Lakotɔ la Acul, osomba ɔmɔtshi wele yema lo tshalola lo lɛkɛ l’akona l’owɛstɛ wa Guatemala. Nkumbo kami wekɔ ase dioho dia Ixil, dioho dimɔtshi dia lo ɔlɔndji wa Maya. Laadiko dia ɔtɛkɛta wa espagnol, lakole lo ntɛkɛta ɔtɛkɛta aso wa lootɔ. Ɛnɔnyi w’etatelo wa lo lɔsɛnɔ lami wakahomana la etena ka kɔlɔ efula ka lo ɔnɔnyi 36 wa ta lo Guatemala. Lo etena kɛsɔ ase Ixil efula wakavu.

Lam’akimi la ɛnɔnyi ɛnɛi, enondo ami la pami laki la ɛnɔnyi esambele akakɛnyaka la grɛnadɛ ka l’anya ko la shashimoya tɔ kakatondɔ. Lakolɛ washo oma lo aksida ɔsɔ, ekɔ ndo kandji mbuta, enondo ami akashisha lɔsɛnɔ lande. Lɔkɔngɔ wa laasɔ, nshi yami ya dikɛnda yakete lo kalasa y’ana wa totshungu l’osomba wa Guatemala lɛnɛ akamekaka ɔtɛkɛta w’akanga wa totshungu. Lɛkɔ, l’ɔtɛ wa ɛkɔkɔ ɛmɔtshi wakimi koshihodia dimɛna, ɔnɔmbɔdi akashimbe diaha dimi nsawola la ana akina ndo asekami wa la kalasa wakambewɔka. Lakikɔ ompoko ndo laki la mposa ka ndjaaka la ngelo ngɔndɔ hiende ɔnɔnyi tshɛ dia ndjonga kaamɛ la mama ɔnɛ laki ɔlɔlɔ ndo lokana kɛtshi. Lonyangu ko, nde akavu etena kakimi la ɛnɔnyi dikumi. Lam’ele lakashisha tshɔi y’onto yakanangaka l’andja w’otondo, lakonge la ɔkɔmwɛlɔ.

Lam’akimi l’ɛnɔnyi 11, lakakalola lo osomba ami wa lootɔ ndo lakatotatɛ mbidjasɛ laka enondo ami okina la pami ndo nkumbo kande. Vɔ wakakimanyiyaka lo ehomba ami wa lo demba koko, ndooko onto lakakoke kimanyiyami lo yimba. Lo tena dimɔtshi lakalelɛka Nzambi nte: “Lande na kakavu mama kami? Lande na kemi tshungu?” Anto wakambutɛka ɔnɛ mpokoso ndjo tshɛ ekɔ lolango la Nzambi. Lakate dia Nzambi ekɔ otema wolo ndo bu la losembwe. Ɔkɔkɔ ɔtɔi wakimi kondjadiaka ko takimi l’akoka wa nsala ngasɔ.

Laki la paa lo demba ndo lo yimba lo woho wakimi tshungu. Oko pami, wakeyanaka la mi la wolo lo tena efula. Dimi kombitɛ ndooko onto awui asɔ, dimi kɔfɔnyaka dia onto ɔmɔtshi koka mbidja yimba. Anto kondekaka ntɛkɛta la mi ndo dimi kɔtɛkɛtaka l’onto. Lakayaanganyaka l’anto ndo dimi komongaka l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo dimi kondjaɛkɛka kaanga le onto ɔtɔi.

Etena kakimi kodikotshaka ɛnɔnyi dikumi l’ɛmɔtshi, Ɛmɛnyi wa Jehowa ehende (wadi l’omi) wakaye le mi lo wonya wa diomuyelo la kalasa. Ombetsha aso ɔmɔtshi wa la kalasa lakeyaka paa  kaki la mi, akalɔmbɛ Ɛmɛnyi wa Jehowa ɛsɔ dia vɔ ndjomembola. Vɔ wakambitɛ dia daka dia lo Bible di’ɔnɛ wanɛ wakavu wayolɔ ndo lushi lɔmɔtshi kanga tshungu ayɔsɛna. (Isaya 35:5; Joani 5:28, 29) Lakangɛnangɛna kɛnɛ kakawambetsha, koko aki dui dia wolo le mi dia dimi nsawola la wɔ lam’ele dimi kombekɛ nsawola l’anto. Koko kaanga mbakimi ngasɔ, la lɔsɛngɔ ndo la solo dia lotutsha tshɛ vɔ wakatetemala membolami l’oyango wa mbetshami Bible. Wadi l’omi asɔ wakakɛndakɛndaka kilɔmɛtrɛ ndekana 10 ndo laadiko dia dikona dia koma l’osomba wakimi.

Enondo ami la pami akawatɛ dia dimi lakalɔtaka dimɛna koko lakikɔ la lomombo la l’emunyi yema tshitshɛ. Koko, vɔ wakatetemala ndjasha le mi l’otema ɔtɔi lo mbelakami weshasha wa totshitshɛ. Lakɛnyi dia paka Akristo wa mɛtɛ ato mbele la yimba ya ndjahombia.

Lakeke Bible diɛsɛ la ekanda wa l’ɔtɛkɛta w’akanga wa totshungu. Kaanga mbele lakashihodiaka kɛnɛ kakamekaka, lo yimba yami akikɔ awui amɔtshi wele aki wolo dimi mbaetawɔ. Ɛnyɛlɔ, lakasale la wolo dia mbetawɔ ɔnɛ Nzambi mɛtɛ ndjashaka dikambo diami oko onto ndo ɔnɛ anto akina koka mɛnya nsaki yaki Nzambi oya le mi. Lakashihodia lande na kele Jehowa ekɔ lo ntshika asui lo tshanda mɔtshi, koko lakɛnaka wolo dia mbetawɔ dia nde ekɔ Shɛso ka ngandji. *

Yema yema, kɛnɛ kakamekaka oma l’Afundelo akakimanyiya dia dimi ntshikitanya kanyi. Ɛnyɛlɔ, lakeke dia Nzambi ekɔ la kɛtshi k’efula le wanɛ wasowa. Lo kɛnɛ kendana l’atɛmɔdi ande wanɛ wakasowaka, Nzambi akate ate: ‘Dimi mɛtɛ lambɛna asui wa wodja ami. Dimi mbeyaka dimɛna dia wekɔ lo nsowa efula.’ (Etumbelu 3:7) Etena kakamayoshihodiaka waonga waki Jehowa wa kɛtshi, lakatshutshuyama dia nambola lɔsɛnɔ lami le nde. Lo 1998, lakabatizama dia monga Ɔmɛnyi wa Jehowa.

Lo ɔnɔnyi wakamabatizama, lakɔtɔ kalasa k’akanga wa totshungu suke la osomba wa Escuintla. Ekumanyi kɛmɔtshi ka l’etshumanelo kakimi akɛnyi ekakatanu waaki la mi dia mbɔtɔ lo nsanganya lo osomba ami wa lootɔ. Etshumanelo kaki suke laso, kaki ladiko dia dikona diakɔ diamɛ diakayaka wadi la omi w’Ɛmɛnyi wa Jehowa dia ndjeka la mi Bible ndo akikɔ wolo lemi dia mindaka lɔkɛndɔ otsha lɛkɔ. Dia kimanyiyami, ekumanyi kɛsɔ akɛnana la nkumbo kɛmɔtshi k’Ɛmɛnyi wa Jehowa ka la Escuintla wanɛ waketawɔ dia mbidjasɛ la mi lakawɔ ndo kimanyiyakami dia mbɔtɔka nsanganya ya l’etshumanelo. Polo ndo ɛlɔ, vɔ wekɔ lo kimanyiyami wate kana oko l’ekɔ ose nkumbo kawɔ hita.

Dimi koka nshila bɛnyɛlɔ efula dia ngandji ka shikaa diakamɛnya ase etshumanelo. Lo tshɛ kawɔ, kɛnɛ tshɛ kakawasalɛ akamɛnya dia oko wemi Ɔmɛnyi wa Jehowa, lekɔ l’atei wa Akristo wa mɛtɛ.—Joani 13:34, 35.

Dimi handjoyaoka ompoko ndo aha l’elongamelo. Ɛlɔ kɛnɛ, lɔsɛnɔ lami laya tɔɔ la oyango. Oko wemi okambi wa lo ntena tshɛ wa l’olimu wa ndakanya anto Bible w’Ɛmɛnyi wa Jehowa, dimi ndjashaka dia mbetsha anto akina akambo wa mɛtɛ wa nɛmɔ w’oma lo Bible lo dihole dia dimi ndjashaka lo paa kele la mi. Lekɔ nto la diɛsɛ dia nkamba oko ekumanyi l’etshumanelo ndo mbisha asawo wa lo sɛkɛ w’oma lo Bible lo tshumanelo dia lo ngelo kemi. Lekɔ nto la diɛsɛ dia mbishaka asawo wa lo sɛkɛ w’oma lo Bible lo nsanganya ya rɛjɔ lɛnɛ ahokamɛ anto nunu.

Lo 2010, lakalongola dipɔlɔmɛ lo Kalasa k’olowanyelo w’ekambi (kalasa kelamɛ nshi nyɛ ɔnɛ Kalasa k’esambisha wa Diolelo) kakasalema la El Salvador. Kalasa kɛsɔ kakankimanyiya dia dimi ndjokotsha ɛkɛndɛ ami dimɛna. Lam’ele lakalongola olowanyelo ɔsɔ, lakɛnyi dia Jehowa Nzambi mbɔsakami la nɛmɔ ndo nde mbokakami ngandji, ndo nde koka ndowanya onto tshɛ dia olimu ande.

Yeso akate ate: “Ɔngɛnɔngɛnɔ waya lo mbisha ndeka wa nongola.” (Etsha 20:35) Ɛlɔ kɛnɛ, dimi koka mbuta dia l’ekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ kaanga kele l’etatelo dimi kɔfɔnyaka dia dui sɔ koka monga. Kakianɛ loyaoka dia dimi koka nkimanyiya anto akina.