jehowa. Vɔ wakakitshamaka mbala tshɛ lo dihole di’ekila dia lo tabɛrnakɛlɛ kaki oko tɛmpɛlɔ ka tshombotombo. Oma lâsɔ, ase Isariyɛlɛ wakatshu l’Ɔshɛtɛ wa sheke otsha lo ta lo fɔnya ɔfɔnyafɔnya ɔnɛ Ɔshɛtɛ ɔsɔ wakakoke mbasha wolo wa vɔ mbidja otshumba. Koko ase Filistiya wakatâhɔtɔla Ɔshɛtɛ wa sheke ndo wakadiake Hɔfɛni nde la Finehasi.—1 Samuele 4:3-11.

Tabɛrnakɛlɛ ka la Shilo kaki la nɛmɔ l’ɔtɛ w’Ɔshɛtɛ wa sheke waki lɔkɔ l’edja ka ntambe efula. Kakianɛ ɔshɛtɛ akɔ waya bu. Etena kakandoke losango lɔsɔ Eliya laki aya l’ɛnɔnyi 98 akakɔ oma lo kɔsa kande ndo akavu. Wadi aki ɔnande akavu etena kakandalange mbota lushi lakɔ. La ntondo ka nde mvɔ, nde akate ate: “Lutumbu lambumo uma le Isariyele.” Oma lâsɔ, Shilo komonga nto woho wakiyɔ.—1 Samuele 4:12-22.

Ngande wakakoke Samuɛlɛ mbikikɛ akambo wa wolo asɔ? Onde mbetawɔ kande kakatshikala nge l’ehemba dia nkimanyiya anto wakashisha ekokelo ndo ngandji ka Jehowa? Ɛlɔ kɛnɛ sho tshɛ onto l’onto kokaka lo tena dimɔtshi mpomana l’ekakatanu ndo l’ɔkɔmwɛlɔ wakoka mbidja mbetawɔ kaso l’ohemba. Nyɛsɔ tende wetshelo wakokaso nkondja oma lo ɛnyɛlɔ kaki Samuɛlɛ.

Nde ‘akasalaka akambo w’ɔlɔlɔ’

Etena kɛnɛ Bible ambotokotshika dia ntɛkɛta dikambo diaki Samuɛlɛ, dia ntɛkɛta dikambo di’Ɔshɛtɛ wa sheke, lo tɛnya woho wakasowe ase Filistiya l’ɔtɛ wakawɔshi Ɔshɛtɛ akɔ ndo wakayotshutshuyamaka dia mbokaloya. Bible kakayɔtɛkɛtaka dikambo diaki Samuɛlɛ nto ambeta ɛnɔnyi oko 20. (1 Samuele 7:2) Kakɔna kakandasalaka l’ɛnɔnyi ɛsɔ? Bible totɛka kɛnɛ kakandasalaka.

Sho mbeyaka dia la ntondo k’etena kɛsɔ ntatɛ, ‘ɔtɛkɛta waki Samuɛlɛ wakatetemala diangana l’Isariyɛlɛ tshɛ.’ (1 Samuele 4:1) Ɔkɔndɔ tɛnyaka dia l’ɔkɔngɔ w’etena kɛsɔ, Samuɛlɛ aki la mbekelo ka membolaka esomba esato w’Isariyɛlɛ ɔnɔnyi tshɛ dia takandolaka ekakatanu ndo ambola waki la wɔ. Oma lâsɔ, ko nde nkalola otsha la Rama, osomba ande wa lôtɔ. (1 Samuele 7:15-17) Mbokɛmaka hwe dia Samuɛlɛ aki l’akambo efula wa nsala l’edja k’ɛnɔnyi 20 ɛsɔ.

Lɔkɛwɔ la mindo laki l’ana waki Eliya ndo woho wakawetawɔka mbo y’etsho akatɛwɔlaka mbetawɔ k’anto. Mɛnamaka dia etombelo waki la dikambo sɔ ele anto efula wakayotatɛka ntɛmɔla dikishi. L’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi akumi ahende wa nde nkamba olimu la wolo tshɛ, Samuɛlɛ akewoya anto losango lɔnɛ: “Naka la etema anyu tshe mbamunyukalula le [Jehowa], nyunya ditemolatemola di’asi wedja la WaAshetarota weli l’atei anyu. Nyediya etema anyu le [Jehowa], nyotemolaki ndi ndame. Ku ndi ayunyutshungula uma l’anya w’asi Filistiya.”—1 Samuele 7:3.

 “Anya w’asi Filistiya” wakatetemala monga wotsho le wodja w’Isariyɛlɛ. Lo menda woho waki alembe w’ase Isariyɛlɛ oma la nɛndjama lo ta, ase Filistiya wakafɔnya dia vɔ kokaka nsoya wodja waki Nzambi aha la vɔ nongola dilanya. Koko Samuɛlɛ akashikikɛ ase Isariyɛlɛ dia akambo kokaka ntshikitana naka vɔ wayokalolɛ Jehowa. Onde vɔ waketawɔ dikambo sɔ? Samuɛlɛ aki l’ɔngɛnɔngɛnɔ dia mɛna woho wakawatshike dia ntɛmɔla dikishi diakawatɛmɔlaka ko ‘ntatɛ ntɛmɔla Jehowa ndamɛ oto.’ Samuɛlɛ akasale losanganya la Mizipa, osomba ɔmɔtshi wa l’akona wa la nɔrdɛ ka Jerusalɛma. Anto wakatshumana wakakile mbo ya ndɛ ndo wakayatshumoya oma lo lokema la pɛkato yawɔ lo woho wakawayɔtɛmɔlaka dikishi.—1 Samuele 7:4-6.

Koko, ase Filistiya wakoke lokumu la losanganya la woke lɔsɔ ndo wakɔshi dia ɔsɔ aki diaaso dia dimɛna le wɔ dia vɔ ndja ndjâlɔsha. Vɔ wakatome alembe awɔ otsha la Mizipa dia tolanya ekambi waki Jehowa ɛsɔ. Ase Isariyɛlɛ wakoke losango la wâle lɔsɔ. Vɔ wakoke wɔma, ko wakasɛngasɛnga Samuɛlɛ dia nɔmba lo dikambo diawɔ. Ko nde akalambola olambo dia nkotsha dikambo sɔ. Etena kakandasalaka dikambo di’ekila sɔ, alembe w’ase Filistiya wakaye dia ndjɔlɔsha Mizipa. Ɔnkɔnɛ, Jehowa akakadimola dɔmbɛlɔ dia Samuɛlɛ. Lo mɛtɛ, Jehowa akatome akungola dia mɛnya kɛlɛ kande le anto asɔ. Nde “akakhunguya dikhungula diandi wulu le asi Filistiya lushi lako.”—1 Samuele 7:7-10.

Ko onde sho koka mfɔnya dia ase Filistiya asɔ wakakoke monga oko ana w’akɛnda watalawɔ la wɔma dia toyashɛ l’ɔkɔngɔ w’anyangɛwɔ etena kakawoke akungola asɔ? Kema, nɛ dia vɔ waki l’andɔshi w’ata wa wolo. Koko akungola asɔ komonga akungola k’akungola. Onde akungola asɔ waki tsho woho ɔmɔtshi wa ‘londjo la wolo’? Onde akungola asɔ wakayaka oma l’olongo kana oma lâdiko di’akona? Oyadi oma lende akakokaka akungola asɔ ndja, vɔ wakasutshasutsha ndo wakokiya ase Filistiya asɔ wɔma efula. Lo menda ofukutanu wakonge, aha la ntshimbatshimba apami wakotshaka anto wɔma asɔ wakakoke mindama esadi eto. Apami w’ase Isariyɛlɛ wakakungusɔ oma la Mizipa wakatɔlɛndja ase Filistiya ndo wakawatshanya kilɔmɛtɛlɛ efula lo sidɛ-ɛstɛ ka wodja wa Jerusalɛma.—1 Samuele 7:11.

Ta sɔ diakakimanyiya Isariyɛlɛ, wodja wa Nzambi dia vɔ nsala etshikitanu w’efula. Ase Filistiya kɔndɔsha ase Isariyɛlɛ nto lo nshi tshɛ yaki Samuɛlɛ oko shushi. Ekambi waki Nzambi wakayotatɛka mpɔtɔla atunyi awɔ esomba wakawahɔtɔla ntondo.—1 Samuele 7:13, 14.

Ntambe efula l’ɔkɔngɔ, ɔpɔstɔlɔ Paulo akayoshilaka Samuɛlɛ l’ɔnɔngɔ wa toshushi taki la kɔlamelo ndo w’aprɔfɛta ‘wakasalaka akambo w’ɔlɔlɔ.’ (Heberu 11:32, 33) Lo mɛtɛ, Samuɛlɛ akakimanyiya ase Isariyɛlɛ dia vɔ nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ ndo ketawɔma lo washo wa Nzambi. Nde akasalaka kɛnɛ kele ɔlɔlɔ nɛ dia nde akendɛka le Jehowa ndo akasalaka olimu ande la kɔlamelo kânga mbakandahomana l’akambo washa ɔkɔmwɛlɔ. Ndo nto nde akonge la lowando. L’ɔkɔngɔ wa vɔ mbidja otshumba la Mizipa, Samuɛlɛ akake mɔnima dia mbohɔka yoho yakakimanyiya Jehowa ekambi ande.—1 Samuele 7:12.

Onde wɛ kombolaka ‘nsala akambo w’ɛlɔlɔ’? Naka ngasɔ, kete ayonga dimɛna dia wɛ nkondja wetshelo oma lo solo dia lotutsha, okitshakitsha ndo oma lo lowando laki la Samuɛlɛ. Onto akɔna la l’atei aso lele kema l’ohomba wa waonga asɔ? Aki ohomba le  Samuɛlɛ dia nde monga la waonga asɔ ndo mbakɛnɛmɔla etena kakinde dikɛnda nɛ dia nde akayohomanaka l’akambo efula wakakoke mbɔkɔmɔla etena kakandayonga osombe.

“An’aye hawuyeli lukulu laye”

Etena kekina kakayɔtɛkɛtaka Bible dikambo diaki Samuɛlɛ, ko nde “aya usumbi.” L’etena kɛsɔ, Samuɛlɛ aki l’ana ahende w’epalanga, mbuta ate Jɔɛlɛ la Abidja, wakandasha ɔkɛndɛ wa mbokimanyiya dia nomboshaka anto. Lonyangu ko anande kokamba olimu ɔsɔ dimɛna. Kânga mbaki Samuɛlɛ la losembwe ndo la kɔlamelo, anande wakakambe la lowandji lawɔ lɔsɔ la lokaki tshɛ, lo mengesola kɛnɛ kele losembwe ndo lo nongola mbo y’otsho.—1 Samuele 8:1-3.

Lushi lɔmɔtshi, dikumanyi di’apami dia l’Isariyɛlɛ diakaye le Samuɛlɛ laki ɔprɔfɛta w’osombe dia ndjowɛnya lonyangu lawɔ lo mbotɛ ɔnɛ: “An’aye hawuyeli lukulu laye.” (1 Samuele 8:4, 5) Onde Samuɛlɛ akeyaka dikambo diakɔ? Bible hate ndoko dui lo dikambo sɔ. Koko, otshikitanyi la Eliya, Samuɛlɛ komonga ombutshi wakasukɛka anande lo kɔlɔ. Jehowa akomala ndo akasha Eliya dilanya lo woho wakinde komingola anande waki la lɔkɛwɔ la kɔlɔ ndo lo woho wakandalɛmiyaka anande oleki Nzambi. (1 Samuele 2:27-29) Jehowa kotana Samuɛlɛ la woho wa munga ka ngasɔ.

Ɔkɔndɔ hawɛnya sɔnyi ndo lonyangu l’efula laki la Samuɛlɛ l’ɔtɛ wa lɔkɛwɔ la kɔlɔ l’anande. Lonyangu ko ambutshi efula wekɔ lo mpomana l’akambo wa woho ɔsɔ. Lo nshi y’ekomelo nyɛ, mbamboleka ana tɔmbɔkwɛ lowandji l’ambutshi awɔ ndo hawoyetawɔ engwelo. (2 Timote 3:1-5) Ambutshi wadiɛnɛ l’ekiyanu wa ngasɔ mbeyaka nkondja esambelo ndo ɛlɔmbwɛlɔ oma lo ɛnyɛlɔ kaki Samuɛlɛ. Nde kombetawɔ dia woho wakashisha anande mbetawɔ mbotakoya mboka kânga yema tshitshɛ. Tatohɛke dia kânga ana wambɔnyɔla ɛtɛkɛta kana engwelo k’ambutshi awɔ, naka ambutshi ntetemala mbisha ɛnyɛlɔ ka dimɛna, kete dui sɔ mbeyaka munanda etema w’anawɔ. Ndo ambutshi wekɔ nshi tshɛ la waaso wa mbisha Jehowa Nzambi lele Shɛwɔ lotombo oko wakasale Samuɛlɛ.

“Utosonwele khum’ekanga”

Laki laki l’ana waki Samuɛlɛ lakayongaka l’etombelo wa kɔlɔ wele kânga vɔamɛmɛ kɔfɔnyaka. Dikumanyi di’apami dia l’Isariyɛlɛ diakatshu dia  totɛ Samuɛlɛ ɔnɛ: “Kakiane utosonwele khum’ekanga dia ndi ntûlela, uku eli lu wedja tshe.” Onde kɛnɛ kakawalɔmbɛ kɛsɔ kakalange mɛnya dia vɔ hawoyolanga Samuɛlɛ? Kɛnɛ kele mɛtɛ ele, nde akalomboshaka anto asɔ lo lokombo la Jehowa ɛnɔnyi akumi. Kakianɛ, vɔ hawoyange tsho dia vɔ mbasha aprɔfɛta wele oko Samuɛlɛ, koko nkumekanga kahomba monga shushi yawɔ. Lam’ele wedja wakâdinge waki la nkumi ya dikanga, ase Isariyɛlɛ vɔ la wɔ waki l’ohomba wa nkumekanga kɛmɔtshi. Ko kakɔna kakasale Samuɛlɛ la ntondo ka dikambo sɔ? Sho mbadiaka ɔnɛ ‘dikambo sɔ komonga dimɛna’ lo washo ande.—1 Samuele 8:5, 6.

Etena kakatɛ Samuɛlɛ Jehowa dikambo sɔ lo dɔmbɛlɔ, nde akokadimola ate: “Ulungi aui wa wudja lu dikambu ne diakutelawo. Vo hawukutuni we, dimi katunawo, diaha dimi ndjala khum’ekanga kawo.” Kânga mbakakondja Samuɛlɛ esambelo, dionga diaki l’anto asɔ diaki tshondo ya lɔtɛngɔ le Nzambi Kanga Wolo-Tshɛ! Jehowa akatɛ ɔprɔfɛta ande dia mbewola ase Isariyɛlɛ dia etombelo wa kɔlɔ wayonga la wɔ naka vɔ nyanga dia nkondja nkumekanga k’onto. Etena kakawatɛ Samuɛlɛ dui sɔ, vɔ wakatetemala mbuta ɔnɛ: “Kema, paka shu ndjala la khum’ekanga.” Dia mɛnya dia nde aki l’okitanyiya le Nzambi kande, Samuɛlɛ akatshu dia tokita nkumekanga kakasɔnama oma le Jehowa esɔ.—1 Samuele 8:7-19.

Ko ngande wakɛnya Samuɛlɛ okitanyiya ande? Onde nde akakitanyiya l’etema ehende? Onde nde aketawɔ dia ɔkɔmwɛlɔ mfukutanya otema ande kana mbetawɔ dia nama kumbɛkumbɛ? Anto efula kokaka nsala akambo lo yoho shɔ la ntondo ka dikambo dia ngasɔ, koko Samuɛlɛ kosala ngasɔ. Nde akakite Saulo esɔ ndo akawɔshi oko onto lambɔsɔnama oma le Jehowa ndamɛ. Nde akakumbatɛ Saulo oko djembetelo ya mboyayola ndo mɛnya dilɛmiɛlɔ diande otsha le nkumekanga k’oyoyo. Ndo nde akatɛ wodja ate: “Nyu hanyenyi one lakanyosonwela [Jehowa]? Nduku untu l’atei a wedja tshe ledimi la ndi.”—1 Samuele 10:1, 24.

Samuɛlɛ kombika washo lo wandjɛ, koko l’akambo w’ɛlɔlɔ wakasalaka nkumekanga kakasɔnama oma le Jehowa. Nde akaleke ndjasha l’olowanyi ande otsha le Nzambi l’ɔtɛ wa nyanga dia mbetawɔma le wodja w’atɔmbɔki. (1 Samuele 12:1-4) Ndo nto, nde akakotsha ɔkɛndɛ ande la kɔlamelo tshɛ, akalakaka wodja wa Nzambi lo kɛnɛ kendana la wâle wa lo nyuma wakâkomɛ ndo akâkeketshaka dia vɔ ntshikala la kɔlamelo le Jehowa. Alako ande wakananda etema awɔ ndo wodja wakasɛngasɛnga Samuɛlɛ dia nsala dɔmbɛlɔ lo wahɔ awɔ. Nde akawasha okadimwelo wa dimɛna ɔnɛ: “Ndu kanyi ya dimi ntshela [Jehowa] kolo dia nkimo nyolombela yeko etali uma le mi! Ndu dimi layunyetshaka mbuka k’ololo ndu k’usimbwi.”—1 Samuele 12:21-24.

Onde wɛ atongaka l’ɔkɔmwɛlɔ etena kasɔnama onto ɔmɔtshi lo dihole dimɔtshi kana kalongolande diɛsɛ dimɔtshi? Ɛnyɛlɔ kaki Samuɛlɛ toholaka dia hatohombe pondjo mbetawɔ dia monga la kandjema kana mbetawɔ dia nama kumbɛkumbɛ l’etema aso. Nzambi tshɔkɔlaka efula olimu w’ekambi ande wele la kɔlamelo.

“Edja ndu kaandi ayuyukimo ndela lu dikambu dia Saulu?”

Samuɛlɛ aki la shadiya ya mbika washo l’akambo w’ɛlɔlɔ wakasalaka Saulo nɛ dia nde aki pami ka diambo. Nde aki otale, olangala, dihonga ndo aki la tokanyi t’amɛna, akeyaka elelo ande ndo aki l’okitshakitsha. (1 Samuele 10:22, 23, 27) Lâdiko dia waonga asɔ, nde aki nto la lotshungɔ la nsɔna kɛnɛ kalangande lo lɔsɛnɔ ndo la dikoka dia ndjaɔsɛ tɛdikɔ tande hita. (Euhwelu k’Elembe 30:19) Onde nde akakambe la woshasha ɔsɔ lo yoho ya dimɛna?

Lonyangu ko, mbala efula etena kakondja onto lowandji lɔmɔtshi, okitshakitsha mbele dionga dia ntondo diashishande. Kombeta edja, Saulo akatatɛ monga la otako. Nde akatone nkitanyiya wadjango waki Jehowa wakawotɛka Samuɛlɛ. Mbala kɛmɔtshi Saulo komonga la solo dia lotutsha ndo akalambola olambo wele paka Samuɛlɛ mbaki la lotshungɔ la nambola. Samuɛlɛ akawosha engwelo ka wolo ndo akawotɛ dia lowandji halotshikala nto lo nkumbo kande. Lo dihole dia nde nkondja wetshelo oma l’engwelo kɛsɔ, Saulo akatetemala nsala akambo woleki tshɛ kɔlɔ wɛnya dia nde komonga l’okitanyiya.—1 Samuele 13:8, 9, 13, 14.

Lo tshimbo ya Samuɛlɛ, Jehowa akatɛ Saulo  dia tɔlɔsha ase Amalɛka. L’atei wa wadjango wakawosha Jehowa mbaki ndo didjango dia ndjaka Anganga nkumekanga ka kɔlɔ. Koko Saulo akatshike Anganga la lɔsɛnɔ kâmɛ la nyama yakaleke amɛna yakahombe ndanyema. Etena kakaye Samuɛlɛ dia ndjowongola, ko Saulo ambotshikitanya dionga diande efula lo yoho ya kɔlɔ. Lo dihole dia nde mbetawɔ engwelo kɛsɔ l’okitshakitsha, nde akatatɛ ndjaswɛla lo mbisha tɛkɛnɛndɛ dia mɛnya dia kɛnɛ kosadinde kema kɔlɔ ndo akasha wodja onongo. Etena kakahembe Saulo mɔnyɔla ndo ntona engwelo lo mɛnya dia nde akela diangɔ dimɔtshi dia dimbo dia ndjolambola Jehowa, Samuɛlɛ akawotɛ ɛtɛkɛta w’amɛna wayela ɛnɛ: “Ulungi, ukitanyia ndeka ulambu ololo.” La dihonga tshɛ, Samuɛlɛ akahangwɛ Saulo ndo akawɛnya yɛdikɔ yakɔshi Jehowa ɔnɛ: Lowandji layomɔ oma le Saulo ndo wayolisha onto okina lele la dionga dia dimɛna.—1 Samuele 15:1-33.

Samuɛlɛ aki la lonyangu l’efula lo menda akambo wakasale Saulo. Nde akalelɛ Jehowa otsho w’otondo lo kɛnɛ kendana la dikambo sɔ. Nde akalele lo dikambo diaki Saulo. Samuɛlɛ akɛnyi akoka, akambo w’amɛna waki la Saulo, koko kɛnɛ kakandalongamɛka le nde kokotshama. Saulo lakandeyaka dimɛna akatshikitana, mbuta ate nde akashisha waonga ande w’amɛna ndo akoke Jehowa ɔkɔngɔ. Samuɛlɛ akatone dia mɛnana la Saulo nto. Ɔnkɔnɛ, la ngandji tshɛ Jehowa akangola ekanelo ka yimba kaki Samuɛlɛ lo mbotɛ ɔnɛ: “Edja ndu kaandi ayuyukimo ndela lu dikambu dia Saulu? Dimi lambûtuna dia ndi mbulela Isariyele ntu. Uludia iso too lu luseki laye. Uneli, layukutuma le Jese, usi Betelehema. Dimi lambuyasonwela khum’ekanga uma l’atei wa an’andi w’apami.”—1 Samuele 15:34, 35; 16:1.

Sangwelo dia Jehowa halemanɛ l’anto wele bu kokele wahatetemala monga la kɔlamelo. Naka onto ɔmɔtshi aya bu la kɔlamelo, kete Jehowa ayoyanga onto okina layokotsha lolango Lande. Samuɛlɛ laki aya osombe kotetemala ndjakiyanya lo dikambo diaki Saulo. L’ɛlɔmbwɛlɔ ka Jehowa, Samuɛlɛ akatshu laka Jɛse lo wodja wa Bɛtɛlɛhɛma lɛnɛ akandatotanaka ana w’apami waki la diema ndo w’elangala. Koko l’etatelo Jehowa akatate Samuɛlɛ ate: “Tendaki elundji k’untu kuyanga diema diandi . . . [Jehowa] hatendaka kene katendaka untu. Ne dia untu atendaka kene kenandi lu ashu, keli [Jehowa] atendaka utema.” (1 Samuele 16:7) L’ekomelo Samuɛlɛ akɛnana la Davidi, ɔna lakaleke dikɛnda lakasɔnama oma le Jehowa.

L’ɛnɔnyi ande w’ekomelo, Samuɛlɛ akɛnyi losembwe laki la yɛdikɔ yakɔshi Jehowa ya mpɛnya Davidi lo dihole dia Saulo. Saulo akayonga la kandjema kakayôtshuya dia nkombola dia ndjaka Davidi ndo ndjokoma ɔpɔsta. Koko, Davidi akɛnya woho wakinde la waonga w’amɛna wele oko dihonga, olowanyi, mbetawɔ ndo kɔlamelo. Otsha l’ekomelo ka lɔsɛnɔ laki Samuɛlɛ, mbetawɔ kande kakatamanya monga wolo. Nde akɛnyi dia ndoko ɔkɔmwɛlɔ wahakoke Jehowa nshidiya, nkandola kana mbokadimola ɔtshɔkɔ. L’ekomelo Samuɛlɛ akavu ndo akatshike ɔkɔndɔ wa diambo wa lɔsɛnɔ lande wakatshikala suke la ntambe k’otondo lo timba t’anto. Aha la tâmu ase Isariyɛlɛ tshɛ wakalele etena kakavu pami ka kɔlamelo kɛsɔ! Ɛlɔ kɛnɛ, ekambi wa Jehowa pombaka ndjambola onto l’onto ɔnɛ, ‘onde dimi layokoya mbetawɔ kaki la Samuɛlɛ?’

[Osato wa lo lɛkɛ 27]

Ngande wakakoke Samuɛlɛ nkimanyiya wodja dia vɔ mbikikɛ nyɔi k’anto awɔ ndo ɔkɔmwɛlɔ?

[Osato wa lo lɛkɛ 28]

Ngande wakatondoya Samuɛlɛ ɔkɔmwɛlɔ waki la nde lo monga l’ana waki la lɔkɛwɔ la kɔlɔ?