Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

Onde wɛ akeyaka?

Onde wɛ akeyaka?

Naa ɔkɛndɛ waki la owandji w’olui ɔmɔtshi w’asɔlayi wa la Rɔmɔ?

Stela of centurion Marcus Favonius Facilis

Afundelo w’Akristo wa lo Grɛkɛ wekɔ l’avɛsa efula watɛkɛta dikambo di’ewandji w’elui w’asɔlayi w’ase Rɔmɔ. Owandji w’olui ɔmɔtshi w’asɔlayi waki laawɔ etena kakawadiakaka Yeso aki la dihole dia laadiko oko waki Kɔrnɛliyo, ose Wodja la ntondo lakakome Okristo. Owandji w’olui ɔmɔtshi w’asɔlayi mbaki laawɔ etena kakawakɔmɔlaka Pɔɔlɔ emambo ndo Juliyo lakatatshɔka la Pɔɔlɔ otsha la Rɔmɔ nde lawɔ aki owandji w’olui ɔmɔtshi w’asɔlayi.—Makɔ 15:39; Etsha 10:1; 22:25; 27:1.

Tena efula, owandji w’olui ɔmɔtshi w’asɔlayi akalɔmbɔlaka olui w’asɔlayi ɔmɔtshi waki l’asɔlayi oma lo 50 polo 100 waketetaka l’ekolo. Ɔkɛndɛ ande wakendanaka la ndowanya ndo mpokola asɔlayi ande, sɛdingolaka ahɔndɔ awɔ la dihomɔ diawɔ ndo mbalɔmbɔla.

Ɔkɛndɛ waki la owandji w’olui w’asɔlayi wakatshikitanaka etale efula la w’asɔlayi ko asɔlayi. Ewandji w’elui w’asɔlayi wakahombaka monga asɔlayi wa tomanamana ndo ɛnɔmbɔdi w’amɛna. Vɔ wakahombaka mpokola ndo nkimanyiya asɔlayi w’ase Rɔmɔ dia monga asɔlayi woleki wolo. Lo ndjela alapɔlɔ ɔmɔtshi, “mbala efula ewandji w’asɔlayi waki anto wakalekaka mpokɔ akambo ndo wakalekaka mbeya awui l’atei awɔ.”

Ngande wotshikitanyi talatala ya lo nshi yakafundamaka Bible la ya nshi nyɛ?

Talatala k’edjedja ka l’Edjibito

Otshikitanyi la talatala ya nshi nyɛ yele oko vitrɛ, mbala efula talatala ya lo nshi yakafundamaka Bible yakasalemaka la mbolo yakakɔlɔngama dimɛna, ɛnyɛlɔ ɔhɔtɛla, koko wakakambaka ndo la nkonga, mfɛsa, paonyi kana électrum. Mbala ka ntondo katɛkɛtama talatala lo Bible mendanaka la wokelo wa tabɛrnaklɛ, dihole dia ntondo di’ɔtɛmwɛlɔ dia wodja w’Isariyɛlɛ. Wamato wakakimɔ talatala yawɔ dia vɔ nsala dɔnga dia nkonga la ekitshelo kadiɔ. (Etumbelu 38:8) Ondo, talatala yakahombaka ndɛlwama dia nkotsha oyango ɔsɔ.

Mbala tshɛ, talatala yakasholaka anyangiyangi lo Isariyɛlɛ ndo lo ngelo yakaadinge yakatanemaka la dɛngalɛnga ndo diangɔ dikina dia wamato. Mɛnamaka dia talatala shɔ yakalɛngama l’emamu ayɔ l’abaya, mbolo kana ewanga, diangɔ diele mbala efula diakasɛlamaka l’efanelo ka womoto. Lɛkɛ lɔmɔtshi lakiwɔ kɔnɔngɔsɔlaka kɔmɛnyaka dimɛna.

Naka sho mbɛdika talatala ya lo nshi y’edjedja la ya nshi nyɛ, kete talatala ya nshi nyɛ ndekaka mɛnama dimɛna. Ondo dui sɔ nembetshiyaka kɛnɛ kakatɛkɛta ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ etena kakandate ɔnɛ: “L’etena kɛnɛ, hatɛnyi dimɛna nɛ dia tekɔ lo menda la talatala kahɛnama dimɛna.”—1 Kɔrɛtɔ 13:12.