Bible tshikianyaka nsɛnɔ y’anto
Lande na kakayɔsaka pami kɛmɔtshi kaki la wadi ahende ndo kakahɛnyahɛnyaka Ɛmɛnyi wa Jehowa yɛdikɔ ya nkoma Ɔmɛnyi wa Jehowa? Kakɔna kakayokonyaka pastɛrɛ kɛmɔtshi ka l’ɔtɛmwɛlɔ wa waa pentecôtiste dia ntshikitanya dietawɔ diande? Kakɔna kakakimanyiya womoto ɔmɔtshi lakahɛnyahɛnyama efula lo dikɛnda dia nde diaha ndjaoka dia nde bu ohomba ndo dia ndjasukanya suke suke la Nzambi? Lande na kele onto ɔmɔtshi lakalangaka mishiki wakawelɛka heavy metal akayokomaka Ɔmɛnyi wa Jehowa? Adia ɛkɔndɔ ɛnɛ kele nkondja ekadimwelo.
“Lakayokomaka omi l’oshika.”—RIGOBERT HOUETO
ƆNƆNYI WA LOOTƆ: 1941
WODJA: BÉNIN
ƆKƆNDƆ: AKI LA WAMATO AHENDE, AKAHƐNYAHƐNYAKA ƐMƐNYI WA JEHOWA
NSHI YAMI YAKETE:
Lakotɔ la Cotonou, osomba wa woke efula wa la Bénin. Laki oseka Mupɛ, koko dimi kotshɔka mbala efula l’ɔtɛmwɛlɔ. Lo wodja aso, ɛlɛmbɛ waketawɔka di’anto ntshuka ɔsɛngɛ, l’etena kɛsɔ aseka Mupɛ wakatshukaka wamato efula. Aha la taamu, dimi lakatshuke wamato anɛi.
Etena kakatombe ɔtɔmbɔkwɛlɔ oya lo 1970, lakafɔnyaka dia dui sɔ diayokondjiyɛ ase wodja aso wahɔ. Lakasha lonya l’ɔtɔmbɔkwɛlɔ akɔ ndo lakayasha l’akambo wa pɔlitikɛ. Anto wakatɔmbɔkɔ asɔ wakahɛnyahɛnyaka Ɛmɛnyi wa Jehowa hakoke l’ɔtɛ wakiwɔ kondjashaka l’akambo wa pɔlitikɛ. Dimi laki l’atei w’anto wakahɛnyahɛnyaka Ɛmɛnyi wa Jehowa. Etena kakawatshanya wa misiɔnɛrɛ waki lo wodja aso lo 1976, lakafɔnya dia hawokawolaki nto pondjo.
WOHO WAKATSHIKITANYA BIBLE LƆSƐNƆ LAMI:
Ɔtɔmbɔkwɛlɔ ɔsɔ wakashile lo 1990. Lakaambe nɛ dia mɛna aha la ntshimbatshimba waa misiɔnɛrɛ akɔ nto. Lakatatɛ mfɔnya dia ondo Nzambi ekɔ lo nsukɛ anto anɛ. Koko l’etena kɛsɔ, lakatshikitanya dihole diakamakambaka olimu. Osekami ɔmɔtshi la l’olimu aki Ɔmɛnyi wa Jehowa ndo nde akatatɛ sambishami aha la ntshimbatshimba. Nde akamɛnya avɛsa amɔtshi wa lo Bible wɛnya dia Jehowa ekɔ Nzambi ka ngandji ndo kele la losembwe. (Eohwelo k’Ɛlɛmbɛ 32:4; 1 Joani 4:8) Waonga ande asɔ wakaminanda hakoke. Lakakombola dia nyomoleka mbeka awui wendana la Jehowa, diakɔ diele laketawɔ dia mbeka Bible.
Aha la ntshimbatshimba, lakatatɛ ntshɔ lo nsanganya y’Ɛmɛnyi wa Jehowa. Lakanandema efula lo menda ngandji ka mɛtɛ kokanawɔ lam’asawɔ, aha la ntshikitanya lokoho la demba kana woho wa lɔsɛnɔ lele l’onto. Oko wakamatalekaka nsangana kaamɛ l’Ɛmɛnyi wa Jehowa, lakɛnyi hwe dia vɔ mbele ambeki wa mɛtɛ wa Yeso.—Joani 13:35.
Lakɔsɛ yɛdikɔ dia naka dimi nangaka kambɛ Jehowa, kete dimi pombaka mimɔ oma l’ɔtɛmwɛlɔ w’aseka Mupɛ. Ɔsɔ komonga yɛdikɔ ya wɔdu mbɔsa, nɛ dia laki la wɔma wa kɛnɛ kayota anto. L’ɔkɔngɔ wa etena k’otale ndo l’ekimanyielo ka Jehowa, la dihonga tshɛ lakɔshi yɛdikɔ ya mimɔ oma l’ɔtɛmwɛlɔ akɔ.
Aki otshikitanu okina wa woke efula wakamahombe nsaka. Wekelo ami wa Bible akakimanyiya dia mbeya dia Nzambi hetawɔ ɔsɛngɛ. (Etatelo 2:18-24; Mateo 19:4-6) Lo washo ande paka diwala dia ntondo mbetawɔma. Ɔnkɔnɛ, lakatofundjaka diwala diaso dimi la wadɛmi la ntondo lo dibuku dia lɛɛta ndo lakakakitɔna la wamato akina koko lakɔshi yɛdikɔ ya mbakotshɛka ehomba awɔ wa lo demba. Kombeta edja, l’atei wa wamato waki lami, ahende l’atei awɔ wakayokomaka Ɛmɛnyi wa Jehowa.
WAHƆ WAMBOMOKONDJA:
Kaanga mbeke wadɛmi lo ɔtɛmwɛlɔ w’aseka Mupɛ, nde nɛmiyaka yɛdikɔ yami ya kambɛ Jehowa. Nde mbitaka ɔnɛ dimi laya omi l’oshika ndo ngasɔ mbɛnami.
Ntondo lakafɔnyaka dia ndjatambiya l’akambo wa pɔlitikɛ koka nkimanyiya ase wodja aso, koko welo ɛsɔ tshɛ wakɔtɔ l’ashi. Kakianɛ, lambɛna dia paka Diolelo diaki Nzambi mbele tshɔi y’ehomɔ yakoka nshidiya ekakatanu w’anto. (Mateo 6:9, 10) Lekɔ lo mbisha Jehowa losaka lo woho wakandakimanyiya dia monga la lɔsɛnɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ.
“Komonga dui dia wɔdu dia nsala etshikitanu.”—ALEX LEMOS SILVA
ƆNƆNYI WA LOOTƆ: 1977
WODJA: BRÉSIL
ƆKƆNDƆ: PASTƐRƐ KA L’ƆTƐMWƐLƆ WA WAA PENTECÔTISTE
NSHI YAMI YAKETE:
Lakoole l’osomba wa Itu lo wodja wa São Paulo. Ɛtshi ka nkɛtɛ ka l’osomba ɔsɔ kakeyamaka l’ɔtɛ w’awui wa ngala wakasalema lɛkɔ.
Lakayashaka l’awui wa ngala ndo wa mindo lo yoho yoleki. Ndo nto, lakandaka okanda wa didjoyadjoya. L’ekomelo, lakayoshihodiaka dia yoho ya lɔsɛnɔ shɔ koka ndjokonya naka aha lo lokanu, kete lo nyɔi. Oma laasɔ, lakayɔsaka yɛdikɔ ya mbɔtɔ lo Église pentecôtiste, ndo l’ɔkɔngɔ diko, lakayonga pastɛrɛ lɔkɔ.
Laki la mbetawɔ di’olimu ami l’ɔtɛmwɛlɔ ɔsɔ mbaki yoho yoleki dimɛna ya nkimanyiya asekami anto. Lakasale ndo emisiɔ ɔmɔtshi wendana l’awui w’ɔtɛmwɛlɔ lo aradiyo ɔmɔtshi wa lo ngelo ndo dui sɔ diakayokonya onto la lokumu l’ɛtshi ka nkɛtɛ kɛsɔ. Lonyangu ko, lakɛnyi dia lo tshɛ kawɔ, ewandji w’ɔtɛmwɛlɔ wakayakiyanyaka paka yema tshɛ tsho dia ndowanya nsɛnɔ y’anto, koko aha dia ntombola Nzambi. Lakashihodia di’ɔtɛmwɛlɔ wakalekaka ndjasha paka l’awui wa falanga. Ko lakatombe oma l’ɔtɛmwɛlɔ akɔ.
WOHO WAKATSHIKITANYA BIBLE LƆSƐNƆ LAMI:
Lam’akamatatɛ mbeka Bible l’Ɛmɛnyi wa Jehowa, lakashihodia mbala kakɔ ɔtɔi dia vɔ ntshikitana l’anto wa l’ɛtɛmwɛlɔ ekina. Awui ahende mbakamambiya. Ntondontondo, vɔ kokomɛka tsho dia ntɛkɛta l’anto dikambo dia ngandji ka Nzambi ndo ka wonyaso onto, koko etsha awɔ wakɛnyaka ngandji kawɔ. Ndo vɔ hawoyatimbiya l’awui wa pɔlitikɛ kana w’ata. (Isaya 2:4) Dui sɔ diakambetawoya dia lamboshola ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ, mbuta ate mboka ka tshitshɛ katɔla otsha lo lɔsɛnɔ la pondjo.—Mateo 7:13, 14..
Dia ngɛnyangɛnya Nzambi, laki l’awui efula wa nsala. Lakahombaka nkotsha ehomba wa nkumbo kami dimɛna dimɛna ndo minya otako waki lami. Laki l’okakatanu dia nsala etshikitanu, koko l’ekimanyielo ka Jehowa lakatshikitana. Wadɛmi akaambe heyama! Nde akatatɛ mbeka Bible la ntondo kami, koko wonya ɔnɛ nde ambosala ehamelo esadi esadi. Aha la ntshimbatshimba, sho akɔ ahende takɔshi yɛdikɔ ya nkoma Ɛmɛnyi wa Jehowa. Takabatizama lushi lakɔ laamɛ.
WAHƆ WAMBOMOKONDJA:
Dimi la wadɛmi tekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ dia nkimanyiya anaso asato dia nkoma angɛnyi wa Jehowa. Taya lo nkumbo ka woke. Lekɔ lo mbisha Jehowa losaka lo woho wambondokimanyiya dia mbeya akambo wa mɛtɛ wa lo Bible, Ɔtɛkɛta ande. Lo mɛtɛ, akambo wa mɛtɛ tshikitanyaka nsɛnɔ y’anto. Dimi lekɔ djembetelo yasɛna.
“Lekɔ lo ndjaoka pudipudi ndo dimi nangaka lɔsɛnɔ.”—VICTORIA TONG
ƆNƆNYI WA LOOTƆ: 1957
WODJA WA LOOTƆ: AUSTRALIE
ƆKƆNDƆ: ƆNA LAKAHƐNYAHƐNYAMA
NSHI YAMI YAKETE:
Dimi lakole la Newcastle, lo wodja wa Nouvelle-Galles du Sud. Dimi mbele enondo lo ana esambele. Papa aki omunga wa wanu ndo ngala efula. Mama akakɔmɔlaka ndo akatɛngaka. Nde akambutɛka mbala tshɛ dia dimi lekɔ ɔna la kɔlɔ ndo ɔnɛ dimi layotshɔ lo lowenga la dja. Awui wakandambutɛka asɔ wakambishaka paa l’asolo.
Mbala efula laketshaka kalasa l’ɔtɛ wa mpota yakapomuyaka mama lo demba. Lam’akimi l’ɛnɔnyi 11, aseka lɛɛta wakatotshika lo dihole diodjawɔ ana wa tshike. L’ɔkɔngɔ diko, wakayotomaka lo kuva kɛmɔtshi ndo lam’akimi l’ɛnɔnyi 14 lakalawɔ oma lɛkɔ. Lam’ele dimi konanga nkalola lakaso, dimi lakalalaka lo toshinga ta la Kings Cross, ta la Sydney.
Lɔsɛnɔ la lo toshinga lakayokonya l’ɔnwɛlɔ wa nnɔ nnɔ dia wolo, wanu, lo wendelo w’esato wɛnyawɔ anto etakataka ndo lo monanyi. Lushi lɔmɔtshi, lakahomana la dikambo dia wɔma efula. Lakadjasɛ l’etena kɛmɔtshi laka onto ɔmɔtshi laki la boite de nuit. Lushi lɔmɔtshi, apami ahende wakaye dia ndjowenda. Nde akatome lo shambrɛ, koko lakoke sawo diawɔ. Kanga boite de nuit aki lo sondjami le apami asɔ. Vɔ wakalange mbidjami lo ndɛkɛ kɛmba diangɔ, wakalangaka dia dimi tokamba lo barɛ kɛmɔtshi lo Japon. La wɔma, lakafumbɔ oma lo balkɔ ko lakalawɔ.
Lo shinga, lakahomana la pami kɛmɔtshi kakaye ndjembola wodja wa Sydney; lakawotɛ okakatanu waki lami la kanyi y’ɔnɛ nde ayokimanyiya la yema ya dikuta. L’ekomelo nde akanɔmbɛ dia dimi ntshɔ la nde lɛnɛ akatshikalande dia dimi tɔɔka ndo ndɛ yangɔ. Ko lakatotshikalaka la pami kɛsɔ. Ɔnɔnyi ɔtɔi l’ɔkɔngɔ, dimi lande takatshukana.
WOHO WAKATSHIKITANYA BIBLE LƆSƐNƆ LAMI:
Etena kakamatatɛ mbeka Bible l’Ɛmɛnyi wa Jehowa, lakonge la tokanyi takalɔshanaka. Lakonge la nkɛlɛ etena kakamoke dia Satana mbele lo kiɔkɔ y’awui wa kɔlɔ. Wakambutɛka mbala tshɛ dia Nzambi mbatosoya. Koko lo wedi okina, lakangɛnangɛna dia mbeya dia oduwa wa dja bu. Oma ko dikɛnda diami, wetshelo ɔsɔ wakambotshaka wɔma.
Lakɛnyi di’Ɛmɛnyi wa Jehowa mbetawɔka nɔmbwama la Bible lo tɛdikɔ tshɛ tɔsawɔ. Vɔ sɛnaka lo yoho yɔtɔnɛ la mbetawɔ kawɔ. Dimi laki awui wolo, koko vɔ wakasalɛka mbala tshɛ akambo la ngandji ndo la dilɛmiɛlɔ.
Dui diakaleke wolo le mi ele ndɔshana la kanyi ya ndjaɔsa oko ɛngɔ k’anyanya. Lakayaɔnyɔlaka ndo lakatetemala monga la kanyi shɔ edja efula kaanga l’ɔkɔngɔ wa batisimu kami. Lakalangaka Jehowa, koko lakafɔnyaka dia nde hakokaki nanga onto oko dimi.
Ɛnɔnyi 15 oma l’ɔkɔngɔ wa batisimu kɛmɔtshi, dui dimɔtshi dia diambo diakasalema. Lo losanganya lɔmɔtshi l’Ɛmɛnyi wa Jehowa, ɔtɛkɛtshi akatadia Jakɔba 1:23, 24. Jakɔba mbɛdikaka Bible la talatala katokimanyiya dia ndjaɛna woho watɛna Jehowa. Dui sɔ diakatshutshuya dia nkana yimba ndo ndjambola ɔnɛ: “Onde dimi ndjaɔsaka woho wambɔsa Jehowa? L’etatelo, lakakeketsha otema lo mbuta dia halokoke nongamɛ dia nangema oma le Jehowa.
Nshi ngana l’ɔkɔngɔ, lakadia divɛsa dimɔtshi diakatshikitanya kanyi yami. Aki Isaya 1:18, lɛnɛ atosha Jehowa leeta l’ɔnɛ: “Nyoye kakianɛ kele todje akambo l’ɔnɔngɔ. . . . Kaanga pɛkato yanyu yaya beela k’efula, yɔ yayonga wɛma oko loonge l’ekama.” Aki oko Jehowa aki lo mbutɛmi ate: “Yaka Vicky, tayanga mbidja akambo l’ɔnɔngɔ. Dimi keyaka, dimi mbeyaka pɛkato yayɛ, dimi mbeyaka otema ayɛ . . . ndo dimi kolangaka. ”
Lushi lɔsɔ dimi kodiha sso l’otsho. Dimi kokokaka mbetawɔ dia Jehowa koka mbokami ngandji. Koko lakakane yimba l’oshinga w’etshungwelo waki Yeso. Mbala kakɔ ɔtɔi, lakɛnyi dia Jehowa aki la solo dia lotutsha di’efula oya le mi ndo ɔnɛ nde akamɛnya ngandji kande lo toho efula. Kanyi yaki lami ntondo yaki oko onto lata ɔnɛ: “Ngandji kayɛ keema wolo efula dia tɔ nkoma le mi. Olambo w’ɔnayɛ hawokoke dia nkomba pɛkato yami. Dimi haletawɔ oshinga w’etshungwelo ɔsɔ.” L’otsho ɔsɔ, lo nkana yimba l’oshinga w’etshungwelo, lakoke mbala kami ka ntondo dia Jehowa mbokakami ngandji.
WAHƆ WAMBOMOKONDJA:
Lekɔ lo ndjaoka dia lekɔ pudipudi ndo dimi nangaka lɔsɛnɔ. Kɛnɛ kakakomɛ kimanyiyakami dia dimi nkimanyiya anto akina ndo dui sɔ mbishakami ɔngɛnɔngɛnɔ. Lekɔ lo mboka dia lamboleka ndjasukanya la Jehowa.
“Ɔsɔ aki okadimwelo lo dɔmbɛlɔ diami.”—SERGEY BOTANKIN
ƆNƆNYI WA LOOTƆ: 1974
WODJA WA LOOTƆ: RUSSIE
ƆKƆNDƆ: ONANGI WA MISHIKI WA HEAVY METAL
NSHI YAMI YAKETE:
Dimi lakotɔ la Votkinsk, osomba wakotɔ opomi wa mishiki wa lokumu welɛwɔ Pyotr Ilich Tchaikovsky. Nkumbo kaso kaki wola. Papa aki la waonga efula w’amɛna, koko nde aki omunga wa wanu, laasɔ ewanu waki wonya tshɛ la ngelo.
Dimi komonga ombeki wa dimɛna, ko laasɔ yema yema lakatɛ mbɔsa dia anto tshɛ ndekami. Laki diki di’efula ndo dimi kondjasukanyaka l’anto akina. Ntshɔ la kalasa aki tshondo ya dilanya le mi. Etena kakamahombaka mbisha sawo dimɔtshi la ntondo k’ambeki, laki l’okakatanu mbala efula dia nkɛnɛmɔla tokanyi tami tele lo waaso akina dimi koka tikɛnɛmɔla aha l’okakatanu. Lam’akamashidiya kanɛi, wakafunde lo bilɛtɛ ami vate: “Nde pombaka ndo ka ntɛkɛta ndo hatɛkɛta dimɛna.” Ɛtɛkɛta ɛsɔ wakakɔmɔla otema woho w’anyanya ndo lakaleke ndjaɔsa oko ɛngɔ k’anyanya. Lakatatɛ ndjambola dia kana lɔsɛnɔ lami lekɔ la oyango.
Lam’akimi l’ɛnɔnyi dikumi l’ɛmɔtshi, lakatatɛ nnɔ wanu. L’etatelo, wanu wakangɛnyangɛnyaka. Koko etena kakamadjɔka, nkum’otema kami kakatshumoyaka. Aki oko lɔsɛnɔ lami komonga l’oyango. Lakatatɛ nkɔmɔ efula ndo mbala mɔtshi lakayadihaka lo luudu l’edja ka nshi efula. Lakatatɛ nkanyiya dia ndjadiaka.
Lam’akamakotsha ɛnɔnyi 20, lakatatɛ monga la yema y’elongamelo. Lakayosholaka mishiki welɛwɔ heavy metal. Mishiki ɔsɔ wakambishaka wolo. Lakɔtɔ lɔngɛnyi l’anto akina wakalangaka mishiki ɔsɔ. Lakadoya divo, lakatondola atui ndo lakatatɛ ndɔta oko apami wa mishiki wakamangɛnangɛnaka. Lakayonga ngala ndo onto laheye mbidja awui l’ɔnɔngɔ ndo mbala efula lakawanaka l’ase nkumbo kami.
Lakafɔnya dia mpokamɛka mishiki ɔsɔ ayombisha ɔngɛnɔngɛnɔ, koko aha ngasɔ mbakadionge. Lakayokomaka woho okina w’onto. Ndo lam’akamayeyaka awui amɔtshi wa kɔlɔ wakasalaka apumi wa mishiki wa lokumu wakamɔsaka oko ɛnyɛlɔ le mi, lakanyange efula.
Lakayotatɛ nkanyiya nto dia ndjadiaka, ndo mbala kɛsɔ lakayashikikɛ mɛtɛ dia ndjadiaka. Dui ɔtɔi diakashimbe dia nsala dui sɔ ele kandji kakahombe monga la mama. Nde akanangaka woho w’anyanya ndo nde akasalɛ awui efula. Aki paa efula mɛtɛ. Dimi kɔmɛnaka nto ohomba wa lɔsɛnɔ, koko dimi kokoka ndjadiaka.
Dia mbekola yema ya yimba, lakatatɛ mbadia ekanda w’ase Russie. Ɔkɔndɔ ɔmɔtshi wakamadia wakatɛkɛtaka dikambo di’ose Ɔtɛmwɛlɔ ɔmɔtshi lakasale akambo wa diambo. Mbala kakɔ ɔtɔi, lakonge la mposa ka nsala dui dimɔtshi lo dikambo dia Nzambi ndo di’anto akina. Lakadihwɛ Nzambi otema ami lo dɔmbɛlɔ, dui diele ndooko lushi lambomodisalaka ntondo. Lakalɔmbɛ Nzambi dia nde mɛnyami woho wakokami nsɛna lɔsɛnɔ lele l’oyango. Etena kakamasalaka dɔmbɛlɔ sɔ, lakoke oko lomu lambasɔ. Koko dui diakaleke mambiyami, ele kɛnɛ kakete oma laasɔ. Wenya ehende l’ɔkɔngɔ, Ɔmɛnyi wa Jehowa ɔmɔtshi akakɔkɔla lo lokuke lami ndo akanɔmbɛ dia mbeka Bible. Laketawɔ dia ɔsɔ aki okadimwelo lo dɔmbɛlɔ diami. Ɔsɔ mbaki lushi la ntondo la lɔsɛnɔ lami l’oyoyo ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ.
WOHO WAKATSHIKITANYA BIBLE LƆSƐNƆ LAMI:
Kaanga mbakidiɔ wolo, lakakakitɔna la tshɛ kakendanaka la mishiki wa heavy metal. Koko lakatetemala monga la mishiki ɔsɔ l’ɔtɛ edja efula. Mbala tshɛ kakametaka suke la dihole diahomawɔ mishiki akɔ, lakohɔka mbala kakɔ ɔtɔi lɔsɛnɔ lami l’edjedja. Dimi konanga nkuwanya awui wa kɔlɔ asɔ la awui w’amɛna wakatatɛ nsɔnga edio lo yimba ndo l’otema ami. Laasɔ, lakewɔka ahole asɔ. Ndo mbala tshɛ kakamalangaka mbohɔ awui akɔ, lakalɔmbaka l’etete. Dui sɔ diakakimanyiya dia monga la “wɔladi wa Nzambi woleki tokanyi tshɛ.”—Filipɛ 4:7.
Lo mbeka Bible, lakashihodia di’Okristo pombaka mbewoya anto akina awui wendana la mbetawɔ kande. (Mateo 28:19, 20) Lakafɔnyaka mɛtɛ dia hatokoka nsala dui sɔ. Koko kɛnɛ kakamekaka kakambishaka ɔngɛnɔngɛnɔ ndo wɔladi wa l’etei k’otema. Lakeyaka di’anto akina wekɔ l’ohomba wa mbeya akambo wa mɛtɛ asɔ bɔ lawɔ. Kaanga mbakimi la wɔma, lakatatɛ nsawola l’anto akina awui wa lo Bible wakamekaka. Dui dia diambo ko kɛsɔ kakambisha dihonga ndo kakakeketsha mbetawɔ kami.
WAHƆ WAMBOMOKONDJA:
Ɛlɔ kɛnɛ lambotshuka ndo lekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Ndo lakonge l’ɔngɛnɔngɛnɔ wa nkimanyiya anto efula dia mbeya awui wendana la Bible, mbidja ndo kadiyɛmi la mama kami. Lekɔ lo ntɛmɔla Nzambi ndo lekɔ lo mbeeyanya le anto akina ndo lɔsɛnɔ lami laya la oyango w’oshika.