Tshɔka lɛnɛ ele awui

Onde prɔfɛsiya yendana la Mɛsiya mɛnyaka dia Yeso mbaki Mɛsiya?

Onde prɔfɛsiya yendana la Mɛsiya mɛnyaka dia Yeso mbaki Mɛsiya?

Okadimwelo washa Bible

 Eelo. Lam’akinde lanɛ la nkɛtɛ, Yeso akakotsha prɔfɛsiya efula yendana la “Mɛsiya Ɔnɔmbɔdi,” ɔnɛ layonga “Oshimbbedi w’andja.” (Danyɛlɛ 9:​25; 1 Joani 4:​14) Ndo kaanga l’ɔkɔngɔ wa nyɔi kande, Yeso akatetemala nkotsha prɔfɛsiya yendana la Mɛsiya.​—Osambo 110:1; Etsha 2:​34-​36.

 Naa kitshimudi ya tshɛkɛta “Mɛsiya”?

 Tshɛkɛta ya lo Hɛbɛu Ma·shiʹach (Mɛsiya) ndo ya lo Grɛkɛ Khri·stos (Kristo) nembetshiyaka “Okitami w’esɔ.” Ɔnkɔnɛ, “Yeso Kristo” nembetshiyaka “Yeso okitami” kana ɔnɛ “Yeso Mɛsiya.”

 Lo nshi yakafundamaka Bible, akakitamaka esɔ etena kakawawotɛka esɔ l’ɔtɛ lam’akandasɔnamaka lo dihole dimɔtshi dia laande dia lowandji. (Akambo w’ase Lɛwi 8:​12; 1 Samuɛlɛ 16:13) Yeso akasɔnama oma le Nzambi dia monga Mɛsiya, dihole diawosha lowandji l’efula. (Etsha 2:​36) Koko lo dihole dia vɔ nkita Yeso esɔ, Nzambi akokite nyuma k’ekila.​—Mateo 3:​16.

 Onde anto efula kokaka nkotsha prɔfɛsiya yendana la Mɛsiya?

 Ndooko. Oko enna kasangema lo mɛnyaka onto lakanga nna diakɔ, mbele okotshamelo wa prɔfɛsiya ya lo Bible konyaka le Mɛsiya, kana Kristo. Koko Bible tewoyala dikambo dia “Kristo ya kashi ndo amvutshi wa kashi wayotomba ndo wayosala tolembetelo ta weke ndo akambo wa diambo dia minganyiya kaanga asɔnami, naka kokaka.”​—Mateo 24:24.

 Onde Mɛsiya kokaka ndjɛnama lo nshi yayaye?

 Ndooko. Bible kakatatshi dia Mɛsiya ayonga kanula ya Davidɛ, nkumekanga k’Isariyɛlɛ. (Osambo 89:​3, 4) Koko, ɔlɔndji w’ase Juda wakanya polo le Davidɛ wakashishɔ, ondo ekanda wakɛnyaka ɔlɔndji ɔsɔ wakalanyema lam’akalɛndja ase Rɔmɔ Jɛrusalɛma lo 70 T.D. * Oma k’etena kɛsɛsɔ, ndooko onto lakakoke mɛnya dia nde ekɔ lo dioho dia nkumekanga Davidɛ. Koko, kaanga mbakeyamaka ɔlɔndji ɔsɔ lo nshi ya Yeso, ndooko kaanga otunyi ande ɔtɔi lakadje taamu dia nde bu kanula ya Davidɛ.​—Mateo 22:41-​46.

 Prɔfɛsiya ngana yendana la Mɛsiya yele lo Bible?

 Hatokoke mbeya lofulo shikaa la prɔfɛsiya yendana la Yeso. Ɛnyɛlɔ, woho wakadiemaka prɔfɛsiya mbeyaka ntshikitana kaanga l’avɛsa wendana hwe hwe la Mɛsiya. Divɛsa dia Isaya 53:​2-7 tɛkɛtaka di’awui efula wa prɔfɛsiya wendna la Mɛsiya. Anto amɔtshi mbeyaka mbɔsa awui asɔ tshɛ oko prɔfɛsiya ɔtɔi, koko akina mbeyaka mbɔsa dui la dui oko prɔfɛsiya ka laande.

 Prɔfɛsiya mɔtshi yendana la Mɛsiya yakakotshama oma le Yeso

Prɔfɛsiya

Tanemaka lo

Ekotshamelo

Kanula y’Abrahama

Etatelo 22:17, 18

Mateo 1:1

Akina kanula y’Isaka w’ɔnaki Abrahama

Etatelo 17:19

Mateo 1:2

Akotɔ lo dioho dia Juda dia wodja w’Isariyɛlɛ

Etatelo 49:10

Mateo 1:​1, 3

Oma lo dioho dia nkumekanga Davidɛ

Isaya 9:7

Mateo 1:1

Akotɔ oma le womoto l’emuma

Isaya 7:​14

Mateo 1:​18, 22, 23

Akotɔ la Bɛtɛlɛhɛma

Mika 5:2

Mateo 2:​1, 5, 6

Akalemɛ ɔnɛ Emanuwɛlɛ *

Isaya 7:​14

Mateo 1:​21-​23

Akonge la etatelo kaha kawotake

Isaya 53:2

Luka 2:7

Ana w’akɛnda wakadiakema l’ɔkɔngɔ wa eotwelo kande

Jɛrɛmiya 31:15

Mateo 2:​16-​18

Akelamɛ oma l’Edjibito

Hɔsɛya 11:1

Mateo 2:​13-​15

Akelamɛ ɔnɛ ose Nazarɛtɛ *

Isaya 11:1

Mateo 2:​23

Dikɛndji diakete la ntondo kande

Malaki 3:1

Mateo 11:​7-​10

Akakome okitami, mbuta ate Mɛsiya lo 29 T.D. *

Danyɛlɛ 9:​25

Mateo 3:​13-​17

Aketawɔma le Nzambi oko Ɔnande

Osambo 2:7

Etsha 13:33, 34

Ohetoheto dikambo dia luudu laki Nzambi

Osambo 69:9

Joani 2:​13-​17

Osambisha wa lokumu l’ɔlɔlɔ

Isaya 61:1

Luka 4:​16-​21

Esambishelo ka lo sɛkɛ la Ngalileya waki osase wa woke

Isaya 9:​1, 2

Mateo 4:​13-​16

Nde aki osadi w’ahindo oko Mɔsɛ

Eohwelo k’Ɛlɛmbɛ 18:15

Etsha 2:​22

L’ɛnyɛlɔ ka Mɔsɛ, nde akewoya tokanyi taki Nzambi

Eohwelo k’Ɛlɛmbɛ 18:18, 19

Joani 12:49

Akakɔnɔla anto efula

Isaya 53:4

Mateo 8:​16, 17

Kokotola yambalo y’anto oya le nde ndamɛ

Isaya 42:2

Mateo 12:17, 19

Akoka amɛnyi mfɔnu kɛtshi

Isaya 42:3

Mateo 12:​9-​20; Makɔ 6:​34

Akasholɛ anto losembwe laki Nzambi

Isaya 42:​1, 4

Mateo 12:17-​20

Ondaki wa mamba

Isaya 9:​6, 7

Joani 6:​68

Akewoya lokombo la Jehowa

Osambo 22:22

Joani 17:6

Akatɛkɛta lo wɛɛla

Osambo 78:2

Mateo 13:34, 35

Ɔnɔmbɔdi

Danyɛlɛ 9:​25

Mateo 23:10

Anto efula komonga la mbetawɔ le nde

Isaya 53:1

Joani 12:37, 38

Dive di’otakanya

Isaya 8:​14, 15

Mateo 21:42-​44

Akatonama oma le anto

Osambo 118:22, 23

Etsha 4:​10, 11

Akahetshama ohetshamahetshama

Osambo 69:4

Joani 15:24, 25

Akɔtɔ la lotombo la Jɛrusalɛma ahemi laadikɔ di’ɔsɔngɔ wa mponda

Zɛkariya 9:9

Mateo 21:​4-9

Akatombɔma oma le ana

Osambo 8:2

Mateo 21:15, 16

Akaye lo lokombo la Jehowa

Osambo 118:26

Joani 12:12, 13

Akafungama oma le ɔngɛnyi ande ɔmɔtshi wakandɛkɛkɛ otema

Osambo 41:9

Joani 13:18

Akafungama l’ekanga 30 wa mfɛsa 30 *

Zɛkariya 11:12, 13

Mateo 26:14-​16; 27:​3-​10

Angɛnyi wakaodiangana

Zɛkariya 13:7

Mateo 26:31, 56

Wakate awui wa kasha lo lokombo lande

Osambo 35:11

Mateo 26:59-​61

Akatshikala ki la ntondo ka wanɛ wakɔsɔngwɛka

Isaya 53:7

Mateo 27:12-​14

Wakawotɛ nsɔyi

Isaya 50:6

Mateo 26:67; 27:27, 30

Wakɔkɔmɔla l’ɔtɛ

Mika 5:1

Makɔ 15:19

Wakɔkɔmɔla emambo

Isaya 50:6

Joani 19:1

Nde komana la wanɛ wakɔkɔmɔla

Isaya 50:6

Joani 18:22, 23

Ewandji wa lɛɛta wakawɔtwɛ sheke

Osambo 2:2

Luka 23:10-​12

Wakɔkɔla nsɛtɛ l’otamba l’anya ndo l’ekolo ande

Osambo 22:16

Mateo 27:35; Joani 20:25

Anto wakoke ahɔndɔ ande owale

Osambo 22:18

Joani 19:23, 24

Akadiema l’atei wa atshi wa kɔlɔ

Isaya 53:12

Mateo 27:38

Wakɔtɛngɛ

Osambo 22:​7, 8

Mateo 27:39-​43

Akasoyama l’ɔtɛ w’atshi wa pɛkato

Isaya 53:​5, 6

1 Petero 2:​23-​25

Akɔsama oko onto lambɔsɛkama oma le Nzambi

Osambo 22:1

Makɔ 15:34

Wakawosha lɔlɛngɔ ndo wanu w’okayi dia nnɔ

Osambo 69:21

Mateo 27:34

Akoke mposa k’ashi la ntondo ka nyɔi

Osambo 22:15

Joani 19:28, 29

Akasha Nzambi lomu lande

Osambo 31:5

Luka 23:46

Akakimɔ lɔsɛnɔ lande

Isaya 53:12

Makɔ 15:37

Akakimɔ oshinga w’etshungwelo dia minya pɛkato

Isaya 53:12

Mateo 20:28

Weka ande kɔmbɔkɔ

Osambo 34:20

Joani 19:31-​33, 36

Wakawongola dikɔnga

Zɛkariya 12:10

Joani 19:33-​35, 37

Akakundɛma kaamɛ la kanga ɔngɔnyi

Isaya 53:9

Mateo 27:57-​60

Akolwama oma l’edo

Osambo 16:10

Etsha 2:​29-​31

Ofungi ambɔhɛnyama l’onto okina

Osambo 109:8

Etsha 1:​15-​20

Nde mbidjasɛ lo lonya l’omi laki Nzambi

Osambo 110:1

Etsha 2:​34-​36

^ McClintock and Strong’s Cyclopedia mbutaka ɔnɛ: “Yema ya taamu yakakoke monga lo woho wakalanyema abuku wa lɛɛta wa waoho ndo nkumbo y’ase Juda, lam’akalanyema Jɛrusalɛma, koko aha la ntondo.”

^ Tshɛkɛta ya lo Hɛbɛru Emanuwɛlɛ, yalembetshiya ɔnɛ “Nzambi ekɔ la so,” mɛnyaka dimɛna ɔkɛndɛ wele la Yeso oko Mɛsiya. Woongelo ande lanɛ la nkɛtɛ ndo elimu ande mɛnyaka dia Nzambi ekɔ kaamɛ la ekambi ande.​—Luka 2:​27-​32; 7:​12-​16.

^ Tshɛkɛta “ose Nazarɛtɛ” ndja ondo oma lo tshɛkɛta ya lo Hɛbɛru neʹtser, kitshimudi ate “dimɔnga.”

^ Dia mbeya woho wakayahɔnaka awui wa lo Bible wakɛnyaka dia lo 29 T.D. mbayoya Mɛsiya, enda sawo diele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Woho wakewoya daka dia Danyɛlɛ oyelo wa Mɛsiya.”

^ Prɔfɛsiya kɛnɛ kekɔ lo dibuku dia Zɛkariya, koko ofundji wa Bible Mateo akate dia “kakatama lo tshimbo y’omvutshi Jɛrɛmiya.” (Mateo 27:9) Mɛnamaka dia dibuku dia Jɛrɛmiya diaketshamaka ntena dimɔtshi la ntondo k’etenyi k’Afundelo kelamɛ ɔnɛ “Amvutshi.” (Luka 24:44) Ondo Mateo akakambe la “Jɛrɛmiya” dia ntɛkɛta di’abuku asɔ tshɛ, wele ndo dibuku dia Zɛkariya diekɔ l’atei.