Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

BIBLE TSHIKITANYAKA NSƐNƆ Y’ANTO

Lakambiyama oma l’ekadimwelo wokɛma hwe ndo w’eshika w’oma lo Bible

Lakambiyama oma l’ekadimwelo wokɛma hwe ndo w’eshika w’oma lo Bible
  • ƆNƆNYI WA LOOTƆ: 1948

  • WODJA WA LOOTƆ: HONGRIE

  • ƆKƆNDƆ: LAKI LA NSAKI KA NTANA EKADIMWELO LO AMBOLA W’OHOMBA WA LO LƆSƐNƆ

NSHI YAMI YAKETE:

Lakotɔ la Székesfehérvár, Hongrie osomba wele l’ɛkɔndɔ w’ohomba efula wambetaka ɛnɔnyi ndekana 1000. Lonyangu ko, lakakoke mbohɔ awui wa kɔlɔ wakasalema lɛkɔ etena kakalɔma Ta dia hende dia l’andja w’otondo.

Oma ko kiɛndakɛnda, lakodiama oma le watshɛmi. La ngandji tshɛ, dimi mbaohɔka djekoleko Elisabeth, tshɛmi ka womoto. Nde akambetshaka dia monga la mbetawɔ ka wolo le Nzambi. Lam’akimi l’ɛnɔnyi esato, dikɔlɔ tshɛ takoholaka dɔmbɛlɔ dielamɛ mbala efula ɔnɛ: Dɔmbɛlɔ dia Nkumadiɔndjɔ. Kaanga mbakidiɔ ngasɔ, dimi koshihodiaka kitshimudi ya dɔmbɛlɔ sɔ polo lam’akimi suke la nkotsha ɛnɔnyi 30.

Watshɛmi wakakokɛka etena kakimi kiɛndakɛnda, nɛ dia ambutshi ami wakakambaka olimu otsho la yanyi l’oyango wa nkondja falanga efula ya nsomba luudu la dimɛna. Koko, Lushi la samalo la hende la lo ngɔndɔ tshɛ, nkumbo k’otondo wakatshumanaka dia nsanga lonya. Lakangɛnangɛnaka tena diakatetshaka kaamɛ sɔ.

Lo 1958, oyango waki l’ambutshi ami wakakotshama; vɔ wakasombe luudu la dimɛna lakatakoke sho asato mbidjasɛ. L’ekomelo, lakayodjasɛ kaamɛ l’ambutshi ami ndo laki l’ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula. Koko, l’ɔkɔngɔ wa ngɔndɔ shamalo, ɔngɛnɔngɛnɔ ɔsɔ wakayokadimɔka ɔkɛyi. Papa akayovɔ la kansɛrɛ.

Laki la lɔkɔnyɔ l’efula. Dimi mbohɔka etena kakamalɔmbɛ ɔnɛ: “Nzambi lee, lambokɔsɛngasɛnga dia papa mbika. Lekɔ l’ohomba ande. Lande na kahayakadimola alɔmbɛlɔ ami?” Lakalomɔlomɔka dia mbeya lɛnɛ aki papa. Lakayambola nte: ‘Onde nde akatshu l’olongo? Onde nde hasɛnaki nto pondjo?’ Dimi lakakɔmiyaka ana akina waki la washɛwɔ.

L’edja k’ɛnɔnyi efula, lakatshɔka lo waombo suke la lushi tshɛ. Lakakusamaka laa diombo dia papa ndo lakalɔmbaka ɔnɛ: “Nzambi lee, lam’alangɛ dimi nangaka mbeya lɛnɛ ele papa kami.” Lakalɔmbaka nto dia nde kimanyiyami dia nshihodia oyango wele la lɔsɛnɔ.

Lam’akamakotsha ɛnɔnyi 13, lakɔshi yɛdikɔ ya mbeka ɔtɛkɛta w’allemand. Lakafɔnyaka dia ondo lo abuku wa l’ɔtɛkɛta w’allemand wa weke ndo waki l’awui efula, mbakamakoke nkondja ekadimwelo lo ambola ami. Lo 1967, lakatatɛ mbeka ɔtɛkɛta ɔsɔ l’osomba wa Iéna wele lo Ɛstɛ ka l’Allemagne. Lakadiaka abuku w’ambewi wa filozofi w’ase Allemagne l’etete tshɛ, djekoleko wanɛ wakatɛkɛtaka dia kitshimudi ya eongelo k’anto. Kaanga mbakamakondja tokanyi tɔmɔtshi t’ohomba oma lɔkɔ, ndooko ɔtɔi l’atei atɔ takakadimola ambola ami. Dimi lakatetemala nɔmba dia nkondja ekadimwelo.

WOHO WAKATSHIKITANYA BIBLE LƆSƐNƆ LAMI:

Lo 1970, lakakalola la Hongrie lɛnɛ akamatɛnana la Rose lakayonga wadɛmi. L’etena kɛsɔ, Hongrie akalɔmbwamaka oma le waa Communistes. Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa sho tshukana, dimi la Rose takalawɔ la Autriche. Taki l’oyango wa monɔ la Sydney la Australie lɛnɛ akadjasɛka nyɔmi pami.

Kombeta edja, lakatokondja olimu l’Autriche. Lushi lɔmɔtshi, osekami la l’olimu akambutɛ dia dimi koka nkondja ekadimwelo lo ambola ami tshɛ oma lo Bible. Nde akambisha abuku ahende walembetshiya Bible. Lakadia abuku asɔ esadi esadi ndo l’ohetoheto. Diakɔ diakamafundɛ Ɛmɛnyi wa Jehowa, wanɛ watondja abuku akɔ ndo lakalɔmbɛ ekanda ekina efula.

Lushi lakatasale fɛtɛ ka ntondo ka lushi lakatatshukana, Ɔmɛnyi wa Jehowa ɔmɔtshi w’ose Australie akaye ndjotembola dimi la Rose. Nde akambela ekanda wakamalɔmbɛ ndo akanɔmbɛ dia mbeka la mi Bible, ko laketawɔ. Lam’ele laki la mposa k’efula ka mbeka, takekaka mbala hiende lo lomingu ndo wekelo tshɛ wakɔsaka suke la wenya ɛnɛi wa tango.

Laki l’ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula lo menda kɛnɛ kakambetsha Ɛmɛnyi wa Jehowa oma lo Bible. Etena kakawamɛnya dia lokombo laki Nzambi ekɔ Jehowa oma lo Bible kami ka lo Hongrois, laketawɔ esadi eto. L’edja k’ɛnɔnyi 27 wakamatshɔka l’ɔtɛmwɛlɔ, ndooko lushi lakamoke wadimola lokombo la Nzambi. Lakambiyama oma lo ekadimwelo w’eshika ndo wokɛma hwe w’oma lo Bible lo ambola ami. Ɛnyɛlɔ, lakeye dia wanɛ wavɔ haweye ndooko dikambo, vɔ wekɔ oko anto woladi djɔ ya baku. (Undaki 9:5, 10; Joani 11:11-15) Lakeye nto akambo wendana la daka diaki Nzambi dia andja w’oyoyo, lɛnɛ ele “nyɔi hatoyala nto.” (Ɛnyɛlɔ 21:3, 4) Lekɔ lo nongamɛ dia tɛnana la papa kami nto l’andja w’oyoyo ɔsɔ lɛnɛ ayonga “eolwelo.”—Etsha 24:15.

La waasaso tshɛ, Rose akayele lokolo lami lo mbeka Bible. Takahame esadi esadi ndo takashidiya mbeka dibuku diakatekaka lo ngɔndɔ hiende tsho! Sho takɔtɔka lo nsanganya tshɛ yakakongɛka Ɛmɛnyi wa Jehowa lo Mbalasa ka Diolelo. Takambiyama efula lo menda kaamɛ kele lam’asa Ɛmɛnyi wa Jehowa, woho wokanawɔ ngandji ndo wakimanyiyanawɔ.—Joani 13:34, 35.

Lo 1976, dimi la Rose takakondja lotshungɔ la mbɔtɔ l’Australie. Kombeta edja, takɛnana l’Ɛmɛnyi wa Jehowa wa lɛkɔ. Ɛmɛnyi wa Jehowa wa lo wodja ɔsɔ wakasale tshɛ dia sho ndjaoka dimɛna. Lo 1978, takakome Ɛmɛnyi wa Jehowa.

WAHƆ WAMBOMOKONDJA:

L’ekomelo, lakayokondja ekadimwelo lo ambola wakatshindjaka wɔɔngɔ l’edja ka nshi efula. Lo ndjasukanya la Jehowa Nzambi, lakakondja Papa koleki tshɛ dimɛna kakimi kɔfɔnyaka. (Jakɔba 4:8) Ndo elongamelo kele lami kanyomoyɛna papa kami ka pɔtɛ pɔtɛ l’andja w’oyoyo, ekɔ dui di’ohomba efula le mi.—Joani 5:28, 29.

Lo 1989, dimi la Rose takɔsɛ yɛdikɔ ya nkalola la Hongrie dia tosambisha angɛnyi, nkumbo yaso, ndo anto akina wakakoke mpomana la so awui wendana la dietawɔ diaso. Takakondja diɛsɛ dia nsambisha anto nkama awui wa lo Bible. Anto ndekana 70 l’atei awɔ mbidja ndo mama kami, wakayele lokolo laso lo nkambɛ Jehowa.

Dimi lakalɔmbɛ l’edja k’ɛnɔnyi 17 dia nkondja ekadimwelo lo ambola ami. Ɛnɔnyi 39 ekina wakete, koko lakatetemala nɔmba polo lam’akamayokoka mbuta ɔnɛ: “Lambokoka losaka wɛ Shɔmi ka l’olongo ka ngandji, l’ɔtɛ wamboyokadimola alɔmbɛlɔ ami w’oma ko kiɛndakɛnda.”